EKONOMİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER
Ekonomi, insanların yarattığı değerlerle ülkelerin zenginliklerinin nasıl ortaya çıktığını, bunların ülkeler ve insanlar arasında nasıl bölüşüldüğünü inceleyen bir toplum bilimidir. Ekonomi biliminin temelinde ihtiyaçların giderilmesi yatmaktadır. İnsan ihtiyaçları ise doğumla başlayıp ölünceye kadar devam eder, çok çeşitli ve sonsuz olma özelliğine sahiptir.
Peki ihtiyaç nedir?
insan yaşamı için gerekli olan ve yokluğunda sıkıntı çekilen koşul ya da maddelere denir.
Karşılandığı zaman zevk ve haz veren, karşılanmadığında ise acı ve üzüntü veren duygulardır.
İhtiyaç
Bazı ihtiyaçlarımızın giderilmesi için ekonomik kaynaklara ihtiyaç duyarken, bazı ihtiyaçlarımız ise ekonomik kaynaklara ihtiyacımız yoktur.
Örneğin; daha adil bir dünyada yaşamak, daha çok sevilmek, vb. gibi….
Bu tür ihtiyaçlarımızı giderebilmek için bir mal ve hizmet üretmemiz gerekmez. Bu tür ihtiyaçlarımızı ekonomi dışı ihtiyaç olarak adlandırırız.
Ekonomi bilimi, daha çok serbest mallarla (ürün) giderebildiğimiz uyumak, solumak gibi ihtiyaçlarımızla değil, ekonomik mallarla (ürün) giderebildiğimiz yemek yemek, giyinmek, ısınmak gibi ihtiyaçlarımızla ilgilenmektedir. Ekonomi biliminin konusu, kıt mallardır.
İhtiyaç türleri
İhtiyaçlarımız ise üçe ayrılır:
a) Zorunlu ihtiyaçlar: İnsanın hayatının sürdürebilmesi için mutlaka karşılanması gereken ihtiyaçlardır. Beslenme, giyinme, barınma, vb.
b) Kültürel ihtiyaçlar : Zorunlu ihtiyaçlar gibi giderilmesi elzem olmayan, zorunlu ihtiyaçların giderilmesinden sonra gerçekleştirilmek istenen ihtiyaçlardır. Gezi, tiyatro, sinema, kitap okuma, vb.
c) Lüks ihtiyaçlar : zorunlu ihtiyaçlarını ve kültürel ihtiyaçlarını yeterince karşılayan kişilerin duydukları ihtiyaçlardır.
Örneğin; dünya turuna katılmak, lüks yat almak, vb.
Mal, Hizmet ve Fayda
Mal ya da hizmet, insanların ihtiyaçlarını doğrudan ya da dolaylı olarak karşılayan ve genellikle parayla ya da başka mal ve hizmetlerle değişimi mümkün olan araçlara denilmektedir.
Sınırsız insan ihtiyaçlarının bir kısmı mallar ile giderilirken, diğer kısmı ise hizmetlerle giderilmektedir.
Mal ve hizmetlerin, insanların ihtiyaçlarını
giderebilmeleri ve kıt olmaları gibi iki önemli özelliği
vardır. Mallar, insanların ihtiyaçlarını gidermeye yarayan
fiziksel unsurlardır.
Mal, Hizmet ve Fayda
Ekonomik mallar insan ihtiyaçlarını giderirken fayda yaratır. Ekonomik mallar, parayla alınıp satıldığı için ekonomik bir değere sahiptir. Bu değer, insan ihtiyaçlarının tamamını karşılayacak derecede kıt olmasından kaynaklanmaktadır.
Maddi olmayan mallara ise hizmet adı verilir. İnsan
ihtiyaçlarının bir kısmı da hizmete yöneliktir. Hizmete
yönelik ihtiyaçların karşılanması da fayda yaratmaktadır.
Fayda
Fayda, mal ve hizmetlerin insan ihtiyaçlarını karşılama özelliğidir.
Gereksinimlerin, mal ve hizmetler kullanılarak doğrudan doğruya karşılanması sırasında tüketicinin duyduğu haz olarak da ifade edebiliriz. Fayda kavramı sübjektiftir.
Örneğin; bir kalemin faydası öğrenci açısından sıradan
bir insana göre daha fazladır. Hatta aynı kişi için aynı
malın faydası değişik zamanlarda bile farklı
olabilmektedir. Herhangi bir mal ya da hizmetin faydası
söz konusu mala istek duyulmasıyla başlar.
Üretim Faktörleri
İnsan ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yapılan üretimin gerçekleştirilebilmesi için bazı faktörlere ihtiyaç vardır. Bunlar;
• Emek
• Sermaye
• Doğa
• Girişimci
• Teknoloji
