Periodontitis
Dr. Murat ÇALIŞKAN
Gingivitis : gingivanın periodontal cep oluşmaksızın gingival sulkustaki mikroorganizmalara karşı yangısal yanıtı.
Periodontitis: akut ve kronik gingivitisler ile dişe destek veren yapıların yangısı.
Dişe destek veren yapılar : - Gingiva
- Periodontal ligament - Sement
- Alveolar kemik -
Nedenler:
Predispoze nedenler :
- brahisefalik ırklarda görülen sıkışık ve rotasyona uğramış dişler,
- süt dişlerinin zamanında düşmemesi (yanından çıkan kalıcı dişler ile arada plak oluşumu daha kolay olur),
- dişlerin fırçalanmaması ve yumuşak diyetle beslenme, - Malokluzyonlar (kapanma bozuklukları),
- Travma
- Kimyasal irritanlar,
- Diabetes mellitus gibi sistemik hastalıklar,
- Ağızdan solunum ve aşırı salya (tükürüğü dehidrate ederek savunma etkisini ortadan kaldırır),
Yapıcı nedenler : Dental plak ve kalkuluslar Dental plak:
Dekstran, mutan, glukan ve fruktan gibi polisakkarit ve
salyadaki glikoproteinlerin oluşturduğu matriks ve bakterilerin bulunduğu, minenin yüzeyine yapışan oluşumlar.
Yumuşak sarı, gri renkte olup dişe yapışıktırlar.
Subgingival ve supragingival olarak ikiye ayrılırlar.
Dental plaklar.
Dental kalkulus:
Dental plaklar uzaklaştırılmaz veya dopal olarak
atılamazlarsa zamanla mineralize olarak dental kalkuluslara dönüşürler
tükürükte bulunan mineral tuzlardan özellikle kalsiyum
karbonat dental plağı etkileyerek dental kalkulus oluşumuna yardımcı olur.
- Salivar kalkulus: dişlerin bukkal yüzlerinde birikirler.
- Serumal kalkulus: gingivadan köken alırlar.
- Dental plak ve kalkulusların birlikte olmasına tartr (tartar) denilir.
Klinik görünüm:
Periodontitiste kötü ağız kokusu, disfaji (yutkunma güçlüğü), aşırı salivasyon, hemorajiden generalize nekrozlara kadar farklı lezyonlar görülür.
Gingivalarda yangı, hiperplazi, ülserasyon, kanama.
Dişlerdeki mobilitenin kontrolü için dişler palpe edilmelidir.
Periodontal ceplerin derinliği serbest gingiva kenarından epitelyan birleşim yerine kadar milimetrik olarak bölünmüş periodontal prob ile ölçülür.
Gingival sulkus derinliği : Köpek 4 mm den az
Kedi :0.5-1 mm
http://veterinarynews.dvm360.com/dental-probes-and-explorers-musts-examination
Sağlıklı gingivada kenarlar keskin sonlanır ve pembe görünümdedir.
Periodontal hastalıklar klinik bulgulara göre 5 başlık altında toplanır.
1- Gingivitis: diş bakımının düzenli olmadığı hayvanlarda sık görülür.
2- Erken dönem periodontitis:
gingivalar normal veya hiperplaziktir.
Periodontal ligamentte minimal yangı.
Cep oluşumu ile birlikte epitelyal birleşim yerinde ve kemik dokuda maddi kayıp vardır.
3- Orta dönem periodontitis:
Orta veya ileri derecede cep oluşumu görülür.
Gingival çekilme sonucu cep derinliğini azalır.
Kemik doku desteğinde %30-50 kayıp vardır.
Gingivalar normal görünümü kaybetmiştir ve dişlerde hafif derecede sallanma
vardır.
4- İleri dönem periodontitis:
Periodontal dokuların sağladığı destekte önemli derecede azalma, gingival çekilme Epitelyal birleşim yerinde şiddetli
yıkımlanma, kemik doku desteğinde %50 kayıp ve diş sallanmasında artış
5- Dişlerin düşmesi
http://avdc.org/AFD/five-stages-of-pet-periodontal-disease/
Sağaltım :
-Proflaktik olarak plağın mekanik olarak temizlenmesi amacıyla hayvanlara birkaç hafta arayla büyük kemikler verilmesi,
- Farklı kafa yapısı ve okluzyon bozuklukları varsa günde bir kez dişlerin fırçalanması - Gingivanın üstünde ve altında yeralan
plakların uzaklaştırılması (detertaraj) - İleri dönem periodontitislerde dişlerin
çekimi.
Detertaraj
Ultrasonik araçla veya elle manuel olarak yapılır.
Kalkuluslar ronjur veya pensle kırılarak uzaklaştırırılır.
Supragingival tartarlar orak şeklinde küret ile gingivadan krona doğru kazınarak uzaklaştırılır.
Subgingival tartarların uzaklaştırılması için diş küreti serbest
gingival kenar ile tartar arasına yerleştirilir ve kğret krona doğru bastırılarak tartr uzaklaştırılır.
Detertaraj işleminden sonra dişin yüzeyi ve gingival sulkus seyreltilmiş oksijenli su veya sodyum hipoklorit soluyonu ile temizlenir.
Detertaraj esnasında bekteriemi olacağından anestezi öncesi pre ve post operatif dönemde antibiyotik kullanımı önem taşır.
