ALTI ŞAPKALI
DÜŞÜNME TEKNİĞİ
PROF. DR. HİLMİ DEMİRKAYA
DÜŞÜNME BECERİLERİ
Daha çok yaratıcı düşünme becerileri olarak da tanımlanır.
Çalışanlarınsorunlara ve çözümlere nasıl yaklaştıklarını ve nasıl yeni "bağlantılar"
oluşturabileceği kapasitesi ve becerilerini gösterir.
Çalışanların değişik ilgi alanları, farklı alanlardaki bilgilerin birleştirilmesi ve farklılaştırma yaratıcılığı artırır.
Altı Şapkalı Düşünme
Tartışmak; sizin de bildiğiniz gibi bu kültürü
bilen toplumlarda, birisi bir konuyu savunmaktır.
Gözden kaçırılmaması gereken bir konu da her iki taraf da tartışmayı kazanmanın, konuyu açıklığa
kavuşturmaktan daha önemli olduğunu düşünebilir.
Bir şeyi düşünürken genellikle yaptığımız şey her şeyi aynı anda yapmaya çalışmamızdır.
İşin zorluklarını, tehlikelerini görmeye, olumsuz sonuçlar verebilme olasılıklarını anlamaya çalışırız.
Yeni görüşler geliştirmeyi, daha çok bilgi toplamayı düşünürüz.
Neden, tüm düşüncelerimize uyacak bir tek yol olduğunu düşünürüz ? Niçin, her şeyi bir anda yapmaya çalışırız ?
Altı şapkalı düşünme yöntemi, dünyanın her
yanında en küçük işletmeden dev holdinglere kadar iş yerlerinde, ailelerde ve okullarda hemen her yerde kullanılıyor.
Çünkü bu sistem kolay ve yalındır.
Bir konu görüşülürken katılan herkes şapkalardan birini önüne koyar ve düşüncelerini onun belirttiği yönde açıklar.
"Yaşadığımız teknoloji çağında bilgiye
erişmek artık zor değil. Ama önemli olan;
elimizdeki bilgileri nasıl topladığımız ve üstün bir değer yaratabilmek adına bu bilgileri nasıl kullandığımızdır.
Düşünme yeteneği insanın sahip olduğu en önemli kaynaktır.
Bir düşünür gibi davranırsanız gerçekten de bir düşünür olup çıkarsınız .
Bir şapka takmak bilinçli bir işlemdir.
A LTI DÜŞÜNME
ŞAPKASININ AMACI
Bağlama uygunluk (iletişim) Karar verme süreçlerini
hızlandırmak Dikkati yönlendirmek Yaratıcılığı özendirmek,
Kurallara göre oynamak Düşünmeye odaklanmak
ALTI ŞAPKA ALTI RENK
BEYAZ ŞAPKA
Beyaz tarafsız ve objektiftir.
Bu şapka objektif olgular ve rakamlarla ilgilidir.
Erişebildiğimiz bilgileri değerlendirmeyi, gereksinim duyduğumuz bilgileri ortaya koymayı ve konuyla ilgili sorularımızı yöneltmeyi bu bakış açısı sayesinde gerçekleştirebiliriz.
KIRMIZI ŞAPKA
Kırmızı öfke, tutku ve duyguyu çağrıştırır.
Duygusal bir bakış açısı verir. Kırmızı, ateşi ve sıcaklığı çağrıştırır.
Bir şeyden niçin hoşlandığınızı ya da hoşlanmadığınızı bilemeyebilirsiniz.
Oysa kırmızı şapkayı kullandığınızda, hiçbir açıklama yapmaksızın duygularınızı ve sezgilerinizi söyleme
fırsatını elde edersiniz.
Kırmızı şapka takmak düşünüre “Konu hakkında duygularım bunlardır”deme olanağı sağlar. Duyguları düşünmenin önemli bir parçası olarak meşrulaştırır.
Duyguları görünür kılar, böylece duygular düşünme haritasının veya harita üzerinde rotayı çizen değer sisteminin de bir parçası olurlar
Siyah Şapka
Siyah karamsar ve
olumsuzdur, kötümserdir.
Bir şeyin niçin yapılmayacağını görür. Bir bakıma, şapkaların en yararlı olanıdır
Siyah renk bize yargıcın cüppesini anımsatır. Siyah şapka tehlikelere dikkat çeker.
Bu şapka zararlı şeyler yapmamıza engel olur.
Riskleri ve bir şeyin neden işe yaramayabileceğini
gösterir
Siyah şapka olmazsa, başımız sürekli derde girer. Bununla birlikte, siyah şapkanın gereğinden fazla kullanılması da tehlikeli olabilir.
Siyah şapka düşünmesi sorun çözme işiyle değil sorun göstermeyle ilgilenir.
Bu şapka eleştirme şapkasıdır.
Ancak bir tartışmada taraf tutmak anlamına gelmediğini özellikle belirtmek gerekir.
Olumsuz durumların ortaya çıkmaması için yapılan objektif bir girişimdir.
SARI ŞAPKA
Sarı; güneş gibi aydınlık ve olumludur. İyimser umutlu ve olumlu
düşünme ile ilgilidir.
Sarı şapkayı önümüze koyup
düşünmekle, yapılan bir önerinin değerini ve yararını saptamak için hemen çaba göstermeye başlamış oluruz.
Mükemmel bir sarı şapka düşünürünün yaratıcı olmasına gerek yoktur.
YEŞİL ŞAPKA
Yeşil, bereket ve verimli
büyüme demektir.Yaratıcılık ve yeni fikirlerle ilgilidir.
Yeşil renk, büyümenin, enerjinin ve yaşamın simgesi olan bitkileri çağrıştırır. Yeşil şapka enerji şapkasıdır
Yeşil şapkayla düşündüğünüz zaman, öneriler ileri sürer, yeni görüş ve seçenekler ortaya koyabilirsiniz. Yine bu şapkayla, ortaya atılan bir görüşe ilişkin değişiklikler önerebilirsiniz.
Yeşil şapka size çeşitli olabilirlikler yakalama fırsatı verir. Yeşil şapkayı kullanan herkes yaratıcı olmaya çaba gösterir. Yeşil şapka takmak insanları otomatik olarak daha yaratıcı hale getirmez. Ancak bu şapka düşünürlere
Ancak bu şapka düşünürlere daha yaratıcı
olmaları için gerekli zamanı ve dikkati sağlayabilir.
MAVİ ŞAPKA DÜŞÜNMESİ
Serin kanlı şapkadır. Sistematik
Düşünme .İdareci şapka ,düşünmenin Düşünülmesi sürece bütüncül yaklaşım
Mavi şapka düşünürü orkestra şefi gibidir. Diğer şapkaların kullanılması için çağrıda bulunur.
Mavi şapkayı ne düşüneceğimizi açıklamak ve bu düşüncenin sonunda neyi elde etmek istediğimize karar vermek için tartışmaya başlarken kullanırız
.
Mavi şapka, kullanacağımız şapkaları sıraya
koymak ve sonuçta elde ettiklerimizi özetlemekte de kullanılabilir
.
Mavi şapka düşünme sürecini gözler ve
oyunun kurallarına dikkat edilmesini sağlar.
Tartışmayı durdurur ve disiplini sağlar
Mavi şapka düşünürü, onda yapılmakta olan düşünme faaliyeti ile ilgilidir.
BEYAZ ŞAPKA : Tarafsız, objektif KIRMIZI ŞAPKA : Duygusal
SİYAH ŞAPKA : Karamsar SARI ŞAPKA : İyimser
YEŞİL ŞAPKA : Yaratıcılık, yeni fikir ve öneriler MAVİ ŞAPKA : Serinkanlılık, genel değerlendirme
