Aktif Yaşlanma
1
Aktif Yaşlanma
“Bireyin yaşlandıkça yaşam kalitesini yükseltmek için, sağlık, katılım ve
güvenlik olanaklarını optimize e tme süreci”(1990-DSÖ),
Aktif yaşlanma, “bireyin sağlıklı yaşlanması sonucu başkasının
bakımına gereksinim duymadan, günlük etkinliklerini sürdürebilmesi”,
2
Aktif Yaşlanma
Politika ve Programları
Bireysel ve toplumsal birçok sorunu çözmeyi amaçlamalı,
Sağlık, eğitim ve sosyal politikalar bunu desteklemeli,
Çok sektörü kapsamalı, iletişim ve eşgüdüm iyi olmalı,
Birey ve aileler ileri yaşlar için plan yapabilmeli,
Sağlık, katılım, güvenlik komponentlerine uygun olmalı,
Yaşa uygun çevre oluşturulmasını desteklemeli,
Kuşaklar arası dayanışmayı güçlendirmeli,
3
Aktif Yaşlanmaya Yönelik Politika ve Programlar Üretecek Kuruluşlar
Ulusal hükümetler ve uluslar arası kuruluşlar,
Eğitim sektörü,
Sağlık sektörü,
Sosyal hizmetler,
Yerel yönetimler, (belediyeler, valilikler)
4
Aktif Yaşlanmada Koruma Yaklaşımı
BİRİNCİL KORUMA;
Hastalık ve yaşlanma öncesi alınacak önlemler;
Davranışsal önlemler;
Sağlıklı beslenme,
Fiziksel aktivite, hareketli yaşam
Uygun kilo-beden kitle indeksi
Kişisel hijyen, el yıkama,diş fırçalama,
Sigara ve alkol kullanmama,
Stres ve baş etme,
Aşılanma (Tetanoz, hepatit B, grip, pnomokok, çocuk felci “Salk tipi” aşıları),
5
Aktif Yaşlanmada Koruma Yaklaşımı
İKİNCİL KORUMA;
Hastalıklara erken tanı ve erken tedavi,
Hipertansiyon,
Prostat hipertrofisi-Rektal tuşe,PSA,
Meme Ca-KKMM,Mamografi,
Diyabet-AKŞ,TKŞ,GYT,vb.
Kolon Ca –Gaitada gizli kan, kolonoskopi,
6
Aktif Yaşlanmada Koruma Yaklaşımı
ÜÇÜNCÜL KORUMA;
Hastalıkların tekrarını ve komplikasyonları önleme,
1.Hastalık Sonrası Yaşamı Düzenleme,
Düzenli kontroller,
Düzenli ilaç kullanımı,
Beslenme ve diyet,
2.Bakım;
Geleneksel Bakım (Aile,akraba,arkadaş,komşu),
Kurumsal Bakım,
Toplu Bakım(Huzurevleri,Yaşlı Bakım Evleri),
EVDE BAKIM HİZMETLERİ,
3.Antiaging Uygulamaları, 7
Sağlıklı Beslenme
Yeterli ve dengeli beslenme,
Besin gruplarını karışık tüketmeli,
Et ve ürünleri,
Süt ve ürünleri,
Tahıllar, unlu gıdalar,
Sebze ve meyveler,
Yağ ve tatlılar,
Üç öğün-kahvaltı ağırlıklı-akşam hafif,
Lifli ve posalı gıda,
Soğukta saklama,
Aşırı yağlı ve tuzludan kaçınılmalı,
Haşlama suları atılmamalı, etler kısık ısıda pişirilmeli,
8
Fiziksel Aktivitenin Yararları
Kaslar gelişir, kas tonisitesi artar,
Kan ve lenf dolaşımı hızlanır. Organlar daha iyi oksijenlenir ve beslenir. Artık maddeler böbrek, deri ve akciğerlerden daha iyi atılır,
Organlara giden kan metabolizmayı hızlandırır, yağlar yanar, sağlıklı vücut kilosu sağlanır,
Barsak peristaltizmi dengelenir, kabızlık önlenir,
Noromüsküler (sinir-kas) eşgüdümü dengelenir,
Kemiklere kalsiyum geçişi hızlanır, osteoporoz önlenir ya da gecikir,
Uykuyu düzenler ve düzeltir, daha iyi dinlenme sağlanır,
Endorfin salınımı artar, stres düzeyi azalır,
Kan dolaşımı düzenlenir, kalbin yükü azalır, kan yapımı ayarlanır. Kalp ölüm riskinin
%70-75 azaldığı bildirilmektedir,
9
Uygun Fiziksel Aktivite
Günlük aktivite dışında her gün ya da haftada 2 gün 30-45 dakika fiziksel etkinlik, (yürüme),
Koşma, yüzme, ip atlama, voleybol, tenis vs. ,
Dik vücut postürü (yürürken, otururken, çalışırken),
Kurumsal önlemler;
Güvenle yürünebilir alanlar oluşturmak,
Fiziksel aktiviteyi güdüleyecek toplumsal aktiviteleri desteklemek,ve organize etmek,
10
Önem ve Öncelik Ölçütlerine göre Sigara Sorunu
1. Sıklık ve Yaygınlık (15 yaş ve üstü toplumun % 33,5’i sigara içmekte),
2. Ölümcüllük (Yılda 100-117 bin kişi ölmekte),
3. Sakatlık ve Komplikasyon (KOAH, Kanser, Kalp damar hastalıkları, Bürger hastalığı, Felç vb.),
4. Ekonomik Kayıp (Yılda 5 milyar paket sigara içilmekte, toplam 17,7 milyar dolar ödenmekte),
11
Aktif Yaşlanma ile Sıklığı Azaltılabilecek Kronik Durumlar
Kalp damar hastalıkları,kalp krizi,
Hipertansiyon,
Diyabet,
Kanser,
KOAH
Kas iskelet sistemi bozuklukları (artrit,osteoporoz, parkinson),
Ruhsal bozukluklar (alzheimer , depresyon vb.),
Körlük (katarakt, glokom) ve görsel yetersizlikler (presbit),
Prostat hipertrofisi,
Over aktif mesane,
Menapoz-Andrapoz, 12
