ADLİ TIP KURUMU 1. İHTİSAS KURULU VE BALİSTİK ŞUBESİNE YANSIYAN ATEŞLİ SİLAH OLGULARI

ADLİ TIP KURUMU 1. İHTİSAS KURULU VE

BALİSTİK ŞUBESİNE YANSIYAN ATEŞLİ SİLAH OLGULARI

Tuncay ÇINAR*, Nevzat ALKAN**, Yalçın BÜYÜK*

ÖZET

Ateşli silahlar ile ilgili yaralanma ve ölüm olayları, uzun yıllardan bu yana artan oranda ülke­

miz gündemini meşgul etmektedir. Son derece yaygın olarak kullanılabilen bu tehlikeli araçlar ile ilgili son yıllarda artan sayıda yasaklayıcı ya da kısıtlayıcı düzenlemeler yapılmakta, ateşli silahsız bir toplum oluşturulabilmesi yönünde çeşitli sivil toplum kuruluşları tarafından kam­

panyalar ve çalışmalar yürütülmektedir.

01 Mayıs 1982 tarih ve 2659 sayılı Adli Tıp Kurumu Kanunu ile görev sahası belirlenen Adli Tıp Kurumu, Adalet Bakanlığı' na bağlı olarak çalışan, resmi bir bilirkişi yapılanmasıdır. Bu kurumun bünyesinde her branştan hekimin yanısıra, eczacı, kimyacı, psikolog, mühendis ve f i ­ zikçi gibi çok çeşitli diğer meslek alanlarından çalışanlar da bulunmaktadır.

Adli Tıp Kurumu'nda ateşli silahlar ile ilgili olarak özellikle, iki birime yoğun dosya akışı ol­

maktadır. Bunlardan birincisi 1. İhtisas Kurulu'dur ve bu kurul ölüm olayları ile ilgilenmekte­

dir, ikincisi ise Fizik İncelemeler İhtisas Dairesi bünyesinde yer alan Balistik Şubesi' dir ve bu birimde de ateşli silahların da dahil olduğu çeşitli silahların ve giysilerin incelemeleri yapıl­

maktadır. Yine elbette direkt olarak cesetler ile ilgili incelemeler yapması sebebi ile Morg İhti­

sas Dairesinde de konuyla ilgili çalışmalar söz konusudur.

Biz de bu çalışmamızda 1999-2000 yıllarında 1. İhtisas Kurulu ve Balistik Şubesi' ne yansımış ateşli silah dosyalarını inceledik. Anılan dönemde 1. İhtisas Kurulu' na çeşitli yargı makamla­

rından 2.140 dosya gönderilmiş olup, bunların 298'ini (%13.9) ateşli silah olguları oluşturmak­

tadır. Bu oran, 1. Kurul' a yansıyan en sık 3. ölüm sebebini oluşturmaktadır. Yine söz konusu dönemde çeşitli yargı makamlarından Balistik Şubesi' ne toplam 6.490 adet dosya gönderilmiş olup, bunların da %47.0'sinin ateşli silahlar ile ilgili oldukları belirlenmiştir. Çalışma konusu dosyalar, olgular hakkında sorulan soru türleri, i l ve ilçe düzeyine göre dağılımı, silahların namlu uzunluklarına göre sayıları ve olguların aylara göre dağılımı gibi çeşitli parametreler yönünden değerlendirilmiş ve ateşli silahlara bağlı ölüm ve yaralanma olgularının azaltılabil­

mesi için yapılabilecekler gözden geçirilmiştir.

Anahtar kelimeler: Adli Tıp Kurumu, Adli Tıp, ateşli silahlar, balistik, ölüm.

S U M M A R Y

Gunshot cases evaluated by thefirst specialization committee and the department ofballistics ofthe insiıtute offorensic medicine, ministry ofjııstice. The cases of injury and death related with gunshots are increasing in number recently and attract attention of both the government and the public. Novvadays many legal regulations are being attempted in order to restrict or prohibit the use of these dangerous weapons in our country. Many social organizations arrange campaigns to establish a society free of guns.

The Institute of Forensic Medicine, Ministry of Justice of Turkey is an official institute of ex- pertise for ali forensic cases and consists not only of physicians of ali specialties but also psychologists, engineers, physicists, chemists, pharmacists and various experts of other occu- pations.

Most of the gunshot-related cases are evaluated especially by two departments of The institute of Forensic Medicine. The one is the l'st Specialization Committee dealing with death cases.

The other is the Ballistics Division of the Department of Physical Examinations Specialization examining various guns such as firearms and clothes. Another important division about guns­

hots are the morque department of the institute.

In this study, we examined ali the gunshot cases referred to the l'st Specialization Committee and Ballistics Division between the years of 1999-2000. Of the 2,140 total cases of the l'st

Mecmuaya geldiği tarih: 01.02.2002

* İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Adli Tıp Kurumu, Fizik İncelemeler İhtisas Dairesi, Cerrahpaşa, İstanbul

** İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Adli Tıp Anabilim Dalı, Çapa, istanbul

Specialization Committee betvveen the years of 1999 and 2000, 298 (13.9%) were the cases re- lated with gunshots. Firearms were found to be the third main cause of death among ali death cases examined by the Committee. During these years, of the total 6,490 cases referred to the Ballistics Division, 47 percent was determined to be related with gunshots. These cases were evaluated on the basis of follovving parameters, such as the type of the questions referred by the courts, geographical distribution of the cases, seasonal differences and the length of the barrel of guns involved.

Key words: The institute of Forensic Medicine, Forensic Medicine, gunshot, ballistic, death.

GİRİŞ

Ateşli silahlar, mermi çekirdeği veya saçma adı verilen özel şekil ve nitelikteki maddele­

r i , barut gazı veya bu neviden patlayıcı ve itici bir güç ile uzak mesafelere kadar atabi­

len silahlardır (⁵>⁸). Ateşli silahlar ve mermi­

ler ile bıçakların ve salt saldırı ve savunma­

da kullanılmak üzere özel olarak imal edil­

miş bulunan diğer aletlerin yurdumuza so­

kulması, imal edilmesi, satılması, satın alın­

m a s ı , t a ş ı n m a s ı ya da b u l u n d u r u l m a s ı 10.07.1953 t a r i h i n d e k a b u l edilen ve 12.06.1979 tarih ve 2249/2 sayılı kanun ile değiştirilmiş 6136 sayılı Kanun hükümlerine tabidir <-^]\

Elde taşınabilir niteliğe sahip ateşli silahları genel olarak uzun ve kısa namlulu ateşli si­

lahlar olmak üzere i k i gruba ayırmak m ü m ­ kündür. Kısa namlulu ateşli silahlar; namlu uzunluğu, fişek yatağı hariç, otuz santimet­

reyi ve tüm uzunluğu elli santimetreyi geç­

meyen silahlardır ^{( 8}'^{I 2 )}. Bunun dışında kalan ve standart ölçülere sahip silahlar uzun nam­

lulu silahlar olarak d e ğ e r l e n d i r i l m e k t e d i r . Kısa namlulu silahlar daha çok taşıma amaç­

lı elde edilirken, uzun namlulu silahlar av ve bulundurma amacıyla elde edilmektedir (ⁿX Söz konusu silahların kolay elde edilebilme­

si, bulundurulmaları sırasında yeterli güven­

l i k koşullarının oluşturulmaması veya bulun­

durma kurallarının u y g u l a n m a s ı n d a gereken özenin gösterilmemesi ve eğitimsizlik sebebi ile her geçen gün daha fazla insan, ateşli si­

lahlar ile yaralanmakta veya ölmektedir t^{4 , 8 -}

1 0) . Daha çok bireysel korunma ve hak ara­

ma dürtüsü ile sahip olunan ateşli silahların sayısının azaltılabilmesi ve mevcutlarının da hangi olaylarda ve ne amaçla kullanıldıkları­

nın belirlenebilmesi için, delillerin uygun ve doğru bir b i ç i m d e elde edilmesi, modern, geçerliliği kanıtlanmış yöntemlerle değerlen­

dirilmesi, adaletin doğru ve hızlı bir biçimde işleyebilmesi için gereklidir (²>6,15-18)_

Ülkemizde adaletin doğru ve hızlı bir biçim­

de işleyebilmesi için, elde edilen delillerin en ileri teknolojik imkanlarla incelendiği ve değerlendirildiği bir bilirkişi yapısı, yani A d l i Tıp Kurumu oluşturulmuştur. A d l i Tıp Kurumu b ü n y e s i n d e her branştan hekimler ve çeşitli mesleklerden profesyoneller (ecza­

cı, mühendis, biyolog, fizikçi, k i m y a c ı , hu­

k u k ç u gibi) g ö r e v y a p m a k t a d ı r . A d l i T ı p Kurumu merkez y a p ı l a n m a s ı İstanbul' da olup, bazı b ü y ü k illerde grup başkanlıkları, diğer bazı illerde de şube müdürlükleri şek­

linde tüm yurt sathına yayılmıştır. Kurumun merkez yapısı içerisinde çeşitli konularla i l ­ gilenen 5 adet ihtisas kurulu ve 6 adet de ih­

tisas dairesi mevcuttur. Bu merkez yapı içe­

risinde Fizik İ n c e l e m e l e r İhtisas Dairesi, 2659 sayılı A d l i Tıp Kurumu Kanunu'nun 13. maddesi uyarınca kurulmuş olup, görev alanı içerisine çeşitli mahkemeler, hakimlik­

ler ve savcılıklar tarafından gönderilen bel­

ge, mermi, giysi, yazı, fotoğraf, resim, imza, imza niteliği taşıyan parmak izleri ile radyo­

lojik, radyoizotopik ve klimatolojik materyal ile ilgili incelemeler girmektedir W\ B u daire b ü n y e s i n d e yer alan birimlerden birisi de Balistik Şubesi olup, A d l i Tıp Kurumu' na gönderilmiş ateşli, ateşsiz silahlar, giysiler ve diğer ürünler ile i l g i l i incelemelerde bu­

lunmaktadır. Balistik şubesine gönderilen ve incelenmesi istenen dosyalarda ö n e çıkan sorulara baktığımızda ise; silahın, 6136 sayı­

lı yasa k a p s a m ı n d a değerlendirilen silahlar-

dan olup olmadığı, herhangi bir arızasının bulunup bulunmadığı, varsa arızasının basit bir işlemle giderilip giderilemeyeceği, kovan ve mermi çekirdeği mukayesesi ile atış ve tesir mesafesinin belirlenmesi gibi sorulardır

( H ) .

A d l i Tıp K u r u m u b ü n y e s i n d e bulunan ve l'den 5' e kadar numaralandırılarak isimlen­

dirilen İhtisas Kurullarından 1. İhtisas Kuru­

lu ise, yine aynı A d l i Tıp Kurumu Kanunu' nun 16. maddesi h ü k m ü gereğince oluşturul­

m u ş ve ölüm olayları ile i l g i l i değerlendir­

melerde bulunan bir birimdir <⁷\ Ateşli si­

lahlara bağlı ö l ü m olayları da bu kurulun k a p s a m ı içerisine girmektedir. B u kurula gönderilmiş ateşli silah dosyalarındaki soru­

lar incelendiğinde ise; yapılan atışın mesafe­

si, atışın yapıldığı yön ve seviye, yara veya yaraların niteliği, kesin ö l ü m nedeni, olay ile ölüm arasında illiyet bağı (nedensellik ilişki­

si) bulunup b u l u n m a d ı ğ ı , ö l ü m e tesir eden başka bir sebep bulunup bulunmadığı, yarayı meydana getiren silahın niteliği ve ölüm me­

kanizmasının ne olduğu gibi sorular bulun­

maktadır (ⁿ) .

Biz de ç a l ı ş m a m ı z d a , A d l i Tıp Kurumu 1.

İhtisas Kurulu ve Balistik Şubesi' ne yansı­

yan ateşli silah dosyalarını çeşitli yönleri ile değerlendik.

MATERYAL ve METOD

Ç a l ı ş m a m ı z d a 1999-2000 yıllarında A d l i Tıp Kurumu 1. İhtisas Kurulu ve Balistik Şubesi' nce karara bağlanmış tüm dosyaların raporları tarandı ve bu raporlar arasından ateşli silahlar ile i l g i l i olanlar ayrılarak, çe­

şitli parametreler y ö n ü n d e n değerlendirildi.

Balistik şubesince verilen raporlarda değer­

lendiğimiz parametreler şunlardır;

1. Dosya nereden gönderilmiştir: İl veya i l ­ çe,

2. Silah kısa namlulu mudur, uzun namlulu mudur?

3. Elde edilen mermi çekirdeği ve/veya ko­

vanlar aynı silahtan mı atılmıştır?

4. Gönderilen silah, 6136 sayılı Ateşli Silah­

lar Kanunu' na girmekte midir?

5. Gönderilen silahın herhangi bir arızası var mıdır?

6. Elde edilen mermi çekirdekleri ile ilgili olarak sekme sonucu isabet sorulmakta mıdır?

Sayılan bu parametreler y ö n ü n d e n raporlar değerlendirilmiş ve ele geçen veriler tablolar halinde sunulmuştur.

1. İhtisas Kurulu ile ilgili olarak taranan ra­

porlarda ise, ateşli silahlara bağlı ölümlerde daha çok hangi sorulara yanıt arandığı ve ateşli silahlara bağlı ö l ü m olgularının, bu kurula yansıyan olgular içerisinde ne oranda yer aldığı araştırılmıştır.

BULGULAR

A d l i Tıp Kurumu Balistik Şubesi'ne çalışma dönemimizi kapsayan i k i yıllık süre içerisin­

de 6.490 adet dosya gönderilmiş olup, bu dosyaların %47.0'sini ateşli silahlar meyda­

na getirmektedir (Grafik 1).

Grafik 1. Balistik şubesine yansıyan tüm dosyalarda ateşli silahların oranı.

J

4

• Ateşli silahlar ile İlgili olgular [1 Diğerleri 3454

B u dosyaların gönderildikleri merkeze göre dağılımı Grafik 2'de, ateşli silahların namlu uzunluklarına göre dağılımı ise Grafik 3'te verilmiştir.

Grafik 2. Balistik şubesine gönderilen ateşli silah olgularının i l ve ilçe düzeyine göre dağılımı.

1700-, 1700-,

.—• a ı

1700

ı

1700-

i

1700-

1700-

EM

1700 -I _{il İlçe}

• illerden gönderilen 1645 olgu

• İlçelerden gönderilen 1391 olgu

Grafik 3. Balistik şunbesine gönderilen ateşli silahla­

rın namlu boylarına göre dağılımı.

• Kısa namlulu a.s. 1954 adet İS Uzun namlulu a.s. 1310 adet

Gönderilen bu dosyalarda soruların neler o l ­ dukları ve oranları Grafik 4'te, dosyaların aylara göre dağılımı ise Grafik 5'te verilmiş­

tir.

Grafik 4. Balistik şubesine gönderilen dosyalarda yer alan soruların dağılımı.

1. İhtisas Kurulu'na gönderilen dosyalardaki ateşli silahlara bağlı ölüm olgularının sayısı Grafik 6'da verilmiştir.

TARTIŞMA

A d l i Tıp Kurumu Balistik Şubesi'ne 1999¬

2000 yıllarında toplam 6.490 dosya g ö n d e ­ rilmiş olup, bu dosyaların %47'sini ateşli si­

lahlar oluşturmaktadır. Diğer olguları ise, kesici delici aletler, ezici bereleyici özelliğe sahip aletler, b o ğ m a zinciri gibi boğucu alet­

ler, asılarda kullanılan her türlü ip ve ben­

zerleri oluşturmaktadır. Şubeye yansıyan ol­

guların çeşitliliği dikkate alındığında %47 g i b i y ü k s e k bir o r a n ı n ateşli silahlardan oluşması ülkemizde ateşli silahların ne denli öne çıkan ve önemli bir problem olduğunu göstermesi açısından önemlidir (Grafik 1).

Emniyet Genel Müdürlüğü, 1998 yılı kayıt­

larına göre Türkiye'de halen 51.334 adet ta­

şıma ve 40.027 adet bulundurma ruhsatlı kı­

sa namlulu ateşli silah bulunmaktadır. 1994 yılı Ocak ayından 1999'un i l k altı ayına ka­

dar, 7.181 y i v l i av tüfeğine ruhsat, 914.464 av tüfeğine av tezkeresi, 250.455 yivsiz tüfe­

ğe de sahiplik belgesi verilmiştir. Söz konu­

su rakamlara ruhsatsız dolaşan silahların da­

h i l olmadığı düşünüldüğünde, Balistik Şube­

si'ne yansıyan olgular içerisinde ateşli silah­

ların bu denli b ü y ü k bir yer tutmasının şaşır­

tıcı olmaması gerekir (³>^{1 3}).

Balistik Şubesi'ne yansıyan olguların b ü y ü k ç o ğ u n l u ğ u i l merkezlerinden gelmektedir (Grafik 2) ve bunların %60'ını da kısa nam­

l u l u silahlar o l u ş t u r m a k t a d ı r (Grafik 3).

Mevcut hukuki mevzuatımıza göre, ateşli si­

lah ruhsatı almak isteyen herkes tam bir tıb­

bi muayeneden geçirilmek zorundadır. A k ­ çan ve arkadaşlarının, İstanbul B a k ı r k ö y Devlet Hastanesi Psikiyatri Polikliniği' ne, silah ruhsatı almak m a k s a d ı ile b a ş v u r a n 2.518 kişi üzerinde yaptıkları bir araştırma­

larında, başvuranların %82'nin kısa namlulu ateşli silah talebinde bulunan k i ş i l e r d e n oluştuğu ortaya çıkmıştır (³\

• 6136 sayılı yasa kapsamındamıdır? 1065

• Mermi çekirdeği ve/veya kovan karşılaştırması 747

B Silahın atışa elverişli olup olmadığı 565

• Atış ve tesir mesafesi 438

• Mermi çekirdeği için sekme sonucu isabet edip etmediği 23

Grafik 5. Balistik şubesine gönderilen dosyaların aylara göre dağılımı.

0

983

7 8 8 / 6 577 /

9 1 ^ "

\ «îdn . . .

384/ ^1/

K /

Ok

> ,

r

1

o â .

2 İ a i _i

|

5 ^

Grafik 6. 1. ihtisas Kurulu'na yansımış ölümlerde, ateşli silahlara bağlı ölümlerin diğer ölüm nedenleri arasındaki yeri.

Olgu türleri

1058

D Trafik kazaları 484

• Künt travmaya bağlı ölümler 300

• Ateşli silahlara bağlı ölümler 298

• Diğer ölümler (suda boğulmalar, ası, kesici-delici aletlere bağlı ölümler, zehirlenmeler gibi/1058

Ateşli silahlar ile i l g i l i olarak en sık sorulan soruların başında %38'lik bir oran ile, gön­

derilen silahın 6136 sayılı yasa kapsamında bulunup b u l u n m a d ı ğ ı gelmektedir (Grafik 4). A y n ı yasanın 13. maddesi'ne göre; "Bu yasa kapsamında değerlendirilen ateşli silah­

lar ile bunlara ait mermileri satın alan veya taşıyanlar veya bulunduranlar hakkında, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve ü ç bin liradan beş b i n liraya kadar ağır para cezası h ü k m o - lunur." denmektedir. Yine en sık sorulan so­

rular içerisinde ikinci sırada (%26), olay ye­

rinde bulunan ateşli silahlara ait boş kovan­

lar ile yaralıdan veya ö l e n d e n çıkartıldığı bildirilen ya da olay yerinde bulunan mermi

çekirdeklerinin, aynı silahtan atılıp atılma­

dıkları veya birlikte gönderilen silahtan atı­

lıp a t ı l m a d ı k l a r ı s o r u l a r ı b u l u n m a k t a d ı r (Grafik 4 ) C^{1 4}) .

Bahar aylarında, balistik şubesine yansıyan olgu sayısında artış gözlenmektedir (Grafik 5). Bunun sebebinin bu aylarda oluşan k r i - minal olgu sayısının artışı ile ilişkili olabile­

ceği düşünülebilir. Ancak yaz aylarında göz­

lenen düşüşün, mahkemelerin adli tatile gir­

mesiyle ilişkili olduğu (Her yıl 20 Temmuz - 05 Eylül tarihleri arası adli tatil olup, bu d ö ­ nemde n ö b e t ç i mahkemeler dışında kalan mahkemeler d u r u ş m a y a p m a m a k t a d ı r . ) ve

bu d ö n e m d e i l g i l i birimlere dosya gönderili­

şinde duraksama o l m a s ı n a bağlı olduğu dü­

şünülmektedir. A y r ı c a diğer bir muhtemel sebep de adli tatil ö n c e s i mahkemelerin üzerlerinde kayıtlı bulunan dosya sayısını azaltmak m a k s a d ı ile bilirkişi kurumuna yönlendirmesi olabilir.

1. İhtisas Kurulu'na 1999-2000 yılları içinde yansıyan ö l ü m olgularından ateşli silahlara bağlı olanlar, trafik kazaları ve künt travma­

lara bağlı olanlardan sonra %13.9'luk bir oran ile üçüncü sırada yer almaktadır (Gra­

fik 6). T.C. B a ş b a k a n l ı k Devlet İstatistik Enstütüsü verilerine göre, 1989 yılında, ateş­

l i silahlara bağlı ö l ü m olgusu sayısı 1.226 iken 1998 yılında bu sayı 5.320 gibi yüksek bir rakama ulaşmıştır. İşte bu rakam, üzerin­

de oldukça d ü ş ü n ü l m e s i gereken bir rakam­

dır.

A t e ş l i silahlara bağlı yaralanma ve ö l ü m olayları, ülkemizde artan bir hızla devam et­

mektedir. B u konuyla i l g i l i olarak devletin acil önlemler alması ve yeni, çağdaş yasal düzenlemeler y a p m a s ı zorunludur. Ülkemiz­

de bireysel silahlanmanın önlenebilmesi için son yıllarda çeşitli sivil toplum kuruluşları, etkili kampanyalar y ü r ü t m e y e başlamışlar­

dır. Elbette bu kampanyalar, daha güvenli ve yaşanabilir bir Türkiye' nin oluşabilmesi yö­

n ü n d e n ö n e m l i d i r . H u k u k u n ü s t ü n l ü ğ ü n e inanmış uygar toplumlarda, suç ve bunun karşılığında adil, hızlı ve medeni şartlarda tatbik edilecek cezanın varlığı inkar edile­

mez bir gerçekliktir 08)_ Hukukun doğru bir biçimde işleyebilmesi, suçun aydınlatılması ve suçluların yakalanabilmesi için, modern araştırma yöntemlerine sahip ve ileri tekno­

lojiler kullanan k r i m i n a l l a b o r a t u v a r l a r ı n oluşturulması ve bilirkişilik görevini yerine getirecek b i l g i d ü z e y i n e sahip k u r u m l a r ı n varlığı şarttır (⁹-^{1 0}) . Temennimiz ülkemizde, bireysel silahlanmanın durdurulması, huku­

kun üstünlüğüne inanmış, güvenli ve silah­

lardan arınmış ileri bir toplum oluşmasının tesis edilebilmesidir.

KAYNAKLAR

1. 6136 Sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun: Kabul Tarihi: 10.07.1953, Resmi Ga­

zete Yayımı Tarih ve Sayısı: 8458. (1953)

2. Akçan A, Akçan ZF, Samancı A Y , Balcıoğlu t, Çamlıca H: Ruhsatlı Silah Bulunduranlarda veya Taşıyanlarda K i ­ şilik. Uluslararası Bireysel Silahsızlanma Sempozyumu, İstanbul (2002).

3. Akçan A, Akçan ZF, Samancı A Y , Balcıoğlu İ: Rusatlı Silah Bulunduran veya Taşıyan 2518 Kişinin Sosyode- mografik Özellikleri. Uluslararası Bireysel Silahsızlanma Sempozyumu, İstanbul (2002).

4. Aşıcıoğlu F, Seçkin Ç, Üner HB, Kolusayın RÖ: Çok sa­

yıda ateşli silah yarası bulunan intihar olguları. Adli Tıp Dergisi. 12:59(1996).

5. D i Maio VJM: Gunshot Wounds, Second edition, CRC press, New York (1999), sf.:15.

6. Feldman TB, Jonson P: The self object of weapons: A self psychology examination. J A m Acad Psychoanal 34:561 (1992).

7. Gök Ş: Adli Tıp Kurumu Kanunu ve Uygulama Yönet­

meliği, Temel Matbaacılık, İstanbul (1989), sf.: 16.

8. Gülsepet S: Balistik, 2. Adli Bilimler Sempozyumu k i ­ tapçığı, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir (1997) sf: 5.

9. Heard BJ: Handbook of Fırearms and Ballistics Exami- ning and Interpreting Forensic Evidence, John Wiley &

Sons Ltd, England (1997), sf: 17.

10. Inman K, Rudin N : Principles and Practice of Criminalis- tics, CRC press, New York (2001), sf: 15.

11. İnanıcı M A , Üner HB, Günaydın G: Adli tıp açısından av tüfeklerinin önemi. Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 12:143 (1996).

12. Sctrsvoeble AJ, Exline D : Forensic Gunshot Residue Analysis, CRC press, New York (2000), sf:12.

13. Şen F: Ateşli Silah Yaralanmalarında Elbiseden Atış Me­

safesi Tayininin Adli Tıp Açısından Değeri, Uzmanlık Tezi, İstanbul (1986), sf: 26.

14. Türk Ceza Kanunu. Kabul Tarihi: 01.03.1926, Resmi Gazete Yayımı Tarih ve Sayısı: 820 (1926)

15. Uzan Aİ, Güleç B, Kayahan C, Özer MT, Öner K, Alpas­

lan F: Yara balistiği 1: Kalıcı ve geçici yara boşluğu (ka- vite) etkileri. Ulusal Travma Dergisi. 4:225 (1998).

16. Uzan Aİ, Kayahan C, Güleç B, Özer M T , Kozak O, A l ­ paslan F: Yara balistiği 2: Ateşli silah yaralanmalarında mermideki şekil bozuklukları ve parçalanma etkileri.

Ulusal Travma Dergisi 4:235 (1998).

17. Üner HB: Ateşli silah artıkları. Adli Tıp Dergisi. 9:83 (1993).

18. Warlow TA: Firearms, the Law and Forensic Balistics, Taylor & Francis, Great Britain (1996), sf.:17.