1
ARALIK 2020
Ulaştırma ve Lojistik Sektör Raporu
2020
E- ISBN: 978-605-07-0771-7
ii
Ulaştırma ve Lojistik Sektör Raporu 2020
Bu rapor, İstanbul Üniversitesi Ulaştırma ve Lojistik Fakültesi, Bursa Teknik Üniversitesi Uluslararası Ticaret ve Lojistik Bölümü ve Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO iş birliği ile düzenlenen IV. Ulaştırma ve Lojistik Ulusal Kongresi (ULUK2020) kapsamında hazırlanmıştır.
Rapor, Ulaştırma ve Lojistik Sektör Raporlarının bir parçası olup ilki 2018 yılında yayımlanmıştır.
Ulaştırma ve Lojistik Sektör Raporlarına çevrimiçi olarak http://ulk.ist/kutuphane/ adresinden erişebilirsiniz.
E- ISBN: 978-605-07-0771-7
iii
İçindekiler
Ulaştırma ve Lojistik Sektör Raporu 2020 ... ii
İçindekiler... iii
Grafik Listesi ... v
Sunuş ... vii
Ulaştırma ve Lojistik Sektör Raporu ... 12
Soru 1. Önümüzdeki dönemlerde taşımacılık ve lojistik sektörünü etkileyecek en önemli ekonomik gelişme sizce nedir/nelerdir? .. 13
Soru 2. Sizce aşağıdaki teknolojik gelişmelerden hangisi taşımacılık ve lojistik sektörünün geleceğini daha fazla etkileyecektir?... 15
Soru 3. Sizce taşımacılık ve lojistik sektörünün şu anda en önemli gündem maddesi nedir? ... 17
Soru 4. Türkiye’nin uluslararası rekabet düzeyinin ve lojistik performansının arttırılmasında sizce en önemli faktör aşağıdakilerden hangisidir? ... 19
Soru 5. Lojistik süreçler içerisinde hangi alanlarda bilgi teknolojilerinden yararlanıyorsunuz? ... 21
Soru 6. Sizce sektörün yasal mevzuat altyapısına yönelik öncelikli olarak hangi alanlarda düzenleme yapılmasına gerek duyulmaktadır? ... 23
Soru 7. Lojistik sektöründe nitelik itibariyle çalışan işgücünün en büyük sorunu sizce nedir? ... 25
Soru 8. Aşağıdaki paydaşlardan hangisi belirlediğiniz stratejilerde daha fazla etkili olmaktadır? ... 28
Soru 9. Faaliyetlerinizin finansmanını hangi yollar ile sağlıyorsunuz? ... 30
iv
Soru 10. Yatırımlarınızın Finansmanını Hangi Yollar İle Sağlıyorsunuz? ... 32 Soru 11. Lojistik süreçlerine yönelik bir stratejik planınız var mı? 34 Soru 12. Müşterilerinizin beklentilerinde aşağıdaki hangi unsurun/unsurların ağırlığı artmaktadır? ... 36 Soru 13. Lojistik sektöründe çalışanların eğitim seviyesini yeterli buluyor musunuz? ... 38 Soru 14. Üniversitelerin alanınızdaki çalışmalara katkı yarattığını düşünüyor musunuz? ... 40 Soru 15. Üniversitelerin alanınızdaki çalışmalarına dâhil olmak ister misiniz? ... 42 Soru 16. Hizmet verdiğiniz taşımacılık şekilleri nelerdir? ... 44 Soru 17. Hizmet verdiğiniz taşımacılık alanları nelerdir? ... 46 Soru 18. Aşağıdakilerden hangilerinin taşımacılık ve lojistik
alanında hangi unsurların önemli etki yaratacağını
düşünüyorsunuz? ... 47 Soru 19. Aşağıdakilerden hangisi taşımacılık ve lojistik alanında geleceğe yönelik güçlü çözümler sunmaktadır? ... 49 Soru 20. Mesleki derneklerin kurumunuza ve sektöre katkı sağladığını düşünüyor musunuz? ... 51 Soru 21. Şirketiniz hangi bölgelere düzenli taşıma yapmaktadır?
... 53 Soru 22.Kaç yıldır faaliyet gösteriyorsunuz? ... 55 Sonuç ... 57
v
Grafik Listesi
GRAFİK 1. Taşımacılık ve Lojistik Sektörünü Etkileyebilecek Ekonomik
Gelişmeler ... 13
GRAFİK 2. Taşımacılık ve Lojistik Sektörünün Geleceğini Etkileyecek Teknolojik Gelişmeler ... 15
GRAFİK 3. Lojistik Sektörünün Gündem Maddeleri ... 17
GRAFİK 4. Türkiye'nin Lojistik Performansının Artırılmasına Etki Eden Faktörler ... 19
GRAFİK 5. Katılımcıların Lojistik Süreçlerde Faydalandıkları Teknolojiler ... 21
GRAFİK 6. Sektörün Yasal Mevzuat Altyapısında Yapılacak Düzenlemelere Yönelik Öncelikleri ... 23
GRAFİK 7. Nitelik İtibariyle Sektörün Çalışan Profilinde Gözlenen Sorunlar ... 25
GRAFİK 8. Katılımcıların Stratejilerinde Etkili Olan Paydaşlar ... 28
GRAFİK 9. Faaliyet finansmanı sağlama araçları ... 30
GRAFİK 10. Yatırım finansmanı sağlama araçları ... 32
GRAFİK 11. Katılımcıların Lojistik Süreçlerine Yönelik Stratejik Planlarının Varlığı ... 34
GRAFİK 12. Müşteri beklentilerinde yer alan unsurların ağırlıkları ... 36
GRAFİK 13. Sektör çalışanlarının eğitim seviyesini yeterli buluyor musunuz? ... 38
GRAFİK 14. Üniversitelerin Alanınızdaki Çalışmalara Katkı Yarattığını Düşünüyor Musunuz? ... 40
GRAFİK 15. Üniversitelerin alanınızdaki çalışmalarına dâhil olmak ister misiniz? ... 42
GRAFİK 16. Hizmet Verilen Taşımacılık Şekilleri ... 44
vi
GRAFİK 17. Hizmet Verilen Taşımacılık Alanları ... 46 GRAFİK 18. Sektörde önemli etkiler yaratması muhtemel unsurlar 47 GRAFİK 19. Sektörde geleceğe yönelik güçlü çözümler ... 49 GRAFİK 20. Mesleki derneklerin işletmelere ve sektöre hizmetlerinden memnuniyet düzeyi ... 51 GRAFİK 21. Düzenli taşıma yapılan bölgeler ... 53 GRAFİK 22. Katılımcıların faaliyet süreleri ... 55
vii
Sunuş
Dünyayı ve ülkemizi 2020 Mart ayının başından beri etkisi altına alan Covid-19 salgını tüm sektörleri özellikle lojistik sektörünü de fazlasıyla etkilemiştir.
Corona virüs tedbirleri kapsamında hükümetler tarafından belirlenen yeni düzenlemelerin taşımacılık ve lojistik sektörüne olumlu ve olumsuz birçok etkisi oldu ve halen de bu etkiler devam etmektedir. Başta AB ülkeleri olmak üzere Corona virüsün merkezi konumunda olan ABD, Orta Doğu, Türki Cumhuriyetler ve Asya ülkelerinin havalimanlarının, sınır ve gümrük kapılarının kapatılması ile ithalat ve ihracat operasyon süreçleri olumsuz etkilenmiştir. Özellikle bu dönem içerisinde tedarik zinciri halkalarının hayatın içerisinde ne kadar önem arz ettiği ortaya çıkmıştır. Üretim ve lojistik operasyonların da şirketlerin ve ülkelerin stratejilerinde ve rekabet avantajlarında ön plana çıkmıştır. Sağlık, gıda ve insani yardım lojistiğinin durması durumunda yaşanacak olan küresel sorunların gün yüzüne çıktığı pandemi döneminde lojistiğin değerini ne kadar anlaşılır kılsa da yaşanan sorunlar elbette bütün sektörlerde olduğu gibi lojistik sektörünü de olumsuz etkilemiştir.
Sınır kapılarında yaşanan sorunların üzerine salgın döneminde getirilen kısıtlamalarla, gümrük kapılarında yaşanan kuyruklar zaman faydasını olumsuz etkilemiş ve taşımaların sefer sürelerinin uzamasına sebep olmuştur. Ro-Ro seferlerine yönelen işletmelerimizde ise sürücüler açısından
viii sorunlar yaşamaya başlamışlardır. Taşıma ünitesi gemiye bindirilirken şoförlerin iptal edilen seferleri ve kapanan havaalanlarından dolayı ilgili ülkeye ulaşımı sağlanamamaya başlamıştır. Aynı zamanda kargo uçaklarına olan talebin yükselmesi navlun fiyatlarında artış meydana getirmiştir. İthalatın ve ihracatın kısıtlanması ile işletmeler üretim aşamalarında da oldukça ciddi sorunlar yaşamıştır.
Deniz yolunda özellikle Çin, Uzak Doğu ve Asya seferlerinde yaşanan boş konteyner sorunu ile navlun fiyatlarında yaşanan %15 hatta zaman zaman %30-%40’ları bulan fiyat artışları lojistik maliyetlere olumsuz bir etki yaratmıştır. Özellikle limanda bekleyen yükler için demuraj ve ardiye sorunundan dolayı artan maliyetler ürün sahibi ve Forwarder işletmeler için ciddi zararlara sebep olmuştur. Kara, hava ve deniz yolu taşımalarında yaşanan sorunlar alternatif demiryoluna ciddi seviyede bir talep artışı yaratmıştır. Van/Kapıköy sınır kapısı üzerinden gerçekleştirilen İran taşımalarında TCDD Taşımacılık A.Ş. yaklaşık 1200 adet kapalı vagon filosunu tam kapasite olarak kullanmaya başlamış ve 2200’ün üzerinde vagon tahsis edilmiştir. İran seferleri başta olmak üzere gerçekleşen tüm operasyonlara arz sağlayarak yük taşımacılığında payını da arttırmaya başlamıştır.
Ancak demiryolu taşımalarında pandemi döneminde özellikli ürün olarak nitelendirilen taşımalarda verilen öncelikler ile navlun fiyatlarında artış gözlemlenmiştir. Ray genişliği ve hat uzunluğu baz alınarak gerçekleştirilen vagon ve lokomotiflerin
ix ilaçlanması ile yüklerin aktarılmasında yaklaşık 4-5 saatlik gecikmeye sebep olmuştur. Lojistik operasyonlarda yaşanan sorunlar ve kısıtlamalar maliyetlerin artışına sebep olurken tedarik zinciri içerisinde üreticiden tüketiciye kadar ki bulunan tüm halkaları doğrudan etkilemektedir.
Uluslararası taşımacılıkta birçok aksaklık yaşansa da lojistik faaliyetlerin etkin bir şekilde yapılmaya devam ettiği ve işletmelerin hızlı ve çevik hareket ederek taleplere cevap verdiği görülmektedir.
Covid-19 pandemi süreciyle getirilen kısıtlamalardan muaf tutulan sektörlerin başında yer alan lojistik ve taşımacılık sektörü üreticilerin taleplerine sağladığı hizmetle sektörlerin en önemli dinamiğinin lojistik olduğunu bir kez daha araya koymuştur. Pazarlama ve dağıtım kanalları açısından pandemi ile talebi artan E-Ticaret, E-Pazarlama ve E-Perakendecilik faaliyetleri lojistik sektörünü de özellikle ulusal çerçevede hızlı, express kargo ve kurye alanlarına yönlendirmiştir. Lojistik işletmeleri, üreticiden alınan yüklerin dağıtım kanalı aracılarından panelvan ve minivan araçlar ile dağıtım merkezlerinden ise moto kuryeler aracılığıyla nihai tüketiciye ulaştıracak yeni bir ağ yapısı tasarımı oluşturmalarına sebep olmuştur. Yenilikçi ve dijital lojistik gelişimleri ile otonom araçların önem kazandığı salgın döneminde bir başka yenilik olarak drone taşımacılığı gündeme gelmiştir. Birçok zincir marketin sanal markete geçmesi devamında express taşımacılık ağlarının oluşturulması ile bilişim ve yazılım destekli otonom araçların da kullanımını ön plana çıkarmıştır.
x Sektörün 10-20 yıl sonra öngördüğü yatırımlar ve gelişmeler salgın nedeniyle faaliyetlere ve yatırımlara hızlıca başlanmıştır.
Ülkemizin taşımacılık ve lojistik sektöründe yaşanan ve çözüm aranan sorunlarının tespiti, birçok tarafı içinde bulunduran sektöre çözüm noktasında analiz yapabilmesine noktasında katkı sağlayacaktır. Bu doğrultuda üniversite-sektör işbirliğine dayalı çözüm önerilerinin geliştirilebilmesi amacıyla Ulaştırma ve Lojistik Ulusal Kongresi 2020 kapsamında hazırlanan bu raporun bir durum analizi ortaya koyması hedeflenmiştir.
Ulaştırma ve Lojistik Kongreleri (ULK), İstanbul Üniversitesi Ulaştırma ve Lojistik fakültesi ile Lojistisyenler Derneği’nin ortaklaşa düzenlemekte olduğu bilimsel etkinlikler serisidir. Ulaştırma ve Lojistik Kongreleri aracılığıyla, bünyesinde akademisyenlerin, bürokratların, sivil toplum kuruluşlarının ve sektör temsilcilerinin bilgi, birikim ve deneyimlerini paylaşabileceği, yerel ve küresel düzeyde ulaştırma ve lojistik alanında problemlere yenilikçi çözümlerin Üretilebileceği ve günümüzde hızla gelişen bu alanlarda ortak bir platformun kurulmasını sağlayabilecek bir organizasyon amaçlanmaktadır.
İlki 26-27 Ekim 2017 tarihleri arasında İstanbul Üniversitesi Ulaştırma ve Lojistik Fakültesi’nde gerçekleştirilen Ulaştırma ve Lojistik Ulusal Kongresi’nin ikincisi Sakarya Üniversitesi İşletme Fakültesi, üçüncüsü Gaziantep Hasan Kalyoncu Üniversitesi, dördüncüsü ise Bursa Teknik
xi Üniversitesi Uluslararası Ticaret ve Lojistik Bölümü ev sahipliğinde, İstanbul Üniversitesi Ulaştırma ve Lojistik Fakültesi ile birlikte ve Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO destekleriyle 29-30 Aralık 2020 tarihlerinde organize edilmiştir.
Diğer akademik organizasyonlardan farklı olarak, kongre kapsamında akademisyenler tarafından ele alınabilecek konuları belirleme hedefiyle gerçekleştirilen bu raporumuzda Üniversitelerdeki değerli akademisyenleri, araştırmacıları ve öğrencileri sektörün çözüm aradığı konulara yönlendirmek amaçlanmaktadır.
Yukarıda sayılan hedefler doğrultusunda lojistik sektöründe faaliyet gösteren işletmelere uygulanan anketlerden elde edilen bulguların yer aldığı Ulaştırma ve Lojistik Sektör Raporu - 2020 tüm paydaşlarımıza faydalı olmasını temenni ederiz.
Raporun hazırlanmasında ankete katılım sağlayarak katkı sağlayan işletmelere ve yetkililerine, ayrıca raporun hazırlanmasında emek sarf eden değerli öğrencilerimize teşekkür ederiz.
2020, İstanbul ULK Düzenleme Kurulu
12
Ulaştırma ve Lojistik Sektör Raporu 2020
Ulaştırma ve Lojistik sektörü hizmet sağlayıcılarının mevcut durumu ile gelecekteki eğilimlerini ölçmek ve fikir/öneri/görüşlerini belirlemek üzere yaklaşık 100 farklı lojistik işletmesine yöneltilen 22 sorudan oluşan Ulaştırma ve Lojistik Sektörü Anketi, her bir soruyu ayrı ayrı ele almış ve elde edilen bulgular aşağıda özetlenmiştir.
Rapor içerisinde 2020 yılı hakkında katılımcıların görüşleri analiz edilmiştir. 2020 yılı analizini ek olarak 2019 yılında yayımlanan Sektör Raporu ile kıyaslamalar yapılarak, sektörel eğilimlerdeki değişimler yorumlanmıştır.
13 Soru 1. Önümüzdeki dönemlerde taşımacılık ve lojistik sektörünü etkileyecek en önemli ekonomik gelişme sizce nedir/nelerdir?
Küreselle şme eğilimini
n azalması
Ekonomi k daralma
AB ile ilişkilerin
değişme si
Türk Dış ticaretin deki değişiklik
ler
E-ticaret eğilimleri
Teknoloji k değişiml
er
Yeni ticaret rotalarını
n ortaya çıkması
Diğer
2020 8,56% 19,46% 8,95% 10,12% 21,79% 17,51% 11,28% 2,33%
2019 7,73% 22,32% 11,59% 9,01% 18,03% 15,88% 14,59% 0,86%
0,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
25,00%
2020 2019
GRAFİK 1.Taşımacılık ve Lojistik Sektörünü Etkileyebilecek Ekonomik Gelişmeler
14 Ankete katılım sağlayan lojistik işletmelerine göre;
Türkiye ekonomisi için değeri yadsınamayacak bir sektör olan lojistikte, önümüzdeki dönemlerde en önemli ekonomik gelişme %21,79’luk oranla e-ticaret eğilimlerinde yaşanacaktır. Teknolojinin gelişmesiyle kaçınılmaz hale gelmiş olan geleneksel ticaretten e- ticarete yapılan geçiş 2019 Aralık ayında başlayan salgının yarattığı etkiyle beraber büyük oranda artış göstermiştir. 2019 yılının ilk altı aylık dönemine kıyasla, 2020’nin ilk altı aylık döneminde %64 oranında artması salgının etkisini gözler önüne sermiştir. 2019 yılında elde edilen sonuçlara göre ekonomik daralma %22,32’lik oranla ilk sırada yer alırken, 2020 yılında e-ticaret eğilimlerinin gerisinde bir gelişme olarak görülmektedir. Lojistik sektörünün en önemli bileşenlerinden birini oluşturan teknolojik değişimler ise %17,51’lik oranla e-ticaret eğilimlerindeki gelişmeyi destekler nitelikte bir sonuç ortaya koymaktadır.
15 Soru 2. Sizce aşağıdaki teknolojik gelişmelerden hangisi taşımacılık ve lojistik sektörünün geleceğini daha fazla etkileyecektir?
Temel olarak bilişim teknolojileri ile endüstriyi bir araya getirmeyi hedefleyen endüstri 4.0, gelişmiş olan ülkelerde yıllar önce hazırlıklarına başlanmış olan bir sanayi teknoloji bütünleşmesidir. Aynı zamanda küresel boyuttaki değişimlere uyum sağlamak durumunda kalmış ve artan rekabet Bulut
teknoloji si
Endüstri 4.0 ve Dijitalleş
me
Blockch ain Teknoloj
isi
Robotik ve Otomas
yon
Sürücüs üz Araçlar
ve Dronelar
3D Baskı Fiziksel internet
Veri Analitiği
Akıllı Ulaşım Sistemle
ri 2020 5,78% 21,43% 11,56% 19,39% 14,97% 3,40% 2,04% 5,10% 16,33%
2019 6,78% 20,34% 10,85% 18,31% 15,93% 3,05% 3,05% 4,75% 16,95%
0,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
25,00%
2020 2019
GRAFİK 2. Taşımacılık ve Lojistik Sektörünün Geleceğini Etkileyecek Teknolojik Gelişmeler
16 içerisinde üstünlüğünü devam ettirmeye çalışan şirket ve ülkelerin geliştirdikleri stratejilerden biridir.
Sıklıkla karşımıza çıkan endüstri 4.0 yalnızca üretim sürecini etkilemekle kalmıyor bütün lojistik sistemlerini de kökten değiştirecek etkilere sahiptir.
Endüstri 4.0, sektöre dijitalleşmeyle birlikte en büyük katkıyı sağlamasıyla da karşımıza çıkmaktadır.
2020’de %21,43’lük oranla 2019 yılında da olduğu gibi taşımacılık ve lojistik sektörünü daha fazla etkileyecek olduğu düşünülmektedir. İkinci sırada ise 2019’da olduğu gibi karşımıza robotik ve otomasyon alanındaki teknolojik gelişmeler çıkmaktadır. Bu sonuçların ortaya çıkmasındaki temel sebep olarak;
çalışanların daha az olduğu, faaliyetlerin büyük bir kısmının robotlar ve yapay zeka ile yapıldığı, hızın daha çok, hata oranın daha az olduğu akıllı depoların kullanımının yaygınlaşması ve lojistik sektörünün gelişimine büyük katkı sağlaması gösterilebilir. Dijitalleşmeyi en az etkileyeceği düşünülen gelişmeler ise 2019 yılında %3,5’lik oranla fiziksel internet ve 3D baskı olmuş ve 2020’de yine son iki sıradaki önem değerinde yer almaktadır.
17 Soru 3. Sizce taşımacılık ve lojistik sektörünün şu anda en önemli gündem maddesi nedir?
Lojistik süreçlerin hızlanması, sektörün güncel kalması için kaçınılmaz olan dijital dönüşüm 2020’nin en önemli gündemi olarak karşımıza çıkmaktadır. Gündemdeki önemini 2019’da %12,20 oranında gördüğümüz dijital dönüşüm 2020’de
%19,55’lik bir orana yükselmektedir. Bu orandaki gelişmede pandemi sürecinde insanların evlerde kalması ve iş yerlerinde belli sayıda kişilerin çalışması gerekliliği ile dijital dönüşüm bir tercih değil Sağlam
finansal yapı
Kurumsal kapasite
Güçlü ve etkin işgücü
Lojistik ve enerji altyapısı
Gelişmiş yatırım ortamı
Dijital dönüşüm
Korumacı lık politikala
rı (kota ve vize sorunları)
Ekonomi k savaş politikala
rı
2020 15,38% 6,41% 11,54% 16,35% 7,37% 19,55% 10,90% 12,50%
2019 16,27% 6,10% 8,81% 18,31% 8,81% 12,20% 15,59% 13,90%
0,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
25,00%
2020 2019
GRAFİK 3. Lojistik Sektörünün Gündem Maddeleri
18 zorunluluk haline gelmiştir. Ankete katılım sağlayan işletmelere göre, 2019 yılında gündemin en önemli maddesi olan lojistik ve enerji altyapısı 2020’de dijitalleşmenin gerisindedir. Taşımacılık ve lojistik sektörü için 2019 yılında olduğu gibi 2020’de de kurumsal kapasite en az oranda önem derecesine sahiptir.
19 Soru 4. Türkiye’nin uluslararası rekabet düzeyinin ve lojistik performansının arttırılmasında sizce en önemli faktör aşağıdakilerden hangisidir?
Anket katılımcıları Türkiye’nin rekabet gücünün arttırılması ve lojistik sektörünün performansının arttırılabilmesi için öncelikli olarak taşıma ve lojistik maliyetlerini, rekabet edilebilir seviyelere getirebilecek ve sektöre ciddi katkılar sağlayacak olan ulaştırma altyapı ve yatırımların güçlendirilmesi gerektiğini ifade eden katılımcıların oranı %35,71’dir.
Aynı zamanda lojistik sektöründe çalışacak insan Lojistik
altyapısının güçlendirilm
esi
Lojistik sektörü için
ortak yasal mevzuatın oluşturulma
sı
Lojistik Eylem Planlarının uygulanması
Akıllı ulaştırma modellerinin benimsenme
si
Lojistik sektöründe
çalışacak insan kaynağının desteklenme
si
Diğer
2020 35,71% 12,76% 17,86% 14,80% 16,84% 2,04%
2019 32,18% 16,67% 17,82% 14,94% 17,82% 0,57%
0,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
25,00%
30,00%
35,00%
40,00%
2020 2019
GRAFİK 4. Türkiye'nin Lojistik Performansının Artırılmasına Etki Eden Faktörler
20 kaynağının desteklenmesi %16,84, lojistik eylem planlarının uygulanmasının sektörün performansına katkı yapacağını düşünen katılımcıların oranı
%17,86’dir. 2019 yılında katılımcıların %32,18’i lojistik altyapının güçlendirilmesi seçeneği ile 2020 yılı katılımcılarının çoğunluğu ile aynı cevabı vermiştir.
2019 yılında katılımcıların %0,57’lik kısmı diğer faktörlerin lojistik performansına daha az katkı yaptığını düşünürken, 2020 yılında %1,47’lik bir artışla
%2,04’e yükselmiştir.
21
Soru 5. Lojistik süreçler içerisinde hangi alanlarda bilgi teknolojilerinden yararlanıyorsunuz?
Katılımcılarımız bir işletmenin diğer işletmelerle olan her türlü iş evraklarının alışverişlerini elektronik olarak belirli bir standartta gerçekleştirebilen Bilgi Paylaşım Sistemleri (EDI, Portal, vd.) %19,57’lik bir oranla lojistik işletmelerinde en çok yararlanılan bilgi teknolojileri arasında yer almaktadır. Mobil araç teknolojileri yardımı ile araçların konum ve durum
13,35%
16,46%
10,25%
5,90%
10,56%
11,80%
19,57%
10,56%
1,55%
13,30%
18,62%
10,11%
6,38%
11,17%
12,77%
15,43%
11,70%
0,53%
0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00%
Kurumsal Kaynak Planlama (ERP) Araç Takip Sistemi Barkod Radyo Frekanslı Tanımlama Sistemi (RFID) Depo Yönetim Sistemi (WMS) Taşımacılık Yönetim Sistemi Bilgi Paylaşım Sistemleri (EDI, Portal, vd.) Araç Yükleme, Rotalama, Ağ Tasarımı, Çizelgeleme vd. Optimizasyon Yazılımları (APS)
Diğer
2019 2020
GRAFİK 5. Katılımcıların Lojistik Süreçlerde Faydalandıkları Teknolojiler
22 bilgilerini grafiksel ve metin olarak bilgisayar ortamında görüntüleme ve söz konusu araçlar hakkında konum ve veri analizlerini birbirleri ile ilişkilendirerek verimli hale getirme gibi avantajlar sağlayan araç takip sistemleri %16,46’lik oranla kullanılmaktadır. Ayrıca Lojistik işlemlerini daha hızlı ve izlenilebilir hale getirebilen Kurumsal Kaynak Planlama sistemi (ERP) ise %13,35’lik oranı ile üçüncü sırada yer almaktadır. 2020-2019 değişim oranı ise
%0,06’lık bir oranla mevcut durumunda çok az bir artış olmuştur. Barkotlu veri toplama uygulamaları ile karşılaştırıldığında; iş yerlerinde operasyon maliyetlerinin düşmesini sağlama, lojistik için son derece önemli olan zamandan büyük oranda tasarruf kazandırma gibi üstün yönleri olan RFID teknolojisi ne yazık ki halen %5,90’lık oranıyla en son sırada yer almaktadır. 2019 yılında katılımcıların
%18,62’si lojistik süreçler içerisinde en çok faydalandığı teknolojik donanımın araç takip sistemleri olduğunu belirtirken, 2020 yılında katılımcıların %19,57’si lojistik süreçler içerisinde en çok faydalandığı teknolojik donanımın EDI bilgi paylaşım sistemleri olduğunu belirtmiştir. Bu oranlar 2020 yılında kullanılan teknolojik sistemlerin sadece belirli alanlarda değil tüm lojistik süreçlerde yavaş yavaş kullanımının artmaya başlandığını göstermektedir.
23
Soru 6. Sizce sektörün yasal mevzuat altyapısına yönelik öncelikli olarak hangi alanlarda düzenleme yapılmasına gerek duyulmaktadır?
Lojistik hizmetlerini geliştirmek, var olan tüm tedarik zinciri içindeki süreçleri yönetir hale getirmek ve sektörün yeniden yapılandırılması için yasal dönüşümler önem arz etmektedir. Lojistik performansının artırılması, buna ilişkin mevzuat altyapılarının ve dış ticaret süreçlerinin iyileştirilmesi ile doğrudan bağlantılı olduğunu düşünen lojistik işletmelerinin %38,60’ı gümrük süreçleri mevzuatının Gümrük
süreçleri ve mevzuatı
Depolama
mevzuatı İş güvenliği
Tehlikeli madde taşımacılığı
Taşımacılık
mevzuatı Diğer
2020 38,60% 9,77% 10,23% 12,56% 27,91% 0,93%
2019 38,76% 9,55% 15,73% 8,99% 26,40% 0,56%
0,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
25,00%
30,00%
35,00%
40,00%
45,00%
2020 2019
GRAFİK 6. Sektörün Yasal Mevzuat Altyapısında Yapılacak Düzenlemelere Yönelik Öncelikleri
24 öncelikli olarak düzenlenmesi gerektiğini ifade ediyor. Ülkemiz dış ticaret mevzuatındaki aşırı bürokrasi, gereksiz evrak yoğunluğu, sınır kapılarındaki beklemeler ve mevzuat vb. sorunları taşımacılık sektörünün zaman ve maliyet kaybını arttıran öncelikli konularındandır ve buna bağlı olarak taşımacılık mevzuatının düzenlenmesini ifade eden katılımcıların oranı %27,91 ile ikincil öneme sahiptir. 2019 yılında katılımcılara bu soruyu yönelttiğimizde %38,76’lık çoğunluğu yasal mevzuata ilişkin en önemli düzenlemenin yine gümrük süreçleri hakkında olması gerektiği yönünde görüş bildirmiştir. Katılımcıları en az ilgilendiren yasal mevzuat düzenlemesi ise 2019 yılında %8,99’lik oranı ile tehlikeli madde taşımacılığı mevzuatı olurken 2020 yılında %9,77’lik oranı ile depolama mevzuatı olduğu görülmektedir.
25
Soru 7. Lojistik sektöründe nitelik itibariyle çalışan işgücünün en büyük sorunu sizce nedir?
0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00%
Sektörde çalışmak için gerekli yetkinliklere sahip olmama
Alanda eğitim almamış olma Yüksek işgücü devri Gelişen teknolojiye uyum sağlayamama Yabancı dil yetkinliğinin olmaması Analitik düşünme, problem çözme
yetkinliklerine sahip olmama DİĞER
Sektörde çalışmak için
gerekli yetkinliklere
sahip olmama
Alanda eğitim almamış
olma
Yüksek işgücü devri
Gelişen teknolojiye
uyum sağlayamam
a
Yabancı dil yetkinliğinin
olmaması
Analitik düşünme,
problem çözme yetkinliklerin
e sahip olmama
DİĞER
2019 22,78% 25,32% 3,80% 8,86% 22,78% 16,46% 0,00%
2020 16,33% 5,10% 9,18% 12,24% 25,51% 29,59% 2,04%
2019 2020
GRAFİK 7. Nitelik İtibariyle Sektörün Çalışan Profilinde Gözlenen Sorunlar
26 Katılımcılara lojistik sektöründe çalışmakta olan işgücünün en büyük sorunu nedir diye sorduğumuzda katılımcıların %29,59’u çalışanların analitik düşünebilme ve problem çözebilme özelliklerine sahip olmaması sektör işgücünün en büyük sorunu olduğunu ifade etmişlerdir. 2019 yılı verilerine göre %13,14’lük bir artış görülmektedir.
Katılımcılara göre bir diğer en önemli işgücü sorunu
%25,51’lik oranla çalışanların yeterli yabancı dil yetkinliklerine sahip olmamasıdır. Gelişen teknoloji ile Blockchain ve CRM (Müşteri İlişkileri yönetimi), WMS (Depo yönetim sistemleri) gibi bilgi paylaşım sistemlerinin fazlaca dile getirildiği günümüzde değişime ayak uydurması gereken işletmeler hali hazırda gelişen teknolojiye uyum sağlayabilen işgücüne ihtiyaç duymaktadır. Çalışanların gelişen teknolojiye uyum sağlayamama sorununu dile getiren katılımcıların oranı %12,24’tür. 2019 yılında katılımcıların sektörel işgücü niteliği bakımından dile getirdikleri en büyük sorunlar sırasıyla; %25,32 ile alanda eğitim almama, %22,78’i sektörde çalışmak için gerekli yetkinliğe sahip olmama ve %22,78‘i yabancı dil yetkinliğine sahip olmamasıdır.
Katılımcıların sektörel işgücü niteliği bakımından dile getirdikleri en büyük sorun 2019 yılında %25,32 ile alanda eğitim almama iken 2020 yılında bu oran
%5,10’dur. Eğitim almama sorununun değişim oranı
%20,21 ile ciddi bir fark gözlemlenmiştir. Değişim oranına bakılarak alanda eğitim almama sorunu 2019 yılında birinci sırada yer alırken 2020 yılında son sırada yer almaktadır. Bu değişim sektöre iş gücü sağlayan üniversiteler ile doğrudan doğruya bağlantılıdır. Kalifiyeli olarak yetiştirilen lojistik
27 öğrencileri sektörde yerlerini almaya başlamış demektir. Ancak analitik sorun çözme yetenekleri üzerinde çalışmalar gerçekleştirilmesi gerektiğini göstermektedir.
28
Soru 8. Aşağıdaki paydaşlardan hangisi belirlediğiniz stratejilerde daha fazla etkili olmaktadır?
Sektörel stratejilerin belirlenmesinde, Müşteriler
%25,40’lık oranla en önemli faktör olarak ele alınmaktadır. Katılımcılara göre lojistik işletmelerinin doğrudan bağlantı içerisinde olduğu sektördeki rakip ve akranlar %21,37’likk oranla ikincil öneme
0,00%
21,37%
16,94%
25,40%
9,27%
11,69%
15,32%
0,00%
20,12%
23,67%
20,71%
11,83%
9,47%
11,83%
2,37%
0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00%
Sektördeki rakip ve akranlar Tedarik zinciri partnerleri Müşteriler Çalışanlar Ulusal yasal düzenlemeler/düzenleyiciler Uluslararası düzenlemeler/düzenleyiciler Diğer
2019 2020
GRAFİK 8. Katılımcıların Stratejilerinde Etkili Olan Paydaşlar
29 sahip iken tedarik zinciri partnerleri %16,94’lük oranla üçüncü sırada önem verilen kriter olarak ele alınmaktadır.
2019 yılında anket katılımcısı lojistik işletmelerin
%23,67’sine göre sektöre yönelik strateji belirlerken, Tedarik zinciri partnerlerinin etkisinin daha fazla olduğunu ifade etmişlerdir. Müşterilerin etkisinin
%20,71 olduğu ifade edilirken, sektördeki rakip ve akranların etkisinin %20,12 oranında olduğu görülmektedir.
30
Soru 9. Faaliyetlerinizin finansmanını hangi yollar ile sağlıyorsunuz?
Katılımcıların %53,50’si gerçekleştirdikleri lojistik faaliyetler için öz sermaye kullanmaktadır. Öz sermayeden sonra lojistik işletmelerin faaliyetlerinin yürütülmesinde kullandığı finansman yöntemleri
%29,94 ile banka kredisi, %14,65 ile leasing yöntemi karşımıza çıkmaktadır. 2019 yılında ankete katılan lojistik işletmelerin %54,55’i lojistik faaliyetlerine yönelik finansmanlarını öz sermaye ile karşılarken,
0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%
Banka kredisi Leasing Öz sermaye Diğer
Banka kredisi Leasing Öz sermaye Diğer
2019 32,73% 10,91% 54,55% 1,82%
2020 29,94% 14,65% 53,50% 1,91%
2019 2020
GRAFİK 9. Faaliyet finansmanı sağlama araçları
31
%32,73’ü banka kredisi ile geri kalan %10,91'lik kısmı leasing ve %1,91lik kısım diğer yollarla sağlamaktadır.
32
Soru 10. Yatırımlarınızın Finansmanını Hangi Yollar İle Sağlıyorsunuz?
Araştırmaya katılan lojistik işletmelerin %48,75’i gerçekleştirdikleri yatırımların finansmanında öz sermaye, %33,75’i banka kredisi, %16,25’i leasing yöntemini kullandıklarını ifade etmişlerdir. Leasing yöntemiyle yatırımın finansman oranı, faaliyet finansmanında olduğu gibi düşük düzeydedir. Fakat düzenli olarak artmaktadır. 2019 yılında araştırmaya
0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%
Banka kredisi Leasing Öz sermaye Diğer
Banka kredisi Leasing Öz sermaye Diğer
2019 36,94% 13,51% 48,65% 0,90%
2020 33,75% 16,25% 48,75% 1,25%
2019 2020
GRAFİK 10. Yatırım finansmanı sağlama araçları
33 katılan lojistik işletmelerinin %48,65’i gerçekleştirdikleri yatırımların finansmanında öz sermaye, %36,94'ü banka kredisi kullandıklarını,
%13,51'i leasing yöntemi kullandıklarını ifade etmişlerdir. Geçen seneki raporun aksine bu seneki raporda leasing yöntemi faaliyet finansmanında daha yüksek değerde olduğu görülmektedir.
34
Soru 11. Lojistik süreçlerine yönelik bir stratejik planınız var mı?
GRAFİK 11. Katılımcıların Lojistik Süreçlerine Yönelik Stratejik Planlarının Varlığı
Katılımcıların %92,86’sı lojistik süreçlerinin gerçekleştirilmesine yönelik bir stratejik planının bulunduğunu, %7,14’ü ise stratejik plana sahip olmadıklarını ifade etmiştir. 2019 yılında katılımcıların
2020;
92,86%
2020; 7,14%
2019;
65,75%
2019;
34,25%
Evet Hayır
35 yaklaşık %65,75’i lojistik süreçlerinin gerçekleştirilmesine yönelik bir stratejik planının bulunduğunu, %34,25’i ise stratejik plana sahip olmadıklarını ifade etmiştir. 2020 yılında ankete katılan lojistik hizmeti sağlayan işletmelerin 2019 verilerine göre, lojistik süreçlerin gerçekleştirilmesine yönelik stratejik plan yapma eğilimlerinde %27,11’lik bir artış görülmektedir.
36
Soru 12. Müşterilerinizin beklentilerinde aşağıdaki hangi unsurun/unsurların ağırlığı artmaktadır?
0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00%
Maliyet Kolaylaştırma Fonksiyonel olma Geniş kapsamlı paydaş beklentileri (çevre,
sürdürülebilirlik vb.)
Zaman Vade imkanı Diğer
Maliyet Kolaylaştırm a
Fonksiyonel olma
Geniş kapsamlı
paydaş beklentileri
(çevre, sürdürülebili
rlik vb.)
Zaman Vade imkanı Diğer
2019 28,80% 12,57% 8,90% 12,57% 24,08% 13,09% 0,00%
2020 30,58% 14,39% 10,07% 7,55% 22,30% 15,11% 0,00%
2019 2020
GRAFİK 12. Müşteri beklentilerinde yer alan unsurların ağırlıkları
37 Araştırmaya katılan lojistik hizmet sağlayıcı işletmelerin %30,58’i müşterilerin beklentilerinde maliyet unsurunun birincil önemde olduğunu belirtmişlerdir. İkincil olarak ise katılımcıların
%22,30’u zaman unsurunun müşteri beklentileri açısından önemli olduğu ifade etmektedir. 2019 yılında araştırmaya katılan lojistik hizmet sağlayıcı işletmelerin çoğunluğu yine müşterilerin beklentilerinde maliyet ve zaman unsurunun önemli olacağını belirtmişlerdir. Ayrıca lojistik işletmeleri tarafından sağlanan hizmetin müşterinin işlem ve faaliyetlerini kolaylaştırması gerektiğini ifade etmişlerdir. Geçen yıla oranla maliyet unsurunda
%1,78’lik bir artış, zaman da ise %1,78’lik bir azalış görülmektedir.
38
Soru 13. Lojistik sektöründe çalışanların eğitim seviyesini yeterli buluyor musunuz?
Araştırmaya katılan lojistik hizmet sağlayıcı işletmelerin lojistik sektöründe çalışanların eğitim düzeylerini yeterli bulup bulmadıkları sorusuna
%47,96’lık büyük kısım kararsız olduğunu ifade etmiştir. Kararsız kalan büyük çoğunluktan sonra katılımcıların geri kalanları, sektörde çalışanların eğitim seviyelerini yeterli bulmadıklarını ifade etmiştir. Ankete katılan lojistik işletmelerinin
0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%
Kesinlikle Hayır Hayır Kararsızım Evet Kesinlikle Evet
Kesinlikle Hayır Hayır Kararsızım Evet Kesinlikle Evet
2019 22,06% 26,47% 41,18% 7,35% 2,94%
2020 16,33% 24,49% 47,96% 11,22% 0,00%
2019 2020
GRAFİK 13. Sektör çalışanlarının eğitim seviyesini yeterli buluyor musunuz?
39 çoğunluğu sektörde çalışanların eğitim seviyelerinden memnun olmadığını belirtmişlerdir.
2019 yılında katılımcılara bu soruyu yönelttiğimizde;
%41,18’i kararsız kaldığını belirtirken, eğitim seviyesinin kesinlikle yeterli olmadığını ifade eden katılımcıların oranı toplamda %22,06 idi. Çalışanların eğitim düzeylerinin yeterli olduğunu ifade edenlerin toplamı 2019 yılında %10,29 iken 2020 yılında bu oran toplamda %11,22’dir. Bu sonuçlar sektör çalışanlarının eğitimi konusunda daha çok yol alınması gerektiği konusunda ipucu vermektedir.
40
Soru 14. Üniversitelerin alanınızdaki çalışmalara katkı yarattığını düşünüyor musunuz?
Yükseköğretim kurumları vasıtasıyla ulaştırma ve lojistik sektöründe gerçekleştirilen çalışmaların işletmelere katkı sağlayıp sağlamadığı konusunda yöneltilen soruya katılımcıların toplamda %29,59’u katkı sağladığını ifade ederken, katkı sağlayıp sağlamadığı konusunda kararsız kalan katılımcıların oranı %34,69 , katkı sağlamadığını düşünen 0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00%
Kesinlikle Hayır Hayır Kararsızım Evet Kesinlikle Evet
Kesinlikle Hayır Hayır Kararsızım Evet Kesinlikle Evet
2019 14,71% 8,82% 35,29% 20,59% 20,59%
2020 11,22% 24,49% 34,69% 26,53% 3,06%
2019 2020
GRAFİK 14. Üniversitelerin Alanınızdaki Çalışmalara Katkı Yarattığını Düşünüyor Musunuz?
41 katılımcıların toplam oranı %35,71’dir. 2020 yılında, üniversitelerde yapılan çalışmaların sektöre katkı sağladığını düşünen katılımcıların oranı 2019 yılına göre düşüş göstermiştir. 2019 yılında, yapılan çalışmaların katkı sağlamadığını düşünen katılımcıların oranı %23,53 iken bu oran 2020’ de
%35,71’e yükselmiştir. 2019 yılı katılımcılarının toplamda %41,18’i üniversitelerde yapılan çalışmaların işletmelere katkı sağladığını ifade etmişlerdir. Bu azalışın sebeplerinden en önemlisi kuşkusuz pandemi ile beraber online şekilde devam eden çoğu okulun düzenli olarak gerçekleştirdiği yüz yüze zirve, eğitimler, sektör-akademi gibi buluşmaların gerçekleşememesidir.
42
Soru 15. Üniversitelerin alanınızdaki çalışmalarına dâhil olmak ister misiniz?
Yükseköğretim kurumları tarafından gerçekleştirilecek sektörel çalışmalara dâhil olmak isteyen katılımcıların oranı %68,36’dır. Akademik çalışmalara dâhil olmak istemeyen katılımcı işletmelerin oranı %9,18 seviyesindedir. Katılımcıların
0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%
Kesinlikle Hayır Hayır Kararsızım Evet Kesinlikle Evet
Kesinlikle Hayır Hayır Kararsızım Evet Kesinlikle Evet
2019 2,94% 2,94% 17,65% 20,59% 55,88%
2020 2,04% 7,14% 22,45% 31,63% 36,73%
2019 2020
GRAFİK 15. Üniversitelerin alanınızdaki çalışmalarına dâhil olmak ister misiniz?
43
%22,45’i bu çalışmalara dâhil olup olmama konusunda kararsız kalmıştır. 2019 yılında sektörel çalışmalara dâhil olmak isteyen katılımcıların oranı
%76,47’dir. Bu oranın yükselmesi için, yapılan çalışmaların hız kazanması ve bu konuda karasız kalan işletmelerin de çalışmalara dahil olmaları sağlanmalıdır.
44
Soru 16. Hizmet verdiğiniz taşımacılık şekilleri nelerdir?
Anketimize katılan lojistik hizmet sağlayan işletmelerin %25,89’u karayolu, %25,18’i denizyolu,
%17,73’ü havayolu, %19,15’i kombine taşımacılık ve
%12,06’sı demiryolu taşımacılığı yapmaktadır. 2019 yılında anketimize katılan lojistik anketimize katılan lojistik hizmet sağlayan işletmelerin %35,76’sı Hava
Kara Deniz Demir Kombine
0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00%
Hava Kara Deniz Demir Kombine
2019 17,88% 35,76% 21,85% 7,95% 16,56%
2020 17,73% 25,89% 25,18% 12,06% 19,15%
2019 2020
GRAFİK 16. Hizmet Verilen Taşımacılık Şekilleri
45 karayolu, %21,85’i denizyolu, %17,88’i havayolu, 16,56’sı kombine taşımacılık ve %7,95’i demiryolu taşımacılığı yapmaktadır. 2019 yılına göre Demiryolu taşımacılığındaki %4,11’lik artış, yeşil lojistik ve dünyadaki demiryolu payımız düşünüldüğünde oldukça düşük seviyede olmasına rağmen artış göstermiştir.
46
Soru 17. Hizmet verdiğiniz taşımacılık alanları nelerdir?
Araştırmaya katılan işletmelerin %40,85’i ihracat,
%37,45’i ithalat yaparken %21,70’i ulusal taşımacılık faaliyeti gerçekleştirmektedir. 2019 yılında araştırmaya katılan işletmelerin %40,16’sı ihracat,
%36,22’si ithalat yaparken %23,62’si ulusal taşımacılık faaliyeti gerçekleştirmektedir.
İthalat İhracat Ulusal
2020 37,45% 40,85% 21,70%
2019 36,22% 40,16% 23,62%
0,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
25,00%
30,00%
35,00%
40,00%
45,00%
2020 2019
GRAFİK 17. Hizmet Verilen Taşımacılık Alanları
47
Soru 18. Aşağıdakilerden hangilerinin taşımacılık ve lojistik alanında hangi unsurların önemli etki yaratacağını düşünüyorsunuz?
0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00%
Robotik depolar E-ticaret ve lojistik ortak yatırımları Şirket birleşmeleri Uluslararası şirketlerin yerel yatırımları Hızlı tren sistemlerindeki gelişmeler
Robotik depolar E-ticaret ve lojistik
ortak yatırımları Şirket birleşmeleri
Uluslararası şirketlerin yerel
yatırımları
Hızlı tren sistemlerindeki
gelişmeler
2019 21,01% 34,78% 13,77% 18,12% 12,32%
2020 18,53% 33,19% 11,21% 18,10% 18,97%
2019 2020
GRAFİK 18. Sektörde önemli etkiler yaratması muhtemel unsurlar
48 Pandemi nedeniyle evde kalan insanların çoğu dışarı çıkamadığı için ihtiyaçlarını e –ticaret sitelerinden karşılamıştır. E-ticaret sitelerindeki ziyaretçi trafiğinin artması ve artan alışveriş hacmi nedeniyle alışverişlerin doğru, güvenli ve zamanında müşteriye ulaşabilmesi büyük önem kazanmıştır. Karantinanın başlarında artan yoğun talep artışı ve sipariş edilen ürünlerin uzun bir süre teslim edilememesi lojistiğin önemini bir kere daha anlamamıza neden olmuştur ve buna binaen katılımcılarımızın %33,19’u e-ticaret ve lojistik ortak yatırımlarının taşımacılık ve lojistik alanında önemli etkiler yaratacağını düşünmektedir.
49
Soru 19. Aşağıdakilerden hangisi taşımacılık ve lojistik alanında geleceğe yönelik güçlü çözümler sunmaktadır?
Artan rekabetle birlikte lojistik hizmeti sunan
işletmeler uluslararası rekabet içinde yer alabilmek için faaliyetleri daha hızlı ve daha hatasız yapmanın 0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00%
Dijitalleşmede artış Yeni rotaların oluşturulması Yazılımlar İç piyasa dinamiklerindeki değişim Makine öğrenmesi
Dijitalleşmede artış
Yeni rotaların
oluşturulması Yazılımlar
İç piyasa dinamiklerindeki
değişim
Makine öğrenmesi
2019 32,35% 19,85% 27,94% 14,71% 5,15%
2020 37,17% 17,26% 26,11% 13,72% 5,75%
2019 2020
GRAFİK 19. Sektörde geleceğe yönelik güçlü çözümler
50 yollarını aramaktadır. Artan teknoloji ve otomasyon lojistik sektöründe güçlü çözüm araçları olarak gelecekte önemli bir yere sahip olacaklar.
Katılımcılarımıza taşımacılık ve lojistik sektörünün gelecekte nasıl çözüm yollarına başvuracağını sorduğumuzda çoğunluk dijitalleşmenin sektörün geleceğinde güçlü çözümler sunan araç olacağını ifade etmişlerdir. 2019’da yapılan çalışmamızda dijitalleşmede artış %32,35 iken %4,82’lik bir artışla 2020’ de elde ettiğimiz verilerde %37,17’ye yükselmiştir. Sektörün geleceğinde güçlü çözümler sunan araçlarda dijitalleşmeyi yazılımlar, yeni rotaların oluşturulması, iç piyasa dinamiklerindeki değişim ve makine öğrenmesi takip etmektedir.
51
Soru 20. Mesleki derneklerin kurumunuza ve sektöre katkı sağladığını düşünüyor musunuz?
Ankete katılan işletmelerin mesleki derneklerin işletmelerine ve sektöre katkı yaptığını düşünenlerin oranı toplamda %33,67’dir. İşletmelerine ve sektöre katkı yapmadığını düşünen katılımcıların oranı toplamda %31,63’tür. İşletmelerine veya sektöre 0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00%
Kesinlikle Hayır Hayır Kararsızım Evet Kesinlikle Evet
Kesinlikle Hayır Hayır Kararsızım Evet Kesinlikle Evet
2019 11,48% 19,67% 27,87% 27,87% 13,11%
2020 10,20% 21,43% 34,69% 25,51% 8,16%
2019 2020
GRAFİK 20. Mesleki derneklerin işletmelere ve sektöre hizmetlerinden memnuniyet düzeyi
52 herhangi bir katkı yapıp yapmadığına kararsız kalan katılımcıların oranı %34,69’dur.
2020 verilerinde 2019 verilerine göre; mesleki derneklerin işletmelerine ve sektöre katkı yaptığını düşünenlerin oranında toplamda %7,31’lik düşüş, işletmelerine ve sektöre katkı yapmadığını düşünen katılımcıların oranında %0,48’lik artış ve işletmelerine veya sektöre herhangi bir katkı yapıp yapmadığına kararsız kalan katılımcıların oranında ise %6,82’lik bir artış gözlenmiştir.
53
Soru 21. Şirketiniz hangi bölgelere düzenli taşıma yapmaktadır?
Anketimize katılan işletmelerin düzenli taşıma yaptığı pazar/kıtalar incelendiğinde %23,51 gibi bir oran ile en büyük taşımacılık hacmini AB ve EFTA ülkelerine gerçekleştirildiği görülmektedir.
Türkiye’nin jeopolitik konumu gereği komşusu olan AB ve
EFTA BDT
Ortadoğ u ve Kuzey Afrika
Kuzey Amerika
Güney Amerika Asya
Orta ve Güney
Afrika
Okyanus ya Diğer
2020 23,51% 9,19% 14,86% 11,89% 10,27% 13,78% 10,00% 6,49% 0,00%
2019 27,17% 10,40% 15,61% 9,25% 8,67% 16,18% 7,51% 5,20% 0,00%
0,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
25,00%
30,00%
2020 2019
GRAFİK 21. Düzenli taşıma yapılan bölgeler
54 Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkeleri %14,86’lık hacmi ile ikinci sırada yer alıyor. Asya ülkeleri %13,78 taşıma oranıyla yer alırken Orta ve Güney Afrika taşımaları
%10 oranıyla yer almaktadır. Okyanus ötesi coğrafyalara, Kuzey ve Güney Amerika pazarına yapılan taşımaların toplamda %28,65 gibi yadsınamaz bir pazar yapısına sahip olduğu görülmektedir.
2019 yılında anketimize katılan işletmelerin düzenli taşıma gerçekleştirdiği pazar/kıtalar ile 2020 yılı karşılaştırıldığı takdirde AB ve EFTA ülkelerine yapılan taşıma hacminde %3,65 oranında bir düşüş yaşanmıştır. Bu düşüşün en büyük nedenlerinden birisi tabi ki Covid-19 salgını olmuştur. Kuzey Amerika taşımalarında %2.64, Güney Amerika taşımalarında
%1,60, Orta ve Güney Afrika taşımalarında ise %2,49 oranlarında bir önce ki anket verilerine göre artış gözlemlenmektedir.
2020 yılı anketimize katılan işletmelerin düzenli taşıma yaptığı pazar payları toplamda %8.01 oranında değişim göstermiştir. AB-EFTA, BDT ve Asya taşımalarında yaşanan toplam %8.01 oranında yaşanan olumsuz değişim Okyanus ötesi ve Amerika coğrafyasına olumlu bir etki sağlamış.
55
Soru 22.Kaç yıldır faaliyet gösteriyorsunuz?
Ankete katılan lojistik işletmelerden sektörde; 21 yıl ve daha uzun süredir faaliyet gösterenlerin oranı
%40,82’dir. 11-20 yıl arasında faaliyet gösterenlerin oranı %21,43, 6-10 yıl arasında faaliyet gösterenlerin oranı %15,31’dir. 2-5 yıl arasında faaliyet gösteren işletmelerin oranı %14,29 olurken 1 yıldan daha az zamandır faaliyet gösterenlerin oranı %3,06’dir.
2019 yılında ankete katılan işletmelerin sektörde göstermiş oldukları faaliyet yılları ile 2020 yılında ankete katılan işletmeler arasında toplamda %25,46 1 yıldan az 2-5 yıl 6-10 yıl 11-20 yıl 21 yıl ve
üzeri N/A
2020 3,06% 14,29% 15,31% 21,43% 40,82% 5,10%
2019 13,46% 13,46% 30,77% 17,31% 25,00% 0,00%
0,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
25,00%
30,00%
35,00%
40,00%
45,00%
2020 2019
GRAFİK 22. Katılımcıların faaliyet süreleri
56 oranında değişim gerçekleşmiştir. 2019 yılına kıyasla
%15,46 oranla en büyük düşüş 6-10 yıl aralığında gerçekleşirken; %15,82 artış oranı ile en büyük yükseliş 21 yıl ve üzeri faaliyet gösteren işletmelerde olmuştur.
57
Sonuç
Bu çalışmamız, taşımacılık ve lojistik sektöründe faaliyet gösteren firmalardan 100’ü aşkın katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Anket sonuçları genel olarak incelendiğinde bugüne dek çeşitli platformlarda sektör temsilcileri tarafından dile getirilen sorunların, beklentilerin ve eğilimlerin anket sonuçlarında da benzer şekilde ön plana çıktığı görülmektedir.
Ulaştırma ve Lojistik Ulusal Kongresi - 2019 anket verileri ile 2020 anket verileri arasında gerçekleşen değişim eğilimlerinin yorumlandığı raporda bir sene içerisinde gerçekleşen değişimler; küresel teknolojik gelişimler, ticaret savaşları, E-ticaret ve özellikle Covid-19 salgını ile gerçekleşen kısıtlamalar olarak şekillenmektedir. Çalışmada, ULUK 2019 anket verileri ile ULUK 2020 verileri değişim katsayıları karşılaştırıldığında; katılımcılarımızın teknolojik gelişimlerin ve pandeminin etkisiyle lojistik sektörünü etkileyecek en önemli ekonomik gelişme olarak E-ticaret eğilimleri olarak yanıtlamıştır (%3,76 değişim oranı) Katılımcılarımızın görüşlerinde yaşanan bir diğer büyük değişim ise %7.35 oranında lojistik sektörünün gündem maddesinde yaşanmıştır. 2019 anket verilerinde kota ve vize sorunları ön planda iken 2020 anket verilerinde Dijital dönüşüm ön plana çıkmaktadır. %3,53 oranında yaşanan bir diğer değişim ise uluslararası rekabette ve lojistik performansın arttırılmasına konusunda ortaya çıkmıştır. Katılımcılarımız 2019 verilerinde ortak yasal mevzuatların oluşturulması
58 konusunda görüş birliği sağlamış iken 2020 verilerinde lojistik altyapıların desteklenmesi konusuna yönelmişlerdir. 2019 yılı katılımcılarımız strateji planlarında tedarik zinciri partnerine yönelik çalışmalar yürütür iken 2020 yılında %4.69 değişim oranıyla müşterilerine yönelmiştir. 2019 yılı anket katılımcılarımız çalışanların eğitim seviyesini yetersiz buluyor iken 2020 yılında %6,78 değişim oranı ile eğitim seviyelerinde kısmi artış olduğunu belirtmiştir.
Lojistik eğitimi almış öğrencilerin sektöre katkılarını ve iş kabiliyetlerinin sektördeki etkisi ortaya çıkmaktadır. 2019 anket verilerine göre bir diğer değişim %6.65 oranıyla lojistik önemli etki yaratacağı düşünülen konu robotik kodlama olurken, 2020 verilerinde salgından dolayı kara ve havayolu taşımalarında yaşanan sorunların demiryolunda talep oluşturmasıyla beraber hızlı tren sistemlerindeki gelişmeler olarak şekillenmiştir. Bu durum önemli yüzdelik değişimler arasında yer almaktadır.
Bu raporda, katılımcı sayısının artışı beraberinde çeşitli istatistik yöntemler ile raporun zenginleştirilmesine, anlamlı bulgular elde edilmesine ve kavramlar arası ilişkilerin saptanmasına olanak sağlayacaktır.
Anket sonuçlarının sunulduğu bu raporun sektörün bütün paydaşlarına ulaştırılması ve alınacak geribildirimler ile akademisyenlerin çalışma alanlarına ışık tutması hedeflenmektedir. Sektörün yoğun rekabet koşullarını ne düzeyde takip ettiği, sorunlara yönelik eğilimlerinin ve ihtiyaçlarının
59 tespiti noktasında katkı sağlamasını hedeflediğimiz raporumuzu siz değerli paydaşlarla tartışmak ve değerlendirmeler yapmak bu raporun daha verimli kılınmasını sağlayacaktır.
Bu bağlamada siz değerli paydaşlarımızın rapor hakkında bizlere sunacağı geribildirimler büyük önem arz etmektedir. Ulaştırma ve Lojistik Sektör Raporu 2020 hakkında görüş, öneri ve eleştirilerinizi bizlere ulk@istanbul.edu.tr adresi üzerinden mail yoluyla iletmenizi rica ederiz.
ULUK 2020 kapsamında sunulacak olan raporumuzu sizlerle paylaşmaktan büyük mutluluk duyuyoruz.
