23-27 KASIM 1998 ANKARA HİL TON OTELi

(1)

23 - 27 KASIM 1998

ANKARA HİL TON OTELi

"DİNİ KONULARDA TOPLUMUN AYDINLATILMASI VE

DİNİN FARKLI YORUMLANMASINDAN KAYNAKLANAN PROBLEMLER VE ÇözÜM YOLLARI"

KOMiSYONU

B İLDİRİLERi

(2)

SESLİ.VE GÖRÜNTÜLÜ YAYINLARDA DİNİ YAYINLARIN TOPLUMU AYDINLATMADAKİ ROLÜ

GİRİŞ:

Dr. Asaf Demirbaş

TRT Ankara TV Dini ve Ahlaki Yayınlar Müdür.ü

Zamanımızda hayatın akışı sür'at kazanmış, maddilşmiş şahsi çıkar ve kazanç arzuları ön plana geçerek inanç ve ahlak telakkilerini gerilere atma eğilimi göstermiştir.

Böyle bir ortamda çocukluk ve gençlik yaşlarında yapılan

örgün eğitim süresi _y..-'2-terli değildir. Peygamberimizin

emrettiği gibi "beşikten · mezara kadar .ilim tahsil etmeliyiz" . Dolayısı ile yaygın. eğitim günüıriüzde çok önem

kazanmaktadır.

İşte bu ortamda günümüzde kitle iletişim araçlarının önemi daha çok ortaya çıkmaktadır. Bunlardan özellikle Televizyon insan kitlelerinin sosyal, kültürel ve ahlaki hayatına çok tesir etmektedir. Bu .niteliğ~ evrensel hale gelmiştir.

Televizyon teknolojisindeki önemli gelişmeler kanal

sayısının artması yayınların uluslararası hale gelmesi bu etkiyi daha da arttırmıştır.

Televizyonun insan hayatındaki etkilerini şöylece sıralayabi~iriz:

(3)

ı. Dünya ^{görüşünde}

2. Beşeri davranışlarda

3. Dil ve Kültür hayatında

4. Dini ^yaşayışve inançlarda

s.

Ahlaki hayatta 6. Eğitim ve Bilgide 7. Haber ^Akışında 8. Siyasette

Televizyonlardan bazı yayı~J1-ardan geniş bir ki tl e şikayet

.-~ ,_-

etmektedir. Özellikle açık saçık sahneler, sapık ilişkiler,

Türkçenin kötü kullanılması, şiddet ve terör, özel ^hayatın

dokunulmazlığı, yargısız infaz, alkol kullanılmasını teşvik

eden ^yayınlar, ·Atatürk ilke ve inkılaplarına dini inançlara ters düşen yayınlar bunlardan bazılarına örnek

teşkil·edebilir.

Yukarıda belirtilen bu olumsuz unsurlar hiç şüphesiz

toplumu etkilerneye başlayacak dini inançlar, ahlaki

davranışlar, manevi ve kültürel değerler üzerine olumsuz yönde tesir edecektir.

2

(4)

TRT-TV'DE DİNİ YAYINLAR

1- Kurumurnuz, 1950 yılından itibaren radyoda, 1975 yılından

i tibaren de tel evi zyonda , "D İN VE AHLAK PROGRAMI...ARI"

yayınlanmaktadır.

2- Bu programlar, Anayasarnızı laiklik, din ve vicdan hürriyeti esaslarına, Atatürk ilke ve inkılaplarına,

İslam dininin ruhuna bağlı olarak, milli birlik ve

bütünlüğümüzü güçlendirici, hayata dönük, çağdaş uygarlık anlayışına ve ilmi düşüneeye uygun bir şekilde yapılmaktadır.

Bu yayınlarda, siyasi akımlara çağrışım yapılmadığı gibi, dini duyguları rencide edici veya din istismarına imkan

tanıyıcı yaklaşımlardan kesinlikle kaçınılmaktadır.

Bu yayınlarda, İslam dini; gerçeklere uygun, akla, mantığa,

ilmi ve çağdaş düşüneeye ters düşmeden tarafsız bir biçimde

anlatılmaktadır.

3- Diğer taraftan, 2954 sayılı TRT Kanunu'nun 25.

Maddesinin üçüncü fıkrası, "TÜRKİYE-RADYO TELEVİZYON

KURUMU YAYGIN EGİTİME YÖNELİK PROGRAM PLANLAMALARINDA

İLGİLİ BAKANLIKLARIN GÖRÜŞLERİNİ ALIR." amir hükmü

gereğince, Kurumumuz, prograrn planlarnaları çalışmaları, safhasında, sadece ilgili Bakanlıkların değil, konu ile ilgili- -diğer Kurum ve Kuruluşların da görüşlerini almaktadır.

(5)

4- Yukarıda açıklanan ilkeler çerçevesinde, programlar, tillnüyle Kurumumuz'un yönetim,_ denetim ve sorumluluğunda yayınlanmaktadır.

Programların hazırlanması safhasında, Kurum ve Kuruluşlarla

yürütülen ilişkiler, sadece işbirliği ve yardımlaşma

çerçevesinde olmaktadır.

Nitekim, din ve ahlak programlarının hazırlanmasında da, Diyanet İşleri Başkanlığı, İlahiyat Fakülteleri, Milli

Eğitim Bakanlığı Din Eğitimi Genel Müdürlüğü ile işbirliği

ve yardımıaşmaya gidilmektedir.

Bu programların hazırlanmasında ayrıca, dini alanda ihtisas

yapmış ve temayüz etmiş kişilerden de faydalanılmaktadır.

5- Öte yandan, 2954 sayılı Türkiye Radyo Kanunu' nun "YAYINLAR DENETZMİ" kenar

ve Televizyon

başlıklı 31.

Maddesinin birinci ve ikinci fıkraları, "TÜRKİYE RADYO VE TELEVİZYON KURUMUNUN YAYINLAYACAGI PROGRAMLARIN SON

DENETİMİ, GENEL MÜDÜR ADINA VE GENEL MÜDÜRE DOGRUDAN BJ>._GLI YAY IN DENETLEME KURULU TARAFINDAN YAPILIR. BU

DENETİMİN USUL VE ESASLARI YÖNETMELİKLE

RADYO VE TELEVİZYON YAYINLARI, YAYINDAN

TÜRKİYE RADYO-TELEVİZYON KURUMU DIŞINDAN

VEYJı._ KURULUŞ

KUVVETLERİYLE

TARAFINDAN DENETLENEMEZ.

İLGİLİ YAYINLlL'R. HAKKINDA

DÜZENLENİR.

ÖNCE AYRICA

HİÇBİR KİŞİ

TÜRK SİLAHLI

GENELKURMAY

BAŞKANLIG I' NIN OLUMLU GÖRÜŞÜ ALINIR." hükümlerini amir

bulu~~tadır.

6- Açıklanan bu ilkeler· çerçevesinde, diğer programlarda

olduğu gibi, din ve ahlak programlarının yayınlanmasında

(6)

her türlü görev, yetki, denetim ve sorurnluluk Kururnurnuz'a ait bulunduğundan{ bu görev, yetki, denetim ve sorurnluluğun bir ^başka Kurum ve ^Kuruluş ile

paylaşılmasına hukuken imkan bulunmamaktadır.

Ancak yukarıda da açıklandığı gibi, Kurumumuz, bu

prograrnların hazırlanması safhasında, ilgili Kurum, Kuruluş

veya uzmanların işbirliği ve yardımlarını talep etmekte ve gerekli gördüğü hallerde de talep etmeye devarn edecektir.

TRT'DE DİNİ YAYINLARIN TARİHÇESİ

İlk dini yayın 1950 yılında Radyo' da başladı ....

Daha sonra 1974 yılında Televizyon' da Hac naklen yayını

gerçekleştirildi (İsmail CEM) .

Yine 1974 yılında Kıbrıs şehitleri için Maltepe Camii' den naklen Mevlid yayını yapıldı ....

1975 yılında Televizyonda Ramazan

prograrnları yapılmaya başlandı ...

YALÇINTAŞ)

ayı boyunca ilk iftar (Prof. Dr. Nevzat

1976 yılında Sultan Ahmet Camii'den naklen Cuma namazı yayınlandı.

1980 yılında haftada bir "İNANÇ DÜNYASI" prograrnları yayınlanmaya başlandı. (Doğan KASAROGLU)

5

(7)

1988 ^yılında"SAHUR" programları yayına girdi. (Cem DUNA)

1989 ^yılında· TRT-2'de Din programları yayınlanmaya başlandı.

1990 yılında TRT-INT yayınlarında Din ve Ahlak konuşmaları başladı. (K.Aydın ERDEM)

1991 ^yılında AVRASYA ^kanalında "TÜRK-İSLAM KÜLTÜR VE MEDENİYETİ" adlı program yayınlanmaya başladı.

-~

PROGRAMIN ADEDİ SÜRESİ YAY IN KANALI

ADI

İNANÇ 48 30 DAK. TV-1

DÜNYASI

İNANÇ 52 30 DAK. TRT INT

DÜNYASI INT ^.,

İSLAM VE 52 25 DAK. TV-2 İNSAN

DİNİ SOHBET 52 20 ·DAK. TRT INT

TÜRK İSLAM 52 40 .pAK. TRT AVRASYA

KÜLTÜR VE MEDENİYETİ

İFTARA DOGRU 30 60 DAK. TV-1, INT.- AV.

SAHUR ÖZEL 30 120 DAK. TV-1, INT

MEVLİD 5 90 DAK. TV-1, INT.

KANDİLLERİ

PERİYODU

Haftada bir

Haftada bir Haftada bir

Ramazanda hergün Ramazanda hergün Özel Günlerde

Toplam olarak yılda 321 adet Program 13270 dakika olarak TRT tarafından yayınlanmaktadır.

6