Kafa İskeletinin Bütünü Cranium
Dr.Aymelek Çetin
• Hedefler: Kafatasına bütüncül yaklaşmak, yeni doğanda kafa iskeletini bilmek; önden,
yandan, arkadan bakıldığında neler görebileceğimizi anlamak.
• Görülecek delikler ve bu deliklerden neler geçtiğini bilmek.
• Cranium kemikleri intramembranöz ya da enkondral kemikleşmeyle gelişirler.
• Yeni doğanda craniumun yüze oranı yetişkine göre daha fazladır. Kafa iskeletinin büyüklüğü ve gelişimi beyin ile ilişkilidir. Kafatası gelişimi ilk 2 yılda daha fazladır. İlk 2 yılda geçirilen
hastalıklar hidrosefali gibi cranium gelişimini etkiler.
• Calvaria;kafatasının kubbesine verilen addır.
Calvaria’yı; parietal kemiğin tamamı ile frontal, temporal ve oksipital kemiklerin squamöz
parçaları oluşturur. Kemiklerin lamina interna ve externaları kompakt kemikten, iki lamina arası spongioz yapıdadır ve bu tabakada bol miktarda ven bulunur. Bu venler kafatasının ısısını korumaya yardım eder.
• Yeni doğan bebeklerde calvaria’yı oluşturan kemiklerin birleşim
yerlerinde bağ doku bulunur ki
bunlara fonticulus (bıngıldak) denir.
• Kafatasındaki fonticuluslar (bıngıldaklar):Yeni doğan bebekte 6 tane fonticulus bulunur.
Bunlar; ön, arka, anterolateral (2 adet), posterolateral (2 adet) olmak üzere.
Fonticulus anterior;buna fonticulus major de denilir. Frontal kemikle parietal kemiğin
birleşim yerinde bulunur. En çok 18.ayda kapanır. Yetişkinde buraya bregma denir.
• Frontal kemik yenidoğanda 2
parçalıdır. Squama
frontalis sutura frontalis İle birleşmiştir. Bu sütur
7 yaş civarında kaybolur fakat popülasyonun
%8’inde bu sütur
kaybolmaz ve sutura metopica adını alır.
• Fonticulus posterior;buna fonticulus minor de denilir. Parietal kemikle oksipital kemiğin
birleşim yerindedir. Doğumdan 3 ay sonra kapanır.
• Fonticulus anterolateralis(fonticulus
sphenoidalis);frontal, parietal, sphenoid ve temporal kemikler arasındadır. Sağ ve solda birer tane olmak üzere kafatasında 2 tane bulunur. Doğum sonrası 3.ayda kapanır.
• Fonticulus posterolateralis(fonticulus
mastoideus);oksipital, parietal ve temporal
kemikler arasındadır. Bu bıngıldak ta sağlı sollu olmak üzere 2 tanedir. Doğum sonrası 3.ayda kapanır.
• Klinik:Fonticuluslar bombelişirse beyin üzerine basınç var demektir.
Kafatasında görülecek suturalar;
1-Sutura coronalis;
frontal kemikle parietal kemik arasındadır.
2-Sutura
sagittalis;parietal kemikler
arasındadır
• 3-Sutura
squamosa;parietal kemikle temporal
kemikler arasındadır.
• 4-Sutura
lambdoidea;parietal kemiklerle oksipital kemik arasındadır.
• Bu süturlar erken
kapanırsa mikrosefali gelişir.
Kafatası üzerinde isimlendirilen bazı antropolojik noktalar
• 1-Bregma; sagital ve coronal suturların birleştiği noktadır.
Fonticulus anterior’un yetişkindeki
adı.
Pterion;fonticulus
anterolateralis’in
bulunduğu yer.
Glabella; arcus superciliarisler
arasındaki çıkıntılı
nokta
• Gonion; angulus
mandibula’nın alt arka noktasıdır.
• Asterion; parietal, temporal ve oksipital kemiğin birleşim
noktasıdır.
• Inion; protuberentia occipitalis externa’nın bulunduğu nokta
Kafatasındaki Boşluklar
• Orbita;göz çukurudur. Göz küresini içine alan
piramit şeklinde çukurdur. Üst duvarını; frontal’in pars orbitalis’i, sphenoid’in ala minor’u
• Alt duvarını; maxilla ve zygomatic’in facies orbitalisi ve palatin’in proc.orbitalis’i
• İç duvarını; maxilla’nın proc.frontalis’i, ethmoid’in pars orbitalis’i ve lacrimal kemik
• Dış duvarını; sphenoid’in ala major’u, frontal’in pars orbitalis’i ve zygomatic oluşturur.
Orbitada görülecek açıklıklar
• Canalis opticus: Orbitanın tepesinde bulunur.
İçerisinden n.opticus ile a.ophthalmica geçer.
• Fissura orbitalis superior: Sphenoid kemiğin ala majoru ile minoru arasında oluşur.
Cranium boşluğunu orbitaya bağlar.
• Fissura orbitalis superior’dan geçen
oluşumlar; üst kısmından n.ophthalmicus’un lacrimal ve frontal dalları, n.trochlearis,
v.ophthalmica superior geçer. Orta kısmından n.oculomotorius’un superior ve inferior
dalları, n.nasociliaris ile n.abducens geçer.
• Alt kısmından ise v.ophthalmica inferior geçer.
• Fissura orbitalis
inferior:Sphenoid’in ala majoru, maxilla ve
zigomatik kemik
arasındaki açıklıktır.
Buradan
a.v.infraorbitalis,
n.maxillaris’in dalları;
n.infraorbitalis ile n.zygomaticus geçer.
• Canalis opticus;
orbitanın tepesindeki deliktir. Burdan
n.opticus ile
a.ophthalmica geçer.
Kafatasında calvaria kaldırıldığında tabanında 3 çukurluk görülür.
• Fossa cranii anterior: Altta frontal kemiğin
orbital parçası, ortada ethmoid kemik, arkada sphenoid’in ala minorleri ile sınırlanmıştır.
• Fossa cranii media:Önden sphenoid’in ala minorleri, arka yandan temporal kemiğin pyramisi(petroz parça), arka ortada dorsum sella ile sınırlanmıştır. Sella turcica buradadır.
• Fossa cranii posterior:En geniş
fossadır. Önde sphenoidin dorsum
sellası ile oksipitalin clivus’u , yandan temporal kemiğin petroz parçası,
arkada oksipitalin pars squamosası
sınırlar. Foramen jugulare, canalis
caroticus bu fossada bulunur.
Cranium’daki Açıklıklar ve Burdan Geçen Oluşumlar
• Fossa cranii anterior;
• Foramen caecum
• Foramen ethmoidale anterius ve posterius:
Aynı isimli damar ve sinirler geçer.
• Fossa cranii media;
• Canalis opticus, fissura orbitalis superior, foramen rotundum (içerisinden n.maxillaris geçer),
foramen ovale (içerisinden n.mandibularis geçer), foramen spinosum (içerisinden a.v.meningea
media geçer). Foramen lacerum; oksipital kemiğin pars basilarisi, sphenoidin korpusu ile temporalin pars petrosası arasındaki deliktir (içerisinden
a.carotis interna geçer).
• Fossa infratemporalis; ramus
mandibula’nın derininde yer alır ve
tabanı yukarda tepesi aşağıda piramit şeklindedir.
• Duvarları;dışta arcus zygomaticus ve ramus mandibula,
• İç duvar tuber maxilla, fissura
pterygomaxillaris
• Fossa infratemporalis; foramen ovale ve spinosum aracılığıyla fossa crani
media’ya açılır. Fissura orbitalis
inferior aracılığıyla orbita’ya bağlanır.
• Fossa pterygopalatina
; duvarları• Ön duvarı maxilla’nın arka yüzü
• Arka duvarı sphenoid’in proc.pterygoideusu
• Medial duvarı palatin’in lamina perpendicularisi
• Dış duvarı fissura pterygomaxillaris yapar.
