KİSTİK FİBROZLU HASTALARDAN İZOLE EDİLEN
PSEUDOMONAS AERUGINOSA İZOLATLARININ
BİYOFİLM OLUŞTURMA YETENEKLERİNİN
ARAŞTIRILMASI VE BU ÖZELLİĞİN GENOTİP VE
ANTİBİYOTİK DUYARLILIĞI İLE İLİŞKİSİNİN
BELİRLENMESİ*
INVESTIGATION OF BIOFILM FORMATION AND RELATIONSHIP
WITH GENOTYPE AND ANTIBIOTIC SUSCEPTIBILITY OF
PSEUDOMONAS AERUGINOSA STRAINS ISOLATED FROM
PATIENTS WITH CYSTIC FIBROSIS
Ahmet Yılmaz ÇOBAN1, Alper ÇİFTCİ2, Ertan Emek ONUK3, Zayre ERTURAN4, Yeliz TANRIVERDİ ÇAYCI1, Belma DURUPINAR1
1Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Samsun. (cobanay2003@yahoo.com.tr)
2Ondokuz Mayıs Üniversitesi Veteriner Fakültesi, Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Samsun. 3Ondokuz Mayıs Üniversitesi Veteriner Fakültesi, Hastalıklar ve Klinik Bilimleri Bölümü, Samsun. 4İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
ÖZET
Pseudomonas aeruginosa, kistik fibroz (KF)’lu hastalarda tedavisi oldukça güç olan solunum yolu
en-feksiyonlarına neden olmaktadır. Hastalığın ileri dönemlerde enfeksiyona neden olan P.aeruginosa suşları ise genellikle mukoid fenotipte olup, bakteriyi çevreleyen yoğun miktardaki aljinat polisakkaridi, bakteri-nin akciğer hücrelerine yapışmasını kolaylaştırmakta ve biyofilm oluşumu sayesinde bakteriyi bağışıklık sisteminin hücrelerinden korumaktadır. Bu çalışmanın amacı, KF’lu hastalardan izole edilen P.aeruginosa izolatlarında biyofilm varlığının araştırılması ve biyofilm oluşturma özelliklerinin genotip ve antibiyotik duyarlılık profilleri ile ilişkisinin araştırılmasıdır. Çalışmada KF’lu hastalardan izole edilen 60 adet
P.aerugi-nosa izolatının biyofilm oluşumu Kongo Red agar ve Christensen yöntemiyle araştırılmış; suşların
geno-tipleri RAPD-PCR (Random amplification of polymorphic DNA-polimeraz zincir reaksiyonu) yöntemiyle, in vitro antibiyotik duyarlılıkları ise disk difüzyon yöntemiyle belirlenmiştir. Çalışmamızda, P.aeruginosa suşlarının %33.3 (20/60)’ünün biyofilm oluşturduğu saptanmış, biyofilm üreten 20 izolatın 9’u, biyofilm üretmeyen 40 izolatın ise 16’sı mukoid özellik göstermiştir. İzolatların %70’lik benzerlik katsayısı göz
ne alınarak RAPD ile genotiplendirilmesi sonucu 19 adet küme (A-S) ve bunlardan beşine ait alt küme (K1, K2, N1, N2, Q1, Q2, R1, R2, S1, S2) olmak üzere toplam 24 adet genotip tespit edilmiştir. Bu grup-lardan dokuzu biyofilm üreten, 15’i de biyofilm üretmeyen izolatgrup-lardan oluşmaktadır. Biyofilm üreten suş-ların çoğunun K1 (n= 5) ve K2 (n= 6), üretmeyen suşsuş-ların ise L (n= 8) ve O (n= 7) genotip grubunda toplandığı izlenmiştir. Biyofilm üreten ve üretmeyen izolatların antibiyotik duyarlılıkları değerlendirildiğin-de, gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark belirlenmemiş (p> 0.05), her iki gruba da etkinli-ği en düşük ilaç tobramisin, etkinlietkinli-ği en yüksek ilaç piperasilin/tazobaktam olarak bulunmuştur. Sonuç olarak; biyofilm üreten izolatlar ile üretmeyen izolatların genotipik olarak farklı gruplarda yoğunlaştığının belirlendiği bu çalışmanın verilerinin, daha geniş izolat sayılarıyla ve çok merkezli çalışmalarla desteklen-mesi gerektiği kanısına varılmıştır.
Anahtar sözcükler: Pseudomonas aeruginosa, biyofilm, kistik fibroz, genotiplendirme.
ABSTRACT
Pseudomonas aeruginosa is a frequent cause of respiratory infections in cystic fibrosis (CF) patients. P.aeruginosa strains isolated from these patients have often a mucoid phenotype at advanced disease. This
mucoid structure contains a dense amount of alginate type polysaccharide which facilitates bacterial attachment to lung epithelia and provides protection from the immune system due to biofilm formation. The aims of this study were to investigate the biofilm formation and the relation of this property with genotype and antibiotic susceptibilities of P.aeruginosa strains isolated from CF patients. The biofilm for-mation was determined by using the Congo Red agar and Christensen methods. RAPD-PCR (Random amplification of polymorphic DNA polymerase chain reaction) and disc diffusion methods were used for genotyping and antibiotic susceptibility testing, respectively. Biofilm production was found positive in 33.3% (20/60) of P.aeruginosa tested. While 9 of these 20 isolates were of mucoid colony morphotype, among the 40 biofilm negative isolates mucoid colony was detected in 16 of them. RAPD genotyping based on 70% similarity yielded 19 (A-S) clusters and subtypes related to five of these clusters (K1, K2, N1, N2, Q1, Q2, R1, R2, S1, S2) making up a total of 24 genotypes. Nine of these genotypes composed of biofilm positive isolates and 15 were biofilm negative ones. Most of the biofilm positive strains belonged to K1 (n= 5) and K2 (n= 6) genotypes while biofilm negative isolates were in the L (n= 8) and O (n= 7) genotypes. The comparison of antibiotic susceptibilities in both groups revealed no statistically significant difference (p> 0.0%). However, highest rate of resistance was detected for tobramycin and lowest rate for piperacillin/tazobactam. The data obtained from this study indicated that biofilm negative and positive P.aeruginosa isolates clustered in different groups. These results should be supported with larger scale multi-center studies which may provide information about P.aeruginosa dynamics in CF lungs.
Key words: Pseudomonas aeruginosa, biofilm, cystic fibrosis, genotyping.
GİRİŞ
Kistik fibroz (KF)’lu hastaların akciğerinde kalın bir mukus tabakasının olması, burada-ki oksijen miktarını azaltmaktadır. Buna ek olarak nötrofil infiltrasyonu, metabolik olarak aktif bakteriler ve epitelyal hücreler, çevredeki oksijenin hızla azalmasına neden olmak-tadırlar. Oksijen miktarındaki azalmanın mukoid olmayan Pseudomonas aeruginosa suş-larının mukoid hale geçmesine ve bunun sonucunda da biyofilm oluşumuna neden ol-duğu düşünülmektedir1.
P.aeruginosa KF hastalarında önemli bir mortalite ve morbitide nedenidir. Bu
de-ğilken, daha sonra mukoid fenotip baskın hale gelmektedir. Bu değişim mukoid suşların aşırı miktarda aljinat üretimine bağlıdır. Aljinat, bakterinin akciğer hücrelerine tutunma-sını sağlamak ve biyofilm oluşturarak antimikrobiyal ilaçlardan korumak suretiyle, muko-id suşların daha cmuko-iddi enfeksiyonlar oluşturmasına neden olur. Bu maddenin ayrıca, po-limorfonükleer hücre kemotaksisini ve kompleman aktivasyonunu inhibe ettiği, bakteri-yi nötrofil ve makrofaj fagositozundan da koruduğu gösterilmiştir2.
Bu çalışmada, KF’lu hastalardan izole edilen P.aeruginosa suşlarında biyofilm varlığının araştırılması ve biyofilm oluşturma özelliğinin genotip ve antibiyotik duyarlılık profilleri ile ilişkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
GEREÇ ve YÖNTEM Suşlar
Çalışmaya, İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobi-yoloji Bölümüne gönderilen 42 KF hastasının solunum yolu örneklerinden izole edilen 60
P.aeruginosa izolatı dahil edildi. Klinik örneklerde üreyen değişik fenotipteki koloniler ayrı
ay-rı değerlendirildiğinden, bazı hastalara ait birden fazla izolat çalışıldı. İzolatlar kanlı agar be-siyerine ekilerek bir gece 37°C’de inkübe edildi. Üreyen kolonilerin saf olup olmadığı kont-rol edildikten sonra triptik soy agara ekim yapıldı ve petriler 37°C’de 24 saat inkübe edildi.
Biyofilm Üretiminin Belirlenmesi
Bu amaçla Kongo Red Agar ve Christensen yöntemleri kullanıldı3-5. Her suş için her iki test üç defa tekrar edildi. Kongo Red besiyeri; 1 l besiyeri içerisinde 10 g agar, 50 g sak-karoz, 37 g beyin kalp infüzyon buyyonu ve 0.8 g Kongo kırmızısı olacak şekilde hazır-landı. Suşlar bu besiyerine tek koloni düşecek şekilde ekilerek 37°C’de 24 saat inkübe edildi. Bu süre sonunda siyah koloni oluşturan suşlar biyofilm pozitif, pembe renkli ya da renksiz koloniler ise biyofilm negatif olarak kabul edildi (Resim 1).
Resim 1. Kongo Red Agar ve standart tüp yönteminde biyofilm oluşturan ve oluşturmayan izolatlar (izolat 19). Slime Faktör Negatif (-)
(-) (+) (+) (+)
Christensen yönteminde kullanılan besiyerini hazırlamak amacıyla, 37 g triptik soy buyyon 1000 ml saf su içinde eritildikten sonra pH’sı ayarlandı ve 2’şer ml olacak şekil-de tüplere dağıtıldı. İncelenecek suşlar bu besiyerine ekilip 37°C’şekil-de 24 saat inkübe edil-di. Daha sonra tüpler boşaltıldı ve %0.25’lik safranin çözeltisinden 2’şer ml eklenerek 5 dakika bekletildi. Süre sonunda tüplerin içindeki solüsyon boşaltıldı ve tüpler bir gece ku-rumaya bırakıldı. Değerlendirmede, tüp duvarında pembe-kırmızı renkli film tabakasının görülmesi, biyofilm oluşumunun göstergesi olarak kabul edildi. Tüpte boya tabakasının bulunmaması ve boşaltılan sıvı seviyesindeki boya kalıntısı ise biyofilm üretimi negatif olarak değerlendirildi (Resim 1)3-7.
İzolatların Genotiplendirilmesi (Random Amplification of Polymorphic DNA; RAPD Analizi)
P.aeruginosa izolatlarının genomik DNA ekstraksiyonu kaynatma yöntemiyle
gerçek-leştirildi. Bu yönteme göre, 100°C’lik kaynar suda 10 dakika süreyle bekletilen 500 µl distile su içerisindeki bakteri süspansiyonları, 10000 rpm’de 5 dakika santrifüj edildi. El-de edilen süpernatan polimeraz zincir reaksiyonu (PCR)’nda heEl-def DNA olarak kullanıl-dı. ERIC2 primeri (5’-AAG TAA GTG ACT GGG GTG AGC G-3’) kullanılarak yapılan “ran-dom amplified polymorphic DNA (RAPD)”-PCR’de 2 mM MgCl2, 3 mM dNTP karışımı, 1.5 IU Taq polimeraz, 25 pmol primer, 200 µl Triton X-100, 5 µl 10X PCR tamponu içe-ren 50 ml’lik PCR karışımı hazırlandı8. Amplifikasyon koşulları olarak 94°C’de 5 dakika ön denatürasyonu takiben; 94°C’de 1 dakika, 36°C’de 1 dakika, 72°C’de 3 dakika ol-mak üzere 35 döngü ve 72°C’de 10 dakika son uzama aşaması kullanıldı. PCR ürünle-rinin görüntülenmesi için %2 agaroz içeren jel elektroforezi uygulandı ve ürünler ultra-viyole transillüminatörde görüntülendi8(Resim 2). Bantlar, Bio Rad Quantity One prog-ramı kullanılarak incelendi ve izolatlar arasındaki genetik yakınlık %70’lik benzerlik kat-sayısına göre, UPGAMA, “Dice coefficient” metodu ile dendrogram çizilmek suretiyle hesaplandı (Şekil 1).
Resim 2. İzolatların RAPD profilleri.
Antibiyotik Duyarlılık Testi
Tüm izolatların meropenem, imipenem, levofloksasin, seftazidim, piperasilin/tazobak-tam, siprofloksasin ve tobramisine karşı in vitro duyarlılıkları “Clinical and Laboratory Standards Institute (CLSI)” tarafından önerilen disk difüzyon yöntemiyle belirlendi9.
A B C D E F G H I J K1 K2 L M N1 N2 O P Q1 Q2 R1 R2 S1 S2 0.15 0.40 0.60 0.80 1.00
İstatistiksel Yöntemler
Biyofilm üreten ve üretmeyen izolatların antibiyotik duyarlılıkları istatistiksel olarak Ki-kare ve Fisher’in kesin testi ile karşılaştırılarak değerlendirildi.
BULGULAR
Çalışılan P.aeruginosa izolatlarında biyofilm üretimi %33.3 (20/60) oranında bulun-muştur (Resim 1). Biyofilm üreten 20 izolatın 9’u, biyofilm üretmeyen 40 izolatın ise 16’sı mukoid özellik göstermektedir.
KF hastalarından izole edilen P.aeruginosa izolatlarının RAPD profilleri, fenotipik özellik-leri, biyofilm oluşturmaları ve in vitro antibiyotik duyarlılıkları Tablo I ve Tablo II’de sunul-muştur. Tabloda görüldüğü gibi 1-5, 8, 11 ve 12 no’lu hastaya ait birden fazla izolatın RADP profilleri farklı olarak belirlenmiştir. Altı no’lu hastaya ait 3 izolattan 2’si aynı RAPD profiline sahipken biri farklı olarak saptanmıştır. Test edilen 7, 9, 10 ve 13 no’lu hastalara ait birden fazla izolatın RAPD profillerinin aynı olduğu saptanmış, ancak bu izolatların in vitro antibiyotik duyarlılık profillerinin birbirinden farklı olduğu belirlenmiştir (Tablo I).
Tablo I. Birden Fazla Pseudomonas aeruginosa İzole Edilen Hasta Suşlarının RAPD Profili, Fenotipik
Özelli-ği, Biyofilm Üretimi ve İn Vitro Antibiyotik Duyarlılık Sonuçları
Hasta no Suş no RAPD profili Fenotip Biyofilm IPM MEM CIP LVX CAZ NN TZP
Tablo I. Birden Fazla Pseudomonas aeruginosa İzole Edilen Hasta Suşlarının RAPD Profili, Fenotipik
Özelli-ği, Biyofilm Üretimi ve İn Vitro Antibiyotik Duyarlılık Sonuçları (devamı)
Hasta no Suş no RAPD profili Fenotip Biyofilm IPM MEM CIP LVX CAZ NN TZP
11 34 O M - S S R R S S S 47 N2 NM - S S R R S S S 12 60 B NM - S S S S R R S 20 Q1 M + S S S S S S S 13 43 G M - S S S S S S S 44 G NM - S S S S S I S
M: Mukoid, NM: Nonmukoid, IPM: İmipenem, MEM: Meropenem, CIP: Siprofloksasin, LVX: Levofloksasin, CAZ: Seftazidim, NN: Tobramisin, TZP: Piperasilin/tazobaktam, RAPD: Random amplified polymorphic DNA.
Tablo II. Tek Bir Pseudomonas aeruginosa İzole Edilen Hasta Suşlarının RAPD Profili, Fenotipik Özelliği,
Bi-yofilm Üretimi ve İn Vitro Antibiyotik Duyarlılık Sonuçları
Hasta no Suş no* RAPD profili Fenotip Biyofilm IPM MEM CIP LVX CAZ NN TZP
1 12 H M + S S S S S S S 2 16 Q2 NM + R S S S S S S 3 6 K2 M + S S S S S I S 4 8 K1 NM + S S S S S S S 5 1 K2 NM + S S S S S S S 6 18 C NM + I R I R R R S 7 2 K2 NM + S S S S I S S 8 17 J M + S S S S S I S 9 7 K1 M + R S S S S S S 10 36 R2 NM - S S S S S S S 11 54 F M - S S S S S R S 12 37 R2 NM - S S S S S S S 13 55 R1 NM - S S S S S I S 14 57 S1 M - S S S S S S S 15 49 N1 M - S S S S S S S 16 38 R2 NM - R R R R R R S 17 51 S2 NM - S R R R R R S 18 39 R2 NM - S S S S S I S 19 48 N2 NM - S S S S S S S 20 53 F M - S S S S S I S 21 29 O M - S S S S S R S 22 30 O NM - S S S S S S S 23 42 P NM - S S S S S S S 24 22 L M - S S S S S S S 25 24 L NM - R R S S R R R 26 27 L NM - S S S S S S S 27 28 L M - S S S S S S S 28 35 O M - S S I I S S S 29 9 K1 NM + S S S S S S R
* Tablo III’te yer alan izolat numaraları.
İzolatların %70’lik benzerlik katsayısı göz önüne alınarak RAPD ile genotiplendirilme-si sonucu 19 adet küme ve bu kümelere ait 24 adet genotip tespit edilmiştir (Regenotiplendirilme-sim 2). Bu gruplardan 9’u biyofilm üreten, 15’i de biyofilm üretmeyen izolatlardan oluşmakta-dır (Tablo III). Bu sonuç, biyofilm üretmeyen izolatlardaki genotipik çeşitlilik ve polimor-fizmin daha fazla olduğunu düşündürmektedir. Biyofilm üreten izolatların çoğunun K1 (n= 5) ve K2 (n= 6) genotip grubunda toplandığı izlenmiştir.
Biyofilm üreten ve üretmeyen izolatların antibiyotiklere in vitro duyarlılıkları değerlen-dirildiğinde, gruplar arasında anlamlı bir fark belirlenmemiş (p> 0.05), her iki gruba da etkinliği en düşük ilaç tobramisin, etkinliği en yüksek ilaç piperasilin/tazobaktam olarak bulunmuştur (Tablo IV).
Tablo III. İzolatların RAPD Profillerine ve Biyofilm Üretme Özelliklerine Göre Dağılımı
RAPD profili Sayı % Suş no Biyofilm üretimi
-TARTIŞMA
KF, hastaların yaşam kalitesini düşüren mortalitesi yüksek önemli bir hastalıktır. İyon transport bozukluğu nedeniyle vücut salgıları yoğun, kıvamlı ve yapışkan haldedir. Özel-likle akciğerde yoğun kıvamlı mukus oluşması solunum yollarında bakteriyel yerleşim için uygun bir ortam hazırlar1. Bu hastalarda özellikle alt solunum yollarına ait enfeksiyonlar
çocukluk çağından itibaren sık görülmeye başlar. İlk yıllarda etken sıklıkla Staphylococcus
aureus iken sonraki yıllarda yerini P.aeruginosa’ya bırakır. P.aeruginosa suşları başlangıçta
mukoid olmayan özellikte iken zamanla mukoid fenotip baskın hale gelir. Mukoid suşlar, zengin polisakkarit yapısında olan aljinat içeren biyofilm tabakası oluşturmaktadır2.
Yo-ğun mukus tabakasının oksijen miktarını azaltması, lümen ve balgamın ölü polimorfo-nükleer lökositler içermesi, P.aeruginosa‘nın biyofilm oluşturması için biyolojik bir matriks gibi davranır. Aljinat oluşturma özelliği P.aeruginosa’nın önemli bir virülans faktörü olup, biyofilm oluşturan suşların oluşturmayanlara göre akciğerde daha ciddi doku hasarına neden oldukları ve daha kötü bir prognoza sahip oldukları bilinmektedir10,11. Ayrıca bi-yofilm oluşturan suşların, planktonik hücrelere göre bakterisidal antibiyotiklere 100-1000 kat daha az duyarlı olduğu rapor edilmiştir12-14. Aljinat üreten P.aeruginosa
suşları-nın yüksek antibiyotik direnci göstermesi nedeniyle, çeşitli antibiyotiklerin kombinasyon çalışmaları yapılmıştır13-15. Tre-Hardy ve arkadaşları15, biyofilm üreten suşlara karşı in vit-ro tobramisin ve klaritvit-romisin kombinasyonunun sinerjistik etki gösterdiğini bildirmiştir. Bizim çalışmamızda ise, biyofilm oluşturan ve oluşturmayan gruplarda en fazla direnç tobramisine karşı saptanmış, her iki gruba da etkinliği en yüksek olan ilaç piperasilin/ta-zobaktam olarak bulunmuştur. Ancak çalışmamızda biyofilm üreten ve üretmeyen izo-latların antibiyotiklere direnç oranları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark belirlen-memiş (p> 0.05), bu durumun suş sayısının azlığından ve/veya antibiyotiklerin biyofilm içindeki etkinliklerinin araştırılmamış olmasından kaynaklanabileceği düşünülmüştür.
Birçok virülans faktörü gibi biyofilm oluşumunun da “quorum sensing (QS)” ile ilişki-li olduğu ve QS inhibitörlerinin antimikrobiyal ilaçlarla kombine olarak tedavide değer taşıyabileceği düşünülmektedir16,17. KF’lu hastalarda kolonize olan P.aeruginosa
suşları-Tablo IV. Biyofilm Üreten ve Üretmeyen İzolatların İn Vitro Antibiyotik Duyarlılıklarının Karşılaştırılması Duyarlı Orta duyarlı Dirençli
Antibiyotikler B+/B- B+/B- B+/B- p İmipenem 17/35 1/0 2/5 > 0.05 Meropenem 19/34 0/0 1/6 > 0.05 Siprofloksasin 17/31 2/4 1/5 > 0.05 Levofloksasin 17/31 1/3 2/6 > 0.05 Seftazidim 18/33 1/0 1/7 > 0.05 Tobramisin 12/26 5/4 3/10 > 0.05 Piperasilin/tazobaktam 19/39 0/0 1/1 > 0.05
nın fenotipik özellikleri zaman içinde değişebileceği gibi, bir hastada bir veya daha faz-la genotip de saptanabilmektedir. Şener ve arkadaşfaz-ları18, KF’lu 20 hastadan izole
ettikle-ri 130 P.aeruginosa suşunu RAPD-PCR yöntemiyle tiplendirmiş ve koloni morfolojileettikle-ri ve antibiyotik duyarlılık paternleri farklı olan suşların aynı genotipe sahip olabileceğini bil-dirmiştir. Bu araştırmacılar ayrıca, tek bir hastanın birden fazla P.aeruginosa genotipi ile kolonize olabileceğini ve aynı merkezde takip edilen hastalar arasında çapraz kolonizas-yonun da gerçekleşebileceğini ifade etmiştir18. Yapılan literatür taramalarında, KF’lu
has-talardan izole edilen P.aeruginosa suşlarının biyofilm oluşturmaları ile genotipleri arasın-daki ilişki hakkında kısıtlı bilgiye ulaşılmaktadır. Yang ve arkadaşları8, 48 P.aeruginosa
izo-latında biyofilm üretimi ile genotip arasındaki ilişkiyi araştırmış ve D ve E genotipindeki izolatların güçlü biyofilm oluşturma özelliği gösterdiğini rapor etmiştir. Bizim çalışmamı-zın sonuçları da bu araştırmacıların elde ettiği veriler ile uyumlu olup, biyofilm oluşturan ve oluşturmayan izolatların farklı genotiplerde yer aldığı belirlenmiştir (Tablo III). Çalış-mamızda, RAPD ile genotiplendirme sonunda 19 adet küme ve bu kümelere ait 24 adet genotip tespit edilmiştir. Bu gruplardan dokuzu biyofilm üreten (20 izolat), 15’i ise biyo-film üretmeyen (40 izolat) izolatlardan oluşmaktadır. Bu sonuca göre biyobiyo-film üretimi negatif bulunan izolatlarda genotip çeşitliliği ve polimorfizm daha fazla gözlenmiştir. Ça-lışmamızda biyofilm üreten izolatların çoğunun K1 (5 izolat) ve K2 (6 izolat) genotip grubunda toplandığı izlenmiştir.
Sonuç olarak; KF’lu 42 hastanın solunum yolu örneklerinden izole edilen 60
P.aerugi-nosa izolatının değerlendirildiği çalışmamızda, biyofilm üretim oranı %33.3 (20/60)
ola-rak tespit edilmiş, biyofilm üreten ve üretmeyen izolatların genotipik olaola-rak farklı grup-larda toplandığı belirlenmiş ve biyofilm üretimi ile in vitro antibiyotik duyarlılığı açısın-dan istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmamıştır. Bu verilerin, farklı bölgelerden izo-le ediizo-len daha geniş suş sayılarıyla ve çok merkezli olarak yapılacak çalışmalarla destek-lenmesi gerektiği düşünülmüştür.
KAYNAKLAR
1. Wagner VE, Iglewski BH. P.aeruginosa biofilms in CF infection. Clin Rev Allergy Immunol 2008; 35: 124-34. 2. Ryder C, Bryd M, Wozniak DJ. Role of polysaccharides in Pseudomoas aeruginosa biofilm development. Curr
Opin Microbiol 2007; 10: 644-8.
3. Akyar I, Fidan I, Rota S, Türet S. Koagülaz negatif stafilokoklarda slime faktör yapımının üç farklı yöntemle araştırılması, tür tayini ve antibiyotik direnci. Mikrobiyol Bul 1998; 32: 15-22.
4. Arciola CR, Montanaro L, Baldassarri E, Borsetti E, Cavedagna D, Donati E. Slime production by staphylo-cocci isolated from prosthesis-associated infection. New Microbiol 1999; 22: 337-41.
5. Christensen GD, Simpson WA, Younger JJ, et al. Adherence of coagulase-negative staphylococci to plastic tissue culture plates: a quantitative model for the adherence of staphylococci to medical devices. J Clin Mic-robiol 1985; 22: 996-1006.
6. Stepanovic S, Vukovic D, Dakic I, Savic B, Svabic-Vlahovic M. A modified microtiter-plate test for quantifi-cation of staphylococcal biofilm formation. J Microbiol Methods 2000; 40: 175-9.
7. Woznicova V, Votava M, Skalka B. Comparison of 2 methods of detecting slime production by coagulase negative staphylococci. Cesk Epidemiol Microbiol Imunol 1993; 42: 51-3.
9. Clinical and Laboratory Standards Institute. Performance standards for antimicrobial disk susceptibility tests. Approved Standard M2-A9. 2006, CLSI. Wayne, PA.
10. Lee B, Haagensen JA, Ciofu O, Andersen JB, Hoiby N, Molin S. Heterogeneity of biofilms formed by nonmu-coid Pseudomonas aeruginosa isolates from patients with cystic fibrosis. J Clin Microbiol 2005; 43: 5247- 55. 11. VanDevanter DR, Van Dalfsen JM. How much do Pseudomonas biofilms contribute to symptoms of
pulmo-nary exacerbation in cystic fibrosis? Pediatr Pulmonol 2005; 39: 504-6.
12. Battan PC, Barnes AI, Albesa I. Resistance to oxidative stress caused by ceftazidime and piperacillin in a bi-ofilm of Pseudomonas. Luminescence 2004; 19: 265- 70.
13. Hill D, Rose B, Pajkos A, et al. Antibiotic susceptibilities of Pseudomonas aeruginosa isolates derived from pati-ents with cystic fibrosis under aerobic, anaerobic, and biofilm conditions. J Clin Microbiol 2005; 43: 5085-90. 14. Tre-Hardy M, Mace C, El Manssouri N, Vanderbist F, Traore H, Devleesschouwer MJ. Effect of antibiotic co-administration on young and mature biofilms of cystic fibrosis isolates: the importance of the biofilm mo-del. Int J Antimicrob Agents 2009; 33: 40-5.
15. Tre-Hardy M, Vanderbist F, Traore H, Devleeschouwer MJ. In vitro activity of antibiotic combinations aga-inst Pseudomonas aeruginosa biofilm and planktonic cultures. Int J Antimicrob Agents 2008; 31: 329-36. 16. Ramsey DM, Wozniak DJ. Understanding the control of Pseudomonas aeruginosa alginate synthesis and the
prospects for management of chronic infections in cystic fibrosis. Mol Microbiol 2005; 56: 309-22. 17. Winstanley C, Fothergill JL. The role of quorum sensing in chronic cystic fibrosis Pseudomonas aeruginosa
infections. FEMS Microbiol Lett 2009; 290: 1-9.
