"Mazagan» şehri yollar ve yapılar nizamnamesi
S a m i h S a i m Belediye Mimarı
1 2 9 8 tarihiden itibaren ( 5 2 ) senedir tatbik e d i l m e k t e b u l u n a n ( e b n i y e k a n u n u ) m u z u n b u g ü n m e f l u ç bir h a l d e o l d u ğ u herkesin m a l û m u d u r . Y a r ı m asırdanberi yapı san'atinde husule gelen b ü y ü k terakkiler; şehirlerin içtimaî v e iktisadî b ü n y e l e r i n d e k i t a h a v v ü l â t ; insan sıhhatim koru- m a k h u s u s u n d a k i m a l û m a t l a r ı m ı z ı n genişlemesi v e b u n l a r ı n neticesi olarak b e d i î şekillerdeki de- ğişiklikler; muasır telâkki ve ihtiyaçlara u y g u n v e şehirlerimizin t a n z i m i n d e ( 5 0 ) senedenberi e d i n d i ğ i m i z m a l û m a t l a r ı n tatbikine i m k â n vere- cek yeni b i r ( Y a p ı v e y o l l a r ) k a n u n u n u n neşrini zarurî k ı l m a k t a d ı r .
M e m l e k e t i n m e d e n î çehresini v u c u d a geti- recek olan şehirlerimizin t a n z i m i n d e n a z ı m l ı k va- zifesini görecek b ö y l e bir k a n u n u n d i ğ e r m e d e n î k a n u n l a r ı m ı z g i b i tecdidi l ü z u m u hissedilmiştir.
N e t e k i m h a z ı r l a n m ı ş olan yeni bir ( Y a p ı v e yol- lar k a n u n u ) b u günlerde Millet Meclisinin tasvi- b i n e a r z e d i l m e k üzere b u l u n ı y o r .
B u vesile ile yeni Fransız şehirlerinden biri o l a n ( M a z a g a n ) şehrine ait ( y a p ı v e y o l l a r ni- z a m n a m e s i ) ni nakletmeği faideli g ö r ü y o r u z . ( M a z a g a n ) Fransız' l a n n ( F a s ) müstemlekesi d a h i l i n d e v e B a h r i m u h i t k e n a r ı n d a bir yerli şeh- ridir. B ü y ü k h a r p t e n sonra bu şehre b i r tevsi p l â n ı y a p ı l a r a k b u p l â n ı n tatbikini temin edecek v e t a m a m e n muasır telâkkilere u y ğ u n b i r d e nizamna- m e i h z a r edilmiştir. Y a p ı ve yollar nizamnamele- rine n u m u n e o l a r a k b u şehre ait n i z a m n a m e y i in- t i h a p e t m e k t e n m a k s a d ı m ı z : K ü ç ü k fakat muasır b i r şehrin tertip v e t a n z i m i n d e b u l u n m a s ı l â z ı m gelen b i l c ü m l e m a l û m a t ve teferruatı ihtiva etmesi itibariledir. M e z k û r n i z a m n a m e d a h i l i n d e b i r ç o k şehircilik mesailinin en yeni esaslara v e şekillere istinat edilerek haledildiği v e ayni z a m a n d a ihtiva e t m e k t e o l d u ğ u m a l û m a t hamulesi itibarile d a h i o k u y u c u l a r ı n a faideli olacağı görülecektir. Ezcüm-
*Mazgan_ şehrinin umumî plâm I — Yerli mıntaka
II — ikamet ve sayfiye mmtakası III— Sınai mıntaka IV— /darı" ve tiiccari mıntaka l e : Y o l l a r ı n havalandırılması v » ziyalandırılması;
354 MİMAR binalarda mevcut aydınlık ve avluların sahası;
muhtelif bina aksamının haiz olacakları sıhhî şart- lar, kat adetleri, yolların bediî ahengi ile şehrin muhtelif mmtakalara taksimi gibi vaz ettiği ahkâm şayanı dikkattir.
Bu nizamnameye nazaran (Mazagan) şehri beş mıntıkaya taksim edilmiş ve bu mmtakalann hudutları şehrin tevsi plânı üzerinde tahdit edil- miştir. Bu mıntakalar:
1 — Yerli ahali mıntakası (Eski şehir) ; 2 — İdare ve ticaret mıntakası;
İ 3 — İkam etgâhlar ve sayfiyeler mıntakası;
4 — İki sınaî mıntaka;
dan ibaret olup her biri için ayri şerait vaz olun- muştur.
Nizamname sekiz fasla münkasemdir. Birinci fasıl: İnşaata ruhsat itası; ikinci fasıl: Yapılara ait mevat; üçüncü fasıl: Binaların dahilî aksamına ait mevat;, dördüncü fasıl: İnşaatın sureti cereya- nına ait mevat; beşinci fasıl: Umumî yollar üzerin- de icra edilecek ameliyat; altıncı fasd: Arazi if- razı ; yedinci fasıl: Hususî vaziyetler, sekizinci Umumî mevattan ibarettir.
İNŞAATA R U H S A T İTASI İstikamet tatbiki:
Madde 1 — Murur ve ubura tahsis edilmiş umumî yolların her iki kenarı imtidadınca her hanği bir inşaat yapacak olan mülk sahibi, evel emirde arsasına ait istikamet hattını ve yol seviye- sini kendi hakkı mülkiyeti namına talep etmelidir.
Bu talep belediye riyasetine hitaben yapılır.
Vaki talep üzerine belediye tarafından gön- derilecek bir memuru mahsus erazi üzerinde yolun istikamet hattını irae eder, bu ameliyat tanzim edilecek bir harita üzerinde iki nüsha olarak tesbit edilir ve alâkadarların yedinde hıfzolunur.
İnşaata ruhsat talebi.
Madde 2 — Hiç bir kimse şehir dahilinde belediye riyasetinin tahrirî bir ruhsatiyesi olmak- sızın, ne bir inşaat, ne bir tadilat, ne bir tamirat ve nede mevcut olan bir inşaatı tahrif veya tanzim edebilir.
Ruhsat talebinin şekli:
. Madde 3 — İnşaata ruhsat talepnamesinde
şunların zikredilmesi lâzımdır; mülk sahibinin ve ya vekilinin ismi ve adresi; mimar ve müteahhidin ismi ve ikametgâh adresi; inşaat yapılacak arsanın tahdidi hudut haritası ve Stüasyon plânı; inşaatın projesi ve devam müddeti.
inşaat projesi berveçhi ati mevaddı ihtiva edecektir:
a ) — Umumî ve hususî yollarla mücavir inşaatı, binanın ve ihata dıvarlarının mevkii ile arsanın zeminden irtifaı işaret edimiş bir heyeti umumiye plânı (asğarî 1/1000 mikyasında);
b ) — Temelin, her katın ve çatının plânı (zemin katı plânı üzerinde yolun istikamet hattı vazihan işaret edilmelidir.) ;
c) — Binanın bütün yüzlerine ait şakulî mür- tesemler;
d ) — Projenin anlaşılması için icap eden bilmümle maktalar ve profiller;
iki nüsha olarak tanzim edilecek olan bu re- simler üzerinde işbu nizamnameye ait bilcümle hususat sarahaten ve hakiki olarak işaret edilmiş bulunacaktır. Tadilât, tamirat, ve (Restorasyon) lar için talep edilecek malûmat apartımanların tami- ratına tahsis edilmiş olan bahsi mahsusunda zîkr edilecektir.
Madde 4 — Yapılacak olan inşaatın projeleri 9 işbu nizamnamenin ahkâmına tamamen tevafık ettiği taktirde talepnamenin tevdiî tarihinden iti- baren bir ay zarfında inşaata ruhsat verilir. Aksi taktirde yine bu düddet zarfında muvafık görül- meyen projele* sahibine iade edilir.
Ruhsatın muteber olduğu müddet:
Madde 5 — İtası talihinden itibaren altı ay zarfında istimal edilmeyen ruhsatiyelerin hükmü mefsuhtur. Altı ay zarfında ikmal edilemeyen in- şaat için yeniden müsaade istihsaline hacet yoktur.
İnşaatın ikmali için iktiza eden müddet belediye idaresi tarafından tesbit edilir.
Yapıya mübaşeret:
Madde 6 — Alâkadarlar yapıya bubaşeret gününden ( 2 4 ) saat evvel işe başlayacaklarını belediye riyasetine bildirmek mecburiyetinde- dirler.
Yapıya nezaret:
Madde 7 — Belediye memurları inşaatın devamı müddetince onun. alınan ruhsatname ah- kâmına muvafık olarak yapılıp yapılmadığını tef- tiş etmek hakkına maliktirler. İnşaat projelerini
tatbik ile muvazzaf olan şahısların yedinde; kont- rol vazifesile mükellef olan memurlara her talep vukuunda gösterilmek üzede mezkûr projelerin musaddak nüshalarile inşaat ruhsatiyesi her an hazır bulunmalıdır. Belediyenin verdiği ruh- sat dairesinde devam etmeyen inşaat, bele- diye reisinin emri ile tatil olunur. Bu taktirde mal sahibi inşaata devam etmek için yeni bir ruhsatiye almak mecburiyetindedir.
İnşaatın terki:
M a d d e 8 — Devam etmekte bulunan bir inşa attan sarfınazar edilerek halile terkedilmek istenil- diği taktirde: Malsahibi veya müteahhidin terk edilen inşaat aksamının selâbetini temin etmek ve sokak üzesrinde bulunan, moloz, çukur, ve saire gibi arızaları, iskele ve sair inşaat malzemesini tamamen kaldırmak mecburiyetindedir.
Binanın muvakkat kabulü:
M a d d e 9 — Binada kaba aksamın hitamında sıva, kaplama, ve badanalara başlamadan evvel malsahibi belediye işleri riyasetini haberdar eder.
Bu. ihbar tarihinden sekiz gün sonro inşaat sahibi kendi mes'uliyeti tahtında binanın diğer aksamını itmam etmek üzere inşaata devam edebilir. Bu sekiz günlük müddet zarfında belediye memurları tarafından plânların büyük bir itina ve dikkatle tatbik edilip edilmediği tetkik ve tasdik olunur.
Kat'î kabul:
M a d d e 10 — İnşaat tamamen ikmal olundu- ğu, yani sıvalarile badanalarının tamamen kuru- duğu zaman malsahibi tahrirî bir müracaatla inşa- atın ikmalini bildirir. Bu ihbar tarihinden itibaren bir ay zarfında inşaatın kat'î kabulü yapılır.
İskân memnuiyeti ve iskân müsaadesi:
M a d d e 11 — Kat'î kabulde eğer inşaat, ruh- satnamesindeki şeraiti mevzua dairesinde ve işbu nizamat ahkâmına muvafık olarak itmam edilmiş olduğu tebeyyün ederse, belediye idaresi yapının kullanılmağa müsait bulunduğu hakkında müsaade ita eder.
Aksi taktirde belediye bu mülkün medhali üzerine büyük ve okunaklı harflerle (Bu binada oturulamaz) levhasını asar.
\
W
nY A P I L A R A AİT M A D D E L E R Binaların haricî vaz'iyetleri:
M a d d e 12 — Bilumum binalar; sakinlerinin.
komşularının ve u m u m a tahsis edilmiş olan yolla- rın emniyet ve sıhhî şartlarını asla ihlâl edecek mahiyette olmamalıdırlar.
Dıvar kalınlıkları:
M a d d e 13 — Binayı ihata eden beden dıvar- lan veya binanın gece ve gündüz dahilinde oturu- lan aksamım hariçten ayıran dıvarlar, zemin ka- tında: (0.33) ve katlarda dahi (0.22) metrodan aşağı kalınlıkta olamazlar. Bu ölçüye dıvarlar arasmda bırakılmak istenen hava tabakası ile sıva sıhani dahil değildir.
Katların adedi:
Madde 14 — Katların adedi, sureti umumi- yede ( 9 5 ) şinci m a d d e ile tayin edilen İdarî, Tic- carî ve Sınaî mıtakalarda zemin katı dahil olmak üzere üç kattan ve diğer mıntakalarda dahi iki kattan fazla olamaz. Yalnız şeraiti atiye dairesin- de bir ilâve katının inşasına cevaz vardır; İdarî sınaî ve ticcarî mıntakalarda kendi irtifama mü- savi bir buudda bina yüzünden geri çekmek şartile bir ilâve katı inşa olunabilir veya (19 ve 2 0 ) in- ci maddeler ahkâmı dairesinde çatı arasında kat tesisi caizdir:
Yerli mıntaka için (98 ve 105) inci madde- lerde tesbit - edilen şerait dairesinde bir ilâve ka- tının inşasına müsaade olunur.
Azamî irtifa:
Madde 15 — Binanın irtifaı; cephesinin va- satından ve yaya kaldırımının en yüksek seviye- sinden, cephenin şakulî yüzü ile çatının haricî mail sathının yekdiğerine tesadüf ettikleri noktaya, veya binayı örten terasın haricî yüzüne kadar ölçülür.
Bu irtifa; binalarda: kenarında bulundukları yolun serbest genişliğini tecavüz edemez. Yani bina irtifaı yolun her iki istikamet hattı arasındaki genişliğini istikamet hattından geri çekilerek inşa edilmiş dahi olsa geçmiyecektir.
( 1 4 ) üncü madde ahkâmını haleldar etme- mek şartile:
İstikamet hattı üzerinde, veya geride inşa edilecek binalarda; yüzünün her hanği bir irtifa*
mda geri çekilme mevcut olduğu taktirde bu geri- lemenin derinliğine müsavi bir buudda azamî irtifa haddini tecavüz edebilirler.
M a d d e 16 — Meyilli yollarda evlerin irtifaı cephesinin vasatından alınacak şakul üzerinden ölçülür. Fakat hiç bir surette binanın en yüksek noktası tesbit edilmiş olan irtifa hududunu iki met- reden fazla tecavüz edemez.
M a d d e 17 — Arzları müsavi olmayan iki yolun telâkisinde inşa edilecek olan binalann dar yol üzerindeki irtifaı daha geniş yola nazaran tes- bit edilen irtifaa kadar yükseltilebilir. Bu istisnaiyet dar yol geniş yolun nısfından daha dar olduğu taktirde cari değildir.
M a d d e 18 — Muhtelif iki sokağa yüzü olan ve yukarıki m a d d e d e mevzuu bahs vaziyette bu- lunmıyan bütün binaların haiz olacakları irtifa hakkında ( 1 6 ) mcı m a d d e ahkâmı caridir. Her iki yüzü arasındaki mesafe ( 1 5 ) metreyi tecavüz etmeyen binalarda müstesna olarak daha dar so- kağa ait olan yüzün irtifaı, daha geniş sokağa ait olan yüzün nizamı irtifaına göre tayin olunur.
M a d d e 19 — Binaların çatı örtüsü her hangi bir şekilde olursa olsun ufuk ile ( 3 5 ) derecelik bir zaviyeden fazla meyle sahip olamazlar.
M a d d e 20 — Açık loçyalar, merdiven ma- hallerine mahsus çatı üzerindeki aydınlık çıkıntı- ları, diğer bilcümle tezyinat motifleri irtifa hudu- du dahilinde bulunmadıkça iskân için kullanıla- mazlar.
M a d d e 21 — Yukarıdaki maddelrde tesbit edilmiş olan kaideler mebanii umumiyeye şamil değildir.
Kat irtifaları:
M a d d e 22 — Bütün katlar için asğarî irtifa mesken olarak kullanılan mahallerde ( 3 ) ; dükân, mağaza, ve zemin katlarında dahi (3.75) met- rodur.
Bodrum katı irtifaı ( 4 6 ) ncı maddede görü- leceği üzere tavan altından itibaren (2.80) den az olmamalıdır.
Zemin katının zemini; mesken olarak kulla- nılan mahallerde, yaya kaldırımın en yüksek nok- tasından ( 0 . 1 5 ) ; d ü k â n ve mağazalarda dahi
( 0 . 1 2 ) metreden daha az yükseklikte olmama- lıdır.
K a t irtifaları her vaziyette döşeme örtüsünün üst sathından, tavanın alt yüzüne ve eğer tavan kirişleri merî ise kirişlerin altına kadar ölçülür.
A v l u ve küçük avluların eb'adı:
M a d d e 23 — Bilumum dahilî avluların sa- hası; avluyu ihata eden beden dıvarları sahasının -pençere ve kapı boşlukları çıkarılmaksızın- beşte birinden az olamaz. Diğer taraftan avluyı ihata eden dıvarl^r arasındaki açıklık; avlu zemininden
itibaren kendi irtifalarının üçte ikisinden aşağı olmamalıdır.
M a d d e 2 4 — Küçük avlular, binaların son katlarında bulundukları taktirde iskâna tahsis edi- len aksam ile mutfakları aydınlatmak ve havalan- dırmak hususunda kullanılabilirler. Aksi taktirde buralardan iskâna tahsis edilen aksam ile mutfak- lara aydınlık ve hava vermek memnudur.
Bilumum küçük avluların sahası; kendilerini ihata eden dıvar sahasının (1/25*) sinden az ola- mıyacakları gibi on metre m u r a b b a m d a n dahi az olamazlar. Bu avluların en küçük dıl'ı asğarî ( 3 ) metre olmalıdır.
İki mülk h u d u d u n d a k i avlular:
M a d d e 2 5 — Komşu iki mülk h u d u d u n d a va- ki bilumum avlular ve küçük avlular ( 2 3 ve 2 4 ) üncü maddeler ahkâmına tamamen uyğun olacak- lardır. Bu maddeler ahkâmı iki mülk avlusu hudu- dunda, mezkûr avluyu ihata eden binaların en yük- sek irtifaını tecavüz edecek yükseklikte bir b ö l m e d i v a n mevcut olduğu taktirde, her iki m ü l k için ay- rı, ayrı kabili tatbiktir. Bu şekilde hemhudut olan iki avlu müşterek bir tek avlu gibi nazarı itibara alınamaz.
Her iki komşu mülk h u d u d u n d a k i b ö l m e du- varı dört metreyi tecavüz etmediği taktirde iki ko- mşu avlu müşterek bir tek avlu gibi telakki olunur.
Buş olarak terk olunan arsa parçaları:
M a d d e 2 6 — İstikamet hattından geriye çekilerek inşa edilmiş olan binaların sahipleri, bi- naları ö n ü n d e terk ettikleri boş arsa parçalarını;
istikamet hattı üzerinde bir'parmaklık veya bir dı- varla tahdit etmeğe mecburdur.
Avlular ve küçük avluların sokak üzerine açılması:
M a d d e 2 7 — Avlular ve küçük avlular ile iki mülk arasında boş bırakılmış arsaların doğru- d a n doğruya sokak yüzüne açılmaları; eğer soka- ğın zineti ile hemahenk olmaz ve şehrin Estetiğini bozacak mahiyette olursa, menedilir. K ü ç ü k avlu- lar, havasının tamamen tecdit edilebilmesi ve ko- layca temizlenebilmesi için esas avlu ile veya so- kakla doğrudan doğruya münasibettar olmalıdır.
M a d d e 2 8 — Bir avlu veya bahçe dahilinde mücerret olarak yapılacak olan binalar; komşu mülklere ait ihata veya beden dıvarları mihverin- den lâakal dört metre mesafede inşa edilmelidir.
İki ev v e iki bina avlusı arasında boş bıra- kılmış olan sahalar ( 8 ) metreden aşağı bir geniş- likte olamazlar.
Bu son fıkra ehemmiyetsiz binalarda (ahır, araba ahırı, garaj, kapıcı kulübesi ve saire) tatbik olunmaz. Oralarda bu miktar ( 4 ) metreye indi- rilir.
Bilcümle avlu, küçük avlu ve serbest sahala- rı ihata eden dıvarlar, ya su geçmez bir sıva ile ve yahut her hangi bir k a p l a m a ile kaplanacaktır.
U m u m i y e t l e b u sahalar bahçe tarzında kullanıla- cakları cihetle ihata dıvarları imtidadınca zeminin yalnız asgari bir metroluk kısmında su geçmez bir mıntaka yapmalıdır. ( Y a y a kaldırım şeklinde) ve bu m ı n t a k a n ı n üst seviyesi y a ğ m u r sularının kolayca harice intikali için kâfi bir meyli haiz ol- malı ve suların cereyanına mahsus olan zemin üzerindeki kanallar beden dıvarlarından asğarî
( 0 . 6 0 ) metre mesafede tesis olunmalıdır.
Bina yüzlerini ve alelumum dıvarlarm tezyini:
M a d d e 2 9 . — Yolları ve meydanları ihata eden binaların cephe dıvarları ile buralardan gö- rünen bilcümle dıvarlar; mensup oldukları yolla- rın veya meydanların ehemmiyeti ile mütenasip bir Stilde ve onlarla hemahenk bir m i m a r î d e tez- yin edilmiş olacaklardır. U m u m î yollardan görü- nen b i l u m u m komşu dıvarları ve sağir dıvarlar belediyece k a b u l edilecek bir resim mucibince tezyin edileceklerdir.
Dıvarlarm rengi:
M a d d e 3 0 — Evlerin yüzüne tatbik edilen renklerle; dıvarlar, kapılar, d ü k â n camekân ve tezgâhlarına tatbik edilecek renkler belediyenin tensibine vazolunacaktır. Bunun için dahi binaların boyanmasına başlanmadan evvel renk ve resim numuneleri belediye idaresini tasvibine arz olunur
Bina yüzlerinin temizlenmesi:
M a d d e 31 — Bina yüzleri asğarî her beş sene de bir kere temizlenecektir. Sıvadan olan bina yüzleri her temizlenmeği mütaakip yeniden bada- n a l a n m a k veya boyanmalıdır.
İlân yapıştırmak:
M a d d e 3 2 — İlân yapıştırmağa tahsis edil- miş olan mahallerden ğayri yerlere ilân ve saire yapıştırmak m e m n u d u r .
Bina yüzlerindeki çıkıntılar:
M a d d e 3 3 — U m u m î yolların istikamet hattı
üzerinde, zeminden itibaren (2.20) metre irtifaına kadar bina yüzlerinde ancak ( 0 , 2 0 ) bir çıkıntı yapılabilir. ( M i m a r î motifleri hakkındaki istis- naiyet ( 3 4 ) üncü maddede mevzuu bahs edil- miştir. ) Genişliği ( 1 0 ) metreden az olan sokak- larda bina yüzünde ( 0 . 8 0 ) metreden fazla balkon çıkıntısına müsaade edilmez.
Her nevi kapalı balkon ve ( A n k o r b e l m o n ) lar sokak zemininden itibaren ( 4 ) metre irtifa- ından aşağıda tesis olunamazlar.
Sokak zemininden itibaren ( 2 , 2 0 ) metre irtifaından aşağıda dışarıya açılan kapılar, jaluziler presiyenler memnudur.
M a d d e 3 4 — Mimarî motiflerinin tatbiki için yaya zemininde (0.15') metrelik bir çıkıntıya mü- saade olunur.
( 2 0 ) metre ve daha geniş sokaklarla, mey- danlarda tamamen tezyini bir maksadı istihdaf etmek üzere yapılacak olan mimarî motifleri asla ( 1 , 2 5 ) metreyi tecavüz etmemek üzere yaya kal- dırımın beşte birini işğal edebilir.
Bu motifin kaidesi üzerine çıkıntı teşkil ede- cek hiç bir kademe ilâve edilemez.
M a d d e 3 5 —- Y o l u n genişliği, yaya kaldırım üzerinde bir istinat noktası vücude getirmeğe mü- sait olduğu taktirde Ovan, Pergola, çardak, kapı önlerine yağmurluk. Markiz, mağaza camekânı, d ü k â n tezgâhı ve saire inşasına müsaade edilir.
Fakat b u istinat noktası hiç bir şekilde murur ve uburu ihlâl edecek mahiyette olmamalıdır. Y a y a kaldırım imtidadınca asğarî (0.60) metrelik ser- best bir saha kalmalıdır. Yaya kaldırımın üzerin- den suların cereyanı mururu ubura mani olmıya- cak şekilde temin edilecektir.
M a d d e 3 6 — Kapalı balkonların, şakuli mürtesimi üzerinden elde edilmiş olan sahası, hiç bir taktirde ait oldukları bina cephesinin mecmu sahasını üçte bir miktarından fazla tecavüz ede- mez.
Muhtelif sokaklar üzerine yüzleri olan bina- lar için, balkon çıkıntıları sahası her sokağa ait yüz için ayrı ayrı hesap olunur.
Her bir kapal ıbalkonun vasati çıkıntısı; ait oldukları bina cephesi tulinin onda birini ve istika- met hattını dahi ( 1 . 3 0 ) metreden fazla tecavüz edemez. V e her bir balkon çıkıntısında dahi azamî çıkıntı vasatî çıkıntıyı ( 0 , 5 0 ) den fazla tecavüz etmemelidir.
Etrafı alçı kaplı ahşap konsollar memnudur.
M a d d e 3 7 — Binalardaki çıkıntılar Locya,
Ankorbelman, kapalı balkon, korniş ve saire komşu mülk sahibinin arazisini tefrik eden böl- me veya beden duvarının mihverinden itibaren kendi çıkıntısına müsavi bir buuttan 0,25 metro daha fazla bir mesafede tesis olunurlar.
D u m a n ve h a l â mecraları:
M a d d e 3 8 — Aptesane künklerini binaların cephelerine vazetmek memnudur. V e keza bir motifdekoratif halinde gizlenmeden ocak ve du- m a n mecraları bina cephelerinde vucude getiri- lemez.
O c a k bacaları, çatıların en yüksek noktala- rını lâakal bir metre tecavüz edecektir. Ekmekçi furunu bacalarında b u miktar iki metreye iblâğ olunur.
İnşaatta kullanılması m e m n u m a l z e m e : M a d d e 3 9 — Saz, kamış, ve tahtadan çatı örtüleri ve b i l u m u m yanıcı malzemeleri inşaatta kullanmak memnudur.
A h ş a p inşaat:
M a d d e 4 0 — Samanlı sıva, kerpiç, tezek, saç, ahşap kaplama ve akşap iskelet çatılar mem- nudur.
Bu memnuiyetin müstesnaları:
1 —— Şahnişler.
2 — Muvakkat hangarlar.
3 — Bir tek zemin katından ibaret olup ta komşu binalardan ve arsalardan lâakal dört metro genişliğinde bir bahçe, avlu veya boş bir arazi parçasile tamamen tecrit ve istikamet hattından iki metre geride olarak inşa edilmiş olan şahsî ika- metgâhlar.
III
B İ N A L A R I N D A H İ L ! A K S A M I N A A İ T M A D D E L E R
Üzerleri camla mestur avlular:
M a d d e 41 — Üzerleri camla mestur avlu - lar; binanın iskâna tahsis edilen aksamını, mutfak- ları, ahırları aydınlatmak ve havalandırmak hu - susunda kullanılamazlar. Binaların bu kısımları ya doğrudan doğruya sokaklardan veyahut ta bahçe ve avlulardan ışıklandırılmalıdır.
K a v ve b o d r u m k a t l a n :
M a d d e 42 — Kavlar daima haricî hava ile temasta bulunan nefesliklerle havalandırılmalıdır.
Bu nefesliklerin boşluk sahası asgarî ( 6 ) desimet-
re murabbaından ve irtifaı ( 0 . 1 2 ) metreden aşa- ğı olmamalıdır.
Diğer taraftan kavlarda mevcut b i l u m u m b ö l m e duvarlarının fevkinde havalandırma açık- lıkları bırakmalıdır.
M a d d e 4 3 — İskâna tahsis oîunmuş aksam ile kav ve b o d r u m katlan arasında rabıta temin edecek, kapı, menfez ve pencere gibi açıklıkların vücude getirilmesi memnudur.
M a d d e 4 4 — H i ç bir suretle kav ve b o d - rum katları mesken olarak kullanılamaz.
M a d d e 4 5 — Mağaza, depo, çamaşırlık, mutfak ve saire olarak kullanılacak olan b o d r u m katları, irtifalarının en aşağı dörtte birinden kâfi miktarda aydınlatılmalı, havalandırılmalı ve ru- tubete karşı temin edilmelidir.
Z e m i n k a t ı :
M a d d e 4 6 — Z e m i n katlarının zemini, ge- rek toprak üzerinde ve gerekse de bir b o d r u m katı fevkinde bulunmuş olsun daimî sureıte su geçmez bir halde imal edilecektir.
Zemin katlarının duvarları zemin seviyesine kadar tamamen su geçmez bir hale konacak ve b u seviyedeki ufkî maktaı su geçmez bir tabaka ile zemin seviyesinin fevkindeki duvarlardan tec- rit edilecektir.
D ü k k â n l a r :
M a d d e 4 7 — Dahilinde yiyecek satılan ve muhafaza edilen-dükkânlar ve bilhassa taze balık, tavuk, av eti, bilcümle kesilmiş etler, peynir, su- cuk, pastırma ve ilâahar satan ve muhafaza eden dükânlar, daimî surette havasının tecdidi müm- kün olabilecek bir şekilde inşa edileceklerdir.
Bu keyfiyetin temini için dahi cephe üzerinde ve yanlarında haricî hava ile daimî surette temasta bulunacak menfezler küşadı m ü m k ü n o l m a d ı ğ ı takdirde, dükânın tavanında ve d ü k â n yüzün- den en uzak mesafede maktaı ( 4 ) desimetre mu- rabbaından az olmamak şartile bir havalandırma mecrası açılmalı ve bu mecra binanın en yüksek kısmına kadar temdit edilmelidir.
Dükkânların zemini ve duvarları, su geç - mez ve mücellâ bir m a d d e ile kaplanma'ıdır. Yi- yeceklerin vaz'ma mahsus her nevi raf, d o l a p ve saire zeminden lâakal ( 0 . 6 0 ) metre yüksekliğin- de olacaktır.
Z e m i n : her tarafı kolayca yıkanacak bir şe- kilde bulunacak ve kirli sular menfezine d o ğ r u sulann serbestçe cereyanı için kâfi meyli ihtiva ede- cektir. kullanılmış sular bu menfezden zeminin
altındaki bir kanal vasıtasile umumî mecraya ko- layca iltihak edebildelidir.
H i ç bir suretle bu dükkânlarda ikamet edi- lemez ve derunlarında aptesane ve asma kat ya- pılamaz.
İskâna tahsis edien mahaller:
M a d d e 4 8 — İskâna tahsis edÜmiş olan ma- haller ( 9 , 0 0 ) metre murabbaından aşağı bir sa- haya malik olamazlar. V e mezkûr mahallerin doğrudan doğruya serbest havaya açılan lâakal bir penceresi bulunacaktır. Bu pencere boşluğu, ait olduğu oda sahasının onda birinden aşağı ola- mıyacağı gibi bir metremurabbaından da az ola- maz. Gece ve gündüz derununda oturulan aksa- mın rü'yet sahası hiç bir veçhile ( 4 , 0 0 ) metreden aşağı olmamalıdır.
M a d d e 4 9 — Yatak odaları adam başına asgarî ( 2 0 ) metremikâbı havayı ihtiva edecektir.
Y a t a k odalarında «Alkov» yapmak memnudur.
M a d d e 50 — Çatı altındaki oturma odala- rında ayrıca tavan inşa etmek zaruridir. Tavan ile çatı arasında kalan hava tabakasının tecdidi için kâfi miktarda menfezler vücude getirilmelidir.
Tarasalar haarreti nakletmiyen bir m a d d e ile kapatılmalıdır. V e sıhanlan ( 0 . 2 5 ) metreden aşağı olmamalıdır.
Merdivenler:
M a d d e 51 — İki kattan fazla katlara çıkan merdivenler d o ğ r u d a n doğruya haricî hava ile temasta bulunan pencereler vasıtasile havalan - dırılmalı ve aydınlatılmalıdır. Son iki kat mer - dı'venleri, fenerler, veya camlı tavanlar vasıtasile üstden havalandırılır ve ışıklandırılabilirler. İs- k â n a tahsis edilmiş olan bina aksamı merdiven boşluğundan ışıklandırılamazlar.
Ocaklar:
M a d d e 52 H i ç bir duman mecrası veya su mecraları ile muhtelif gazatı sevkeden mec- ralar ve b i l u m u m bacalar umumî yollar üzerine açılamazlar.
M a d d e 53 D u m a n mecraları yekdlğer- lerile katiyyen iltisak ve iştirak etmiyecek ve ci- darları su geçmez bir halde olacaktır.
Ocaklar yangın tehlikesine mâni ve temiz- lenmeğe müsait bir şekilde imal edilmelidir.
Ocakların ateş yanacak kısımları ya kârgir tono- za veya her hangi yanmaz bir malzemeye istinat etmelidir. Ocakların ve mecraların dahilî yüzle- rinden itibaren lâakal ( 0 . 1 5 ) metreden yakına
ahşap aksam vazolunamaz. Her hangi bir ahşa- bın tedahül etmiş olduğu bölmeye gerek baca ve gerekse şömineler dayatılamaz/
Bilumum d u m a n mecralarının küçük dıl'ı büyük dıl'ının dörtte birinden ve makta sahası da dört desimetre murabbaından aşağı olmıyacak- tır. Bacaların istikameti şakul ile ( 3 0 ) dereceden fazla bir zaviye teşkil edecek meyilde olmama- lıdır.
Mutfak ocaklar ile muhtelif sen'at erbabı ta- rafından kullanılan ve derununda ateş bulunan ocakların fevkinde bir şapka, manto veya çekici diğer cihaz'ar tesis etmek lâzımdır.
Furunlar ve ateşli ocaklar:
M a d d e 5 4 — Bir kimse; bir demirci, bir fu- run veya derununda ateşle çalışılacak her hangi bir ocak yapmak istediği takdirde - gerek komşu ve gerekse de ondan ayrı - bina duvarı ile ocak arasında lâakal (0.10) bir boşluk bırakmak mec- buriyetindedir. Bu boşluk ne iki taraftan ve ne de fevkinden hiç bir surette kapatılmıyacak ve havanın serbestçe cereyanına mâni olunmıyacak- tır. V e bu suretle duvar hararetin nüfuzuna karş<
temin edilecektir.
İmalâthane ocakları:
M a d d e 5 5 — Bilumum imalâthane, attöliye, ve derununda daimî surette hali faaliyette ateş bulunan müessise ocakları hakkında belediye tara- fından şeraiti hususiye vazolunur.
Bu ocakların bacaları, bulundukları mevki- den, nısıf kutru ( 1 0 0 ) metre olan bir daire da- hilinde kalacak binaların en yüksek noktasını ('6) metre tecavüz etmek üzere inşa edileceklerdir.
Aptesaneler:
M a d d e 56 — Bilumum aptesaneler bilâ va- sıta havalanan ve aydınlanan mahallerde tesis olunur. Aptesanelerin lâakal cidarlarından biri haricî serbest hava ile doğrudan doğruya temas- ta bulunmalıdır. Aptesane kapıları mutfak dahil- lerine ve iskâna tahsis edilmiş olan odalar dahi- line açılamaz.
M a d d e 57 — Her, iki odalı dairenin bir ha- lâsı olacaktır. Münferiden kiraya verilen veya ikişer ikişer kiralanan odalar için heT altı odaya bir ha?â inşa olunacaktır. Mağaza olarak kullanı- lan mahaller ile, büro, attölye veya imalâthane- lerin dahillerinde veya avlularında lüzumu kadar aptesane'eri bulunması zaruridir.
Dahillerinde bir çok eşhasın toplandığı ma- haller (kahve, gazino, birahane, meyhane .ve saire) de keza güzelce havalandırılmış aptesane-
leri ve idrarlıklan ihtiva edecektir. Bu aptesane- ler umumî salondan bir (vestibül) ile tecrit edi- lecek ve aptesanelerin kapıları d o ğ r u d a n doğru- ya salönlara açılmıyacaktır.
M a d d e 5 8 —• Aptesane taşları ve idrarlıklar su geçmez mücellâ bir m a d d e d e n imal olunacak ve bir su sifonunu ihtiva edecektir. Aptesane mecraları su geçmez olacak ve dahilî kuturları ( 0 . 1 2 ) metreden aşağı olmıyacaktır. Aptesane- lerin şakulî mecraları çatı fevkinden yukarı kâfi bir irtifaa kadar temdit olunacak pencerelerden, ve su depolarından m ü m k ü n mertebe uzaklaştı- rılacaktır. Bu temdit olunan mecraların fevkani fethaları tahammuz etmez bir tel kafesle setrolıı- nacak, bu kafesin delikleri sinek ve sivrisinekle- rin nüfuzuna mâni olacak derecede küçük bulu- nacaktır.
M a d d e 5 9 — B i l u m u m su ve kirli su mecra l a n muayene ve tamire müsait bir şekilde tesis olunacaktır.
Pislik çukurları:
M a d d e 60 — Pislik çukurları ihzarı mecbu- rîdir, ve berveçhiati şekilde hazırlanacaktır:
Sahası lâakal ( 4 ) metremurabbaı olacak, uf- kî maktamın en küçük dıl'ı ( 1 . 6 0 ) d a n aşağı ol- mıyacak, üstü kârgir tonozlu bulunacak ve de- rinliği anahtar taşının alt yüzünden itibaren asga- rî iki metre olarak ölçülecektir. T o n o z kavisinin fleşi karşılıklı iki üzengi mesafesinin 1 / 3 ten aşağı olmıyacaktır. Bazı ahvalde ve pislik çukurları bi- na haricinde olmak şartile üzerleri d ü z olarak kapatılmasına belediyece müsaade olunur.
Tonozun zirvesi seviyesinde, bir boşaltma fethası tesis edilecektir. Bu fethanm maktaı asga- rî olarak ( 1 ) metreye ( 0 . 6 0 ) metre bulunmalı- dır. Bu fethe daimî surette m u h k e m bir kapak ile mestur bulunacaktır.
Beden duvarları ve tonoz çimento v e y ı su kireci harcı ile kârgir olarak imal olunacak, dahilî sathı ( 0 , 0 5 ) sihanında yine çimento sıva ile sı- vanacaktır. Bütün köşe zaviyeleri lâakal ( 0 . 1 0 ) nısıf kutrunda bir daire kavsi ile yuvarlatılacak- tır.
Gerek binanın beden duvarlarına ve gerek- se komşu bir bina duvarına mülâsık olarak yapı- lacak pislik çukurlarının bina duvarı cihetine ge- len kısmında çukur duvarı ile bina duvarı ciheti- ne gelen kısmında çukur duvarı ile bina duvarı arasında lâakal ( 0 , 2 0 ) metrelik bir boşluk bıra- kılarak inşa etmek zaruridir.
Çukurlar dahilinde münferit ayak, kontrfor ve dahilî yüzden dışa çıkıntdı her hangi bir kısım tesis olunamaz. Tonozun anahtar taşı seviyesin- de çukura açılan aptesanelerin şakulî mecraları m ü m k ü n olduğu derecede şakulî olarak vazolun- malıdır. Mezkûr mecralar gre veya fonttan ol- malı ve dahilî kuturları ( 0 . 1 5 ) ten aşağı bulun- mamalıdır. Bu künkler çatı haricine kadar tem- dit olunarak havalandırılacaklardır.
Daima, bu şakulî aptesane künklerine mu- vazi olarak ayni kuturda bir de havalandırma mecrası tesis olunacaktır. Mezkûr mecra bir ni - hayeti ayni şekilde çukur dahiline açılacak ve di- ğer nihayeti dahi tamamen çatı haricine kadar temdit edilmiş bulunacaktır.
Bu mecraların haricî fethaları, sinek ve siv- risineklerin duhulüne m â n i olmak üzere taham- m u z etmez bir m a d d e d e n tel kafesle setroluna- caktır.
Bu şekilde ihzar edilmiş olan pislik çukur- ları kullanılmıya başlamadan evvel belediye ida- resinin tasvibine arzolunur. V e m e m u r u mahsu sun ziyaretile şeraiti mevzuası dahilinde inşa edil- diği tesbit edildikten sonra kullanılması için mü- saade verilir.
Çukurlar her boşaltılmayı müteakip dezen- fekte edilmelidir. Şeraiti atiyeyi ihtiva etmiyen ^ pislik çukurlarının kullanılmasına müsaade edil- m e z ;
1 — Haricî hava ile temasta bulunmıyan yani havalandırılmıyan;
2 — Nizamî şekli altında buşaltma fethası bulunmıyan;
3 — B o d r u m katlarında ve kavlarda bu- lunupta, boşaltma keyfiyeti borular ve emici ci- hazlarla temin edilen;
4 — Dahilî cidarları üzerinde çıkıntılar bu- lunan ;
5 — V a z i h Tîir şekilde, eksikleri ihtiva eden;
6 —r- Sızan;
7 — K o m ş u duvarına bitişik olup ta bir aralığı ihtiva etmeksizin d o ğ r u d a n doğruya du- vara iltisak eden;
8 Kuyulara çok yakın bulunan, (asgarî 10 metre).
Müteharrik pislik kapları:
M a d d e 61 — Müteharrik pislik kapları an- cak m a d d e ( 4 1 ) de mevzuu bahs hafif inşaat- larda kullanılabilir. Bu kaplar; binalardan hariç, mücerret olarak kullanılan aptesanelerde bu'u - nacaklardır. Bu kaparın mevzu b u l u n d u ğ u yerler
bir kapı ile mücehhez, temizlenmesi ve derununa girilmesi kolay ve çimento zeminli olacaktır. Bu mahal her iki günde bir temizlenecek ve dezen- fekte edileceklerdir.
Tezek, fışkı ve gübrelikler:
M a d d e 62 — Tezek çukurları meskenler - den ve kuyulardan m ü m k ü n olduğu kadar uzak- larda tesis olunacaktır. Bu çukurların cidarları sızıntı yapmıyan malzemelerle inşa edilmeli ve massetme kabiliyeti olmıyan bir malzemeden mü- teharrik bir k a p a k l a örtülmelidir.
Su cereyanları:
M a d d e 6 3 — Çatılar ve taraşlarda teraküm eden y a ğ m u r sularını sokaklara akıtmak memnu-
Ç a t ı ve terasalerın y a ğ m u r suları, kâfi mak- talı derelerle toplanmalı. İnme borular vasıta- sile zemine kadar isal edilmelidir. İnme boruları d a i m a m ü k e m m e l bir halde bulunacak ve kat'iy- yen sızıntı yapmıyacaktır.
Kirli ve bulaşık sularla sanayi de kullanıl - mış suları yollara akıtmak memnudur.
M a d d e 6 4 — U m u m î mecralara civar her inşaatın, bulaşık ve yağmur sularını u m u m î mec- raya raptedecek olan toprak altı kanalizasyonu- nu belediye vücude getirir. M a d d e - 60 - d a k i nizamî şartları haiz pislik çukuru bulunmıyan bil- u m u m apartmanlarda halâ sularını deffetmek için mezkûr suların belediyenin tasdik ve tasvip edeceği bir sistem dahilinde kâfi miktarda «sep- tik» çukurlardan geçirildikten sonra u m u m î mec- raya raptı m ü m k ü n d ü r . Bu çukurların eb'adı apartımanda mevcut dairelerin adedi ile müte- nasip olmalıdır.
M a d d e 6 5 — Kanalizasyon menfezi bulun- mıyan sokaklarda - eğer yaya kaldırımı mevcut değilse - y a ğ m u r suları küçük bir kanal vaaıtasile yolların iki tarafındaki derelere, yaya kaldırımı mevcut olduğu taktirde yaya kaldırımın altından geçecek bir madenî mecra vasıtasile keza yolların iki tarafındaki derelere akıtılır.
A h ı r l a r :
M a d d e 6 6 — Ehlî hayvanların ikametine tahsis edilecek olan mahaller berveçhiati şeraiti ihtiva etmelidir:
Binaların ikamete tahsis edilmiş olan aksamı ile d o ğ r u d a n doğruya münasebettar olmıyacak, t a m a m e n d o l u bir duvar, yanmaz, su geçmez bir döşeme veya tonozla tecrit edilmiş bulunacaktır.
Daimî bir surette havalandınlmah ve aydınlatıl- malıdır.
Havuzlar ve su kapları:
M a d d e 6 7 — Bilumum su depoları, sarnıç lar veya içi su dolu mahaller, ağızları gayet muh- k e m bir surette kapalı olmadıkları takdirde: Si- neklerin ve sair hayvanatın girip te içinde yaşa malarını mennetmek için ağızları madenî bir tel kafesle kapattırılacaktır. Belediye idaresinin hu susî müsaadesini haiz olmıyan üzeri açık ve duT- gun su havuzları memnudur.
I V
İ N Ş A A T I N S U R E T İ C E R E Y A N I U m u m î yollar kenarında tesis edilecek in - şaat sahaları:
M a d d e 6 8 — Yollar üzerinde, inşaata müte- allik her nevi iptidaî ihzarat ve bilcümle inşaat malzemelerini yığmak ve yollar üzerine moloz, yığıntı ve b o z m a depo etmek sureti umumiyede memnudur. Berveçhiati m a d d e d e zikredilen ahval müstesnadır.
M a d d e 6 9 — İnşa edilmekte bulunan bina arsalarının vaziyeti dahiliyeleri itibarile zarureti kat'iye b u l u n d u ğ u ve berveçhiati şekillere inhisar etmesi takdirinde yollar üzerine moloz, inşaat malzemesi ve sairenin d e p o edilmesine müsaad»
olunur.
1 — Depolar yalnız muvakkat zamanlara inhisar ederse. Bu taktirde d e p o edilen malzeme- nin derhal kaldırılması, b u işin her gün büyük bir sür'at ve intizamla cereyan etmesi ve geceden evvel yolun temizlenmiş bulunması lâzımdır;
2 — Y o l üstüne d e p o edilecek olan eşyanın miktarı bir araba yükünü geçmez ise;
3 D e p o edilen eşya murat ve ubura, su- ların cereyanına mani olmazsa;
4 — Zarureti fevkalâde karşısında kalındığı taktirde geceden evvel sokağa yığılmış olan mal- zemenin kaldırılması m ü m k ü n olmazsa. (Bu ma- hali kâfi derecede tenvir etmek lâzımdır).
6 Toprak, moloz, pislik çnkurlan kazılır- ken çıkan mevat ve onların enkazı yollara kon- maksızın derhal naklolunmahdır.
M a d d e 70 — Her hangi bir yolun kenarın- da inşaata, tamirata, veya bir binanın yıkılmasına başlanacağı zaman zaruret olduğu taktirde yol k e n a n n d a bir yapı sahası tesisine müsaade verilir.
Bu inşaat sahasındaki faaliyetin devamı müddeti belediye tarafından tesbit olunur.
Bu suretle tesis olunan yapı sahaları daima bir tahtaperde ile ihata edileceklerdir. Bu tahta perdeler geceleri kâfi miktarda fenerlerle tenvir olunacaklardır.
Bu hudut haricinde madde ( 6 9 ) de zikredi- len şekillerden gayri depo ihdas etmek memnu-
Madde 71 — Madde ( 7 0 ) de şeraiti tesbit edilmiş olan yapı sahaları hududundan dışarı, hiç bir moloz, döküntü, taş, k u m kireç ve saire dö- külmiyecek ve bu huduttan dışarı yola, inşaat aksam ve malzemesinden hiç bir şey düşmiye- cektir.
Madde 72 —- Yapı sahasının yol üzerindeki çıkıntısı, yani istikamet hattını tecavüzü, hiç bir vakit (4) metreden ziyade ve yaya kaldırımın kenarına (0,30) metreden daha kısa olamaz.
Yaya kaldırım olmayan yollarda bu çıkıntı ( 3 ) metreyi geçmemek üzere tayin olunur ve arzı ( 3 ) metreden az olan yollarda; yolun kena- rında hiç bir suretle yapı sahasına müsaade olun- maz.
Temeller:
Madde 73 — Temeller sağlam arazi üze- rinde tesis olunmalı, mümkün olduğu kadar mu- kavemetli ve gayri kabili nufuz malzemeden inşa edilmelidir. Temel çukurlarının küşadı esnasında çukurların yol cihetine gelen yüzleri, toprağın çökmemesi için, mükemmelen takviye olunmalı- dır. Bu çukudann cidarları mümkün olduğu de- recede şakulî olarak inmeli, arzları irtifalarının beşte birini geçmemelidir.
Temel divan yüzü ile temel çukuru yüzü ara- sında kalan boşluklann doldurulması, temel dıva- rının zemin tesviyesine gelmesile beraber derhal başlamalıdır. İstikamet hattından itibaren arsa- nın derinliğine doğru ( 5 ) metrelik bir saha da- hilinde açık temel çukurları bırakılmalıdır.
İskele:
Madde 74 — Sabit iskelelerin sokak üzerin- de olan azamî çıkıntısı madde ( 7 2 ) de tesbit edi- len yrpı sahası hududunu tecavüz edemez. Yalnız arzlan (3.40) dan eksik olan sokaklarda (0.40) metdelik çıkıntıyı haiz bir iskele tesisine müsaade olunur.
Madde 75 — İnşaat müteahhitleri ve bina
inşasını deruhte etmiş olan her şahıs iskelelerin selâbet ve emniyetini teminden mes'üldür. İskele- ler sağlam olarak inşa edilecekler; her dikme, kaidesinde bir kârgire istinat edecek (0.30) met- reden az olmamak üzere toprağa gömülü bulu- nacaktır.
Dikmeler yekdiğerine ufkî çubuklar ve ke- restelerle bağlanacaktır. İki dikme arası ( 3 ) met- reden fazla olamaz, diğer taraftan mezkûr dikme- ler kerestelerle cephe dıvanna rabtedilmiş olma- lıdır.
Sabit iskelelerin döşemeleri üzerine inşaat malzemeleri vazetmek suretile onları yüklemek memnudur. Sabit iskeleler yolları fuzuli yere da- raltmıyacak ve sulann cereyanına mani olmıya cak bir şekilde tesis olunacaktır. .
Madde 76 — Müteharrik iskeleler döşeme- leri altından demir Etriye'ler geçirilmek suretile her üç metrede bir sağlamca ipler vasıtasile bina- ya raptolunacaklardır. Bu ipler inşaatın en sağlam yerlerine tesbit edilmiş makaralar vasıtasile iske- leleri hareket ettirmekte kullanılacaktır.
Balkonlar, çatı mertekleri, ve saçaklarla bi- na yüzlerinde mevcut bilumum demir çıbuklar ve parmaklıklar; tahrik makaralarile iskelelerin tali- kında birer mesnet olarak kullanılamazlar.
Bu iskeleler dış yüzlerinde bir korkuluk kü- peştesini (garde - corp) havi olacak ve döşemeleri sabit iskelelerde olduğu gibi imal edilecektir mü- teharrik iskeleler gece vakti asla mahallerinde terk olunamazlar.
Takviye ayaklan:
Madde 77 — Takviye ayakları diye dıvarlar derununda, onları takviye veya bölme dıvarlarına raptetmek için yapılan kârgir veya meşe ayaklara denir.
Zemin kattan maada bir kattan daha ziyade katı ihtiva eden binalarda cephe dıvarlannın her iki nihayetinde kesme taştan takviye ayakları yap- mak zaruridir.
Madde 78 — Belediyenin hususî bir müsaa- desi olmaksızın, harap vaziyette bulunan binaları veya bina aksamından her hangi birini istikamet hattını tecavüz edecek şekilde destek vazederek takviye etmek memnudur. Acil tehlike karşısında malsahibi tarafından bu destekleme ameliyesi ya- pılmak için müsaade istihsaline lüzüm yoksada mülk sahibi en kısa bir zamanda yaptığı bu işten belediyeyi - haberdar etmek mecburiyetindedir.
Destekler; bu tehlikeli binanın tamir ve tak- viyesi için lâzım gelen müddetten evvel, kaldırıla- mazlar. V z ' ı zaruri görülen destekler m ü m k ü n olduğu kadar murur ve ubura mani olmıyacak şe- kilde konulmalıdır.
Y a p ı sahalarının ve iskelelerin tenviri:
M a d d e 7 9 — Bilumum yapı sahaları, iske- leler ve takviye ayakları, sureti umumiyede yollar üzerinde terk edilmiş depolar bütün bir gece esasında yani güneşin batmasile doğmasına ka- dar geçecek zaman zarfında tenvir edilecekled- dir.
Eğer yolun ( 1 0 ) metreden fazla bir uzun- luğu işğal edilmiş ise bu mesafenin her iki niha- yetine birer fener konması iktiza eder.
Fenerler ziyalarını yolun her tarafını bilhas- sa murur ve ubur için tehlikeli cihetlerini aydın- latabilecek vaziyette bulunmalıdır.
t - V
U M U M İ Y O L L A R Ü Z E R İ N D E İ C R A E D İ L E C E K A M E L İ Y A T Y a y a kaldırımları ve galeriler:
M a d d e 8 0 — Yollar üzerinde yaya kaldı- rımları y a p m a k ve galeri küşat etmek ancak be- lediyenin reyi ve onun göstereceği şekil ve tarza riayet etmek şartile ve ayni idarenin müsaadei mahsusasile olur.
M a d d e 81 — H e r hangi bir mülk sahibi u m u m a ait bir yol üzerinde ameliyat ve hafriyat müsaadesini almış ise; yol zemini üzerinde tulen yapacağı hafriyat ve ameliyat yolun ( 5 0 ) met- relik bir imtidadım tecavüz edemez. Bu miktar tecavüz edilmek istenildiği taktirde mezkûr ( 5 0 ) metrelik saha üzerindeki ameliyatın ikmal ve it- m a m ı n d a n ve bu sahanın tamamen kapattırılarak murur ve ubura müsait bir şekle konmasından sonra tekrar bir ( 5 0 ) metrelik mesafenin küşa- dına müsaade olunabilir. Bu ameliyat ve hafriyat yolun arzan katedilmesini icap ettiriyorsa (Şose) kısmının nısfını asla tecavüz edemez ve keza yolun diğer nısfına ameliyatın intikali zarureti hasıl olursa, yolun evelki nısfı tamamen kapat- tırılmadan, murur ve ubura müsait bir hale kon- m a d a n yohın diğer nısfı için ameliyata mübaşeret olundırılmaz.
M a d d e 82 — Bu hafriyat imlâ edilirken
( 0 . 2 0 ) şer metrelik tabakalarla imlâlar vücude getirilecek, her tabaka güzelce sulanarak ( 2 0 ) kilogram ağırlığından eksik olmıyan tokmaklar- la döğülmek suretile tazyik edilecektir.
M a d d e 83 — Yollar üzerinde ameliyat ve hafriyat için müsaade istihsal etmiş olanlar, ayrı ve hususi bir müsaadeyi haiz olmadıkça san'at eserlerini, u m u m î idareler ve hususî eşhas tara- fından yapılmış olan toprak altı su yollarını, mecraları ve sair bilcümle tesisat şebekesini, su kemerlerini tahrip edemezler. O n l a n şekli aslisi ile muhafaza etmek mecburiyetindedirler.
Bu nevi tesisatı sahipleri hesabına belediye kendi vesaiti ile tamir ve takviyede salâhiyet- tardır.
M a d d e 8 4 — Yollar üzerinde ameliyat ve hafriyat yapmak için müsaade istihsal etmiş olan- lar, her kısım işin tatbik ve ikmalinden sonra toprak, moloz ve inşaat malzemelerini derhal kaldırmak ve yolu serbest bırakmak mecburi- yetindedirler.
M a d d e 8 5 — Yollar üzerinde açılmış olan hufreler daima kenarlarına ip gerilmek suretile tahdit edilmeli ve muhafaza altına alınmalıdır.
Gece zamanı yani güneşin tuluu ile gurubu arasın- daki zaman arasında bu hufreler tenvir edilmeli ve fenerler hufreenin her iki nihayetine konmalıdır
Hususî arsaların ifrazı:
M a d d e 8 6 — İnşaata tahsis olunacak arsa- ların ifraz ve tahdidi belediyenin ruhsatı ile olur.
İfraz edilen arrazideki müfrez arsaların, temiz ve girli sularile, pisliklerin d e f i hususunda icap eden kanalizasyon şebekesi ifraz edilen mülkün sahip- leri tarafından belediyenin göstereceği bir şekil- de yaptırılır. M ü l k sahibi müfrez arsaların vazih hududu ile mezkûr arazi dahilinde murur ve ubu- ra tahsis edilmiş olan yolların istikamet ve arz- larını sarih surette gösteren bir plânı belediyenin tasdikine arzedecektir. Belediye idaresi bu plân üzerinde u m u m u n sıhhat ve emniyeti ile murur ve uburun kolaylıkla temini ve bediî zevkin tat- mini hususunda her türlü faideli tadilât, tashihat yapmak ve onu tatbik ettirmek hakkım haizdir.
Mezkûr arazi üzerinde şehrin umumî plânı ile alâkadar bir istikamet mevcut ise arazinin ifrazı mevcut istikamete göre yapılır.
İfraz edilmiş arsalarda yol genişlikleri:
M a d d e 8 7 — İfraz edilen arsalar meyanın-
da murur ve ubura tahsis edilecek olan yolların arzı ( 1 0 ) metreden aşağı olamaz.
Madde 88 — İfraz edilen arazinin, müfrez arsaları üzerine bina yapılabilmesi için evvele- mirde küşat edilmiş olan sokakların mülk sahibi tarafından murur ve ubura ve aulann cereyanına müsait bir şekle konması lâzımdır.
Madde 90 — Halkın murur ve uburuna tahsis edilmiş olan ve belediyeye ait bulunmıyan bilcümle hususî yollarda polis ve belediye niza- matına riayet edilmesi mecburidir. ,
M a d d e 91 — Belediye hususî yolların her iki nihayetine parmaklık veya buna müşabih bir mania ile geceleri kapatılmasını ve her iki niha- yete (hususî yol) gelimelerini havi bir levha talik olunmasını talep edebilir.
Madde 92 — Belediye idaresi istikamet hattı üzerinde bulunan, viranelerin ve boş arsa- ların etrafını iki metre irtifaından dun olmamak üzere dıvar veya tahtaperde ile kapatılmasını mülk sahiplerinden istemek hakkını haizdir.
Madde 93 — Sıhhati umumiye noktai na- zarından belediye idaresi keza, bataklıkların ve çukurların kaldırılması veya kurutulmasını sahip- lerinden talep edebilir.
V I I
Hususî vaziyetler:
M a d d e 94 — Mazagan şehri ( 5 ) kısma münkasemdir.
1 Yerli ahalinin oturduğu mıntaka.
2 — Ticarî ve idarî mıntaka.
3 — Ik ametgâhlar ve sayfiyeler mıntakası.
4 — İki sınaî mıntaka.
Bu mıntakaların hududu, belli başlı cadde- lerinin istikametleri ve arzları ile bütün şehrin sahası, tevsi ve tanzimplânı üzerinde gösteril- miştir.
Yerli mıntaka:
M a d d e 95 — İşbu nizamatın inşaat faslına ait 12 den 41 (dahil) re kadar maddeleri yerli mıntakasındaki evlerin inşaatında tatbik olunmaz Madde 96 — Yerli mıntakasında evlerin mecmu irtifaı ( 1 2 ) metreyi tecavüz edemez.
M a d d e 97 — Yerli mıntakada bir zemin ka-
tı ve bir kattan ve ilâveten inşa olunacak kısmı di- ğer bir kattan fazla katta bina inşa olunamaz bu kısmî kat bütün bina sahasının nısfını tecavüz ede- mediği gibi cephesinin tuli dahi bütün bina cep- hesi tulinin üçte ikisini tecavüz edemez.
Madde 9 8 — Bilcümle inşaatlar mecburi olarak terasa ile örtüleceklerdir.
Madde 99 — Binaların dahili teşkilâtına ait olan 49 dan 51 (dahil) re ve ( 6 4 ) den 66 (dahil) ye kadar olan maddeler bu mıntakada yapılan inşaatlarda tatbik olunmaz.
Yerli mıntakasında inşa edilecek olan bina- lar hakkında bervechi ati nizamat caridir.
Camla mestur avlular:
Madde 100 — Üzerleri camla mestur avlu- lar, şakulî yüzlerinden birinde; (0.40) metre irti- faından aşağı bulunmamak ve boşluk sahasıda avlu sahasının üçte birinden dun olmamak şartile serbest hava ile daimi surette temasta bulunan bir havalandırma tertibatına malik olmadıkça yatak odalarını, mutfakları, salonları ve nede halâları aydınlatmak ve havalandırmak hususun- da kullanılamazlar.
Budrum katlan ve kavlar:
Madde 101 — Budrum katları daima ser- best hava ile temasta bulunacak menfezlerle havalandınlmalıdır.
Binanın iskâna tahsis edilmiş aksamı ile kav arasında münasebet temin eden bilcümle kapılar ve açıklıklar ihdası memnudur. H i ç bir şekilde budrum katlan iskâna tahsis olunamazlar.
Zemin katlan:
Madde 102 — Zemin katlarındaki iskâna tahsis edilmiş aksamın zemini gayrikabili nufüz olacaktır.
D ü k ânlar:
M a d d e 103 — Yiyecek, bilhassa, balık, sucuk, et ve sairfc satan ve muhafaza eden dü- kânların zemini gayrikabili nufuz bir döşeme ile ve keza iki metre irtifaına kadar da gayri kabili nufuz ve meclâ bir madde ile dıvarlar mestur ola- caktır. Hiç bir raf yaya kaldırım zemininden itiba- ren (0.60) metreden aşağıya bir irtifada tesis olu- namaz.
İkametgâh ve sayfiye mıntakası:
M a d d e 104 — İkametgâh ve sayfiye mın- takasındaki bilcümle inşaatlar bir zemin kat ile
iki kattan fazla olarak inşa edilemezler.
Z e m i n katı sahasının üçte ikisini tecavüz etmemek üzere sureti umumiyede bir ilâve kat inşasına ruhsat verilir.
M a d d e 105 — Açık lociyalar, balkonlar, Pergola ve Belveder ve iskâna yaramıyan her türlü inşaat irtifa hududu rahilinde sayılmazlar.
Bu nizamnamenin (inşaat) fashndaki çıkıntılara ait m e v a d d ı aynen tatbik olunur.
M a d d e 106 — Meydan ve yol kenarında b u l u n a n her bina sahibi yol veya meydanın im- tidadınca binasının önünde boş bir saha bırakma- ğa mecburdur. Bu sahanın arzı bina ile yol arzları na nazaran şöyle olacaktır.
( 3 ) metre; ( 1 0 ) metre arzındaki sokak- larda.
( 4 ) metre; ( 1 5 ) metre arzındaki sokak- larda.
( 5 ) metre; ( 2 0 ) metre ve daha ziyade arzın- daki sokaklarda.
M a d d e 107 — İkametgâh ve sayfiye ma- hallesinde ifraz edilecek arsalarda yukariki mad- d e d e mevzuu bahs yolların genişliğinde olan yol- larda istikamet hattı üzerinde ve muayyen bir derinlikte boş sahalar bırakılması nazarı dikkate alınacak b u keyfiyet ( 8 ) metre arzından d a h a d u n olan yollarda dahi nazarı dikkate alınacak- tır.
M a d d e 108 — U m u m şehrin haricî hudu- d u n u teşkil eden yolun haricinden itibaren ( 5 0 0 ) metrelik bir derinlik dahilinde tehlike, ve sıhhati umumiyeye muğayir her nevi inşaat memnudur.
Sınai m m t a k a s ı :
M a d d e 109 — Fazla miktarda d u m a n çı- karan ocakları ihtiva eden, atelyeler, ve imalât-
M ü s a b a k a :
Z o n g u l d a k ' t a yapılacak Halkevi bina pro- jesi, İkincikânun ayının birinden itibaren Şubat ayının on beşinci gününe kadar müsabakaya vaz- olunmuştur. Müsabaka şeraiti ile bina hakkında
haneler fena kokular neşreden, gaz, buhar ve toz hasıl eden imalâthanelerle, kürültü çıkaran ma- kina, motor ve ocak tesisatı, şehrin tevsi p l â n ı üzerinde tahdit edilmiş ve bu işe tahsis edilmiş olan mahallelerden başka bir yerde tesis oluna- maz.
V I I I U M U M İ V A Z İ Y E T L E R Tahkik raporları:
M a d d e 110 — İşbu nizamname a h k â m ı n a göre ve bu nizamname hududu dahilinde iş yap- mak müsaadesini almış olanların mesaisi beledi- ye memurları tarafından daima tahkik olunur.
Yapılan iş alman müsaadenin hudutları dahilinde ve ona muvafık olarak devam etmediği taktirde nizam hilâfıhareket edildiği beyanile bir rapor tanzim olunur.
Nizam haricî hareketler:
M a d d e 111 — İşbu nizamname a h k â m ı n a muhalif hareketler nafıa idaresi memurları, polis memurları ve komiserleri, jandarmalar ile umu- miyet itibarile kanunî şekilde tahlif edilmiş me- murin tarafından tesbit olunur.
Belediye bu iş sahiplerini kanunî takibata sevk ve tehlikeli gördüğü binaları hedmettirmek salâhiyetini haizdir.
Sıhhati umumiye ve emniyeti ihlâl eder ma- hiyette görülen binaları iskân edilmekten men eder.
M a d d e 112 -— İşbu nizamnamenin şehir mahalâtmda, dıvarlara yapıştırmak suretile ilân, neşr ve tatbikına belediye reisleri memurdur.
nirvıaK. Se*ve:2. Scujı -i1~ İZ T - S a m / f e . ev/vel -W3JL
u m u m î malûnıat ve esasat Ankara'da Cumhuri- yet H a l k Fırkası Kâtibi Umumîliğinden ve İstan- bul'da C. H . F. İstanbul Vilâyet merkezinden ve Zonguldak'ta Halkevi reisliğinden; müracaat edenlere verileceği ilân olunur.
