VATANDAŞLIK
2. HAFTA: TEMEL HUKUK BİLGİSİ
BU HAFTA NELER ÖĞRENECEĞİZ?
TOPLUMSAL DÜZEN KURALLARI
• GÖRGÜ KURALLARI
• GELENEK (ÖRF VE ADET) KURALLARI
• AHLAK KURALLARI
• DİN KURALLARI
• HUKUK KURALLARI
YAPTIRIM
HUKUK KURALLARININ TÜRLERİ
HUKUKUN DALLARI
HUKUKUN KAYNAKLARI
TOPLUMSAL DÜZEN KURALLARI
İnsanlar toplum içinde yaşarlar.
Toplumsal düzen kurallarının amacı, bireylerin birbirlerine, topluma ve devlete karşı, toplumun (ve devletin de) bireylere karşı tutum ve davranışlarını düzenlemek ve ayrıca çıkar çatışmaları arasında bir denge kurmaktır.
TOPLUMSAL DÜZEN KURALLARI
GÖRGÜ KURALLARI
Toplumsal yaşamın değişik alanları görgü kuralları ile düzenlenir.
Örneğin selamlaşma, misafir ağırlama, sofra kuralları Görgü kuralları zamana ve yere göre değişiklik gösterir.
TOPLUMSAL DÜZEN KURALLARI
GELENEK KURALLARI
«Gelenekler, bir toplumda belirli bir davranışın sürekli ve aynı yönde
uzunca bir süre tekrarlanması ve bu davranış biçimine uyulması yönünde genel bir kanunun yerleşmesiyle oluşan kurallardır.»
TOPLUMSAL DÜZEN KURALLARI
AHLAK KURALLARI
«Toplumda iyilik ya da kötülük hakkında oluşan değer yargılarına göre yapılması ya da yapılmaması gereken davranışlara ilişkin kurallardır.»
TOPLUMSAL DÜZEN KURALLARI
DİN KURALLARI
Toplumu düzenleyen kurallar arasında din kuralları da yer alır. Din kurallarından bazılarına hukuk sistemi içinde yer verilmiş olabilir.
Örneğin adam öldürme pek çok dinde yasaklanmıştır. Öte yandan ceza hukukunda da adam öldürme eylemi için hapis cezası yaptırımı öngörülmüştür.
TOPLUMSAL DÜZEN KURALLARI
HUKUK KURALLARI
Genel ve soyut
Değer yargısı
Devlet gücü ile uygulanma
YAPTIRIM
Hukuk kurallarına uyulmasını sağlayan zorlayıcı güç
Kişisel öç alma
Kısas
Hakeme başvurma-uzlaşma
Yargılama sistemi
YAPTIRIM ÇEŞİTLERİ
Ceza verme
Zorla yaptırma
Tazminat ödetme
Geçerli saymama
İptali isteme
HUKUK KURALLARININ TÜRLERİ
Emredici Kurallar
Yedek Kurallar
Tamamlayıcı Kurallar
Yorumlayıcı Kurallar
Tanımlayıcı Kurallar
HUKUKUN DALLARI
İDEAL HUKUK (DOĞAL HUKUK)-POZİTİF HUKUK
ULUSAL HUKUK-ULUSLARARASI HUKUK
MADDİ HUKUK-BİÇİMSEL HUKUK
KAMU HUKUKU-ÖZEL HUKUK
KAMU HUKUKU-ÖZEL HUKUK AYRIMINDA KULLANILAN KRİTERLER
ÇIKAR ÖLÇÜTÜ
TARAF ÖLÇÜTÜ
EGEMENLİK-EŞİTLİK ÖLÇÜTÜ
İRADE ÖZGÜRLÜĞÜ ÖLÇÜTÜ
KAMU HUKUKU «Kişinin devletle ve diğer kamu kuruluşları ile olan ilişkisini ve devletle diğer bir devlet arasındaki ilişkiyi düzenleyen hukuk kurallarından oluşur.»
ANAYASA HUKUKU
CEZA HUKUKU
DEVLETLER HUKUKU
GENEL KAMU HUKUKU
MALİ HUKUK
YARGILAMA HUKUKU
ÖZEL HUKUK «Kişilerin birbirleri ile olan ilişkilerini düzenleyen hukuk kurallarından oluşur.»
MEDENİ HUKUK
BORÇLAR HUKUKU
TİCARET HUKUKU
DEVLETLER ÖZEL HUKUKU
KARMA NİTELİKLİ HUKUK DALLARI
İŞ HUKUKU
EĞİTİM HUKUKU
ÇOCUK HUKUKU
HUKUKUN KAYNAKLARI
YAZILI HUKUK
ANAYASA
YASALAR (KANUNLAR)
ULUSLARARASI ANDLAŞMALAR
KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELER
TÜZÜKLER
YÖNETMELİKLER
HUKUKUN KAYNAKLARI
GELENEK HUKUKU
İÇTİHAT HUKUKU (YARGISAL İÇTİHAT) BİLİMSEL İÇTİHAT (ÖĞRETİ)
HUKUK SİSTEMLERİ
o KARA AVRUPASI HUKUK SİSTEMİ o ANGLO SAKSON SİSTEMİ
o İSLAM HUKUKU SİSTEMİ o SOSYALİST HUKUK SİSTEMİ
YARARLANILAN KAYNAK:
PROF.DR. YASEMİN KARAMAN KEPENEKCİ (2014). EĞİTİMCİLER İÇİN İNSAN HAKLARI VE VATANDAŞLIK. ANKARA: SİYASAL KİTABEVİ
