SAKARYA ÜNİVERSİTESİ
BİLGİSAYAR VE BİLİŞİM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ ORTAK BİLGİSAYAR DERSLERİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı
Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Sakarya Üniversitesi’ne aittir. Bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan izin almadan ders içeriğinin tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kayıt veya başka şekillerde çoğaltılamaz, basılamaz ve dağıtılamaz.
Her hakkı saklıdır © 2013 Sakarya Üniversitesi
3.HAFTA Windows 7
Yrd. Doç. Dr. Mustafa Cemil KARACADAĞ
35
BÖLÜM 4 WINDOWS 7
Kişisel bilgisayarlar, günümüzde hayatın her alanında kullanılır hale gelmiştir. Üniversite öğrenimi de bu alanların başında gelmektedir. İnternet ve bilgisayar üniversite öğreniminin önemli bir parçasıdır. Araştırma yapmak üzere bilgi kaynaklarına erişmek, bilimsel amaçlı yazılımlarla çalışmak, teknik çizim ve tasarımlar oluşturmak, ödev ve tez hazırlamak, diğer öğrenci ve öğretim elemanları ile iletişim kurmak için bilgisayar ve internete artık her an gereksinim duyulmaktadır. Kısacası üniversite hayatı boyunca eğitim sürecinden istenen faydayı elde etmek bilgisayarı etkili ve başarılı bir şekilde kullanabilmeye bağlıdır. Bu nedenle bilgisayarı ve onu kullanmayı sağlayan işletim sistemini iyi bir şekilde öğrenmek gerekmektedir.
İşletim sistemleri kişisel masaüstü ve mobil cihazlardan sunuculara kadar her bilgisayarın temel yazılımı durumundadır. Çok sayıda bilişim firması bugün yüzlerce farklı özellikte işletim sistemi yazılımı üretmektedir. Bu kitabın yoğunlaştığı alan ise kişisel bilgisayar kullanımı olduğundan kişisel işletim sistemleri içinde bugün en yaygın olarak kullanılan Windows işletim sisteminin güncel sürümü olan Windows 7 ele alınmaktadır. Windows 7, bilgisayar kullanmaya yeni başlayanlar da dahil olmak üzere tüm bilgisayar kullanıcıları için kolay kullanım imkanı vermesi, dünya üzerindeki kişisel bilgisayarların yüzde 85’e yakınında yüklü olması ve dolayısıyla internet ve yerel ağlar üzerinden ortak çalışma ve dosya paylaşımı gibi işleri hızlı şekilde yapmayı sağlaması gibi özelliklerinden dolayı seçilmiş ve kitabın bu bölümünde önemli işlevleriyle birlikte ayrıntılı olarak anlatılacaktır.
1.Windows 7 Temelleri
1.1.Windows 7 başladığında neler olur?
Bilgisayarın kasasında bulunan güç düğmesine basılarak bilgisayar çalıştırıldığında, kullanıcının karşısına Windows 7 işletim sistemine ait aşağıdaki resimde görülen giriş ekranı çıkacaktır. Bu giriş ekranında parola girilerek sisteme giriş gerçekleştirilir.
Böyle giriş ekranı yalnızca, sisteme giriş parolası tanımlaması veya bilgisayarda birden fazla kullanıcı hesabının oluşturulması halinde gelir. Birden çok kullanıcı hesabı tanımlandığında, giriş için parola belirlenmese de, kullanıcının kendi oturumunu seçmesi için seçeneklerin olduğu bir giriş ekranı gelecektir. Bilgisayarda tek kullanıcı tanımlı ise ve herhangi bir parola belirlenmemiş ise giriş ekranı yerine masaüstü adı verilen ve aşağıda anlatılacak olan ekran gelecektir.
36
1.2.Masaüstü
Bilgisayarın güç düğmesine basarak çalıştırıldığında, eğer bilgisayarın bir parolası yoksa klavyeden herhangi bir komut girmeye gerek kalmadan aşağıdaki Masaüstü ekrana gelir.
Windows işletim sistemlerinin ana ekranı budur ve bilgisayarda tanımlı her kullanıcı için ayrı bir masaüstü oluşmaktadır.
Yukarıdaki resimde belirtildiği üzere masaüstünde değişik simgeler, başlat menüsü, görev çubuğu ve görev çubuğunun sağ tarafında bildirim alanı bulunmaktadır.
Masaüstü ekranına sık kullanılan dosya, klasör ve kısayolları yerleştirebilir, bunlar taşınabilir veya silinebilir. Masaüstünün görünümü de değiştirilebilir. Örneğin masaüstü arka plan resmi ve görev çubuğunun rengi ve konumu değiştirilebilir. Bunlar kitabın ilerleyen sayfalarında sunulmaktadır.
1.3.Pencereler
Windows 7, adından da anlaşılacağı gibi pencereler üzerine kurulu bir işletim sistemidir.
Windows 7’de klasörler ve programlar kullanıcıya bir pencere halinde sunulur ve bu pencerelerin içerisinde sunulan komut düğmeleri ile yönetilir. Aşağıdaki resimde örnek bir klasör penceresi görülmektedir.
37 Windows üzerinde açılan bu pencerede standart bazı özellikler bulunmaktadır. Bu ortak özelliklerin bazıları Başlık Çubuğu, Adres Çubuğu, Araç Çubuğu, Gezinti Bölmesi, Ayrıntılar Bölmesi, Arama Kutusu, Kapat, Ekranı Kapla ve Simge Durumuna Getir gibi bölüm, çubuk ve düğmelerin standart olarak var olmasıdır. Bu temel özellikleri öğrenmek, program veya pencerelerle çalışmada yarar sağlayacaktır. Pencere bölümleri, Windows 7'de daha kolay şekilde gezinmeye ve çalışmaya yardımcı olmak üzere tasarlanmıştır.
Kapat
Pencereler, sağ üst köşedeki kırmızı zemin rengine sahip Kapat tuşuna basılarak kapatılır.
Ekranı kapla / önceki boyut
Bir pencere içerisinde daha fazla elaman görebilmek veya daha geniş bir alanda çalışmak için bazen pencerenin tüm ekranı kaplaması istenebilir. Bu durumda Ekranı kapla düğmesine tıklanır.
Pencerelerde Menü Çubuğu, Kitaplık Bölmesi ve Ön izleme Bölmesi de vardır. Ancak bunları görünür olması belli koşullara bağlıdır. Örneğin klavyeden Alt tuşuna basıldığında Menü çubuğu açılır. Kitaplık bölmesi, yalnızca bir kitaplıktayken (örn. Belgeler kitaplığı veya Resim kitaplığı) etkinleşir. Farklı özelliklerle kitaplığı özelleştirmek veya dosyaları yerleştirmek için kitaplık bölmesi kullanılır. Önizleme bölmesi, araç çubuğunda yer alan Önizleme bölmesi düğmesi tıklandığında etkinleşir.
Pencereleri kapatmanın diğer yolu klavyeden Alt + F4 tuşuna basmak veya pencerenin Başlık Çubuğu üzerinde sağ tuşa basarak açılan menüden Kapat seçeneğini tıklamaktır.
38 Ekranı kaplayan bir penceredeki Ekranı kapla Düğmesi şeklini alır.
Simge durumuna küçült
Bir pencerenin, ekranda açık kalması istenmiyorsa veya pencere arkasında kalan diğer uygulama veya simgeler görülemiyorsa, açık pencere simge durumuna küçültülebilir. Simge durumuna getirilen bir pencere tamamen kapanmamaktadır, pencere küçülerek görev çubuğu üzerinde simge olarak gösterilmektedir. İstenildiği taktirde bu simgeye tekrar tıklanarak pencere tekrar açılabilir ve eski konuma geri dönülebilir. Bu işlem sırasında pencere içeriği zarar görmez.
Başlık çubuğu
Başlık çubuğu, pencerenin en üstünde yer alır ve sağ tarafında Kapat, Ekranı Kapla ve Simge Durumuna Küçült düğmeleri bulunur.
Başlık satırının sol kenarına yakın bir noktada farenin sol tuşu ile tıklandığında veya klavyeden Alt + Boşluk tuşu kullanılarak aşağıdaki resimde görülen denetim menüsü ile pencere yönetilebilir.
Menü çubuğu
Bir program veya klasörde kullanılması gereken onlarca komut düğmesi bulunabilir. Ekranda karışıklığı önlemek için, bu komutlar aşağı doğru açılan menülerde listelenerek düzenlenmiştir.
Bir pencerenin ekranı kaplamasının diğer yolları Başlık Çubuğu’na çift tıklamaktır. Diğer bir yöntem ise pencerenin Başlık Çubuğu üzerinde fare ile sağ tıklayarak açılan menüden ekranı kapla veya önceki boyut durumları arasında geçiş yapmaktır.
Açık olan tüm pencereleri tek bir komutla simge durumuna getirmek ve masaüstünü açmak için ekranın sağ alt köşesinde yer alan Masaüstünü Göster alanı tıklanmalıdır.
39 Menü çubuğu bu amaçla oluşturulmuş gizli bir çubuktur. Windows’un daha önceki sürümlerinde açık halde bulunan Menü Çubuğu, Windows 7 işletim sistemindeki pencerelerde gizlenmiştir.
Menü Çubuğu aşağıdaki resimde gösterilen ve genellikle Dosya, Düzen, Görünüm, Araçlar ve Yardım isimli aşağı doğru açılır menülerin yer aldığı bir çubuktur. Yukarıda adı geçen menü başlıklarına tıklanarak açılacak menüden, istenen menü satırı seçilebilir. Menü Çubuğu'nda yer alan menü başlıklarına tıklatıncaya kadar menüler gizli kalır.
Menü Çubuğu’nu klavyeden Alt tuşuna basarak aktif hale getirilir ve menülerin üzerinde bazı harflerin altı çizilir. Klavyede altı çizili harflere basarak veya yön tuşları kullanılarak menüleri açmak ve yönetmek mümkündür. Menü Çubuğunu sürekli olarak görünür kılmak için Araç Çubuğunda bulunan Düzenle Menüsü’nde yer alan Yerleşim alt menüsünden aktif hale getirilebilir.
Adres çubuğu
Bir klasörün bilgisayarın hangi konumunda olduğu pencerenin adres çubuğunda belirtilir.
Örneğin aşağıdaki resimde gösterilen pencere SAU adlı bir klasöre aittir.
Örneğin adres çubuğuna C:\Windows yazıp ENTER tuşuna basılması halinde C sürücüsü içerisindeki Windows klasörü pencerede açılacaktır.
Araç çubuğu
Aşağıdaki resimde gösterilen Araç Çubuğu, adres çubuğunun hemen altında yer alır. Menü Çubuğundaki menülerde listelenen komut satırları ile gerçekleştirilen birçok görev, bu çubukta yer alan komut düğmeleri ile kolayca gerçekleştirilebilir.
Adres çubuğu bir komut satırı gibi çalışabilir. Açık olan bir pencerenin adres çubuğuna bilgisayarda ulaşılmak istenen dizin ya da klasörün adresini yazarak enter tuşuna basılması halinde pencerede ilgili adres açılacaktır.
40 Araç çubuğu üzerinde Düzenle, Kitaplığa ekle, Bununla Paylaş, Yaz, Yeni klasör, Görünüm ve Önizleme gibi düğme ve menüler yer almaktadır.
Düzenle Menüsü ile kes, kopyala, yapıştır, tümünü seç, sil, yeniden adlandır gibi düzenleme seçeneklerinin yanı sıra Yerleşim alt menüsü ve Klasör ve arama seçenekleri gibi klasör özelliklerine ait komutlarda bulunmaktadır.
Yerleşim alt menüsünden Menü Çubuğunu aktif hale getirebilir ve Ayrıntılar, Önizleme ve Gezinti Bölmesi gibi bölmeleri etkinleştirilebilir.
Klasör ve arama seçenekleri ile klasör özelliklerinin seçilebildiği Klasör Seçenekleri iletişim kutusu açılabilir.
Windows 7’de resim, müzik gibi belirli dosyalar kendi türleri ile aynı klasörde toplanabileceği gibi farklı konumlardaki aynı tür dosyaları tek koleksiyon içerisinde görüntüleyebilen bir Kitaplık oluşturmak da mümkündür.
Ayrıntılar bölmesi
Ayrıntılar bölmesi seçilen dosyalarla ilgili özellikleri görüntülemek için kullanılır. Dosyanın özellikleri, yazarı, en son değiştirilme tarihi ve açıklayıcı etiket gibi dosya hakkındaki bilgileri içerebilir.
Gezinti bölmesi
Açık olan pencerenin sol tarafında yer alan bölüme Gezinti Bölmesi adı verilir. Bu bölmede bilgisayardaki değişik bölümlere doğrudan erişim düğmeleri yer alır.
Sık kullanılanlar, Kitaplıklar, Bilgisayarım ve Ağ bölümleri altında ilgili adreslere erişim sağlar. Bilgisayarımızdaki bir çok konuma kolay erişim düğmelerini içerir. Kitaplıklara, klasörlere, sabit disklere ve sık kullanılanlara ulaşmak için gezinti bölmesindeki kolay erişim düğmeleri kullanılabilir.
Açık pencerenin sol tarafındaki gezinti bölmesi görünür hale getirmek ya da pencereden kaldırmak için Düzenle'yi tıklanır, Yerleşim alt menüsünü üzerine gelinerek, görüntülenmesi için Gezinti bölmesi tıklanır.
41 Pencereleri taşıma
Pencereleri masaüstü ekranında taşımak gerekebilir. Bu amaçla fare ile başlık çubuğu herhangi bir yerinde sol tuş ile tıklanıp bırakmadan fare hareket ettirilir. İstenen yere gelinerek sol tuş bırakılır.
Pencerelerin boyutları değiştirme
Fare ile pencere kenarı üzerine gelindiğinde fare işaretçisi, yatay veya dikey çift yönlü ok şeklini alır. Farenin sol tuşu tıklanarak bırakmadan fare hareket ettirildiğinde pencere alanı dikey veya yatay olarak büyültülüp küçültülebilir. Fare ile pencerenin köşelerine gelindiğinde ise çapraz çift yönlü ok görünümünü alır, yatay ve dikey olarak orantılı şekilde büyültüp küçültmek mümkün olur.
Kaydırma çubukları
Kaydırma Çubukları, pencere içerisine sığmayan simgeleri görebilmek ve onlar üzerinde işlem yapabilmek için Windows 7 tarafından oluşturulan yardımcı araçlardır. Kaydırma çubuğunun gövde uzunluğu, penceredeki görünmeyen simgelerin sayısı bağlı olarak farklı uzunlukta oluşabilir. Görünmeyen simge sayısı çok ise kaydırma çubuğu gövdesi kısa, az ise kaydırma çubuğunun gövdesi daha uzun olacaktır.
Pencereler arasında geçiş yapma
Bilgisayarda çalışırken birden fazla pencere ile çalışmanız gerekebilir. Bu durumda aktif hale getirmek istenen pencerenin bir kısmı ekranda görünür durumda ise, fare ile üzerine tıklanarak pencereler arası geçiş yapılabilir.
Pencere tam ekran görünümünde ise boyutlandırma okları çıkmayacaktır.
Kaydırma çubukları ve iki uç tarafında bulunan oklar fare ile tıklanıp hareket ettirilebileceği gibi klavyeden yön tuşları ile de hareket ettirilebilir.
42 Diğer bir yöntem ise klavyeden Alt tuşu ile birlikte Tab tuşuna (ALT+TAB) basarak aşağıdaki resimde görünen geçiş penceresinin çıkmasını sağlamaktır. Tab tuşuna her basıldığında, geçiş penceresi üzerindeki pencereler üzerinde dolaşılabilir. İstenilen pencere simgesi çerçeve içerisine alındığında alt tuşu serbest bırakılır.
Sonradan yüklenen araç çubuklarını açma kapatma
Pencereler de standart olarak Araç Çubuğu ve Adres Çubuğu yer almaktadır. Bazen bilgisayara yüklenen bazı programlar ile yeni araç çubukları ilave edilmiş olabilir. Bunları açmak veya kapatmak için Menü Çubuğunda yer alan Görünüm menüsünden Araç Çubukları alt menüsüne tıklayarak işaretlemek ya da seçimi kaldırmak gerekir.
Ekranda tek bir pencere açık ise Alt + Tab veya Alt + Esc tuşlarının bir fonksiyonu olmayacaktır.
43 Görünümler
Pencere içerisindeki simgelerin görüntülenme düzenleri değiştirilebilir. Bu görünüm şekillerine Araç Çubuğu üzerinde yer alan Görünümler düğmesinden veya Menü çubuğunda yer alan Görünüm alt menüsünden erişilebilir.
Windows 7’de İçerik, Döşemeler, Ayrıntılar, Listele, Küçük Simgeler, Orta Boy Simgeler, Büyük Simgeler, Çok Büyük Simgeler olmak üzere 8 değişik görünüm şekli vardır.
Windows 7’de standart olarak Orta boyutlu simgeler görünümü kullanılmaktadır. Bununla birlikte görünüm türlerinden Ayrıntılar isimli görünüm çoğu zaman son derece kullanışlıdır.
Aşağıdaki resimde görüldüğü gibi pencere içindeki simgeler alt alta yerleştirilir. Bu simgeler hakkında ayrıntılı bilgiler başlık sütunları halinde verilir. Bu sütunlardan bazıları Ad, Değiştirme tarihi, Tür ve Boyut’tur.
Bilgisayara yüklenmiş bir program ile pencerelere bir araç çubuğu ilave edilmedi ise Görünüm Menüsü içerisinde Araç Çubukları adlı bir alt menüsü olmayacaktır.
44 Mevcut başlıklara yenileri ilave edilebilir veya var olan başlıklardan bazıları kaldırılabilir. Bunun için başlıkların herhangi biri üzerinde sağ tıklamak ve açılan listeden seçim yapmak gereklidir.
Sütun Başlığı Ne işe yarar?
Ad Simgeleri adlarına göre, alfabetik olarak listeler.
Tarih Simgeleri son kaydedilme tarih ve saatine göre listeler.
Tür Simgeleri türlerine göre listeler.
Boyut Simgeleri dosya boyutuna göre listeler.
Simgeleri yerleştirme
Masaüstünde veya pencerelerin içinde sağ tıklandığında açılan menüde Sıralama ve Gruplandırma yapma için ölçüt seçenekleri bulunmaktadır. Bu seçenekler simgelerin Ad, Boyut, Tür ve Değiştirilme tarihine göre sıralanma ve gruplandırılmasını sağlar.
Aşağıdaki resimde türe göre gruplandırılmış bir pencere içeriği görülmektedir.
Masaüstünde sağ tıklandığında simgeleri yerleştirme ile ilgili açılan Görünüm menüsü daha farklıdır. Burada farklı olarak Simgeleri Otomatik Düzenle, Klavuz Çizgisine Hizala, Masaüstü Öğelerini Göster, Masaüstü Araçlarını Göster gibi seçenekler vardır. Örnek olarak Masaüstü Simgeleri Göster seçimden çıkarılırsa masaüstündeki tüm simgeler Ayrıntılar isimli görünümde, Ad, Değiştirme tarihi, Tür ve Boyut başlıklarına
tıklanarak simgeler başlığa göre listelenir. Örneğin Ad başlığına tıklanarak simgeleri adlarına göre alfabetik olarak sıralamak mümkündür. Benzer şekilde türlerine, değiştirilme tarihlerine ve hatta dosya boyutlarına göre büyükten küçüğe ya da küçükten büyüğe sıralanabilir.
45 gizlenir. Otomatik Düzenle ile simgeler otomatik olarak sıralanır.
Görünüm Seçenekleri Ne işe yarar?
Otomatik düzenle Simgeler ekranın sol tarafından başlayarak otomatik yerleştirir.
Kılavuz çizgisine hizala
Simgeler ekrandaki görünmeyen kılavuz çizgilerine otomatik hizalanarak aynı hizada olmaları sağlanır.
Masaüstü simgelerini göster Tüm masaüstü simgelerini gizleme veya görüntülenmesi sağlanır.
Simgelerin çoklu seçimi
Windows 7 işletim sisteminde ister masaüstünde ister bir pencere içerisinde olsun, birden fazla simgenin çoklu seçimi için dört alternatif yöntem vardır. Bunlar;
1. CTRL tuşu basılı tutularak simgeler ayrı ayrı bağımsız olarak seçilebilir.
2. İlk simge seçilir ve SHIFT tuşu basılı tutularak seçilen grubun son nesnesine tıklanır, aradaki tüm simgeler otomatik olarak seçilmiş olur.
3. Seçilmek istenen öğeler fare ile bir dikdörtgen oluşturarak seçilir. Böylece oluşacak seçim alanında kalan tüm simgeler seçili hale gelir.
4. Klasör içindeki tüm simgeleri seçmek için klavyeden CTRL+A tuşuna basılır ya da Düzen menüsünden Tümünü Seç işaretlenir
1 2 3 4
46 Klasör arasında gezinme
Klasörler arasında gezinmek için pencereler üzerinde 3 düğme vardır. Bunlar Geri, İleri ve Son Sayfalar düğmeleridir.
Bu düğmeler aracılığı ile klasörler içerisinde ileri geri hareket edilir.
Son sayfalar menüsü aracılığı ile son erişilen klasörlerin listesinden seçim yapılarak klasörler arasında hareket edilebilir.
.
İletişim kutuları
Windows 7’de pek çok ayar ve işlem, iletişim kutusu adı verilen küçük pencereler içerisinde yerine getirilir. İletişim kutuları içerisinde sunulan seçenekleri tıklanarak işlemler gerçekleştirilir.
Yanda Genel, Görünüm ve Ara isimli üç sekmeden meydana gelen bir örnek iletişim kutusu olan Klasör Seçenekleri İletişim kutusu görülmektedir.
İletişim kutularının üzerinde form elemanları adı verilen radyo düğmesi, onay kutucuğu, açılır liste, liste kutusu, metin kutusu gibi elemanlar yer alabilir.
Form elemanları
Windows 7’de seçenekler arasından tercih yaparak bir ayarı değiştirmek ya da belirli komutları gerçekleştirmek için form elemanları kullanılır. Bu form elemanları aşağıda sunulmaktadır.
Onay kutuları
Onay kutuları, bir ya da daha fazla bağımsız seçeneği belirlemek için kullanılır. Onay kutularının en belirgin özelliği aynı anda birden çok seçeneği belirlemeye olanak sunar.
Aktif klasörün bilgisayardaki konumu adres çubuğunda aşağıdaki resimde olduğu gibi simge olarak gösterilmektedir. Bunlara tıklayarak üst seviyedeki
klasöre geçilebilir.
47 Seçenek düğmeleri
Seçenek düğmeleri, iki ya da daha fazla seçenek arasından tek bir seçim yapmak için kullanılır. Seçenek düğmelerinden bir tanesi tıklandığında diğer seçenekler otomatik olarak kaldırılır.
Açılan listeler
Bir liste grubu menü şeklinde açılır ve seçenekler arasından bir seçim yapılır. Açılan liste kapatıldığında, yalnızca seçilen seçenek gösterilir.
Diğer seçenekler menü içerisinde gizlenir.
Liste kutuları
Bir liste grubu arasından tek bir seçim bazen de çoklu seçim yapılır. Bu liste grubunda aynı anda birden çok seçenek görünür durumdadır. Listeyi yukarı veya aşağı kaydırmak için kaydırma çubuğu kullanılır.
Metin kutuları
Metin kutusu içine kelime, rakam ve karakterlerin yazılarak işlemlerin gerçekleştirileceği durumlarda karşımıza gelir. Genellikle arama ya da parola gibi bilgileri yazmak gibi görevlerde kullanılır. Aşağıdaki 2 resimde parola ve arama amaçlı metin kutusu örnekleri gösterilmektedir.
Kaydırıcılar
Kaydırıcı, bir ayarı bir değer aralığında artırıp azaltmak için kullanılır. Resimde örnek bir sayaç görülmektedir.
Sayaçlar
Bir sayı değerinin oklar yardımı ile artırılıp azaltıldığı form elemanıdır.
48 Sık kullanılan kısayol tuşları
Windows İşletim Sistemi ve üzerinde kurulu olan programlarda standart olarak kullanılabilen bazı kısayol komutları vardır. Gerçekleştirmek istenen işlem fare kullanmadan bu tuşlar kullanılarak yapılabilir. Kısayolların listesi aşağıda sunulmaktadır. CTRL + ifadesi Kontrol tuşu ile birlikte hangi tuşa basılacağını gösterir.
İşlev Kısayol Tuşu
Kes CTRL + X
Kopyala CTRL + C
Yapıştır CTRL + V
Kaydet CTRL + S
Yazdır CTRL + P
Tümünü Seç CTRL + A
Bul CTRL + F
Yardım F1
Görünümü Yenile F5 İşlemi geri al CTRL + Z İşlemi ileri al CTRL + Y
Masaüstü WIN + D
1.4.Görev çubuğu
Ekranın altını yatay olarak kaplayan Görev Çubuğu, başlat menüsünü, aktif olan pencereleri ve programlar ile bildirim alanı simgelerini içerir. Çalıştırılan her programın ve pencerenin simgesi işletim sistemi tarafından Görev Çubuğu’na yerleştirilir. Böylelikle Görev Çubuğu üzerindeki program düğmeleri (simgeleri) kullanılarak istenen programa kolayca geçiş yapılır.
1.4.1.Görev çubuğuna bir programı sabitleme
Bir programı doğrudan görev çubuğuna sabitleyebilir, böylece Başlat menüsünden programa gitmek yerine hızlı ve kolayca program açılabilir. Görev çubuğuna bir programı sabitlemek için üç yöntem kullanılır:
1. Program açık ve şuan kullanılıyor ise görev çubuğunda program simgesinin üzerinde sağ tıklanır, programın Bağlantı Listesi (yandaki resim) yukarı doğru açılır.
49 Programın bağlantı listesinde Bu programı görev çubuğuna sabitle seçeneği tıklanır. Böylelikle açık olan programın bir simgesi araç çubuğuna eklenir.
2. Başlat Menüsüne tıklanır, program simgesi bulunur ve simgenin üzerinde sağ tıklanır. Açılan listede Görev Çubuğuna Sabitle seçeneği tıklanır.
3. Masaüstünden veya Başlat menüsünden programın kısa yolunu görev çubuğunun üzerine sürükleyerek de bir program görev çubuğuna sabitlenebilir. Aşağıdaki resimde bu şekilde görev çubuğuna sürüklenmiş bir kısayol bağlantısı görülmektedir.
1.4.2.Bağlantı listelerini kullanma
Program bağlantı listeleri iki yerde bulunur.
1. Başlat menüsünde ilgili programın üzerine gelindiğinde sağa doğru açılır,
2. Görev çubuğu üzerindeki program simgesinin üzerinde sağ tıklayınca açılır.
Görev çubuğuna sabitlenmiş bir programı buradan kaldırmak için, görev çubuğunda ilgili programın simgesi üzerinde sağ tıklanarak Bağlantı Listesi açılır ve açılan listede “Bu programı görev çubuğundan ayır” seçeneği tıklanır.
50 Dosya, klasör veya web sitelerini hızlı şekilde açmak veya en son açılan öğelere ulaşmak için programın Bağlantı Listesi kullanılır.
Bağlantı listesinde bu dosya türünde açılan en son dosyaların bir listesi yer alır. Ayrıca bu menüden program görev çubuğuna sabitlenebilir ya da bu dosya türündeki tüm pencereler birlikte kapatılabilir.
1.4.3.Görev çubuğu özellikleri
Görev Çubuğunun özeliklerinde değişiklik yapma işlemi Görev Çubuğu ve Başlat Menüsü özellikleri iletişim kutusu üzerinden gerçekleştirilir. Görev Çubuğu ve Başlat Menüsü özellikleri iletişim kutusunu açmak için görev çubuğunun boş bir bölümünde sağ tıklanarak açılan listeden Özellikler seçeneği tıklanır. Görev Çubuğu ve Başlat Menüsü özellikleri isimli iletişim kutusu açılır.
Görev Çubuğu ve Başlat Menüsü özellikleri iletişim kutusu yandaki resimde görülmektedir.
Görev Çubuğunu Kilitle: Bu seçenek seçildiğinde görev çubuğunun boyutunun ve konumunun değiştirilmesi engellenir.
Görev çubuğunu otomatik olarak gizle: Görev çubuğunun üzerinde bir işlem yapılmadığında otomatik olarak gizlenir. Fare ile görev çubuğunun olduğu bölgeye gidilirse otomatik olarak belirir.
Küçük Simgeler Kullan: Bu seçenek işaretli ise görev çubuğunda küçük simgeler görülecektir.
Görev Çubuğunun ekrandaki konumu: Görev çubuğunu ekranın alt üst ya da yanda görünmesi sağlanabilir.
Görev çubuğu düğmeleri: Görev çubuğuna sabitlenen programların simgeleri görev çubuğu düğmelerini meydana getirir. Benzer programların açık olan dosyaları veya açık olan klasörler görev çubuğu üzerinde ayrı ayrı gruplar olarak gözükür. Her zaman birleştir ve etiketleri gizle seçeneği işaretli ise açık dosya isimleri görünmeden sadece sembol şeklinde görülür ve aynı tür programlar gruplandırılır.
51 Eğer gruplandıran program sembolünün üzerine gelinirse, aynı türdeki dosyalar ve isimleri aşağıdaki gibi küçük ekranlarda görülebilir.
Eğer Hiçbir zaman birleştirme seçeneği işaretlenirse aşağıdaki gibi açılan tüm programlar ve dosyalar isimleri ile birlikte çubuk sembolü ile görev çubuğunda yer alır.
Bildirim alanı: Sık olarak kullanılmayan bildirim alanı simgeleri gizlenir. Gizlenmiş simgeler ekranın sağ alt köşesindeki bildirim alanında yer alan yukarı bakan ok’a tıklanarak görülebilir. Bu simgelerin hangilerinin gizleneceği hangilerinin açık duracağını bu iletişim kutusunda bulunan özeleştir düğmesinden gerçekleştirilir. Diğer bir yol ise Gizli Simgeleri Göster düğmesi üzerinde sağ tıklanarak açılan menüden Bildirim Simgelerini Özelleştir düğmesine basılarak tüm simgelerin görünürlüğünün değiştirilmesidir. Bildirimleri Özelleştir isimli iletişim kutusu açılır ve her bir simge için Simge ve Bildirimleri Göster, Simge ve Bildirimleri Gizle ve Yalnız bildirimleri göster seçeneklerinden biri seçilebilir.
52
1.4.4.Tarih ve saati değiştirme
Tarih ve saati değiştirmek için görev çubuğunun sağ tarafında bulunan sistem saatinin üzerinde sağ tıklanarak açılan menüden Tarih/Saati ayarla ile ya da Denetim Masası’ndan Tarih ve Saat simgesi çift tıklanarak ulaşılabilir.
Tarih ve Saat Özellikleri iletişim kutusunda Tarih (ay, yıl ve gün olarak) ve saat değiştirilebilir.
1.4.5.Görev çubuğunun taşınması ve boyutlandırılması
Taşıma: Görev çubuğu; kilitli olmamak kaydıyla masaüstünün herhangi bir kenarına taşınabilir.
Bunun için fare ile görev çubuğunun boş bir alanından tıklayıp bırakmadan diğer kenarlara sürüklemek yeterlidir.
Boyutlandırma: Görev çubuğu; kilitli olmamak kaydıyla fare ile görev çubuğunun üst kenarına gelindiğinde imleç dikey olarak iki yönlü oka dönüşür, bu durumda farenin sol tuşu basılı tutulup sürüklendiğinde görev çubuğu yeniden boyutlandırılır.
53
1.5.Geri dönüşüm kutusu
Windows 7 işletim sisteminde silinen nesneler (dosya, klasör v.b.) gerçekte diskten tamamen silinmezler. Silinen nesneler masaüstünde bulunan Geri Dönüşüm Kutusu içerisine taşınır. Geri dönüşüm kutusunda herhangi bir nesne varsa dolu olarak görülür. Geri dönüşüm kutusu boşaltılmadığı sürece bu dosyalar geri kazanılabilir.
Geri dönüşüm kutusundaki bir nesne geri dönüşüm kutusu açıkken 4 değişik yolla geri kazanılabilir.
1. Geri yüklenecek nesne üzerinde sağ tıklanır ve açılan menüden Geri Yükle menü satırı seçilir.
2. Geri yüklenecek nesne seçilir, araçlar çubuğunda bulunan Bu öğeyi geri yükle satırı tıklanır.
3. Geri yüklenecek nesne seçilir, dosya menüsünden Geri Yükle menü satırı seçilir.
4. Kurtarılacak nesne farenin sol tuşu ile tıklanır ve bırakmadan sürüklenip bu pencere dışında uygun bir yere bırakılarak geri kazanılabilir.
Geri dönüşüm kutusunun içindekileri tümüyle silmek için, açtıktan sonra Dosya menüsünden Geri Dönüşüm Kutusu’nu Boşalt satırını seçilmelidir. Diğer yöntemde ise geri dönüşüm kutusunu açmadan, geri dönüşüm kutusu simgesi üzerinde sağ tıklanır, açılan menüde Geri Dönüşüm Kutusu’nu Boşalt satırı seçilerek tamamen boşaltılabilir.
Nesneleri Geri Dönüşüm Kutusuna göndermeden doğrudan doğruya silmek için silinecek nesne seçildikten sonra SHIFT tuşu ile birlikte DELETE tuşuna basılır (SHIFT + DELETE).
54 Geri dönüşüm kutusu özelliklerine ulaşmak için geri dönüşüm kutusu üzerinde sağ tıklanır ve açılan menüden özellikler seçilir. Böylelikle geri dönüşüm kutusu özellikleri isimli iletişim kutusu açılır. Bu iletişim kutusundan geri dönüşüm kutusunun boyutu değiştirilebilir.
Dosyaları Geri Dönüşüm Kutusu’na taşıma seçeneği seçildiğinde silinen nesneler geri dönüşüme girmeden tamamen silinirler. Silme onay iletişim kutusunu göster seçeneği seçilmediğinde silinen nesneler geri dönüşüm kutusuna girmeden tamamen silinir.
1.6.Masaüstünü düzenleme
Windows 7 işletim sisteminde arka planın resmini değiştirebilir, bir ekran koruyucusu kullanılabilir, ekranın çözünürlüğünü değiştirilebilir, kısacası masaüstü düzenlenebilir.
55
1.6.1.Ekran çözünürlüğü
Ekran çözünürlüğü ekranda görüntülenen piksel sayısını belirtmek için kullanılan bir değerdir.
Kısaca görüntüyü oluşturan yatay ve dikey piksel (nokta) sayısıdır. Görüntü kalitesinin belirleyici özelliklerinden biridir. Ekran fiziksel ölçüler açısından büyüdükçe gereken piksel sayısı da artacaktır. Dolayısıyla monitörü değiştirmeden çözünürlüğü artırmak (yani piksel sayısını artırmak) ekrandaki nesnelerin küçülmesini ve ekranın daha geniş görünmesini sağlar.
Ekran çözünürlüğü değiştirilerek monitöre ve tercihlere uygun bir görüntü sinyali üretilmesi sağlanabilir. Masaüstü alanını genişletmek ve daha rahat çalışmak için çözünürlük artırılmalıdır. Bunun için masaüstünün boş bir yerinde sağ tıklanır. Açılan menüde Ekran çözünürlüğü satırı seçilir. Yanda görülen Ekran Çözünürlüğü Özellikleri penceresi açılacaktır.
Ekran çözünürlüğü penceresinden çözünürlüğü ekran kartının izin verdiği aralıkta değiştirilebilir. Böylece masaüstü ve simgeleri küçük ya da büyük hale getirilebilir. Çözünürlük değeri yatay piksel sayısı x dikey piksel sayısı ile listelenir.
Örneğin 800x600 ya da 1280x720 ya da 1680x1050 olabilir.
Çözünürlük değeri arttıkça görüntü büyüyecek ve monitör büyüklüğü değiştiği için ekrandaki simgeler küçülecektir.
Dolayısıyla daha geniş bir çalışma alanı elde edilmektedir.
1.6.2.Masaüstü (Artalan resmi)
Masaüstünde sağ tıkladığında açılan menüden Kişiselleştir satırı seçilerek aşağıda görülen Görüntü Özellikleri iletişim kutusuna ulaşılır.
Bu pencereye, denetim masasındaki Görüntü simgesine çift tıklayarak da ulaşabilmektedir. Kişiselleştirme penceresi açıldığında bu pencereyi kullanarak arka planın resmi, pencere rengi, ekran koruyucusu ya da sesler değiştirilebilir.
56 Kişiselleştirme penceresinde (yukardaki resim) 3 bölüm bulunmaktadır.
1 numaralı bölümde Windows 7 Aero temaları yer almaktadır. Bu bölümdeki hazır temalar, arka plan resmi ve pencere rengi ile ilgili değişiklikleri kullanıcıya önerilmektedir. Kullanıcı tarafından Aero temalarından herhangi biri seçildiğinde otomatik olarak arkaplan rengi ve pencere renkleri değişecektir.
2 numaralı bölümde masaüstü arka planı, pencere rengi, sesler ve ekran koruyucu değişiklikleri birbirinden bağımsız olarak gerçekleştirilmektedir. Örneğin Masaüstü Arka Planı düğmesi tıklanarak seçim sayfası açılır. Bu sayfada yalnızca arka plan resmi değiştirilebilir. Tercih edilen bir arka plan resminin üzerine tıklamak yeterlidir, arka plan resmi otomatik olarak değişecektir.
Pencere rengi düğmesi tıklanarak yalnızca pencere rengi değiştirilebilir. Yine aynı şekilde Sesle ve Ekran koruyucularla çalışmak için ilgili düğmelere tıklamak gerekir.
57 Kişiselleştirme penceresinde 3 numaralı bölümde Masaüstü Simgelerini Değiştirin düğmesine basılarak Masaüstü Öğeleri isimli iletişim kutusu açılır.
Bu pencerede Windows’un ilk kurulumunda masaüstünde yer almayan Bilgisayarım, Belgelerim ve Ağ Bağlantılılarım simgeleri masaüstüne yerleştirilebilir. Ayrıca bunların simgeleri değiştirilebilir.
1.7.Bilgisayarın kapatılması
Windows 7 işletim sisteminde bilgisayarın kapatılması, özel bir işlemin yapılmasını gerektirir. Windows 7’nin düzgün olarak kapatılmaması veri kayıplarına veya sistemde kalıcı arızalara neden olabilir. Windows 7’yi (ve bilgisayarı) kapatmak için Başlat menüsü ve buradan da Kapat düğmesi tıklanır.
Kapat Menüsü (aşağıdaki resim) aracılığıyla, bilgisayarda tanımlı diğer kullanıcıların oturumları açılabilir, mevcut oturum kapatılabilir, kilitlenebilir, bilgisayar yeniden başlatılabilir ya da uyku moduna geçilebilir.
Kapat menüsünde bulunan Kullanıcı Değiştir seçilirse, bu durumda mevcut oturum kapatılmaksızın Windows karşılama ekranına geçilir ve yeni bir kullanıcı ile oturum açılır. Bu şekilde aynı anda birkaç kullanıcının hesabı aktif durumda olacaktır.
Oturumu Kapat seçeneği mevcut kullanıcının oturumunu tamamen kapatır ve Windows karşılama ekranına döner. Buradan yeni bir kullanıcı ile oturum açılabilir.
Yeniden başlat tıklanırsa, sistem tamamen kapanır ve yeniden açma işlemi gerçekleşir.
Uyku seçeneği tıklanırsa, bilgisayar uyku moduna geçer, ekran kapanır ve arka planda çalışmaya devam eder. Fare hareketi ya da klavyeden bir tuşa basarak sistem uyandırılabilir.
58
1.8.Başlat menüsü
Görev çubuğunun solunda bulunan Başlat Düğmesi, bilgisayara yüklü olan tüm program ve Windows 7 dahili özelliklerinin menüler halinde görüntülenmesini sağlar.
Başlat Düğmesi tıklandığında yandaki resimde görülen Başlat Menüsü açılır.
Başlat Menüsü veya Windows 7’deki herhangi bir menüde çok sayıda satır bulunmaktadır. Üzerlerine fare ile gelerek sol tuş ile tıklandığında, ilişkilendirildikleri işlevi yerine getiren bu satırlara Menü Satırı adı verilir. Ara, Yardım ve Destek, Denetim Masası gibi satırlar, birer menü satırıdır.
1.8.1.Başlat menüsü sol sütunu
Başlat Menüsünün sol tarafında en son kullanılan programların kısayolları bulunmaktadır.
Soldaki sütunun alt tarafında yer alan Tüm Programlar seçeneği üzerinde durulur ya da tıklanırsa bilgisayarda yer alan tüm programların listesi açılacaktır.
Bu bölüme (yandaki resim) sık kullanılan programların kısayolu eklenebilir. Herhangi bir program üzerinde sağ tıklayıp Başlat Menüsüne Sabitle (aşağıdaki resim) seçeneği işaretlenirse bu programın kısayolu Başlat Menüsü sol sütununa eklenecektir.
59 Bu pencerede ayrıca bilgisayarın güç düğmesine tıklandığında ne yapacağını belirlemeniz mümkün. Ayrıca en son açılan programların başlat menüsünde ve görev çubuğunda depolanması ve bağlantı listelerinde görüntülenmesi de sağlanabilir.
1.8.2.Başlat menüsü sağ sütunu
Başlat menüsünün sağ tarafında bilgisayardaki çeşitli bölümlerin kısayol düğmeleri yer alır.
Belgeler düğmesi doğrudan Kitaplıklar içerisinde yer alan Belgeler klasörünü açar. Bilgisayarda birden çok kullanıcı varsa, her kullanıcının Belgeler klasörü farklıdır.
Kitaplıklar içerisindeki Resimler klasörünü açar.
Kitaplıklar içerisindeki Müzik klasörünü açar.
Sabit diskler, CD-ROM sürücüler gibi bilgisayardaki veri depolama alanları Bilgisayar isimli bu bölüm içerisinde sunulur. Masaüstündeki Bilgisayarım simgesi çift tıklanarak da aynı konuma erişilebilir.
Başlat Menüsü özelleştirilebilir. Bunun için Başlat düğmesi üzerinde sağ tıklanır. Açılan menüde Özellikler seçildiğinde Görev Çubuğu ve Başlat Menüsü özellikleri iletişim kutusu açılır.
Başlat menüsü sekmesinden Özelleştir tıklanarak Başlat Menüsü özelleştirilebilir.
Word, Excel gibi programların yer aldığı Office paketinde, dosyaların varsayılan saklanma ve açılma yeri olarak Belgeler klasörü ayarlıdır. Word veya Excel’de Farklı Kaydet tuşuna basıldığında dosya Belgeler klasörüne kaydedilir.
60 Denetim Masası, bilgisayardaki tüm aygıt ve birimlerin ayarlanmasını ya da düzenlenmesini sağlayan bölümdür.
Bilgisayara yeni aygıt, yazıcı veya faks yükleme ve kaldırma, yüklü olanların ayarlarının değiştirilmesi bu bölümde gerçekleşir.
Windows 7’de hangi dosya türünün hangi program ile açılacağı bu bölümde düzenlenir. Örneğin e-posta için hangi programın kullanılacağı ya da varsayılan internet tarayıcısının hangisi olacağı buradan belirlenir.
