DAVRANIŞ BİLİMLERİNDE ARAŞTIRMA (YÜKSEK LİSANS)
DOÇ. DR. ÖMAY ÇOKLUK BÖKEOĞLU
Bölüm III:
Bulgular ve Yorumlar
Bulgular
• Toplanan ham verilerin çeşitli tekniklerle işlenerek çözümlenmesi sonucu bulgular elde edilir.
• Bulgular bölümünde, toplanan verilerin analizine ilişkin istatistiksel sonuçlar özetlenir. Bulgular, sonuç kısmını destekleyecek şekilde gereksiz ayrıntılara girmeden raporlanır.
• Çalışmanın hipotezlerine aykırı olan sonuçlar da dahil olmak üzere konuyla ilgili tüm bulgulardan söz edilir (Büyüköztürk vd., 2013).
Bölüm III:
Bulgular ve Yorumlar
• Çalışmada, birden fazla deneysel işlem birleştirilmişse, her bir deneysel işlemin yöntem ve bulguları ayrı ayrı tanıtılır (Büyüköztürk vd., 2013).
• Bulgular olgusal ya da yargısal nitelikte olabilir.
• Olgusal nitelikteki bulgular, olası işlem yanılgıları dışında nesneldir. Kişisel görüşlerden etkilenmezler.
• Yargısal bulgular ise kişisel görüş, beğeni, tutumlardan kaynaklı verilere dayalı olan bilgilerdir. Temelde özneldir (Karasar, 2013).
Bölüm III:
Bulgular ve Yorumlar
• Bilimsel çalışmalarda olabildiğince olgusal bulgular elde edilmeye çalışılır.
Çünkü olgusal bulgulara dayalı çözümler üzerinde anlaşmak daha kolaydır.
• Bulgular olabildiğince sayısallaştırılıp çizelge ve şekillerle de desteklenerek sunulmalıdır.
• Yorumdan ayrı ve yorumla karıştırılmadan sunulmalıdır.
(Karasar, 2013)
Bölüm III:
Bulgular ve Yorumlar
Yorumlar
• Yorum, bulgulara, araştırma amacı doğrultusunda verilen anlamdır.
• Uygun bir yorumla bütünleşmeyen bulgular, araştırma problemine çözüm önerisi getiremez.
• Yorumlama, öznel ve çok yönlü bir süreçtir. Bulgulara ne kadar değişik açılardan bakılabilir ve değerlendirilebilirse, yorumun geçerlik olasılığı o derece artar.
(Karasar, 2013)
Bölüm III:
Bulgular ve Yorumlar
Yorumlar
• Yorum yapılırken, problem bölümünde verilen ilgili kaynaklarla sürekli ilişki kurulmalıdır. Her yorumun geçerlik olasılığı, ilgili kaynakların da yardımıyla açıklanır (Karasar, 2005).
• Araştırma bulguları iç ve dış olmak üzere iki aşamalı bir yorumlama sürecinden geçer.
• İç yorum, verilerin çözümlenmesi ile elde edilen bulguların kendi içerisinde yapılan bir değerlendirmesidir. Bu yönüyle mekanik bir süreçtir.
• Örneğin grupların karşılaştırılması sonucu elde edilen F oranının anlamlı sayılıp sayılmayacağının kararlaştırılması iç yorumdur.
(Karasar, 2013)
Bölüm III:
Bulgular ve Yorumlar
Yorumlar
• İç yorumun yapılabilmesi için araştırma yöntem ve tekniklerinin iyi bilinmesi gerekir.
• Dış yorum ise iç yorumun araştırma problemine yansıtılmasıdır.
• Dış yorumda bulgular;
Daha önce geliştirilmiş ölçütler ve kuramsal yapı ile
Aynı konuda yapılmış diğer araştırma sonuçlarıyla karşılaştırılır.
(Karasar, 2013)
Bölüm III:
Bulgular ve Yorumlar
• Araştırmada problem alanının tanımlanması ve yöntemden kaynaklı sınırlılıklar olabilir.
• Bunlar; problem durumu, araştırma modeli, evren, toplanan veri türü, veri toplama teknikleri ve verilerin analizinden kaynaklı sınırlılıklar
olabilir.
• Yorumda araştırmanın sınırlılıkları mutlaka dikkate alınmalıdır.
(Karasar, 2013)
Bölüm III:
Bulgular ve Yorumlar
• Bulgular, önceden geliştirilen hipotezler ışığında yorumlanır.
• Bulguların beklendik veya beklenmedik yönde çıkmasına göre kabulü ve yorumu kolay veya zor olabilir.
• Araştırmacı bulmak istediğini değil, bulduğunu sunmak ve savunmak zorundadır.
(Karasar, 2013)
Kaynakça
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F.
(2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi
• Karasar, N, (2013). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel yayıncılık
