Hastane planlamasında ameliyat bölümleri

Hastane

planlamasında

ameliyat

bölümleri

Gündoğdu AKKOR, Mimar İ.T.Ü.

(Geçen sayıdan devam)

Ameliyat katı başhemşiresinin düşün-celeri (Mary K. Vickery, R. N.) '

1) Bütün bir dördüncü katm cerrahî bölümüne, anestezi, üroloji ve ameliyat sa-lonlarına ayrılmış olması, hastanenin bu kıs-mı ile direkt ilgisi olmayan hasta ve perso-nelin trafiğini kesmiştir.

2) Sistoskopi'nin yanında yer alan komple bir röntgen ünitesi, hem sistoskopiye ve hem de ameliyat salonlarına gayet iyi hizmet ediyor.

3) Dört sistoskopi odasının hastaneye nisbetle uygun sayıda olduğu görülmektedir. Üroloji ünitesi ve röntgenin bir kompozis-yonu olması sebebiyle, günün büyük bir kıs-mında tam kapasite ile çalışıyor.

4) Cerrahların gardrop sahasının ida-resi, yeter derecede dolap olmadığı için zor olmaktadır. Bir dolabı 2 - 4 cerraha tahsis etmek zorunda kaldık.

5) Kadın cerrah ve hemşirelerin so-yunma odaları yeter derecede.

6) Seminer salonu, talebe hemşirelerin öğretimi için fevkalâde faydalı.

7) Ayılma kısmı hacim olarak yeter-siz. Ayrı bir çıkışı olmadığı için, bu ünite-nin, idaresi en zor kısmı hasta sirkülasyonu-dur.

8) İki koridorlu sistem, bir koridorlu açık sistemden, lüzumsuz trafiğin tahdit edil-mesini sağladığı için daha iyi.

9) Orta çekirdekteki çalışma sahası mükemmel. Bu, ameliyat alet takımlarının hazırlanmasının daha kolay ve daha çabuk olmasını sağlıyor. Bu kısım için dolaplar de-taylı bir şekilde planlanmalı idi. Burada böyle olmadığından, biz steril malzeme depo sahasını aletler için kullanmaya mecbur ol-duk. Steril olmayan malzeme deposu, fazla alet masaları, hipotermi cihazı, kardiak pom-pa makinaları v.s. gibi cihazlar için gere-ken sahanın ancak dörtte biri kadar.

10) Hazırlık odalarının planlamadaki gayesi, hastaların ameliyata bir bakıma hazır olarak girmelerini mümkün kılmak, koridor yerine buralarda beklemelerini sağlamak ve ameliyat vakaları arasındaki zamanı azalt-maktır. Ş E K I L 3 C H U Q U I Q A M A T A U A S T A H A N E S I A M E L I W S A L O N L A R ı B Ö L Ü M Ü 1 ı 2 E K L E M E 2 S E D Y E L E R 3 A V I L M A 4 ıÎAÇ H E M Ş I R E 5 H A Z I R L I K 6 A M E L I Y A T- S A L O N U 7 SEYIR. G A L E R I S I 8 A L Ç ı O D A S ı 9 T E M İ Z L İ K 1 O F I L M ı 3 A N Y O 11. A N E S T E T ' I S T 1 2 Ç A L ı J M A S A H A S ı 1 3 E N D O S K O p i 1 4 G A R . D R . O p 1 5 . I S T I R A H A T H A C M I

Görüşüme göre bir ameliyat salonu için birden fazla anestetist temin edilemedikçe, hazırlık odalarında bekleyen hastalar anes-tezi edilemezler. Bu bakımdan daha fazla anestetist ve hemşire gerektirecekleri için, bu odalar bir lükstür. Ben şahsen bu odala-rın, büyük ameliyat salonları ve malzeme de-poları olarak planlanıp, kullanılmasını tercih ederim.

İ l ) Bir ameliyat salonu büyüklüğünün

en az 6.10 X 6.10 m2 olması gerektiğine

ina-nıyorum. Birçok bliyük cihaz kullanılarak yapılan komplike ameliyat vakalarının ol-duğu bu Üniversite Tıp Merkezinde de

7.65 x 7.65 m2 ebadında en az iki ameliyat

salonu olmalı idi. Bu vakalardaki aseptik teknikleri, böyle sıkıntılı hacimlerde tatbik etmek çok güç oluyor.

Müşavirin düşünceleri:

1) İki koridor sistemi ile hasta kontro-lü iyi durumda; ancak giriş, 10 ameliyat salonluk bir ünite için sıkıntılı görülüyor. 2) Ameliyat ve hazırlık odalarında lü-zumundan fazla dolap yeri var.

3) Bir öğretim hastanesi için seyir yeri az. Keza, daha kalabalık ekip ve daha fazla cihaz gerektiren komplike ameliyatlar için, daha büyük, en az bir ameliyat salonu plan-lanmış olmalı idi.

4) Bu büyüklükteki bir bölüm için anestezi deposu ve çalışma sahası çok küçük gözüküyor. Fakat belki hazırlık odaları mal-zemelerin bir kısmını koymak için kullanıla-bilir.

5) Filmlerin çoğunluğunun geleceği or-topedi ve alçı odalarından, sistoskopi kısmın-daki karanlık odaya, uzun bir taşıma mesa-fesi var.

B) CHUQUICAMATA HASTANESİ, ŞİLİ.

(Şekil: 3).

Mimarının düşünceleri: (Kiff, Colean,

Voss and Souder, NewYok)

250 yataldı Chuquicamata Hastanesinin operasyon bölümü iki temel düşünce üzerine planlanmıştır:

l) Az sayıda ihtisas elemanının ol-ması, bütün ihtisas isteyen işlerin kolayca nezaret edilebilecek bir sahada toplanmasını

öngörmüştür.

2) Hasta trafiğinin, personel trafiğin-den katî bir şekilde ayrılması Şili'de teamül-lerdendir ve personel tarafından arzu edil-miştir.

Netice olarak, çalışma sahası, steril de-po, alet deposu, sterilizasyon ve ameliyat sonrası ayılma hacminden müteşekkil ve bir monşarj ile merkezî sterilizasyon hacmine bağlı bir iç çekirdek hacim ortaya çıkmış-tır. Çekirdek üç tarafından, doktor ve hem-şire soyunma yerleri, el yıkama sahası, 5 ameliyat salonu, anestezi mahalli, küçük bir laboratuvar, karanlık oda ve hem gelen has-taları, ve hem de çalışma sahasını kontrol edebilecek bir noktada olan hemşire istas-yonu ile çevrilmiştir. Bu orta çemberinin ge-risi, hastaları asansör holünden ameliyat sa-lonlarına getiren çevre koridordur.

Ameliyat salonlarından dördü malzeme ve ebat bakımından tipik büyük ameliyat salonlarıdır. Birinde seyir galerisi bulunmak-tadır. Beşinci hacim üroloji içindir ve anes-tezi icap etmeyen hastaların kolay ve ça-buk bir şekilde girip çıkmalarını sağlayacak bir yerde planlanmıştır.

El yıkama yerleri iki çift büyük ame-liyat salonunun hemen içindedir. Başhemşi-renin görebileceği mesafe ve yerde olmak üzere bir grup sterilizatör, bölümün bütün sterilizasyonu için kullanılır.

Bir cam bölme çalışma sahasını ayılma odasından ayırır; böylece başhemşire ve anes-tetistler, diğer işlerinden fazla bir zaman ayırmadan ameliyat sonraları hastalarına ne gibi bir tedavi gösterildiğini kolayca müşa-hede edebilirler.

Hastalar önce başhemşire ofisinin dı-şındaki bir bekleme sahasına getirilirler ve oradan özel koridorla anestezi hacmine veya doğrudan doğruya ameliyat salonuna alınır-lar. Hastalar çalışma kısmı ile ameliyat sa-lonu arasındaki hazırlık faaliyetlerini ne gö-rebilir, ne de işitebilirler.

Müşavirin düşünceleri :

1) Çok toplu bir plan.

2) İyi bir sirkülasyon var; hasta ile personelin trafiği ayrılmış.

12 10

_İmi9

k

L

nL

J

M .

z

A M E L I Y A T S A L O N L A R . ! J 3 0 L Û M Û -1 /4CIL VAJ<A 2 GARDROpLAR. 3. I3AS LİEMŞİRE 4 A M E L I Y A T SALONU 5 ELVİKAMA

6. TEMİZLİK + "/AR. ÇTERIÜZASYON 7 TEMİZ ÂLETLER, e. tcira_l ÂLETLER. Ç> ÂLEf -DEpoSu -T0 /CJvJESTETİST ı ı D E p o 12. A-rıLMA

3) Doktor ve hemşire soyunma yerleri île hemşire istasyonu kontrol noktası arasın-daki sirkülasyon uzak ve ayrı.

4) İlâve cihazların depolanması için yere ihtiyaç var.

5) Vakum tesisatı ve illüminatörler için enteresan köşe dolapları düşünülmüş.

6) Dolapları doldurmak ameliyat salo-nunu katetmeden mümkün.

3) Ameliyat öncesi hastası, çok iyi bir programlama olmadıkça, salon hazır olana kadar koridorda bırakılacaktır.

D) TEMPLE ÜNİVERSİTESİ TIP MERKEZİ, PHİLADELPHİA.

(Şekil: 5).

Mimarının düşünceleri: (James A.

No-len, Jr. ve Skidmore, Owings ve Merrill, New York)

Temple Üniversitesi Hastanesindeki Ameliyat Salonları Bölümünün planlanması müstesna bir şekilde başarılı olmuştur. Bu-na sebep mimarların, cerrahî bölümünden hastanenin başka hiç bir bölümünden te-min edemeyecekleri kadar mükemmel bir program bilgisi temin edebilmiş olmalarıdır. Bu şekilde program tam olarak anlaşılmış ve bu bölümün ihtiyaçlarına uygun bir planı ortaya çıkarmak mümkün olmuştur.

Bir öğretim hastanesi olduğu için, bö-lüm şefi ile diğer fakülte mensuplarının 12 ameliyat salonuna ve büyük talebe ve ziya-retçi gruplarının bölüme kolayca girişlerini temin edecek bir trafik şeması düşünüldü. Bu özel sirkülasyonlardan hiç birinin hasta-nın normal trafiği ile karışmaması; ayrıca hastanın bunların varlığından dahi haberdar olmaması sağlandı.

Programda maksimum fleksibiliteyi

te-min edebilmek için, bütün ameliyat salon-larının aynı karakterde olmasına gayret edildi. Ancak, cerrahînin çeşitli dallan bazı odalarda özel tedbirlerin alınmasını öngör-mektedir. Bu sebepten E.A.G. için bir sa-londa elektrikî kafesleme yaptık, iki odayı

T.V. için teçhiz ettik, bir tanesinde seyir

galerisi düşündük ve bir salonu da ortopedik cerrahî için teçhizatlandırdık.

Normal pencereli tip yerine kare şek-lindeki penceresiz bina, merkezin özel ihti-yaçlarını karşılayan bu alışılmamış tipteki planın ortaya çıkmasını sağladı.

Bütün odalar klimatize edilmiştir ve sunî aydınlatma vardır. Bütün bunlar, nor-mal olarak pencerelerden doğan problem-lerden kaçınılarak, her çeşit ameliyatın bu salonlarda yapılabilmesini mümkün kılmak için düşünülmüştür.

Müşavirin düşünceleri:

1) Hasta ve personel trafiğinde iyi bir ayırım yapılmış.

2) Hazırlık odaları, hasta bekleme yer-leri olarak da vazife görüyor. Ancak, bil-hassa ortadaki 6 ameliyat salonuna bu oda-ların mesafelerinin uzun olması, hareket eden masa ve anestezi cihazlarından dolayı tehlikeli gözüküyor. (Anestetistler bu mev-zuda iki ayrı fikirdeler.)

(Devam edecek)

C) HARLAN MEMORIAL HASTANESİ, HARLAN, KENTUCKY.

(Şekil: 4).

İdarecinin düşünceleri : (John C.

Blan-kenbeckler)

Orijinal planlamada, anestetistlerin alet ve malzemelerini depo edecek, temizleyecek ve bakımını yapabilecekleri kifayetli bir yer yoktu. Buna çare, ayılma odası cam bir bölme ile bölünerek bulundu. Cerrahî bö-lümü şefimiz Dr. W. H. Porter «Harlan Memorial Hastanesi şimdiye kadar gördü-ğüm en güzel mekân organizasyonuna sahip-tir; bu bakımdan benim yapıcı bir teklifim yok» demiştir.

Dört ameliyat salonunda da röntgen prizleri (patlamaya karşı emniyetli) olduğu için, portatif röntgen cihazları buralarda prizlere takılabilirler. Alet odası olarak mevcudun daha % 40 mdan fazlasına ihti-yaç var.

Alet temizleme ve sterilize etme yerleri kifayet ediyor.

(Bu binanın mimarları: Sherlock, Smith îind Adams, Montgomery, Alabama)

Müşavirin düşünceleri :

1) Bölüm içinde çok az depo sahası var.

2) Laboratuvarlarla irtibat uzak; ayrı bir patoloji laboratuvarı yok.

ŞEKİL 5 TEMpLE ÜNİVERSİTESİ Tip MERKEZİ AMELİYAT KAT1

1 H A Z İ R L İ K 2 ALÇI O B A S I 3 A M E L I Y A T S A L O N U 4 SE-nrc •t^LE'î.ı 5 T E M I Z L I K S - U J A G L S A N E S T E T I S T 7 S e d y e l e r S. UEVİSİB-E 9 -^İRBlMcfANESTET'ıSr 1 0 S T E R I L OLMAVAM Ü E P O 1 G A R t J R O p L A R 12 S T E R . I L "Depo 1 3 S T E M I L I Z A S Y O M S A W A S | M- CEraVJJl pouKLINİK. 15. KOUpElRANS 1<S NıofbETc-i DOKTOR 17 hemSRE 13 A--/ILMA

Arkitekt'in

Kolleksiyonları