İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ KISIM VERGİ HUKUKU
BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL İLKE VE ESASLAR
I- VERGİ HUKUKUNUN TANIMI, AMACI VE ÖNEMİ... 3
A- KANUNİLİK İLKESİ... 4
B- VERGİ HUKUKUNUN BAĞIMSIZLIĞI...5
II- DİSİPLİNLERARASI İLİŞKİLERİ VE NİTELİKLERİ... 7
A- KAMU HUKUKU İLE İLİŞKİSİ... 7
B- ÖZEL HUKUK İLE İLİŞKİSİ... 9
C- SİYASET BİLİMİ İLE İLİŞKİSİ...10
D- İŞLETME VE MUHASEBE BİLİMİ İLE İLİŞKİSİ... 11
E- İKTİSAT BİLİMİ İLE İLİŞKİSİ...13
F- PSİKOLOJİ VE SOSYOLOJİ BİLİMİ İLE İLİŞKİSİ...14
III- VERGİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI... 15
A- YASAMA İLE İLGİLİ KAYNAKLAR... 16
1 - Anayasa... 16
2- Kanun...17
3- Uluslararası Antlaşmalar... 18
B- YÜRÜTME İLE İLGİLİ KAYNAKLAR... 19
1 - Kanun Hükmünde Kararnameler... 19
2- Bakanlar Kurulu Kararlan... 20
3- Tüzükler... 22
4- Y önetmelikler... 22
5- Genel Tebliğler, Sirkülerler, Genelgeler... 22
6- Mükelleflerin İzahat Talebi (Özelgeler - Muktezalar)... 23
C- YARGI İLE İLGİLİ KAYNAKLAR...24
1 - Anayasa Mahkemesi Kararlan...24
2- İçtihadı Birleştirme Kararları...26
3- Diğer Yargı Kararları...26
D- DİĞER KAYNAKLAR... 26
X VERGİ HUKUKU ve TÜRK VERGİ SİSTEMİ
IV- VERGİ KANUNLARININ ZAMAN VE YER BAKIMINDAN
UYGULANMASI... 27
A- ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI... 27
1- Yürürlüğe Girmesi ve Yürürlükten Kalkması...27
a) Yürürlüğe Girmesi...27
b) Yürürlükten Kalkması... 28
2- Geçmişe Geçerli Olmaması ...29
B- YER BAKIMINDAN UYGULANMASI...30
1- Yersellik Yaklaşımı... 30
2- Kişisellik Y aklaşımı... 31
3- Karma Yaklaşım... 32
V- VERGİ HUKUKUNDA YORUM...33
A- YORUM ÇEŞİTLERİ... 33
B- YORUM YÖNTEMLERİ... 34
VI- VERGİ HUKUKUNDA KIYAS YASAĞI, BOŞLUK DOLDURMA VE TAKDİR YETKİSİ...35
A- KIYAS YASAĞI...35
B- BOŞLUK DOLDURMA VE TAKDİR YETKİSİ...37
1- Örf ve Adetten Yararlanma ve Hukuk Yaratma (Boşluk Doldurma)...37
2- Takdir Yetkisi... 38
a) Yargıcın Takdir Yetkisi...38
b) Yürütmenin Takdir Yetkisi... 38
VII- VERGİ İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR... 39
A- VERGİNİN KONUSU, VERGİYİ DOĞURAN OLAY, VERGİ MATRAHI...40
1 - Verginin Konusu... 40
2- Vergiyi Doğuran Olay... 41
a) Önemi... 41
b) Hangi Yasaların Uygulanacağı... 41
c) Zamanaşımı Süresinin Hesabı... 42
d) Vergiyi Doğuran Olayın Yasak Faaliyet Niteliğinde Olması...42
3- Vergi Matrahı...43
B- VERGİ TARİFELERİ... 44
C- VERGİNİN TARAFLARI, VERGİ EHLİYETİ VE SORUMLULUK... 46
1 - Verginin Tarafları...46
a) Vergi Alacaklısı... 46
b) Vergi Mükellefi ve Vergi Sorumlusu...47
2- Muafiyet ve İstisnalar... 49
3- Vergi Ehliyeti ve Sonuçları... 50
İçindekiler____________________________________________________________________x|
VIII- TEMSİL VE SORUMLULUK... 50
A- TEMSİL VE KANUNİ TEMSİLCİNİN ÖDEVLERİ... 50
B- SORUMLULUK...51
1 - Vergi Kesenlerin Sorumluluğu...51
2- Mirasçıların Sorumluluğu...52
IX- SÜRELER...52
A- KANUNİ VE İDARİ SÜRELER... 52
B- SÜRELERİN UZAMASI... 53
1- Mücbir Nedenlerle Gecikme... 53
2- Ölüm Halinde Sürenin Uzaması...54
3- Zor Durum ve Süre (Mühlet) Verme... 54
C- SÜRELERİN HESAPLANMASI... 55
X- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR... 56
İKİNCİ BÖLÜM VERGİLENDİRME SÜRECİ VE İŞLEYİŞİ I- VERGİ YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN ORTAYA ÇIKMASI VE VERGİLENDİRME SÜRECİNE YAKLAŞIM... 61
II- VERGİNİN TARHI VE TARH USULLERİ...62
A- VERGİNİN TARHI...62
B- TARH USULLERİ... 64
1 - Beyana Dayanan Tarh... 64
2- İkmalen Vergi Tarhı ile Re’sen Vergi Tarhı...66
a) İkmalen Vergi Tarhı...67
b) Re’sen Vergi Tarhı...68
3- Diğer Tarh Usulleri...69
a) İdarece Vergi Tarhı... 69
b) Düzeltme Yoluyla Tarh...70
c) Götürü Matrahlar Üzerinden Tarh... 70
d) Tahrire Dayanan Tarh... 70
III- VERGİNİN TEBLİĞİ VE TEBLİĞ USULLERİ... 70
A- VERGİNİN TEBLİĞİ VE TEBLİĞ YAPILABİLECEK KİŞİLER... 70
1- Verginin Tebliği...70
2- Tebliğ Yapılabilecek Kişiler...71
B- TEBLİĞ USULLERİ... 73
1 - Posta Yoluyla Tebliğ... 73
2- İlan Yoluyla Tebliğ... 74
3- Memur Eliyle Tebliğ...77
4- Elektronik Ortamda Tebliğ... 78
5- Diğer Tebliğ Uygulamaları...78
IV- VERGİNİN TAHAKKUKU VE KESİNLEŞMESİ...79
V- VERGİ ALACAĞININ SONA ERMESİ... 81
A- ÖDEME, ÖDEME İLE İLGİLİ DİĞER UYGULAMALAR...81
1- Ödeme... 81
2- Ödeme İle Diğer Uygulamalar... 82
a) Ödeme Tarihinin (Vadenin Uzatılması)... 82
aa) Mükellef Sayısı Yüksek Olan Vergi Dairelerine Bağlı Mükellefler Açısından Vade Uzatımı...83
ab) Mücbir Sebep Hali İlan Edilen Yerlerdeki Mükellefler Açısından Vade Uzatımı... 83
ac) Özel Ödeme Zamanı Belirlenmiş Uygulamalarda Teminat Gösterilmesi Durumunda Süre Uzatımı... 83
b) Gecikme İle İade Faizi Uygulaması... 83
ba) Gecikme Faizi Uygulaması... 83
bb) İade Faizi Uygulaması... 84
bc) İhtirazi Kayıtla Beyan Edilip Ödenen ve Yargı Kararı İle İade Edilmiş Vergilerin Tahsili Durumu...85
B- TAHSİL, KAMU ALACAĞININ KORUNMASI, TAHSİL İLE İLGİLİ DİĞER UYGULAMALAR...85
1- Tahsil...85
2- Kamu Alacaklarının Korunması, Tahsili İle İlgili Diğer Uygulamalar... 86
a) Teminat İstenmesi, İhtiyati Haciz ve İhtiyati Tahakkuk...87
aa) Teminat İstenmesi...88
aaa) Teminat İstenmesi İle İlgili Haller... 88
aab) Teminat Olarak Kabul Edilen İktisadi Unsurlar... 88
ab) İhtiyati Haciz...89
ac) İhtiyati Tahakkuk...90
b) Tecil ve Tehir...91
c) Tahsil İle İlgili Diğer Esas ve Düzenlemeler...92
ca) Gecikme Zammı Uygulanması... 92
cb) Cebren Tahsil ve Takip Esasları... 93
cc) Ödeme Emri Gönderilmesi... 93
cd) Kamu Alacağının Tahsilini Güçleştiren Bazı Eylemler ve Yaptırımlar... 94
eda) Kamu Alacağının Tahsiline Engel Olunması... 94
Xİİ VERGİ HUKUKU ve TÜRK VERGİ SİSTEMİ
İçindekiler Xİİİ
cdb) Gerçeğe Aykırı Bildirim, Mal Edinme ve Artmalarının
Bildirilmemesi... 94
cdc) Kamu Borçlusu Kişiye Ait Olmakla Birlikte Ellerinde Bulundurdukları Malların Bildirilmemiş Olması... 95
cdd) İstenen Bilgilerin Verilmemiş Olması...95
C- ZAMANAŞIMI... 95
1 - Tarh Zamanaşımı...96
2- Tahsil Zamanaşımı...98
D- TERKİN...99
1 - Doğal Afetler Nedeniyle Terkin... 99
2- Y argı Kararları Nedeniyle T erkin... 100
3- Hataların Düzeltilmesi Nedeniyle Terkin... 100
4- Tahakkuktan Vazgeçme... 100
5- Tahsil İmkansızlığı Nedeniyle Terkin... 101
6- Vergi Afları... 101
VI- VERGİ DENETİM MÜESSESELERİ... 102
A- YOKLAMA...103
1 - Önemi ve Amacı... 103
2- Yoklama Yetkisi ve Yoklama Süreci... 105
a) Y oklama Y etkisi... 105
b) Yoklama Süreci...106
B- VERGİ İNCELEMESİ... 106
1 - Önemi ve Amacı... 106
2- Vergi İnceleme Yetkisi ve Vergi İnceleme Süreci...107
a) Vergi İnceleme Yetkisi... 107
b) Vergi İnceleme Süreci...108
C- ARAMA...110
1 - Önemi ve Amacı...110
2- Arama Yetkisi ve Arama Süreci...111
a) Arama Yetkisi...111
b) Arama Süreci...111
D- BİLGİ TOPLAM A... 111
1 - Önemi ve Amacı...111
2- Bilgi Toplama Yetkisi ve Süreci... 112
a) Bilgi Toplama Yetkisi... 112
b) Bilgi Toplama Süreci... 113
VII- MÜKELLEFLERİN İZLENMESİ VE BİLDİRMELER, TEMİNAT UYGULAMASI...114
A- BİLDİRMELER...114
1 - İşe Başlamanın Bildirilmesi... 115
2- Adres Değişikliğinin ve İşi Bırakmanın Bildirilmesi... 115
B- TEMİNAT UYGULAMASI... 115
VIII- VERGİLENDİRME SÜRECİNİN İŞLEYİŞİNİN GÜVENCE ALTINA ALINMASI BAKIMINDAN KAYIT VE BELGE DÜZENİ...116
A- DEFTER VE KAYIT DÜZENİ İLE İLGİLİ İLKE VE ESASLAR... 116
B- BELGE DÜZENİ İLE İLGİLİ İLKE VE ESASLAR... 119
C- DEĞERLEME İLE İLGİLİ ESASLARIN GENEL YAPISI VE NİTELİKLERİ...119
D- AMORTİSMANLAR İLE İLGİLİ ESASLAR... 121
E- GİRİŞİM SERMAYESİ FONU... 123
IX- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR... 123
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM VERGİ CEZALARI I- VERGİ ZİYAININ ANLAMI VE VERGİ ZİYAI CEZASI...128
A- VERGİ ZİYAININ ANLAMI... 128
B- VERGİ ZİYAI CEZASI...129
II- VERGİ KAÇAKÇILIĞI SUÇLARI VE CEZALARI...131
III- VERGİ MAHREMİYETİ VE BUNA UYULMAMASI HALİNDE UYGULANACAK CEZA... 134
A- VERGİ MAHREMİYETİNİN KAPSAMI... 134
B- VERGİ MAHREMİYETİ KAPSAMINA GİRMEYEN UYGULAMALAR...135
C- VERGİ MAHREMİYETİNİN İHLALİ DURUMUNDA UYGULANACAK CEZA...136
IV- YASAKLAR VE BUNA UYULMAMASI HALİNDE UYGULANACAK CEZA...136
A- YASAKLARIN KAPSAMI... 136
B- YASAKLARA UYULMAMASI HALİNDE UYGULANACAK CEZA.... 137
V- USULSÜZLÜKLER... 137
VI- ÖZEL USULSÜZLÜKLER... 139
A- FATURA VE BENZERİ BELGELERİN VERİLMEMESİ VE ALINMAMASI, DİĞER ŞEKLE VE USUL HÜKÜMLERİNE UYULMAMASI DURUMUNDA UYGULANACAK CEZA...140
B- DAMGA VERGİSİ AÇISINDAN UYGULANACAK CEZA... 144
C- BİLGİ VERMEKTEN ÇEKİNENLER İLE İBRAZ ZORUNLULUĞU VE DİĞER ÖDEVLERE UYMAYANLARA UYGULANACAK CEZA...145 xiv_____________________________________ VERGİ HUKUKU ve TÜRK VERGİ SİSTEMİ
İçindekiler XV
1- Cezanın Kapsamı ve Tutarları... 145
2- Cezanın Uygulanma Koşulları... 146
VII- VERGİ CEZALARI İLE İLGİLİ ÖZELLİK TAŞIYAN DURUMLAR... 147
A- KÜÇÜK VE KISITLILARIN CEZA MUHATABI OLMADIĞI DURUMLAR... 147
B- TÜZEL KİŞİLER AÇISINDAN CEZA SORUMLULUĞU... 148
C- YASAYA AYKIRI TEK FİİLİN, ÇEŞİTLİ VERGİ CEZALARINI GEREKTİRMESİ DURUMU... 148
1- Tek Fiilin, Birden Fazla Vergi ile İlgili Olarak Vergi Ziyama Yol Açmış Olması Durumu...148
2- Tek Fiilin, Birden Fazla Nev’iden Cezayı İlgilendirmesi Durumu... 148
D- AYRI AYRI GERÇEKLEŞTİRİLMİŞ YASAYA AYKIRI FİİLLERDE CEZA UYGULANMASI... 149
E- YASAYA AYKIRI FİİLLERİN TEKERRÜRÜ DURUMUNDA CEZA UYGULAMASI... 149
F- VERGİ ZİYAI CEZASI VE USULSÜZLÜK CEZALARININ, VERGİ KAÇAKÇILIĞI İLE DİĞER KANUNLARDA YAZILI CEZALARLA BİRLEŞTİRİLEMEMESİ... 150
VIII- VERGİ CEZASININ KESİLMESİ, MÜCBİR HALLERİN VARLIĞI VE VERGİ CEZALARININ SONA ERMESİ... 150
A- VERGİ CEZASININ KESİLMESİ...150
B- MÜCBİR NEDENLERİN VARLIĞI VE VERGİ CEZALARININ SONA ERMESİ...152
1 - Mücbir Nedenlerin Varlığı...152
2- Vergi Cezalarının Sona Ermesi... 152
a) Cezanın Ödenmesi... 152
b) Zamanaşımı... 153
c) Ölüm Hali...154
d) Diğer Haller...154
C- YANILMA VE GÖRÜŞ DEĞİŞİKLİĞİ HALİNDE YAPILACAK UYGULAMA... 154
IX- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR... 155
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMLENMESİ I- VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜMLENMESİ... 157
A- VERGİ HATALARININ DÜZELTİLMESİ... 158
a) Vergi Hataları... 158
aa) Hesap Hataları... 158
ab) Vergilendirme Hataları...159
b) Hataların Düzeltilmesi... 159
c) Düzeltmede Zamanaşımı...160
B- TARHİYAT ÖNCESİ UZLAŞMA...161
1- Tarhiyat Öncesi Uzlaşmanın Kapsamı ve Uygulama Alanı... 161
2- Tarhiyat Öncesi Uzlaşmanın Yapılması ve Sonuçları...161
C- UZLAŞMA... 164
1- Uzlaşmanın Kapsamı ve Uygulama Alanı... 165
2- Uzlaşma Talebi, Görüşmenin Yapılması İle Uzlaşmanın Sonuçlan...165
D- DİĞER UYGULAMALAR... 166
1- Pişmanlık ve İslah...166
2- Cezalarda İndirim... 168
II- VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ YARGI AŞAMASINDA ÇÖZÜMLENMESİ... 169
A- DAVA AÇMAYA YETKİLİ OLANLAR VE DAVANIN KONUSU... 170
1- Dava Açmaya Yetkili Olanlar... 170
2- Davanın Konusu... 170
B- YARGI AŞAMALARI...171
1- Vergi Mahkemeleri... 172
2- Bölge İdare Mahkemeleri...172
3- Danıştay...173
4- Vergi Uyuşmazlıklarının Yargı Aşamasında Çözümlenmesi İle İlgili Diğer Yollar...174
a) Kanun Yararına Bozma... 174
b) Yargılamanın Yenilenmesi...174
c) Kararın Düzeltilmesi... 175
d) Açıklama Talebi ve Yanlışlıkların Düzeltilmesi... 176
III- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR... 176 xvi_____________________________________ VERGİ HUKUKU ve TÜRK VERGİ SİSTEMİ
İçindekiler XVİİ
İKİNCİ KISIM TÜRK VERGİ SİSTEMİ
BİRİNCİ BÖLÜM GENEL AÇIKLAMALAR
I- VERGİ SİSTEMİNİN TANIMI VE AMACI... 181
II- TÜRK VERGİ SİSTEMİNİN GENEL OLARAK GELİŞİMİ... 182
III- TÜRK VERGİ SİSTEMİNİ OLUŞTURAN VERGİLERİN GÖRÜNÜMÜ...186
İKİNCİ BÖLÜM GELİR VERGİSİ VE UYGULAMASI I- GELİR VERGİSİNİN GELİŞİMİ VE ÖNEMİ... 189
II- GELİR VERGİSİNİN KONUSU VE MÜKELLEFİYET ŞEKİLLERİ... 190
A- GELİR VERGİSİNİN KONUSU... 191
B- MÜKELLEFİYET ŞEKİLLERİ... 195
1- Tam Mükellefiyete Tabi Olanlar... 196
2- Dar Mükellefiyete Tabi Olanlar...197
C- DİPLOMAT MUAFLIĞI...197
D- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR...198
III- GELİR UNSURLARINDAN TİCARİ KAZANÇLARIN KAPSAMI VE VERGİLENDİRİLMESİ...200
A- TİCARİ KAZANÇLARIN KAPSAMI VE TİCARİ SAYILAN FAALİYETLER... 200
B- TİCARİ KAZANÇLAR İLE İLGİLİ MUAFLIK VE İSTİSNALAR... 203
1- Esnaf Muaflığı...203
a) Genel Koşullar... 204
b) Özel Koşullar... 204
2- PTT Acentalan Kazanç İstisnası... 208
3- Sergi ve Panayır Kazançları İstisnası...209
4- Eğitim ve Öğretim İşletmelerinde Kazanç İstisnası... 209
C- TİCARİ KAZANÇLARIN BELİRLENMESİ...209
1 - Basit Usulde Ticari Kazancın Belirlenmesi...209
a) Faaliyetin Niteliğine Bağlı Koşullar...210
b) Genel ve Özel Nitelikteki Koşullar... 210
ba) Genel Koşullar... 211
bb) Özel Koşullar... 211
c) Basit Usulden Gerçek Usule veya Gerçek Usulden Basit Usule Geçiş..212
ca) Basit Usulden Gerçek Usule Geçiş... 213
cb) Gerçek Usulden Basit Usule Geçiş...213
cc) Gerçek Usulde Vergilendirilmekte İken İşi Terk Eden Mükelleflerin Basit Usule Geçmek İstemesi Durumu...215
cd) Basit Usulün Koşullarını Kaybedenlerden Gerçek Usule Başlamadan Önce İşini Terk Eden Mükelleflerin Basit Usule Geçmek İstemesi Durumu... 215
d) Vergiye Tabi Tutulacak Ticari Kazancın Bulunması... 216
2- Gerçek Usule Göre Ticari Kazancın Belirlenmesi...218
a) Birinci ve İkinci Sınıf Tüccarlar ve Sınıf Değiştirme...218
aa) Birinci ve İkinci Sınıf Tüccarlar...218
aaa) Bilanço Esasına Tabi Olanlar... 219
aab) İşletme Hesabı Esasına Tabi Olanlar... 219
ab) Sınıf Değiştirme...219
aba) Birinci Sınıftan İkinci Sınıfa Geçiş...219
abb) İkinci Sınıftan Birinci Sınıfa Geçiş... 220
b) Ticari Kazancın Bilanço Esası ve İşletme Hesabı Esasına Göre Belirlenmesi...221
ba) Bilanço Esası...221
bb) İşletme Hesabı Esası...222
c) Gerçek Usulde Ticari Kazancın Tespitinde İndirilmesi Kabul Edilen Giderler ve Gider Olarak İndirilmesi Kabul Edilmeyen Ödemeler... 222
ca) İndirilmesi Kabul Edilen Giderler... 222
cb) Gider Olarak İndirilmesi Kabul Edilmeyen Ödemeler... 225
3- Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım İşlerinde Ticari Kazancın Belirlenmesi....231
a) Kazanç veya Zararın Belirlenmesinde Esas Alınan Süre... 231
b) Müşterek Giderler ve Amortismanların Dağıtılması... 232
ba) Müşterek Giderlerin Dağıtılması...233
bb) Amortismanların Dağıtılması... 234
D- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR... 235
IV- GELİR UNSURLARINDAN ZİRAİ KAZANÇLARIN KAPSAMI VE VERGİLENDİRİLMESİ... 237
A- ZİRAİ KAZANÇLARIN TANIMI VE KAPSAMI... 237
B- ZİRAİ KAZANÇLARIN KAYNAKTA VERGİLENDİRİLMESİ VE GERÇEK USUL UYGULAMASINA TABİ OLAN ÇİFTÇİLER...238
C- İŞLETME BÜYÜKLÜĞÜ ÖLÇÜLERİ... 242
D- ZİRAİ KAZANÇLARIN GERÇEK USULE GÖRE TESPİT USULLERİ VE İŞLEYİŞİ... 247
E- ZİRAİ KAZANÇLARDA VERGİ KESİNTİ ORANLARI... 247
F- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR... 249
V- GELİR UNSURLARINDAN ÜCRETLERİN KAPSAMI VE VERGİLENDİRİLMESİ... 251
A- TANIMI VE KAPSAMI...251 XVİİİ___________________________________ VERGİ HUKUKU ve TÜRK VERGİ SİSTEMİ
İçindekiler _________________________________________ XİX
B- ÜCRETLER İLE İLGİLİ İSTİSNALAR VE İNDİRİMLER... 253
1- Ücretler İle İlgili İstisnalar... 253
a) Diplomat Muaflığı Kapsamına Girmeyen Bazı Görevlilerle İlgili Ücret İstisnası...253
b) Asli Nitelikteki Ücret Ödemeleriyle İlgili İstisnalar...253
c) Ücret Niteliğinde Sayılabilecek Diğer Ödemelerle İlgili İstisnalar...257
2- Engellilik İndirimi... 258
a) GVK’nın 31. Maddesine Göre Engellilik İndirimi... 258
b) GVK’nın 89. Maddesine Göre Engellilik İndirimi... 259
3- Asgari Geçim İndirimi...259
C- ÜCRETLERİN BELİRLENMESİ VE VERGİLENDİRİLMESİ... 261
1 - Gerçek Usule Tabi Ücretler... 261
a) Matrahın Tespitinde Yapılacak İndirimler... 261
b) Sürecin İşleyişi...262
c) Kaynakta Vergilendirmeye Tabi Olmayan Ücretler... 263
2- Diğer Ücretler...263
a) Diğer Ücretlerin Kapsamı...263
b) İşleyiş Süreci...264
D- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR...266
VI- GELİR UNSURLARINDAN SERBEST MESLEK KAZANÇLARININ KAPSAMI VE VERGİLENDİRİLMESİ... 268
A- SERBEST MESLEK KAZANÇLARININ TANIMI VE KAPSAMI... 268
B- SERBEST MESLEK KAZANÇLARI İLE İLGİLİ İSTİSNALAR...271
1 - Sergi ve Panayır Kazançları İle İlgili İstisna... 271
2- Telif Kazançlarının Nitelikleri ve Telif Kazançları İstisnası...271
a) Telif Kazançlarının Nitelikleri...271
b) Telif Kazançları İstisnası... 273
C- SERBEST MESLEK KAZANÇLARININ BELİRLENMESİ VE VERGİLENDİRİLMESİ... 275
D- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR... 278
VII- GELİR UNSURLARINDAN GAYRİMENKUL SERMAYE İRATLARININ KAPSAMI VE VERGİLENDİRİLMESİ... 281
A- GAYRİMENKUL SERMAYE İRATLARININ TANIMI VE KAPSAMI...281
B- GAYRİMENKUL SERMAYE İRATLARI İSTİSNASI... 283
C- GAYRİMENKUL SERMAYE İRATLARININ BELİRLENMESİ VE VERGİLENDİRİLMESİ... 289
1 - Gayrimenkul Sermaye İradının Elde Edilmesi ve Emsal Kira Bedeli Esası...289
a) Gayrimenkul Sermaye İradının Elde Edilmesi...289
b) Emsal Kira Bedeli Esası...290
ba) Bina ve Arazide Emsal Kira Bedeli... 290
XX VERGİ HUKUKU ve TÜRK VERGİ SİSTEMİ
bb) Diğer Mal ve Haklarda Emsal Kira Bedeli... 291
bc) Emsal Kira Bedeli Uygulanmayacak Haller...291
2- Gayrimenkul Sermaye İratlarının Belirlenmesi... 293
a) Gerçek Usul... 293
b) Götürü Gider Usulü... 295
D- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR... 296
VIII- GELİR UNSURLARINDAN MENKUL SERMAYE İRATLARININ KAPSAMI VE VERGİLENDİRİLMESİ... 299
A- MENKUL SERMAYE İRATLARININ TANIMI VE KAPSAMI...299
1- İrat Sayılan Haller...299
2- İrat Sayılmayan Haller...302
3- Menkul Sermaye İratları île İlgili İstisnalar... 303
a) Tek Primli Yıllık Gelir Sigortalarından Yapılan Ödemeler İle İlgili İstisna ...303
b) Kar Payları İle İlgili İstisna... 303
B- MENKUL SERMAYE İRATLARININ BELİRLENMESİ VE VERGİLENDİRİLMESİ... 303
C- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR... 304
IX- GELİR UNSURLARINDAN DİĞER KAZANÇ VE İRATLARIN KAPSAMI VE VERGİLENDİRİLMESİ... 306
A- DEĞER ARTIŞI KAZANÇLARININ KAPSAMI VE YÜKÜMLÜLÜK KOŞULLARI... 306
1 - Değer Artışı Kazançlarının Tanımı ve Kapsamı... 306
a) Gelir Vergisine Tabi Olup, Beyanı Gereken Değer Artışı Kazançları ...306
aa) Bazı Menkul Kıymetlerin Elden Çıkarılmasından Sağlanan Kazançlar... 306
ab) Bazı Hakların Elden Çıkarılmasından Sağlanan Kazançlar...307
ac) Telif Hakları İle Buluş Haklarının Üçüncü Kişiler Tarafından Elden Çıkarılmasından Sağlanan Kazançlar... 307
ad) Ortaklık Hak ve Hisselerinin Elden Çıkarılmasından Sağlanan Kazançlar... 308
ae) Faaliyeti Durdurulan Bir İşletmenin Elden Çıkarılmasından Sağlanan Kazançlar... 308
af) Bazı Gayrimenkullerin ve Gayrimenkul Niteliğindeki İktisadi Unsurların Elden Çıkarılmasından Sağlanan Kazançlar... 308
b) Kaynakta Vergilendirilip, Beyanı Gerekmeyen Değer Artışı Kazançları... 310
ba) Vergi Kesintisi Yapacak Kurumlar, Kesintiye Tabi Ödemeler... 310
bb) Kesinti Matrahının Belirlenmesi... 310
bc) Değer Artışı Kazancı Sayılmayacak Menkul Kıymet Getirileri... 311
bd) Kesilen Verginin Beyanı ve Ödenmesi... 312
2- Gelir Vergisine Tabi Tutulmayan Değer Artışı Kazançları... 312
İçindekiler XXİ
a) Ferdi Bir İşletmenin, Sahibinin Ölümü Sonucu İntikali Halinde 312 b) Bilanço Esasına Tabi Bir Ferdi İşletmenin Bir Sermaye Şirketine
Devri Halinde...313
c) Kollektif ve Adi Komandit Şirketlerin Sermaye Şirketine Dönüşmesi Halinde...313
3- Safı Değer Artışının Belirlenmesi...313
a) Mal ve Hakların Elden Çıkarılmasında Kazanç... 313
b) Maliyet Bedelinin Tespit Edilememesi Durumu...313
c) Menkul Kıymetlerin Elden Çıkarılmasında, İktisap Bedelinin Belgelenememesi Durumu...314
4- Mal ve Haklarda İktisap Bedelinin Güncelleştirilmesi...314
5- Elden Çıkarma Kavramının Kapsamı... 315
B- ARIZİ KAZANÇLARIN KAPSAMI VE YÜKÜMLÜLÜK KOŞULLARI... 315
1- Tanımı ve Kapsamı... 315
2- Yükümlülük Koşullan... 318
C- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR... 318
X- GELİRİN TOPLANMASI VE YILLIK BEYANNAME VERİLMESİ...321
A- GELİRİN TOPLANMASI VE BEYANI İLE İLGİLİ GENEL İLKELER... 321
B- BEYANNAME VERİLMEYECEK VEYA DİĞER GELİRLER NEDENİYLE BEYANNAME VERİLSE DAHİ BEYANNAMEYE YAZILMAYACAK GELİRLER... 322
1- Tam Mükellefiyete Tabi Olan Mükellefler Açısından Toplama Yapılmayacak Haller...322
a) Gerçek Usulde Vergilendirilmeyen Zirai Kazançlar, GVK’nun 75. Maddesinin 15 ve 16 Numaralı Bentlerinde Yazılı Menkul Sermaye İratları, Kazanç ve İratların İstisna Hadleri İçinde Kalan Kısmı...322
b) Tek İşverenden Alınmış ve Tevkif Suretiyle Vergilendirilmiş Ücretler...323
c) Tevkifata Tabi Tutulmuş Olan; Birden Fazla İşverenden Elde Edilen Ücretler, Menkul Sermaye İratları ve Gayrimenkul Sermaye İratları ....324
d) Kaynakta Vergilemeye Tabi Olmayan ve Belirli Bir Tutarı Aşmayan Menkul ve Gayrimenkul Sermaye İratları... 324
e) GVK’nın Geçici 67. Maddesi Uyarınca Kaynakta Vergilendirilen Gelirler... 324
f) Türkiye Jokey Kulübü Aracılığıyla Yapılan Bazı Ödemeler... 327
g) GVK’nun Geçici 72. Maddesi Uyarınca Kaynakta Vergilendirilen Ücret ve Ücret Sayılan Ödemeler... 327
ğ) Ürün Senetlerinin Elden Çıkartılmasından Doğan Kazançlar... 327
2- Dar Mükellefiyete Tabi Olan Mükellefler Açısından Toplama Yapılmayacak Haller... 328
C- BEYANNAME VERİLMESİ İLE İLGİLİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ...328
D- MAHSUPLAR VE İNDİRİMLER...336
1 - Zararların Karlara Takas ve Mahsubu...336
2- Sigorta Primleri...336
3- Eğitim ve Sağlık Harcamaları...337
4- Engellilik İndirimi...337
5- Bağış ve Yardımlar... 337
6- Sponsorluk Harcamaları... 339
7- Ar - Ge İndirimi... 339
8- Doğal Afetler Dolayısıyla Yapılan Bağış ve Yardımlar... 339
9- Türkiye Kızılay Demeğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine Yapılan Bağış ve Yardımlar... 340
10- Girişim Sermayesi Fonu Olarak Ayrılan Tutarların Bir Bölümü... 340
11- Yurt Dışındaki Müşterilere Yönelik Hizmet Veren İşletmelerin Bazı Kazançları... 340
12- Bireysel Katılım Yatırımcısı Tam Mükellef Gerçek Kişilerin, İştirak Kazançlarının Bir Bölümü...340
E- İNDİRİLEMEYECEK ÖDEMELER...341
F- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR...341
XI- GELİR VERGİSİNİN TARİFESİ, BEYANNAME ÇEŞİTLERİ VE VERGİNİN TARHI...347
A- GELİR VERGİSİNİN TARİFESİ...347
B- BEYANNAME ÇEŞİTLERİ VE VERGİNİN TARHI... 348
1 - Yıllık Beyanname...348
2- Muhtasar Beyanname... 350
3- Münferit Beyanname... 350
XII- GELİR VERGİSİNİN ÖDENMESİ...351
A- BEYAN EDİLEN GELİRİN VERGİSİNİN ÖDENMESİ...351
B- GEÇİCİ VERGİ...351
C- KAYNAKTA VERGİLENDİRME... 353
1- Kaynakta Gelir Vergisi Kesme Sorumluluğu Verilenler... 354
2- Kaynakta Vergi Kesenlerin Sorumlulukları...355
3- Gelir Vergisinde Kaynakta Vergilendirme ile İlgili Esasların Genel Görünümü... 356
a) GVK.nun Geçici 67. Maddesi Gereğince Kaynakta Vergilendirme...356
aa) Bazı Değer Artışı Kazançlarında Kaynakta Vergilendirme...356
aaa) Vergi Kesintisi Yapacak Olanlar, Kesintiye Tabi Ödemeler... 356
aab) Kesinti Matrahının Belirlenmesi... 358
aac) Kazancın Tespitinde Esas Alınacak Dönem ve Yabancı Para Cinsinden Gelir Sağlanmış Olması Durumu... 358
aad) Kıymetlerin Başka Bir Banka veya Aracı Kuruma Aktarılması Durumu...359
XXİİ VERGİ HUKUKU ve TÜRK VERGİ SİSTEMİ
İçindekiler xxiii
aae) Değer Artışı Kazancı Sayılmayacak Menkul Kıymet
Getirileri...359
aaf) Kesilen Verginin Beyanı ve Ödenmesi... 361
ab) GVK’nun 75/5. Maddesinde Belirtilen Menkul Sermaye İratlarında Kaynakta Vergileme... 361
aba) GVK.’nın 75/5. Maddesinin Kapsamı ve Vergi Kesintisi ....361
abb) Bankalara veya Aracı Kurumlara Alış Bedeli Tevsik Edilmeksizin Teslim Edilmiş Olan Menkul Kıymetlerin Gelirlerinin Ödenmesinde Kesinti Uygulaması... 362
ac) Bankalar İle Aracı Kuramların, Bir Menkul Kıymet veya Diğer Sermaye Piyasası Aracını Tevkifata Tâbi Tutulmaksızın Almaları Durumu... 362
ad) Bankalar Arası Mevduat İle Aracı Kuramların Borsa Para Piyasasında Değerlendirdikleri Kendilerine Ait Paraların Faiz Dışındaki Bazı Getirileri... 362
ae) Vergi Kesinti Oranlan... 363
af) Özellik Taşıyan Bazı Durumlar... 366
b) Gelir Vergisi Kanununun Geçici 68. Maddesi Gereğince Kaynakta Vergilendirme... 367
c) Gelir Vergisi Kanununun Geçici 72. Maddesi Gereğince Kaynakta Vergilendirme... 368
d) Gelir Vergisi Kanununun 94. Maddesi Kapsamında Vergi Kesintisi Yapılacak Ödemeler ve Kesinti Oranları... 368
4- Kaynakta Kesilen Verginin Beyanı ve Ödenmesi... 370
5 - Kaynakta Ödenen Verginin Mahsubu...371
6- Ar-Ge ve Destek Personeli Ücretleri İle İlgili Vergi İndirimi...372
7- Bazı İllerde Yapılacak Yatıranlarda Fiilen Çalıştırılan İşçi Ücretlerinde Gelir Vergisi Stopajı Teşviki...372
a) Kapsamı ve Süresi...372
b) Özellik Taşıyan Durumlar... 373
D- DİĞER ÜCRETLER İLE İLGİLİ GELİR VERGİSİNİN ÖDENMESİ...373
E- YABANCI ÜLKELERDE ÖDENEN VERGİLERİN MAHSUBU... 374
F- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR...375
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM KURUMLAR VERGİSİ VE UYGULAMASI I- KURUMLAR VERGİSİNİN GELİŞİMİ VE ÖNEMİ...377
II- KURUMLAR VERGİSİNİN KONUSU, MÜKELLEFLERİ VE MÜKELLEFİYET ŞEKİLLERİ... 378
A- KURUMLAR VERGİSİNİN KONUSU VE MÜKELLEFLERİ...378
1- Konusu ... 378
xxiv VERGİ HUKUKU ve TÜRK VERGİ SİSTEMİ
2- Mükellefleri... 379
B- KURUMLAR VERGİSİNDE MÜKELLEFİYET ŞEKİLLERİ... 381
C- DAR MÜKELLEFİYETTE KURUM KAZANCININ KAPSAMI... 382
III- KURUMLAR VERGİSİ İLE İLGİLİ MUAFLIKLAR VE İSTİSNALAR... 383
A- MUAFLIKLAR... 384
1 - İdari Amaçlı Muaflıklar... 384
2- Ekonomik Amaçlı Muaflıklar...386
3- Sosyal Amaçlı Muaflıklar... 387
B- İSTİSNALAR...388
1 - İştiraklerden Sağlanan Kazançlar İle İlgili İstisnalar... 389
a) Bir Kurumun Sermayesine Katılımdan Elde Edilen Kazançlar, Karına Katılımından Kar Payları İle Girişim Sermayesi Yatırım Fonu Katılım Fonları Nedeniyle Elde Edilen Kar Payları...389
b) Merkezleri Yurt Dışında Olan Bazı Kuramların Sermayesine İştirak Edilip Bu İştiraklerden Elde Edilen İştirak Kazançları İle İlgili İstisna .390 c) Merkezleri Yurt Dışında Olan Bazı Kuramların Sermayesine İştirak Edilip Bunların En Az İki Tam Yıl Elde Tutulmasından Sağlanan İştirak Kazançları İle İlgili İstisna... 391
2- Anonim Şirketlerin Çıkardıkları Bazı Payların İtibari Değeri Aşan Kısmı İle İlgili İstisna... 392
3- Bazı Yatırım Fonları ve Yatırım Ortaklılıklarmın Kazançları İle İlgili İstisna... 392
4- Taşınmazlar İle İştiraklerin Elden Çıkartılmasından Sağlanan Kazançlarla İlgili İstisna... 393
5- Bankalara Olan Borçlan Nedeniyle Kanuni Takibe Alınmış veya Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna Borçlu Olanların Kazançlan İle İlgili İstisna... 395
6- Yurt Dışı Faaliyetlerden Elde Edilen Kazançlarla İlgili İstisna...395
7- Yurt Dışı İnşaat, Onarım, Montaj İşleri İle Teknik Hizmetlerden Sağlanan Kazançlarla İlgili İstisna... 396
8- Eğitim, Öğretim Faaliyetleri İle İlgili Kazanç İstisnası... 397
9- Ristum İstisnası...397
10- Ürün Senetlerinin Elden Çıkartılmasından Doğan Kazançlarla İlgili İstisna... 398
IV- YABANCI FON KAZANÇLARININ VERGİLENDİRİLMESİ... 399
V- KURUMLAR VERGİSİNDE TAM MÜKELLEFİYET ESASINDA MATRAHIN BELİRLENMESİ, VERGİNİN BEYANI, TARHI VE ÖDENMESİ... 399
A- KURUMLAR VERGİSİ MATRAHININ BELİRLENMESİ...399
1 - Matrahın Belirlenmesinde İzlenen Yöntem... 399
2- Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancının Belirlenmesi...401
3- Kurum Kazancının Belirlenmesinde Kabul Edilen İndirimler...402
a) Menkul Kıymet İhraç Giderleri... 402
İçindekiler XXV
b) Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri...402
c) Genel Kurul Toplantı Giderleri İle Birleşme, Devir, Bölünme, Fesih ve Tasfiye Giderleri... 403
d) Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketlerde Komandite Ortağın Kâr Payı... 403
e) Katılım Bankalarınca Katılma Hesabı Karşılığında Ödenen Kâr Payları... 403
i) Sigorta ve Reasürans Şirketlerinin Teknik Karşılıkları...404
4- Zarar Mahsubu ve Diğer İndirimler...404
a) Zarar Mahsubu...404
aa) Geçmiş Yıl Zararları ... 405
ab) Yurt Dışı Faaliyetlerden Doğan Zararlar...406
b) Diğer İndirimler... 407
ba) Ar-Ge İndirimi... 407
bb) Sponsorluk Harcamaları İle İlgili İndirim... 408
bc) Bağış ve Yardımlann İndirimi... 408
bca) Genel Nitelikli Bağış ve Yardımlar Açısından... 408
bcb) Okul, Sağlık Tesisi, Öğrenci Yurdu, Çocuk Yuvası vb. Tesisler Açısından... 408
bcc) Kültürel ve Sanatsal Nitelikli Faaliyet ve Uygulamalara Yapılan Bağış ve Yardımlar Açısından...409
bcd) Doğal Afetler Nedeniyle Yapılan Bağış ve Yardımlar Açısından... 411
bce) Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine Yapılan Bağış ve Yardımlar... 411
bd) Girişim Sermayesi Fonu Olarak Ayrılan Tutarlarla İlgili İndirim...411
be) Türkiye’de Yerleşmiş Olmayan Kişilerle, İşyeri, Kanuni ve İş Merkezi Yurt Dışında Bulunanlara Türkiye’de Verilen ve Münhasıran Yurt Dışında Yararlanılan Bazı Hizmetlerle İlgili İndirim...411
5- Kurum Kazancının Belirlenmesinde Kabul Edilmeyen İndirimler... 411
a) Öz Sermaye Üzerinden Ödenen veya Hesaplanan Faizler...412
b) Örtülü Sermaye Üzerinden Ödenen veya Hesaplanan Faiz, Kur Farkları ve Benzeri Giderler...412
ba) Önemi... 412
bb) Koşulları... 413
bc) Örtülü Sermaye Sayılmayan Borçlanmalar... 414
bd) Örtülü Sermaye Varolmasının Sonuçları...414
c) Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Olarak Dağıtılan Kazançlar ..414
ca) Önemi... 414
cb) Koşullan...415
xxvi VERGİ HUKUKU ve TÜRK VERGİ SİSTEMİ
cc) Fiyat veya Maliyet Bedelinin Tespiti...416
cd) Transfer Fiyatlamasıyla Örtülü Kazanç Dağıtımının Sonuçlan... 417
d) Her Türlü Yedek Akçeler... 418
e) Kurumlar Vergisi, Para Cezalan, Vergi Cezalan, Zam ve Faizler... 418
f) Menkul Kıymet Satış Zararları vb... 419
g) Bazı Taşıtlann Giderleri ve Amortismanları... 419
ğ) Kurumun Ortaklarının, Yöneticilerin ve Çalışanların Suçları İle İlgili Tazminat Giderleri ...419
h) Basın Yoluyla veya Radyo Televizyon Yayınları Dolayısıyla Ödenen Tazminat Giderleri... 419
ı) Bazı İlan ve Reklam Giderleri...419
i) İşletmelerde Kullanılan Yabancı Kaynaklara İlişkin Faiz, Komisyon, Vade Farkı, Kâr Payı, Kur Farkı Ve Benzeri Adlar Altında Yapılan Gider Ve Maliyet Unsurlarının Bir Bölümü... 419
6- Kurumlar Vergisi Matrahının Belirlenmesi İle İlgili Uygulama Örnekleri ...420
a) Kurumlar Vergisi Matrahının Bulunması İle İlgili İşlem Düzeni... 420
b) Uygulama Örnekleri... 421
B- KURUM KAZANCININ BEYANI VE VERGİNİN TARHI...426
1- Kurum Kazancının Beyanı... 426
a) Beyanname Verme Ödevi... 427
b) Beyan Zamanı...427
c) Beyannamenin Verileceği Yer...427
d) Beyannamenin Şekli...427
2- Verginin Tarhı... 428
3- Verginin Kaynakta Kesilmesi... 428
a) Vergiyi Kaynakta Kesmesi Gerekenler... 429
b) Vergi Kesintisi Yapılacak Ödemeler ve Kesinti Oranları ... 429
c) Kesilen Verginin Beyanı ve Yatırılması... 431
d) Kesinti İle İlgili Uygulama Esaslan... 432
C- TASFİYE, BİRLEŞME, DEVİR, BÖLÜNME VE HİSSE DEĞİŞİMİ...433
1- Tasfiye... 433
a) Tasfiye Durumunda Kurumlar Vergisi Matrahı... 433
b) Tasfiye Dönemi... 434
c) Servet Değeri...434
d) Tasfiye İle İlgili Uygulama Esasları... 435
e) Tasfiye Beyannamesinin Verilmesi... 435
f) Tasfiye Memurlarının Sorumluluğu...436
g) Tasfiye İşleminin İncelenmesi... 436
2- Birleşme... 437
3- Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi... 437
a) Devir... 437
İçindekiler xxvii
b) Bölünme veya Hisse Değişimi... 438
ba) Tam Bölünme...438
bb) Kısmi Bölünme... 439
be) Hisse Değişimi... 439
e) Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi Hallerinde Vergilendirme... 440
ca) Devir Halinde Vergilendirme... 440
cb) Tam Bölünme Halinde Vergilendirme... 440
cc) Kısmi Bölünme ve Hisse Değişimi Halinde Vergilendirme... 441
D- VERGİNİN ÖDENMESİ...441
VI- KURUMLAR VERGİSİNDE DAR MÜKELLEFİYET ESASINDA MATRAHIN BELİRLENMESİ, VERGİNİN TARHI VE ÖDENMESİ... 442
A- MATRAHIN BELİRLENMESİ... 442
1 - Matrahın Belirlenmesinde Uygulanan Yöntem...442
2- İndirilmesi Kabul Edilmeyen Giderler... 443
3- Yabancı Ulaştırma Kurumlarında Matrah... 444
B- MATRAHIN BEYANI ... 445
1 - Beyanname Çeşitleri... 445
a) Yıllık Beyanname... 445
b) Özel Beyanname... 446
c) Vergi Kesintisi ve Muhtasar Beyanname...447
ca) Vergi Kesintisi... 447
cb) Vergi Kesintisi İle İlgili Özellik Taşıyan Durumlar...450
cc) Muhtasar Beyanname...450
C- VERGİNİN TARHI VE ÖDENMESİ... 450
1 - Verginin Tarhı...450
2- Verginin Ödenmesi... 451
VII- KURUMLAR VERGİSİNİN ORANI, İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ, GEÇİCİ VERGİ...451
A- KURUMLAR VERGİSİNİN ORANI... 451
B- İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ... 452
C- GEÇİCİ VERGİ...454
VIII- ÖDENMİŞ OLAN VERGİLERİN MAHSUBU... 455
A- YURT DIŞINDA ÖDENEN VERGİLERİN MAHSUBU...455
B- YURT İÇİNDE KESİLEN VERGİLERİN MAHSUBU... 456
IX- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR... 458
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ VE UYGULAMASI I- MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİNİN KONUSU VE MÜKELLEFLERİ... 464
II- MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ İLE İLGİLİ İSTİSNALAR... 466
xxviii VERGİ HUKUKU ve TÜRK VERGİ SİSTEMİ
III- MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİNİN MATRAHI VE TARİFESİ...467
IV- MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİNİN TARHI VE ÖDENMESİ... 471
V- MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ İLE İLGİLİ ÖZELLİK TAŞIYAN UYGULAMALAR... 472
A- GÖREVLİLERE VE YÜKÜMLÜLERE YÖNELİK BİLDİRİM VE KONTROL UYGULAMALARI...472
B- BAZI TAŞITLAR İLE İLGİLİ MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİNİN GİDER KAYDEDİLEMEMESİ...473
C- MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ İLE İLGİLİ DÜZENLEME YAPMA YETKİSİ... 474
VI- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR... 475
BEŞİNCİ BÖLÜM VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ VE UYGULAMASI I- VERASET VE İNTİKAL VERGİSİNİN KONUSU VE MÜKELLEFLERİ... 478
II- VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ İLE İLGİLİ MUAFLIK VE İSTİSNALAR... 480
A- MUAFLIKLAR... 480
1- Kamu İdareleri ve Sosyal Nitelikteki Bazı Kurumların Muaflığı...480
2- Kamu Yararı İçin Faaliyet Gösteren Diğer Kuruluşların Muaflığı...481
3- Diplomat Muaflığı... 481
B- İSTİSNALAR... 481
1- Veraset Sonucu İntikal Eden, Murisin Kişisel Nitelikteki Eşyaları...481
2- Miras Paylarının Bir Bölümü... 481
3- Hediye ve Benzeri İntikallerde İstisna Uygulaması...482
4- Sadakalarda, İvazsız İntikallerde ve İkramiyelerde İstisna Uygulaması...483
5- Yardımlar ve Sosyal Nitelikteki Ödemelerde İstisna Uygulaması... 484
6- Görev Sırasında Yaşamını Kaybeden Silahlı Kuvvetler ve Emniyet Mensuplarının Mirasçılarına Kalan Mallara Yönelik İstisna Uygulaması ....484
7- Diğer İstisnalar...484
III- VERASET VE İNTİKAL VERGİSİNİN MATRAHI... 485
IV- VERASET VE İNTİKAL VERGİSİNİN TARİFESİ...486
V- VERASET VE İNTİKAL VERGİSİNİN BEYANI, TARHI VE ÖDENMESİ ....486
1 - Beyanname Verilmesi Zorunlu Haller... 486
2- Beyanname Verilmesi Gerekmeyen Haller...487
3- Beyanname Verilme Süresi... 487
a) Normal Süreler... 488
b) Ek Süreler... 489
4- Beyannamenin Verileceği Yer...489
5- Beyanname Verme Yükümlülüğünün Sınırları... 490
İçindekiler xxix
a) Vergiyi Doğuran Olay ve Yükümlülük... 490
b) Ölüm Olaylarını ve İntikalleri Bildirim Yükümlülüğü...491
c) Mal İntikal Etmemiş Olması veya İstisna Haddi Altında İntikalin Gerçekleşmiş Olması...491
ca) Mirasçı Konumundaki Kişiye İntikal Eden Mal Bulunmaması Durumu... 492
cb) Veraset Sonucu ya da İvazsız Olarak Gerçekleşen Mal İntikalinin İstisna Haddi Altında Kalması...492
6- Veraset ve İntikal Vergisinin Ödenmesi...493
VI- VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ İLE İLGİLİ ÖZELLİK TAŞIYAN UYGULAMALAR...493
A- GÖREVLİLERE VE YÜKÜMLÜLERE YÖNELİK KONTROL UYGULAMALARI... 493
1 - Vergi Kesintisi Uygulaması...493
2- Malların Tespitinin Yapılması... 494
3- Tereke Defteri İstenebilmesi...494
B- MİRASÇILIĞIN HÜKMEN SABİT OLMASI... 494
C- GAİP KİŞİNİN ORTAYA ÇIKMASI...495
VII- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR...495
ALTINCI BÖLÜM KATMA DEĞER VERGİSİ VE UYGULAMASI I- KATMA DEĞER VERGİSİNİN KONUSU, TESLİM VE TESLİM SAYILAN HALLER İLE HİZMET VE HİZMET SAYILAN HALLER... 498
A- KATMA DEĞER VERGİSİNİN KONUSU...498
B- KATMA DEĞER VERGİSİ UYGULAMASI BAKIMINDAN TESLİM VE TESLİM SAYILAN HALLER...500
C- KATMA DEĞER VERGİSİ UYGULAMASI BAKIMINDAN HİZMET VE HİZMET SAYILAN HALLER... 503
II- KATMA DEĞER VERGİSİNDE VERGİYİ DOĞURAN OLAY, VERGİ MÜKELLEFİ VE VERGİ SORUMLUSU... 504
A- KATMA DEĞER VERGİSİNDE VERGİYİ DOĞURAN OLAY... 504
B- VERGİ MÜKELLEFİ VE VERGİ SORUMLUSU... 505
III- KATMA DEĞER VERGİSİ İLE İLGİLİ İSTİSNALAR, İSTİSNADAN VAZGEÇME VE İSTİSNALARIN SINIRI... 506
A- KATMA DEĞER VERGİSİ İLE İLGİLİ İSTİSNALAR... 506
1 - İhracat İstisnası...506
2- Araçlar, Kıymetli Maden ve Petrol Aramaları İle Ulusal Güvenlik Harcamaları ve Yatırımlarda İstisna... 507
3- Taşımacılık İstisnası ... 509
4- Diplomatik Nitelikteki İstisnalar...510
XXX VERGİ HUKUKU ve TÜRK VERGİ SİSTEMİ
5- İthalat İstisnası... 510
6- Kültür-Eğitim, Sosyal ve Askeri Amaçlı İstisnalar ve Diğer İstisnalar...510
a) Kültür-Eğitim Amacı Taşıyan İstisnalar...510
b) Sosyal Amaçlı İstisnalar...511
c) Askeri Amaçlı İstisnalar...513
d) Diğer İstisnalar... 513
7- Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Gerçekleştirilen Bazı Teslim ve Hizmetler İle İlgili İstisna...517
B- İSTİSNADAN VAZGEÇME VE İSTİSNALARIN SINIRI...517
IV- KATMA DEĞER VERGİSİNDE MATRAH, ORAN VE İNDİRİM...518
A- MATRAHIN TESPİT EDİLMESİ... 518
B- VERGİ ORANI VE İNDİRİM UYGULAMASI...523
1- Vergi Oranı... 523
2- İndirim Uygulaması...523
a) İndirilebilecek Katma Değer Vergisi... 523
b) İndirilemeyecek Katma Değer Vergisi... 524
c) İstisna Tutulmuş İşlemler İle İlgili Katma Değer Vergisi... 526
d) Kısmi Katma Değer Vergisi İndirimi... 526
V- VERGİLENDİRME USULLERİ VE UYGULAMASI...526
VI- KATMA DEĞER VERGİSİNİN BEYANI, TARHI VE ÖDENMESİ... 528
VII- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR...531
YEDİNCİ BÖLÜM ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ VE UYGULAMASI I- ÖZEL TÜKETİM VERGİSİNİN KONUSU, TESLİM VE TESLİM SAYILAN HALLER... 535
A- ÖZEL TÜKETİM VERGİSİNİN KONUSU...535
B- TESLİM VE TESLİM SAYILAN HALLER... 537
II- ÖZEL TÜKETİM VERGİSİNİ DOĞURAN OLAY...537
III- ÖZEL TÜKETİM VERGİSİNİN MÜKELLEFİ VE VERGİ SORUMLUSU...538
A- VERGİ MÜKELLEFİ... 538
B- VERGİ SORUMLUSU... 539
IV- ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ İLE İLGİLİ İSTİSNALAR...539
A- İHRACAT İSTİSNASI...539
B- DİPLOMATİK İSTİSNA... 540
C- DİĞER İSTİSNALAR... 540
1 - Birinci Listede Yer Alan Mallar İle İlgili İstisnalar...540
2- İkinci Listede Yer Alan Mallar İle İlgili İstisnalar...541
3- Dördüncü Listede Yer Alan Mallar İle İlgili İstisnalar... 542
İçindekiler XXXI
4- Geçici İthalat ve Hariçte İşleme Rejimleri İle Geri Gelen Eşyalarla
İlgili İstisna...542
5- Yurt Dışına Taşıma Yapan Bazı Araçlarla İlgili Taşıtlara Yakıt Teslimi İle İlgili İstisna... 542
V- ÖZEL TÜKETİM VERGİSİNİN MATRAHI VE ORANI... 543
A- MİKTAR ESASINA TABİ MATRAHLAR... 543
B- DEĞER ESASINA TABİ MATRAHLAR...543
VI- ÖZEL TÜKETİM VERGİSİNİN BEYANI, TARHI VE ÖDENMESİ... 545
VII- ÖZELLİK TAŞIYAN DURUMLAR... 546
A- VERGİNİN TECİLİ VE VERGİ İNDİRİMİ...546
B- MÜTESELSİL SORUMLULUK VE CEZA UYGULAMASI...546
1 - Ham Petrol İthalatçıları ve Rafineri Şirketinin Müteselsil Sorumluluğu...546
2- “I” Sayılı Listedeki Mallan Teslim Alanların Vergi Ziyama Neden Olmaları...547
3- “II” Sayılı Listedeki Mallar İle İlgili İşlemleri Gerçekleştirenlerin Belge Arama Zorunluluğu... 547
4- Yasalarla Kullanılma Zoranluluğu Getirilen Ulusal Markeri Bulunmayan ya da Standartlara Uygun Olmayan Özel Tüketim Vergisine Tabi Malların BulundurulduğununTespit Edilmesi... 547
5- Yasalarla Kullanma Zorunluluğu Getirilen Özel Etiket veya İşareti Olmayan Malların Bulundurulduğunun Tespit Edilmesi... 547
VIII- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR...548
SEKİZİNCİ BÖLÜM BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİ VE UYGULAMASI I- BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİNİN KONUSU VE MÜKELLEFLERİ... 552
II- BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİ İLE İLGİLİ İSTİSNALAR...553
III- BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİNİN MATRAHI VE ORANI... 556
IV- BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİNİN BEYANI, TARHI VE ÖDENMESİ...559
V- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR...559
DOKUZUNCU BÖLÜM ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ İLE ŞANS OYUNLARI VERGİSİ VE UYGULAMASI I- ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ VE UYGULAMASI...561
A- KONUSU VE MÜKELLEFLERİ...562
xxxii VERGİ HUKUKU ve TÜRK VERGİ SİSTEMİ
B- MATRAHI VE TARİFESİ...562
C- TARHI VE ÖDENMESİ... 563
D- ÖZELLİK TAŞIYAN BAZI DURUMLAR... 564
II- ŞANS OYUNLARI VERGİSİ VE UYGULAMASI... 564
A- KONUSU VE MÜKELLEFLERİ...565
B- MATRAHI VE TARİFESİ...565
C- TARHI VE ÖDENMESİ...566
D- ÖZELLİK TAŞIYAN BAZI DURUMLAR...566
III- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR... 566
ONUNCU BÖLÜM DAMGA VERGİSİ İLE HARÇLAR I- DAMGA VERGİSİ VE UYGULAMASI...569
A- KONUSU VE MÜKELLEFLERİ... 570
B- MATRAHI VE TARİFESİ... 571
C- TARHI VE ÖDENMESİ...572
II- HARÇLAR... 572
A- HARÇLARIN GENEL NİTELİKLERİ... 572
B- HARÇLARIN KAPSAMI VE HARÇ TARİFELERİ...574
III- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR...575
ONBİRİNCİ BÖLÜM GÜMRÜK VERGİSİ I- GÜMRÜK VERGİSİNİN KONUSU VE VERGİYİ DOĞURAN OLAY...578
II- GÜMRÜK VERGİSİNİN MÜKELLEFLERİ...581
III- GÜMRÜK VERGİSİ İLE İLGİLİ MUAFLIK VE İSTİSNALAR...582
IV- GÜMRÜK VERGİSİNİN MATRAHI VE TARİFESİ... 584
A- MATRAHI... 584
B- TARİFESİ...584
V- GÜMRÜK VERGİSİNİN BEYANI, TARHI VE ÖDENMESİ... 587
VI- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR... 589
ONİKİNCİ BÖLÜM EMLAK VERGİSİ VE UYGULAMASI I- BİNA VERGİSİ VE UYGULAMASI... 591
A- BİNA VERGİSİNİN KONUSU, MÜKELLEFLERİ, MÜKELLEFİYETİN BAŞLANGICI VE SONA ERMESİ... 591
1- Bina Vergisinin Konusu... 591
İçindekiler_______________________________________________________________ XXXİİİ
2- Bina Vergisinin Mükellefleri... 592
3- Bina Vergisinde Mükellefiyetin Başlangıcı ve Sona Ermesi...594
B- BİNA VERGİSİ İLE İLGİLİ MUAFLIK VE İSTİSNALAR...595
1 - Daimi Muaflıklar... 595
2- Geçici Muaflıklar... 596
C- BİNA VERGİSİNİN MATRAHI VE ORANI... 597
1- Bina Vergisinin Matrahı...597
a) Vergi Değeri...597
b) Vergi Değerini Değiştiren Nedenler...598
2- Bina Vergisinin Oranı... 599
D- BİLDİRİM VERME VE SÜRESİ, BİLDİRİM VERİLMEMESİ... 600
1- Bildirim Verme ve Süresi... 601
2- Bildirim Verilmemesi... 602
E- BİNA VERGİSİNİN TARHI VE TAHAKKUKU...603
F- BİNA VERGİSİNİN ÖDENMESİ...604
G- BİNA VERGİSİ İLE İLGİLİ DİĞER ÖDEVLER VE ZAMANAŞIMI... 605
1- Bina Vergisi İle İlgili Diğer Ödevler... 605
2- Bina Vergisinde Zamanaşımı ...605
II- ARAZİ VERGİSİ VE UYGULAMASI... 605
A- ARAZİ VERGİSİNİN KONUSU, MÜKELLEFLERİ, MÜKELLEFİYETİN BAŞLANGICI VE SONA ERMESİ...605
1 - Arazi Vergisinin Konusu... 605
2- Arazi Vergisinin Mükellefleri...606
3- Arazi Vergisinde Mükellefiyetin Başlangıcı ve Sona Ermesi...606
B- ARAZİ VERGİSİ İLE İLGİLİ MUAFLIK VE İSTİSNALAR... 607
1- Daimi Muaflıklar...607
2- Geçici Muaflıklar... 608
3- Arazi Vergisinde İstisna...609
C- ARAZİ VERGİSİNİN MATRAHI VE ORANI...610
1 - Arazi Vergisinin Matrahı... 610
a) Vergi Değeri...610
b) Vergi Değerini Değiştiren Nedenler...611
2- Arazi Vergisinin Oranı... 611
D- BİLDİRİM VERME VE SÜRESİ, BİLDİRİM VERİLMEMESİ... 612
1 - Bildirim Verme ve Süresi... 612
2- Bildirim Verilmemesi...613
E- ARAZİ VERGİSİNİN TARHI VE TAHAKKUKU...613
F- ARAZİ VERGİSİNİN ÖDENMESİ...614
G- ARAZİ VERGİSİ İLE İLGİLİ DİĞER ÖDEVLER VE ZAMANAŞIMI... 615
1 - Arazi Vergisi İle İlgili Diğer Ödevler...615
2- Arazi Vergisinde Zamanaşımı...615
xxxiv VERGİ HUKUKU ve TÜRK VERGİ SİSTEMİ
III- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR...615
ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM DİĞER VERGİLER VE UYGULAMALARI I- ÇEVRE TEMİZLİK VERGİSİ...617
A- KONUSU VE MÜKELLEFLERİ... 617
B- MUAFİYET VE İSTİSNALAR... 618
C- MATRAHI VE ORANI... 618
D- TARHI VE ÖDENMESİ... 620
II- İLAN VE REKLAM VERGİSİ...621
A- KONUSU VE MÜKELLEFLERİ... 621
B- MUAFİYET VE İSTİSNALAR... 621
C- MATRAHI VE ORANI... 621
D- BEYANI, TARHI VE ÖDENMESİ...622
III- EĞLENCE VERGİSİ... 623
A- KONUSU VE MÜKELLEFLERİ... 623
B- MUAFİYET VE İSTİSNALAR... 623
C- MATRAHI VE ORANI...623
D- BEYANI, TARHI VE ÖDENMESİ...624
IV- HABERLEŞME VERGİSİ...624
A- KONUSU VE MÜKELLEFLERİ...624
B- MUAFİYET VE İSTİSNALAR... 625
C- MATRAHI VE ORANI...625
D- BEYANI, TARHI VE ÖDENMESİ...625
V- ELEKTRİK VE HAVAGAZI TÜKETİM VERGİSİ... 625
A- KONUSU MÜKELLEFİ VE SORUMLUSU...626
B- İSTİSNALAR... 627
C- MATRAHI VE ORANI...627
D- BEYANI, TARHI VE ÖDENMESİ...628
VI- YANGIN SİGORTASI VERGİSİ...628
A- KONUSU VE MÜKELLEFLERİ... 628
B- MATRAHI VE ORANI...629
C- BEYANI, TARHI VE ÖDENMESİ... 629
VII- ARAŞTIRMA VE TARTIŞMA KONULARI, ÖRNEK OLAYLAR...629
KAYNAKLAR... 631
KAVRAM DİZİNİ... 641
