B l b l i o g r a f l :
S A N A T A N S İ K L O P E D İ S İ
Prof. Celâl Esat Arseven (İstanbul Mebusu)
Prof. Celâl Esat Arseven'in yıllardan beri üzerinde çalıştığı, Ibu kitabın birinci fasikülü Maarif Vekilliği tarafından neşr edilmiştir, kitap, Maarif Vekili Hasan Ali Yücel'inı bir takrizi ile başlamak-ta ve bundan sonra Celâl Esadın bir ön sözü bulun-maktadır. Her iki yazıda, sanat ansiklopedisinin ehemmiyet ve lüzûmunu iyi bir şekilde tebarüz et-tirmektedir. Bu eser, Mimar, Ressam, Heykeltraş ve diğer bütün sanatkârların kendi domenlerinde sanat lûgatına karşı duydukları ihtiyacı, karşılaya-cak ilik İbir teşebbüsün mahsulidir.
Yıllardan beri, .bilhassa dü inkilâbından sonra sanat terimlerimizde, karşılaştığımız müşküât bü-yük olmuştur. Bu noksan bilhassa yeni yazılan ki-taplarda kendini göstermiş, eser sahipleri, türkçe
karşılıkları mevcut olmayan birçok terimleri, ayrı, ayrı ve muhtelif lisanlardaki- asılları (gibi, kabul ederek kullanmak mecburiyetinde kalmışlardır, bu ise sanat lugûtcemizde şüphesiz ki bir anarşi do-ğurmuştur.
Yıllardan beri, [güzel sanatların muhtelif branşlarına, bilhassa sanat tarihine, kendini vakf etmiş olan Celâl Esat bu noksanı çok evvelden gö-rerek ilk deneme olmak, üzere 1908 yılında «İstila-hatı mimariye» adlı küçük eseri yazmıştır. Celâl Esat bundan sonra 1926 da (Sanat kamusu) nu
neşretmiştir.
Daha igeniş bir şekilde (Sanat ansiklopedi) sini hazırlamağa başlayan Celâl Esat, çalışmalarını ilmî esaslara dayanmak suretile muhtelif lisanlardaki kamusları Türkçe lûgatlan bu meyanda sanat eser-lerini, taramış güzel sanat ile ilgili bütün kelimeleri tasnif etmiş ve mümkün olduğu derecede sözleri yerlerinde kullanmağa çalışmıştır.
Güzel sanatlar, lügatimizin binlerce terimi bu-lacağı muhakkaktır. Müellifin ön sözünde yazdığı-gibi, bütün bu kelimelere eski ve bugünkü lisanı-mızda tesadüf etmek imkânı yoktur. Bu itibarla, müellif b u ıgünkü dil anlamımıza uygun olarak ba-zı terimlerin Türkçelerini bulup koymuş, baba-zıları- bazıları-nı da aldığı lisabazıları-nın özel söyleyişine ıgöre türkçe
hanflerile yazmıştır.
Kitap basılmadan önce, güzel sanatlar birli-ğinde teşekkül eden bir heyetle, güzel sanatlar aka-demisinde mesleki terimler için toplanan profesör-ler heyetinin tetkikinden geçmiştir. Terimprofesör-lerin,
her iki heyet tarafından bazı tadillere uğradığı an-laşılmaktadır.
Celâl Esat Arsevenin bu gün elimizde bulunan eseri ferdî bir teşebbüsün neticesi olan kıymetli bir başarıdır.
Mütehassis bir heyetin, yıllarca çalışmadan sonra meydana getirebüeceği mühim bir mevzu o-lan Sanat Ansiklopedisini, bu ihtiyacı herkesden önce duyan ve yorulmadan büyük bir sabır ve ener-ji ile yıllarca üzerinde çalışarak elimize tevdi eden profesör Celâl Esad'a burada teşekkürü borç biliriz. Bu vesile ile eserin diğer fasiküllerinin bir an evvel basılmasını 'temin etmesini Maarif Vekil-liğinden beklemekte olduğumuzu' kayd etmek is-teriz.
Z. S. O T E L C İ L İ K V E T U R İ Z M
Millî kredisi
(Türkiye'de Otel durumu ve dâvası) Yazan: Süreyya Ergün
Basım ve Yayın U. Müdürlüğü Turizm müdürü
Basın ve Yayın Umum Müdürlüğü Turizm dairesi müdürü Süreyya Ergün tarafından yazıl-mış olan bu eser, bilhassa harb sonrasında, memle-ketimizin şiddetle ihtiyaç hissedeceği Otelcilik ve Turizm dâvasından bahsetmektedir. Kitabda baş-lıca şu bahisler vardır.
I — Otelcilik ve Turizm kredisi nedir? Na-zarî bakımdan Otelcilik ve Turizm kredisi.
II — Yabancı memleketlerde otelcilik ve tu-rizm kredisi (İsviçre, Fransa, İtalya, Yunanistan ve diğer memleketler).
III — Türkiyede otel durumu ve otel dâvası. Bir millî tuırizm plânına olan ihtiyaç. Otel dâ-vasının kendi bünyesine hâs tedbirler, millî otelci-lik ve turizm kredisi bizde nasü' kurulabilir?.
IV — Yabancı memleketlere ait mevzuat ve mevzuat ve metinler vardır.
Süreyya Ergün'ün uzun tetkiklerden sonra meydana getirdiği bu eser birçok dikkate değer fi-kirleri ve teklifleri ihtiva etmektedir.
Kitapda bir Millî Turizm plânına olan ihtiyaç bahsinde müellif şöyle demektedir.
Otellerimizi nasıl kurabiliriz? Cevap verelim:
— Parça tedbirlerle değil, fakat memleketin turizm ve imar ihtiyaçlarını kül halinde derpiş eden turizm plânlarile!
Bu plânlar : a) Turizm bölgelerinin tesbitini, ib) Bu bölgelerin her bakımdan tetkikini, c) Ayni bölgelerin, turistik ehemmiyeti ıhaiz şehir ve kasa-balarının imarı, d) Bölgelerde sayfiye, plâj, kaplı-ca, kür ve 'tebdilihava yerleri ve arkeolojik istas-yonlar arasında yollar yapılmasını münakale te-mini, e) Bölgeler arasmda kolay muvasaseler
(bil-hassa kara yolile) temini, f) (Bölgelerde turistik tesislerin (Otel, gazino, lokanta, eğlence yerleri, her türlü kür ve tedavi müesseseleri ve saire) ku-rulmasını iyi bir tarzda işliyebilmesini ve müraka-besi, ıg) Turizm bakımından meslekî terbiyeyi (Otel-cilik, aşçılık, garsonluk, rehber ve tercümanlar, kür ve tedavi müstahdemleri... ilâh., mektepleri) h) Turizm ile ilgili ev ve el sanatlarının teşviki. i) Seyahat şartlarının islâhını ve kolaylaştırılması, j) Ve niihayet bütün bölgeler ve topyekûn bütün memleket için bir turizm, kültür ve sanat propa-gandası derpiş edilmelidir.
Bu kıymetli eseri (herkese tavsiye ederiz.
H a b e r l e r ;
» S t o c h o l m d a Y a p ı K o n g r e s i Finlandalı meşhur Prof. Mimar Aalvar AaL to'nun teşebbüsü ile, Fin, İsveç ve Danimarka Mimarları Federasyonu (Stokholm) de bir kon-gre akdetmişlerdir, konkon-grenin meşgul olduğu mesele yapı sanatında, noçmalizasyon ve rationa-lizasyon meseleleridir, kongreye, 30 dan fazla Fin ve İsveçli mütehassıs iştirak etmiştir.
Kongrede, son senelerde şimal memleketle-rinde çok yayılmış olan prefayerikasyon ahşap evlerin, bugünkü fiyatlardan daha çok ucuza mal edilmeleri çareleri incelenmiştir.
Hâlen bu memleketlerde bu nevi inşaat ta-mamen birkaç büyük sermayeli fabrikanın elin-de bulunduğu için hakikatte bu binalar pahalı malolmaktadır.
Bu sebeple, şimal memleketleri mimarları ev inşaatını ucuzlatabilmek için, evin teçhizatını teşkil eden kapı. pencere ve saire gibi aksamı en rasyonel bir şekilde standardize ed<erek evleri bu günkü maliyetlerinden hiç olmazsa %25 daha ucuz mal etmek istemektedirler.
C. H. Partisi m i m a r l a r a r a s ı n d a y u r t t e t k i k l e r i i ç i n t a h s i s t a y ı r -d ı .
C. H. Fartisi tarafından yurdumuzun muhte-lif bölgelerinde mimarî eserler üzerinde tetkik-ler yapmak ve bunları röleve etmek maksadile
her sene iki veya üç mimarın parti namına vilâ-yetlere gönderilmesine karar verilmiş ve bu mak-sada sarf edilmek üzere 5.0000 lira tahsisat ayrıl-mışır.
C. H. Partisi G. Sekreterliği gönderilecek mimarları seçmesi için T. Y. Mimarlar Birliği An-kara umumi merkezine müracaat etmiştir.
Birlik bu sene için Y. Mimar, Muallim Ke-mali Söylemezolğu ile Y. Mimar Muallim Ali Saim Ülgeni intihap ederek Partiye bildirmiştir, bu yıl arkadaşlarımız tetkik ve çalışmalarını «Erzurum» da yapacaklardır, muvaffakiyet te-menni ederiz.
K a y s e r i n i n İ m a r P l â n ı : Kayseri imar plânı Nafia Vekâleti şehircilik mütehassısı Prof. Öelsner ve doçent Y. Mimar Kemal Ahmet Aru tarafından tanzim edilmeğe başlanmıştır.
A n k a r a T e k n i k Ü n i v e r s i t e s i P r o j e l e r i :
İki senedenberi, Y. Mühendis Okulundaki hususî büroda tanzim edilmekte olan Ankara tek-nik üniversitesi projelerine G.S. Akademisi Yüksek Mimarî şubesi şefi Prof. Sedat Hakkının nezareti altmda devam edilmektedir, mezkûr projenin ha-zırlanmasında Prof. P. Bonatz üe istişareler yapıl-maktadır.
C e n u p ş o s e l e r i m i z d e k a y a a s -f a l t ı k u l l a n ı l ı y o r .
Cenup bölgesi yolları mmtaka müdürlüğün-den ricamız üzerine, cenup şoselerinde kullanılma-ğa başlıyan ve iyi neticeler alman kaya asfaltı hak-kında aşağıdaki not göndrilmiştir.
