PELVİK TRAVMA

PELVİK TRAVMA

Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL

Genel ilkeler

 Pelvis: Vücudun en önemli bölgesidir.

 Pelvis yaralanmaları sıklıkla multisistem yaralanmaları ile birliktedir.

 İleri tetkik ve tedavi aşamasında ortopedi uzmanına

ihtiyaç vardır.

Epidemiyoloji

 Mortalite % 6-19

 Hasta hipotansif ise mortalite % 40-50

 % 60’ında neden trafik kazasıdır.

 Trafik kazalarına bağlı ölümlerde üçüncü ölüm nedenidir.

 % 30’unda neden düşmedir.

 % 10 neden direk pelvise gelen crush travmadır.

 Ölümlerin % 65’i kanamaya bağlıdır.

Pelvisin fonksiyonları;

 Gövde ile alt ekstremitelerin bağlantı noktasıdır.

 Alt ekstremitelere kalça eklemi aracılığıyla hareket kazandırdığı için mekanik olarak da işlevi vardır.

 Dıştan yoğun bir kas tabakası ile çevrilidir.

 Genito-üriner sisteme ait organları, büyük damarları

ve sinirleri barındırır.

Pelvik Anatomi

 Pelvis ; ilium, iskium, pubis ve sakrum kemiklerinin bir araya gelerek bir halka formu oluşturması ile meydana gelir.

KADIN PELVİSİ ERKEK PELVİSİ

 İnternal iliak arter aşağıya pelvis içine ulaşarak tüm gluteal kasların ve pelvis içi organların

kanlanmasını sağlar.

Pelvis içinde mesane, inen kolonun bir

kısmı, sigmoid kolon,

rektum, anüs bulunur.

 Kadınlarda uterus, vajina ve üretra pelvis içinde yer alırken, erkeklerde penis, skrotum, testisler ve

üretra her ne kadar pelvis içinde yer almasa da

pelvis travmalarında sıklıkla zarar görürler.

Pelvik travmanın sonuçları

 Massif kanama

 Pelviste kemik kırıkları

 Major ve minör vasküler yaralanmalar

 Ürolojik yaralanmalar

 Mesane ve vajende yırtık ya da perforasyonlar

 Nörolojik yaralanmalar

Massif kanama

 Pelvik kırıklara bağlı ölümlerin major nedenidir (%60-80).

 Primer pelvik kırıklara bağlı ölümlerin % 50-60’ı hastaneye kabulden sonraki ilk 9 saatte olur.

 Kanamanın derecesi kırığın tipine bağlıdır. Geniş posterior kırıklarda massif kanamalar olur.

 Retroperitoneal bölge geniş miktarda kanamalar için uygun bir bölgedir. Özellikle açık kırık ile

birlikte ise klinik daha ağırlaşacaktır.

 Hastalara nadiren açık ameliyat gerekir.

Pelvik travma: Başlangıç muayenesi

 Lokal palpasyon: İnstabilite aranır.

 Her iki kalça kontrol edilir; Kalça fiksasyonu bakılır.

 Dikkatli nörolojik muayene

 Vajinal&rektal muayene yapılır.

Pelvik kırıklarda klasifikasyon (STABİL)

 Kırık sadece kemikte:Pelvik ringde ayrılma yok

 Avulsiyon fraktürü

 Anterior superior iliak spina

 Anterior inferior iliak spina

 İschial tuberosita

 Pubis ya da ischium kırığı (Obturator foramen çevresinde)

 İlium kolunda kırık (Duverney kırığı)

 Sakrum kırığı

 Koksiks kırığı

 Pelvik arkta sadece ayrılma

 İki ipsilateral ramide kırık

 Simphisis pubiste subluksasyon(Eklem yüzlerinin birbirinden tamamen uzaklaşmadan, kısmen ayrılması) ya da hafif kırık (near frakture)

 Sakroiliak eklemde subluksasyon ya da hafif kırık (near frakture)

Pelvik kırıklarda klasifikasyon (UNSTABİL)

 Pelvik arkta çifte kırık

 Pubiste dislokasyon ya da çifte vertikal kırık (Straddle kırığı)

 Pelviste dislokasyon ya da çifte vertikal kırık (Malgaigne kırığı)

 Ciddi multiple kırık (Sakral kırığı da içine alan)

 Acetabulum kırığı(Uyluk kemiğinin

başının, kalça kemiği ile eklem yaptığı çukurluk)

 Yer değiştirmemiş

 Yer değiştirmiş

Travmanın tipine göre pelvik kırıkların

klasifikasyonu

 Lateral kompresyon

 En sık nedendir (>% 50)

 Kafa travması ile birlikte olma insidansı yüksektir.

 Anteroposterior kompresyon

 Hastaların % 30’u

 Toraks ve abdominal yaralanmalarla birliktedir.

 Vertikal makaslama

 Nadirdir

 Genelde yüksekten düşmelerde olur.

PELVİK AVÜLSİYON FRAKTÜRÜ

 Anterior superior iliak spina

avülsiyonu (Sartoriustan kopma)

 Anterior inferior iliak spina

avülsiyonu (rektus femoristen kopma)

 Tuberositas ischium avülsiyonu

(Hamstringsten kopma)

KOKSİGEAL KIRIK

Genelde oturur pozisyonda düşmelerden sonra olur.

Doğum sonrası olabilir.

MALGAİGNE KIRIĞI

 Anterior ve posterior pelvik ark kırığı

 Anterior: Her iki pubik rami

 Posterior: İlium kırığı, Sakroiliak eklem kırığı ya da

sakral kırık (Vertikal)

MALGAİGNE KIRIĞININ(Anterior ve posterior pelvik ring kırığı)BİRLİKTE OLDUĞU DİĞER KIRIKLAR

 Intraabdominal yaralanma % 50

 Genitoüriner trakt yaralanması % 50

 Kafa travması >% 25

 Göğüs travması >% 25

ASETABÜLER KIRIK

 Posterior dudak (lip) kırığı

 En sık

 Posterior kalça dislokasyonu ile birliktedir.

 Santral ya da transvers kırık

 İliopubik kırık

 İlio ischial kırık (Walther kırığı)

GENİTO ÜRİNER TRAVMA

 Sekonder yaralanmalar,

 Üreter, mesane ve uretra, vajina ve rektum yırtıkları veya perforasyonları,

 Hastalarda hematüri rektal kanama bulgusu,

 İnguinal ligamentin yukarısında kalça proksimalinde veya perinede hematom,

 Retroperitoneal alanda kanamaya bağlı böbrek

lojunda ekimoz.

NÖROLOJİK

YARALANMALAR

 Kırıklar sonucunda oluşan traksiyon,

 Serbest kemik fragmanları,

 Hematom,

sinir kökü üzerine bası yapabilir.

 Sakroiliac eklem kırık veya dislokasyonunda lomber

sinir kökü yaralanmaları veya S1 S2 kırıkları sakral

yaralanmalara neden olabilir.

İnspeksiyon

 Pelvik ve inguinal bölgede ekimoz, yırtık, deformite.

 Skrotumda ve inguinal bölgede hematom.

 Erkekte uretral meadan gelen kan uretra rüptürünü düşündürürken, kadında uretra ve vajinadan gelen kan açık pelvis kırığını

düşündürmelidir.

 Alt ekstremitelerde kırık olmadan

kısalma ve rotasyon gözleniyorsa

pelvik kırık mutlaka akla gelmelidir.

Palpasyon

 Simpizis pubis üzerinde medial yönde bası,

 Spina iliacalar üzerinden antero posterior ve lateral bası ile pelvik ringde instabilite bulgusu aranır.

 Krepitasyon alınıp alınmadığı değerlendirilir.

 Alt extremitelerde duyu ve motor

kayıpları değerlendirilmelidir.

DİKKAT!!!

Radyografi ile unstabil pelvis kırığı dışlanıncaya kadar agresif muayeneler kanamayı artırabileceğinden palpasyonda agresif bası veya güç uygulamaktan

kaçınılmalıdır.

PELVİS TRAVMALARINDA ACİL GİRİŞİM

A- TIBBİ GİRİŞİM

 Havayolu açıklığı sağlanır.

 Solunum desteklenir % 100 O

10/dk.

 14-16 No’lu branül ile çift damar yolu açılır.

 2 Lt Ringer Laktat / Serum Fizyolojik ilk 15-20 dakikada uygulanır.

 Monitorizasyon yapılır.

 İdeal tespit yapılır.

 Travma merkezine nakli sağlanır.

Pelvis tespiti - Sert Atel İle Tespit

 2 adet tespit malzemesi (üçgen bandaj) hastanın altından geçirilir.

 Sert ateller pelvisin 2 tarafına yerleştirilir.

 Bacaklar arasına bir dolgu maddesi koymak her iki bacağın paralel kalmasını

sağlayacaktır

Vakum Sedye Kullanarak Tespit

 Hem extremite hem de pelvisi yaralanmış çoklu travma

hastalarında kullanımı için oldukça yararlıdır.

 Hastayı blok olarak tespit eder.

 Baş boyun, vertebra, pelvis ve

ekstremiteleri aynı anda ve hızlı bir şekilde tespit etmeyi kolaylaştırması ve vakanın sahada kalış süresini

kısaltması ekipmanı pelvis

travmalarında kullanışlı hale

getirmektedir.

PELVİS TRAVMALI

HASTANIN TRANSPORTU

 Hemodinamik olarak riskli hastalara şok açısından yaşam desteği sağlanmalı,

 Pelvik stabilizasyonu ve servikal

immobilizasyonu mutlaka sağlanmalı,

 Olgular alandan ambulansa alınırken mutlaka travma tahtası ile taşınmalı.

Başka bir sedye kullanılmış ise (kaşık veya vakum) ambulans sedyesi üzerine mutlaka travma tahtası konulmalı,

 Minör pelvis kırığı dahil bütün hastalar

travma merkezine götürülmelidir.

ÖZET

1. Çoklu travması olan hastada pelvik yaralanma mutlaka düşünülmeli

2. Pelvik kırıkların en önemli komplikasyonu olan kanamaya bağlı hipovolemik şoka karşı önlem alınmalı

3. Pelvik kırıklar ve kırıklara bağlı gelişen aşırı kanamanın hastanın genel durumu üzerinde

belirleyici rol oynaması nedeniyle daha ilk girişim sırasında değerlendirilmeli ve girişimde bulunulmalı 4. Hastalar alandan nakledilirken cervikal, spinal ve

pelvik immobilizasyon mutlaka sağlanmalı 5. Hastalar en yakın travma merkezine

nakledilmelidir.