K.K.T.C .
••Yakm Dogu Universitesi
Fen-Edebiyat Fakiiltesi
Tiirk Dili Ve Edebiyat1 Boliimii
AHMETRASiM
" MUHARRiR BU YA "
Mezuniyet Cahsmasi
FATMA KOCABA~OGLU
IVB
950040
Haziran
1999
Lefko~a
I
K.K.T.C.
950040
K.K.T.C
Yak1n Dogu Oniversitesi
Fen-Edebiyat Fakultesi
Turk Dili Ve Edebiyat1 Boliimu
"MUHARRiR BU YA"
Romammn incelenmesi
1998-1999 Ogretim Y1h
Mezuniyet (:ah$mas1
Fatma KOCABASOGLU
Dan,,man : Do~.Dr. Biilent YORULMAZ
" MUHARRiR BU YA "
AHMETRASiM
HAZIRLAYAN
HiKMET DiZDAROGLU
DEVLET KiTAPLARI
ANKARA, 1969
T.C. MiLLi EGiTiM BAKANLIGI
BUYUK TURK Y
AZARLARI
ONSOZ
Yakm Dogu Oniversitesi Fen-Edebiyat Fakultesi Turk Dili ve Edebiyat, Bolumu, "Yeni Turk Edebivetr" dersi kapsammda yapt1g1m bu mezuniyet cahsrnasmda Ahmet Rasim'in "Muharrir Bu Ya" adh romarnndaki maddi unsurlan avnntih bir sekilde inceledim. inceledigim bu maddi unsurlar esva.rnekan ve ulasim
aradan
ile ilgiliydi.Bolumumuzden bu ogretim y1h sonunda mezun olacak arkadaslanrnla birlikte,hocam,z tarafmdan bizlere taktim edilen bu mezuniyet cahsrnarmzda amaormz gec;mis maddi kultur unsurlann anlamlanrnn qunurnuzdekl vansnnatanru gormektir. Bununla birlikte arastrrmao bir kisilik kazandirrnak ve ileride yapacaqmuz alan arastirmalanna zemin
haztrlamaktir.
Bu mezuniyet cahsmasmi hezirlarken, Ahmet Rasim'in degerli romarnnda qunurnuz toplumu ile gec;mis toplum arasmda karsilastirrna imkarnna sahip oldum. Romanda sozu gec;en blrcok kelimenin gunumuz yasammda ya anlarmrn yitirerek var olduqunu ya da tamamen yok olduqunu anlama firsanm vakatadnn. Ornegin "tayyare" kelimesinin buqun ancak yash kesimler tarafmdan zaman zaman kullarnld1gma,fakat gene; kusak nesiller arasmda bu kelimenin anlarmrnn dahi bilinmeyerek isitilmedigine sahlt oldum.
Cahsmaya baslad1g1m andan itibaren ban zorluklarla karsilastnn. Bu zorluklar arasmda en onemlisi.ulkernlzln "Milli Kutuphane" gibi merkezi bir yerde dahi, yeterli kaynaklann bulunmayrsidir.
Bana bu cahsrnamda yarduno olan,kaynak saglayan, beni vonlendiren, cahsrnarrun daha !yi olmas, icln elestiriyi esirgemeyen degerli Bolum Baskarum ve Dekarnm Doc, Dr. Bulent YORULMAZ'a savqnanrm sunar, tesekkiirlerlrni arz ederim.
Sayqilanmla Fatma KOCABASOGLU
iCiNDEKiLER
G
1r1§
..
3
Ahmet Rasim'in
Havan
4-6
sanan
7-8Blbltvoqrafvast
9-11
Maddi Unsurlarla ilgili Ac;1klamalar
I
E~yalar
12-20
Mekanlar
21-30
Ulasim Arac;lan
31-32
indeks
33-49
Kaynakc;a
so
Osmanh lmparatorluqu'nun mutlakiyet rejimi altmda gec;en son 43 y1h, Me~rutiyet devrinin kisa suren huzursuz y1llanyla Mutarekenin kara qunlerl, daha sonra da Cumhuriyet devrinin heyacanh ve atesh ilk donemi, Ahmet Rasim'in 67 y1lhk havanru c;erc;eveler.
Ahmet Rasim, bu devirlerin iyi kotu, tath
ao
gunlerini sirasivla vasadr. Her devirde politika akrmlanna kapilmadan, bir gazeteci olarak gorduklerini, i~ittiklerini gunu gunune tesbit edip yazdr, Bu vazilar, Turk toplumunun 100 y1lhk tarihidir; milli kultururnuzun essiz birer hazinesi savihr,Rasirp'in eserleri, yoruma ihtiyac; gostermeyecek kadar aoknr: canh birer taplo halindedir.
Muharrir Bu Ya !, Ahmet Rasim'in c;e~itli dergi ve gazetelerde vayimlanrms makalelerini bir araya toplayan bir eserdir. Ahmet Rasim'in bunlan bir ciltte toptarnasi c;ok hay,rh ve faydah olrnustur. c;unku bu makaleler, siradan vazilar degildir. Yazann uzun meslek hayatmm kazand1rd1g1 bilgi ve tecrubeve dayarnr.
Degi~ik konulara deginen vazuannda: tarihi deger tasivan hanralan, basin tarihimizi ilgilendiren bilgiler, Karaqoz ve Orta Oyunu hakkmda gozlemlere dayanan aoklamalar, halk edebiyatma ,~,k tutan dusunceler, buqun bir krsrm unutulmayan yuz tutrnus gelenek ve qoreneklerimlz yer alrmsnr. Hepsini birlestiren nokta, Ahmet Rasim'in yazt ustahg1d1r. 0, hangi konuyu ele ahrsa alsm, nasil i~lenecegini, nasil ilgi c;ekici hale sokacaqim, krsaca, nasil yaz1lacagm1 ve okutulacaqmi bilen bir yazardir. Bu nitelikler, butun eserlerinde ve vazilannda gorulur.
•
AHMET RASIM
HAYATI:
(istanbul 1865-istanbul 1932)Ahmet Rasim istanbul'da, Sanquzel mahallesinde dogmu~tur. Babasi, Mente~ullarmdan Bahaeddin efendidir. Bu zat, aslen K1bns'h ise de, kuc;Okken goc; ettigi Ermenak'ta yeti~mi~tir. Memurlukla c;e~itli yerleri dolasrms, her gittigi yerde baska bir kadm almak suretiyle alt1 defa evlenrnlstir: Ilkln Ermenak'ta evlenmls, istanbul'a giderken kansmi bosarms: istanbul'da Nevber hammla evlenmls, bu evlenmeden Ahmet Rasim dunyava gelmi~tir; Bahaeddin efendi memurlukla Teklrdaq'ma giderken Nevber harurru karrnndaki c;ocugu ile bosarrus.kansnu ve oglu Ahmet Rasim'i bir daha arayip sormarrnsnr. El kapismda buyuyen ve sahsl bir geliri olmayan Nevber harnm oglu Ahmet Rasim'i diki~ dikerek okutrnus, yeti~tirmi~tir. Yazar, c;ocukluk, ilk genc;lik ve basin hayatma ait hanralanru, bazi fikra ve makaleleriyle hanra kitaplannda cok canh ve etrafll olarak anlatrmsnr.
Ahmet Rasim, ilkogrenimini mahalle mekteplerinde gormu~tur. ilkin "Sofular Mektebi" nde okurnus, orada kalfadan yedigi bir tokat yuzunden ev degi~tirip Kirkc;e~me'ye tasmarak "Tezqahotar Mektebi"ne girmi~; evlerinin yam basmda okan bir yangm yuzunden tekrar ev degi~tirip Haydar'a tasmmca "Cukurcesrne Mektebi"ne girmi~; bu sirada buyuk halasmm kocasi olan enlstesl Miralay Laz Mehmet bey, Ahmet Rasim'in ailesini himayesi altma alarak onlan Sanguzel'deki konaqma tasirms, burada, Ahmet Rasim, falakasi ile meshur olan "Hafizpasa Mektebi"ne verilmts: aynca, yeni usulde ders okutan Yakup hoca adh bir ogretmenden hususi ders airrusnr. <;;evresinde cok sayg1 qoren Laz Mehmet bey, Ahmet Rasim'in dovulmemesini Hafizpasa mektebi hocasma tembih etmls olmakla beraber, Kuc;Ok Rasim, etrafmda arahksiz esen dayak havasmdan tedirgin olrnus: nihayet o mektepten ahnarak evde Yakup Hocadan herqun ders gormeye baslarmsnr, Yazar, Hafizpasa mektebinden aynhsm1 Falaka adh eserinden baska, Hoca adh makalesinden baska, Gecelerim adh eserinde ise daha baska turlu anlatrmsttr.
Bu sirada enlstesi Miralay Laz Mehmet bey olmu~, Ahmet Rasim de Darussafaka'ya kaydolunmu~tur(1876). Orada cahskan bir ogrenci olarak tarunrrus, s1rnfl yukseldikce okul dismdakl fikir ve sanat hareketleriyle ilgilenmeye basiarrusnr. Okulun hesap islerine bakan Hayrettin bey adh bir zat, Ahmet Rasim ve arkadaslanna Sinasi, Narmk Kemal, Ziya Pasa, Ahmet Mithat v.s. gibi sair ve yazarlan tarutrms, bunlarm maksatlanm soylernls, vorumlarms: saray ve hukumetin zulumlennt enlatrms, okula girmesi yasak olan bazt gazeteleri onlara qetlrmls, Narmk Kemal'in Vatan ve benzeri siirlerini gizlice
~a~d,r~_1st1r. Edebiyat de~slerini okuduqu Divan sairlenrun tesiriyle kendisinde ilk .. : a snr yazma heves,_ uyanan Ahmet Rasim, bir yandan da fransizca
ogrenmeye baslam,~, M~h~re, Lafontaine, Paul de Kock, Alexandre Dumas Pere :~~:ndr~zl~~mas Fils g1b1 Frans12 sair v~v yazarlanrn tammrs; yine bu s,ralard~
hareketl~rinden s:;i:-:::ar 9i1::; ~:tta~'9a~1caJ:J~~a~le
~:~~:Y~r
~=rli a!:
c;1kar~aya hev~slenm,~t,r. Kendisi, hatiralannda, "tste benim matbuata int?sab,m bu tanhten muteberdir (1298[1882])" (Muharrir, Sair, Edip, 1924) der. Seyyah Humbold'un Amerika ormanlanndaki kesttlerme ait bir yaz1y1 tercume ederek yine bu y1\ ic;;inde A.R. rumuzu i\e Ahmet Mithat'm Tercuman-i Hakikat
gazetesine gondermisse de yavrmlanmarmsnr.
Darussafaka'vr birincilikle bltirrnls (1883 ) ve Telgraf Nezareti Fen
Kalemi'ne katip olrnustur, Memurluk hayatma girisinden az sonra, binbas1 Bilal beyin k1z1 Sadberk harnmla evlenmlstlr: bu evlenmeden Rasime ( 1887 ),
Mazhar (1889) , Mazlum (1891), Sadiye (1893), Sirn (1897), Seyda (1901) adh alt, cocuqu dOnyaya qelrnlstir,
Ahmet Rasim okuldan oknktan sonra bir yandan Telgraf Nezaretinde cahstrken, bir yandan da gazetelere yaztlar vererek basin hayatma anlrmsnr, Yaymlanan ilk yazrsr, Ahmet Mithat'm Tercuman-i Hakikat gazetesinde basilan ve Frans,zcadan tercOme edilmis olan Yolcu adh bir parcadir, Ahmet Rasim, bu gazeteye fenni bahisler ve edebi pan;alar tercOme edip gondeririken, Ceride-i Havadis gazetesine haftada iki mecidiye [kirk kurus] ile mOtercim olarak qlrrnis
(1884), bir mOddet sonra da Telgrafhanedeki vazifesinden istifa ederek kendini yalrnz gazeteciligi vermistir, Ertesi y1I, 600 kurus rnaasla TercOman-, Hakikat yaz, heyetine katitrms (1885) nr, Bu siralarda, bir yandan da Gunes, Gulsen, Sebat, Hamiyet, Sa'y, $afak v.s. dergilerinde, Frans,zcadan tercOme ettigi fenni
ve edebi vazdan c;1k1yor, aynca Fonograf, Elektrikiyyet-i Sakine, Edebiyyat-1
Garbiyyeden Bir Nebze adh ilk risaleleri vavmlaruyordu,
Bir ara Abdulhamit II. MOsahiblerinden Behram agarnn ac;t1g1 "Mekteb-1 Behrami"de, bir mOddet de Kamanto Musevi okulunda ogretmenlik etrnls: 1888
de dergi imtiyazlan kaldmlarak yaym imkanlan k1s1lm1s olmasma ragmen , Ahmet Rasim fen,tarih,dilbilgisi,aritmetik v.s. konulannda halk ic;in ve okullar ic;in risale ve kitap yaymlanrn devam ettirrnlstir.
1891 de basma biraz serbestlik verilip dergi okerma imkanlan qenlsleytnce, yeniden gorulmeye baslavan Servet-i FOnun ,Mektep ,Maarif , Hazine-i FOnun ,v.s. dergilerinde eskisi gibi fenni ve edebi tercOmelerden baska bir takrrn telif hikayeler , fikralar , manzum ve mensur siirler vaymlarmsbr.Bu villarda Ono gittikc;e yay1lm1s , zamanla , devrinin en cok okunan yazarlanndan biri olrnustur. ikdam gazetesi c;,kmaya baslaymca (1894) onun yazarlan arasma katdrrus , burada tmzasiz birc;ok vazilan ve tercOmeleri yaymlanrmstir.Ertesl y1I , Servet-i FOnun'a rekabet etmek maksadivle Baba Tahir tarafmdan cikanlan haftahk Malumat (1895) dergisinin belli bash yazarlanndan olrnus , burada c;esitli konularda fikralar, makaleler , telif ve tercOme hikaye ve krsa romanlar
yazdarla "Edebtvat-i Cedide" yazarlanna kars1 c;etin bir mucadele ve rnunakasava girismis; ayrn yillarda , malumat dergisinin Harnmlara Mahsus Malumat adh ilavesinde de Leyla Feride takma adrvta vazuar vazrrus, hususiyle Siirlerinden bir kisrmru bu ad alnnda vavmlarmsur. Baba Tahir, Malumat'in bir de gundelik nusasmi okannca (1897) ve aynca irtikaa (1899) ve Musavver Fen ve Edep (1899) dergilerinin imtiyazlanrn kendi uzenne ahnca Ahmet Rasim butun cahsrnalanru bu gazete ve dergiler etrafmda toplamis: gundelik Malumat'ta meshur Sehir Mektuplan f1kralanyle, imzah irnzasiz c;esitli vazilar: irtikaa ve Musavver Fen ve Edep'te o yillann munakasa konulan olan lisan meselesi, sadelik davas,, turkce siirler iddias, v.s. uzennde ciddi veya alayh fikra ve makaleler; aynca, telif ve tercume hikaye, roman, mektup v.s. yayinlanm,stir. Bu devirde, edebi bir dergi haline sokulan Resimli Gazete (1896) nin Samih R1fat ve Vecihi ile birlikte bashca yazarlanndan olrnus: aynca Mecmua-1 Ebuzziyya'ya da telif ve tercurne bazi vazilar verrnlstlr (1897, 1898). Bu arada, hikaye, fikra,
ve makaleleriyle okullar ic;in yazd1g1 tarih, dilbilgisi, imla, aritmetik gibi c;esitli konularda eserleri aynca kitap halinde basnrmsnr. Malumat gazetesi kapatihp da sahibi hapsedildikten sonra Sabah gazetesinde cahsmava baslarmsnr, Abdulhamit II. nin son devirlerinde, basin uzenndekt bask, son derece agirlast1g1 siralarda dahi, Ahmet Rasim, kendi yolunda, suya sabuna dokunmadan da yazabilecek konular bulrnus, bu suretle, gazeteciligini yine devam ettirmistir.
Mesrutiyet ilan edildikten sonra (1908), Sabah gazetesindeki c;ahsmalarina devam etmekle beraber, Musavver Muhit, Haftahk Sura-y1 Ommet, Resimli Kitap, Donanma gibi dergilere de vazuar verrnis: bir ara, Huseyin Rahmi ile birlikte Bosbogaz adh bir mizah gazetesi okarrms (1908); Birinci Dunya Harbi suasmda Tasvir-i Efkar'da, Mutareke yillannda Yeni Gun, Eski Gun, Zaman, Vakit gazetelerinde c;ahsm1s; Cumhuriyet devrinde Cumhuriyet, Aksarn gazetelerine yazrmsnr. Mesrutiyet'ten sonraki devirde, bir yandan da fikra makale ve hatnalanrn kitap halinde vavmlarms: aynca Osmanh tarihi ve Turk basin tarihine ait eserler basnrrmsnr.
Telgraf Nezareti'ndeki isinden aynldtktan sonra kendini yalrnz gazeticilige veren ve bir daha memurluk kabul etmeyen Ahmet Rasim, son y1llarda istanbul'dan Mebus sedlrnls (1927-1932); istanbul'da, Heybeliada'daki evinde olmustur ( 21 Eylul 1932). Heybeliada rnezarhqmda gomuludur.
SANATI:
Daha Darussateka'da ogrencilik sirasmda, arkadaslan arasmda Ahmet Mithat tarafc;1hg1 eden (Gecelerim s.51) Ahmet Rasim, basin havatma anldiktan sonra da onun yolundan pek avnlrnarms, soz ve yazida "muhataba bir faide temin etmek", "vasit seviyeleri memnun edecek vuzuh, sarahat, makuliyyet, dusunduruci.ilugu gibi havass-i makbule [makbul hassalar] bulundurmak" (Muharrir Bu Ya, s.187) dusuncesiyle hareket etmis; yaz, nevinin her alarnnda kalem oynatrms, Siir, hikaye, tarih, hanra, flkra, edebi ve siyasi makale, tenkit, monoqrefya v.s alanlannda c;esitli eserler verrnistir. Kendi yaz1s tarzmi, "Laf degil, muharrirlik bu ! .. Vaz! Hem c;alakalem yaz ! Durma yaz ! " ( Muharrir Bu ya s.3) diye kisaca anlatan yazar, asil bu "c;alakalem" dedigi yazilannda ustun bir basan gostermis; sanat hunen gostermek hevesiyle kaleme ald1g1 hikaye, mensur siir v.s gibi ozentill yazilannda ise daima "acemi" kalrrus, hic;bir zaman iptidailikten kurtularnarmsnr.
Daha Darus~faka'da ogrenciligi sirasmda, okula gizlice sokulan Ahmet Mithat'in Tercuman-i Hakikat gazetesindeki' rastlad1g1 vazilann tesiriyle makale vazilanna ozenen, hele basyazarhg1 bir gaye edinen Ahmet Rasim, basin havatma muterdmhkle baslarms: asu kisiligini, gunluk gozlemlerini tesbit ettigi fikralarda ve c;ogunu havanrun son devirlerinde yazd1g1 hat,ralarda qosterrmstfr. "Her hakikat guzeldir" (Fuhs-! Atik s.37) dusunceslnde hareket eden yazar kendi devrindeki istanbul'un her s1rnf halklrn, giyinisleri, yasay,s tarzlan, adatleri,
dusunceler], inanc;lan, dilleri ve her turlu ozelllklerivle anlatrmstir.
Hat,ralannda, o devrln okullanndaki terbiye sistemini, gelenekleri, ders rnufredatmr, bir insarnn ilkogrenimden ortaoqrerurm bitirinceye kadar vensrne tarzru: basin hayat,rn, fikir ve sanat munakasalanru, c;esitli yazar ve salr tiplerini; o devrin eglence yerlerini, gizli veya aok kadm erkek munasebetlerini, ramazanda Sehzadebas, piyasalanrn, kapahcarsi alemlerini v.s butun girdisi ~1kt1s1yla hikaye etmlsttr,
F1kralannda isledigi konular, sehrin gunluk havannda rolu olan tren, tunel, ath tramvay, cok ag,r giden 4 ve 5 numarah Kad,koy vapurlan, Sirket-i Hayriye iskeleleri, Terkos idaresi, arabaolar, surucuier, c;opci.iler, kornurculer, bakkallar, sokak sanolan, hammallar, ki.ilhan beyleri, tiyotralan v.s dir. S1k sik ele ald1g1 bu konulan fikralanndan birinde topluca siralarmsnr ( Sehlr Mektuplan, c III, 144, s.116-119). Pek onemslz gibi gorunen bu malzeme onun elinde, bir sehrin qunluk havatnu butun renkleri, sesleri ve ruh halleriyle canlandirrnaya vesile olmustur,
Gazeteye gunu gunune yaz, yetistirmek zorunda bulunduqu lcm, hatira, kra ve makalelerinde arasira ayrn sevleri birkac; kere tekrarlad1g1 da olrnustur,
iran, ~ekl-i tasawuru Frenk, yazrsi Turk olan bir ~ekl-i edebiye bir milletin tekami.il ve terakki-i edebisi nazanyle bakilarnaz" di.i~i.incesini savunrnus.
Ahmet Rasim vecihi tarzmda bir takim aoh hikayeler vazrmssa da bunlar, tahlil, tasvir, teknik ve entrika ve dil bakrrnlanndan son derece "iptidai" eserlerdir.
Dari.i~~afaka'da sadece matematik, kozmografya, fizik, kimya, biyoloji, jeoloji, topografya, belagat [Divan -edebtyau kurallan], yok denecek kadar az tarihi ve cografya, bol bol krsas-i enbiya [peygamber hikayeleri], ulum-i ~er'iyye [ din bilimleri] mecelle v.s okuyarak ve Tanzimat ~ir ve yazarlan hakkmda yalrnz ag1zdan kapma bilgiler edinerek; okula gizlice sokulan Tercuman-i Hakikat Gazetesi yoluyle makale c;e~itini tarnyarak ve c;ogunun yalrnz isimlerini duydugu Ahmet Mithat romanlan vasnasvle roman c;e~iti hakkmda bilgi edinerek; birkac; Fransiz salr ve yazarlanrn yanm yamalak ogrenmeye ba~lad1g1 Frans1zcas1yle ancak okuma kitaplannda rastlad1g1 bazi parc;alanyle veya Turkce terci.imeleriyle tarnyarak; tiyatro diye, Galata'da Ku~lu tiyatrosundaki pandomima ve kantolan seyrederek bi.iyi.iyen Ahmet Rasim, basin hayatma atiknktan sonra kendi kendini yeti~tirmeye ugra~m,~sada, metodsuz ve plansiz bir cahsma, Ban ki.ilti.iri.ini.i geregi gibi benimsemesine engel olrnustur, Eserlerinde gori.ilen c;ok buyuk ustahklar yarnnda ~~1lacak derecede acemilikler buradan dogmaktad1r.
Halk edebivan konusunda bir c;eli~kiye dusrnustur: Ortaoyunu, Karagoz
(
v.s gibi c;e~itli folklor verimlerinden bi.iyi.ik bir zevk ald1g1, bunlann onemlerini belirttigi, ozelliklerini anlatt1g1 ve milli Ti.irk tiyatrosunun bunlardan dogabilecegini soyledigi halde halk siirine kar~1 menfi bir tavir takmrrusnr.
Bir nesir yazan olarak tarnnan Ahmet Rasim siirde yazrmsnr. Bir kisrm Dlvan edebivati yolunda, bir krsrm da alafranga tarzda yaz1lm1~ olan bu ~iirlerden yalrnz eski tarzda olanlanrn bazt dergilerde yayamlam1~tir.
Ahmet Rasim, tarih, monoqrafya v.s gibi bilim yolunda da baa eserler vermekle beraber Turk edebiyatmda onun admm si.irekli olarak vasamasiru saglayacak yaznan Osmanh Jrnparatorluqu'nun son devirlerindeki toplum havanrn bi.iti.in girdisi c;1kt1s1 ile aksettiren hanra, f1kra ve makaleleridir.
BiBLiYOGRAFYASI:
Beday-i Kesfiyat ve Ihtlraat-i sesenveden Fonograf (1885).
Elektrikiyet-i Sakine (1885).
Cumel-I Hikemiye-i Ecnebiye (1886).
COmel-i Hikemiye-i Osmaniye (1886).
Edebiyat-1 Garbiyeden Bir Nebze (1886).
Ezhar-i Tarihiye (1886).
Araplann Terakklyat-i Medeniyesi (1887).
Cizvit Tarihi (1887).
Elektrik (1887).
Eski Romahlar (1887).
Garaib-i Adat-i Akvam (1887)
Tarih-i Muhtasar-1 Beser (1887).
Terakkiyat-t ilmiye ve Medeniye (1887).
TesekkOl-i Cihan Hakkmda Fikr-i icmali (1887).
Hazine-i Mekatip (1888).
Mukemmel Munseat (1888) ..
Kuc;;Ok Tarih-i islam (1888).
KOc;;Ok Tarih-i Osmani (1888).
Yeni Usul Muallim-i Sarf. II. (1888).
Yeni Usul Sarf-i Farisi. (1888)
Eski Rbmahlar II. (1888).
imla-i Osmani. (1888).
Hesap-t Tedrici (1890).
ilk Sevgi (1890).
Osmanh Tarihi (1890).
Bir Sefilenin Evrak-i Metrukesi. (1891).
Endise-i Hayat (1891). GOzel Eleni (1891). Leyal-i
Isnrap
(1891). Mehalik-i Hayat (1891). Mesakk-1 Hayat (1891). Meyl-i Oil (1891). Sarf-i iptidai (1891). Tecarib-i Hayat (1891). Afife (1892). Hesap Kitabt (1893).uc;;Ok Tarih-i Osmani II. (1893) 0 Cehre (1893).
Gecelerim (1894).
Ikl Damla Gozya~, (1894).
Kuc;uk H1fz1ss1hha (1894).
Mektep Arkacasim (1894). Numune-i Hayal (1894).
Sarf-t iptidai (1894).
Tecrubesiz A~k (1894).
· Ameli ve Nazari Talim-i usan-i Osmani (1895).
La Dame Aux Camelias (1895).
Mathilde Laroche (1895).
Sevda-i Sermedi (1895).
K,raat Kitab, (1895).
Karpet Daglannda (1896).
Hesap Kitab, II. (1896).
Asker Oglu (1897).
Kitabe-1 Garn (1897).
Nakam (1897).
Ornr-l Edebi (1897).
Bic;are Gene; (1898).
Bir_Sefilenin Evrak-t Metrukesi (1898).
Endise-I Hayat (1898). Guzel Eleni (1898). Leyal-1
Isnrap
(1898). Mektep Arkadasim (1898). Me~kk-1 Hayat (1898). Gecelerim (1898). Sevda-i Sermedi (1898). Ornr-I Edebi (1898). Olfet (1899).Omr-i Edebi III. (1899).
Ameli ve Nazari Talim-i Llsan-i Osmani (1899).
M121kac1 Yanko ve Kamyonka (1900).
Nesede-t Ruh (1900).
Ohlan Kans, (1900).
ilaveli Hazine-i Mekatip (1900).
Mukemmel Mun~eat (1900). Elifba (1903). Elifbadan Sonra (1903). Kaptan Jipson (1903). Madam Hardiber (1903). Garn-, Hicran (1904). Asya Kumsallarmda (1905).
c.ulliyat-1 Say O Tahrir. Makalat ve Musahabat (1907).
Yeni Usul Muhtasar Sarf-i Turki (1907).
Ameli ve Nazari Talim-i usan-i Osmani (1907). Ornr-l Edebi (1908).
Hayat-1 Hakikiye Sahnelerinden. Belki Ben Aldarnyorum. (1909). Yeni Usul Muallim-i Sarf II, III.(1909).
Yeni Usul Sarf-1 Farisi (1909). Hamm (1910).
Resimli ve Haritah Osmanh Tarihi (1910). Sehlr Mektuplan (1910).
Tarih ve Muharrir (1910).
Resimli ve Haritah Kuc;uk Tarih-i Osmani (1910). Resimli ve Haritah Osmanh Tarihi III. (1903). Yeni Usul Muallim-1 Sarf III. (1911).
Resimli ve Haritah Osmanh Tarihi IV. (1912). Resimli ve Haritah Osmanh Tarihi (1912). Yeni Usul Sarf-1 Farisai (1912).
Resimli Kuc;uk Tarih-i Osmani (1913). ilaveli Hazine-i Mekatip (1913). Mukemmel Mun~eat. (1913). iki Hatirat, Oc; Sahslvet, (1916). Romanya mektuplan (1916). Cidd u Mizah (1918).
E~kal-i Zaman (1918).
Eski Maceralardan. Fuhs-I Atik (1922). Ha\namc1 Ulfet (1922).
iki Guzel Gunahkar (1922). Tecrubeli Sarf 1. K1s1m (1922). Tecrubell Sarf. 2.k1s1m (1922). Kitabe-i Garn (1922).
iki Gunahsiz Sevda (1923).
istibdattan Hakimiyet-i Milliyeye (1923). Tecrubeli Sarf (1923).
Matbuat Hatiralanndan. Muharrir, Sair, Edip. (1924). Yeni Sarf Dersleri (1924).
Yeni Sarf ve Nahiv Dersleri (1925). Dogru Usul-i K1raat (1926).
Gulup Aglad1klanm (1926). Muharrir Bu Ya (1926). Falaka (1927).
Matbuat Tarihine Methal. ilk Buyuk Muharrirlerden Slnasl. (1927) Dogru Usul-i K1raat (1927).
A
Abide AsaB
( Bando Baramotre BurmaC
Cevahir C1mb1z CopMADDi UNSURLARLA iLGiLi
AtIKLAMALAR
E$YALAR
: Bir insarnn, olmayan hanrasmi
vasatmak,
devam ettirmek i~in dikilen heykel veya mimari eser,arnt.: Eskiden ihtiyarlann baston yerine kullandiklan uzun sopa.
: Nefesli ve vuruslu sazlardan kurulan asker rmzikasr topluluqu, : Hava yuvan basmorn olcrneve yarayan alettir. Her turlu degi~ime duyarh bir
aracnr.
: Kadm elbiselerinin yakasma takilan suslu igne. : K1vnlarak yap1lm1~ bir cins bilezik.
: P1rlanta,elmas,yakut,zumrut gibi krvrnetf
taslar,
: Kil koparmaya yarayan ku~uk masa,
: Adam dovrnek arnaoyle kullarnlan i~i demirli, silindir bldmlnde kaucuk sopadir,
(:al pare (:an (:engel (:mg1rak
D
Darbuka ( DiinbelekE
EvrakF
Fan us: Parmaklara takilan, dort veya iki parca agac;tan vapilrms zil gibi saksak, Genellikle abonozdan vapihr, Vurdukc;a tok ses c;,kanr.
: <;;mlayan madenden yapilrrns vurma c;alg1s1. Ters c;evrilmis kadeh bic;imindedir. D1s veya ic; yuzi.ine vurarak ses c;1kanllr. D1s vuzune cekicle, ic; yi.izi.ine bir halkaya basnrms tokmakla vurulur.
: Bir sey asmaya veya bir yere
takilmava
yarayan ucu egri demir.: Ki.ic;i.ik can. ic;indeki ki.ic;i.ik tanelerin hareketiyle ses cikaran
ve hayvanlann boynuna dizi halinde takrlan madeni yuvarlakt,r.
: Turk musikisinde bir usul vurma aleti. Daha cok kadmlar tarafmdan ve ozellikle di.igi.inlerde kendi aralannda di.izenledikleri eglencelerde kullarnhr.
: Ki.ic;i.ik davul.
Kag1tlar,kitap sayfalan.
: Si.isli.i, uzun ayakh fener .. Saat,mikroskop gibi tozdan
korunrnasi gerekli olan esvalann i.izerine kapanlan yanm kure seklindekl veya samdantann ri.izgardan sonmeslm onlemek ic;in mumun i.izerine konulan degisik sekillerdekl camdan koruyucu.
Fera hi : Eskiden quvenlik kuvvetlerine mensup olanlann boyunlanna taknklan.uzerl yazih madeni para seklinde arma.
Fifeklik : Fi~ekleri alabileceql sekilde bolmelere aynlrms, bele sanlan veya omuzdan gec;irilip capraz baqlanan bez veya deri kemer.
G
Gaddare Kuc;uk tufek. iki taraf keskin agir k1hc;, uzun kama. Cenbiyeye benzer pala cesldi bir silahnr, Belde veya atlann eyelerinde tasnur.
Gez : Uzunluk olcen dugumlu ip. Yap, islerlnde kullarnlan cekul,
Guguklu Saat : Saat baslanru ve bucuklan bir guguk kusunun c;1k1~1 ve
otu~Oyle bildiren agac; i~lemeli duvar saati.
Giimiif Mecidiye : Eskiden kullarnlan ve o zamarnn 20 kurusu deqerlnde olan
gumu~ sikke.
H
HOkka : Metal,cam veya seramikten yapurms kuc;uk kutu bldrnlndeki kap. Ozellikle ic;ine rnurekkep konur. Genellikle uzun bir tepsi uzerine konulrnus birine rnurekkep doldurulan digerine yaz1y1 kurutmaya yarayan nh konulan iki hokkadan meydana gelirdi (Hokka takrrm),
Hur(: : E~ya nakletmekte kullarnlan, meslnden veya yelken bezinden yapilrrus bir cesit buyuk heybedir. Hurc, arka tarafmdaki rnesin kollarla hayvanlann semer veya egelerine baglarnr ve bir hayvana iki hurc yuklenirdl.
.
I
iskemle
:ipegin bukulrneslyle elde edilen iplik. Ibrisirnden, puskul.kurnas ve kese gibi seyler vaprhr.
:Arkahg1 olmayan sandalyedir. iskemleler c;ogunlukla eski turk kahvelerinde ve bahc;elerde kullaruhrdr,
K
Kaba saz Kama Kam~, Karyola Kase Kemen~e Kese Kllap K1rba~ Kiri$ Klarnet Kon sol Kovan ~- --~~~-- - ::::-: Klarnetten ve udtan meydana gelmi~ olan saz takmudir, : ig bi{;iminde, basit bir kabzas, ve iki yuzu keskin Ostu maroken kabh aga{; bir km i{;inde tasman buyuk hancer,
Bir degnegin ucuna baglanm,~ deri, ip v.b.den yap1lm1~
kirbac.
: Sonyay, ta~1yan tahta veya maden krsirn, yatakhk. : Cam,{;ini,toprak v.b.den yap1lm1~ derince canaknr,
: Kemana benzer U{; telli, kO{;uk yayh saz.
: Cepte tasman ve i{;ine para, tutun v.b. ~eyler koymak i{;in kullarnlan kumas veya orgu kO{;uk torba.
: Suma katilarak egrilmi~ iplik.
: Kay,~tan yap1lm1~ uzun ve esnek kam{;1.K1rba{; genellikle {;elik cubuk, balina kemigi, kurutulmus s1g1r kam,~1,hint hurmas, dah v.b.den yapmr,
: Kernan v.b. {;alg1larda kullarnlan, hayvan bag,rsagmdan yap1lm1~ tel. Ok anlan yaym iki ucunu birle~tiren esnek bag. : Tahta {;alg1lar ailesinden
muztk
aletidir. Silindir bi{;imindeki borunun ucuna takrh bulunan basit dil, {;alg,cmm solugunu titreslm haline getirir. Anahtarlanrnn hashas ve yumusak mekanizmas, sayesinde klarnet en surutli ve en gO{; ezgileri {;1karmaya elveri~lidir.: Ozerinde mermer tabla ve ayna bulunan, duvara dayah kullarnlan, cekrneceu yuksek dolap.
Kudiim Kundak Kiife
L
lata Laterna \ Lo but: Mehter takirnlannda ve genellikle mevlevi tekkelerinde kullarnlan, madeni kaseli kuc;Ok iki davuldan meydana gelen usul vurma aletidir.
: Yeni dogmus bir c;ocugun Osumemesini, qovdesinin ve kemiklerinin duz durmasim debelenmemesini saglamak amaovla sikica sanp sarmalad1g1 bezler.
: Agac; cernber veya dallardan orulmus derin ve buyuk sepettir. Ki.ife genellikle sogut veya baska agac; dallannda yapihr.
: Genellikle dlkdortqen kesitli dar,ince,uzun tahtadir,
: Bir kolun c;evrilmesiyle c;esitli havalar cahnan sandik bic;iminde c;alg,. Laterna mekanik bir org cesidldlr.
lclnde
iki koruk ve bakir sivri uc;larla donanlrms bir silindir bulunur. Calqirun manlvelasi c;evrilince her sivri uc karsisma dusen belirli bir supapi acar ve bu arada gec;en hava akuru tltrestm meydana getirir.: Kahn, kisa, dOzgOn sopa. Kolu kuwetlendirmek ic;in bir jimnastik
arao
olarak ozelhkle iran'da quresciler tarafmdan kullarnlmaya baslanan lobutlar demirden yapihrdi. Kol,omuz ve sirt kaslanrn genisletmek ic;in yararlarnhr.M
Makara : Ozerine her tOrlO bOkOlebilir madde ( kablo.halat.lp.lpllk.sent,
film v.b.) sanlan kenarlan, ~1kmt1h silindir.
Maytap : Yak1ld1g1 zaman renkli 1~1klar sacan havai flsek.
Mehterhane : Zurna,nakkare,nefir,zil,davul ve kosten kurulu askeri rmzika taknru.
Mesina : Suni veya sentetik hamadde ile tek kat cekllrnls degi~ik
kahnhkta iplik. Bahkolann olta ipi olarak kullandiklan ipekten veya naylondan tel.
Me$in Kab1 : Sepuenmls koyun derisi kabr,
Minber : camilerin i~inde hatibin ~1k1p vaiz verdigi, hutbe okuduqu
yOksek ve merdivenli kursu,
Muska : insanlan bazi hastahk veya tehlikelerden koruvacaqma
inarnlan, genellikle O~gen sekllnde katlanarak ustte tasman arap harfleriyle dua yaz1lm1~ kag1t.
Mu$c)mba : Kurutucu bir yagla kaplanarak su g~irmez hale qetlrilrnis
kahn bez.
Muhre : Kag1da yumusakhk, parlakhk ve dOzlOk vermek i~in kullarnlan
camdan alet.
N
Nakkare : Mehterhane takimmda yer alan, iki degnekle vurularak
cahnan bir ~e~it kO~Ok davul, dOmbelek. Buna ~ifte nakkare de denir.
Nal : Okuz.at v.b. hayvanlann tirnaklanna cakilan demir parcasr.
Napolyon : Yirmi frank degerinde altm para. Fransa'da once 1803'te I.Cumhuriyet zamarnnda Napolyon Bonapart tarafmdan bastmldr,
Nazar Tak1m1 : Degi~ik nazarhk aradanrun butunudur, Nazar boncuqu.hint
kanncasi boynuzu,kurt di~i,bir di~ sanmsak, corekot.bir dizi
cataln mercan, pavurya dlsinden meydana gelen takirna denir.
0
Ocak Maps1 : Ates tutmaya veya korlan kansnrrnava yarayan demir alet.
p
Papel : Eskiden bir lirahk kag,t para.
Pusula : Magnetik, rmknauslanmavan bir maddeden yapilrms,
ortasmda, udan daima yerin rnaqnetik kutuplanna yonelerek Kuzey dogrultusunu gosteren rruknanslanrrus bir ibre bulunan kutu.
R
Rah le Ozerinde kitap okunan veya vazi vazilan, bazuan aohr
kaparur.alcak.kucuk masa. Yarnndaki ayaklan oymah kenar pervazlan ve uzerl duz tahta sehpa veya sira bi<;iminde olan rah le, Turk el sanatlanrnn onernll urunlerlnden biridir.
s
Sahan : i<;inde yumurta v.b. sevler plsirmeye veya yemek koymaya
ve rsitrnava yarayan, derinliqi az madeni kap.
Sa pan : Toprag, kazarak alt ust etmeye yarayan demir bir ucu
bulunan <;ift suren hayvanlann <;ektigi alet.
Saz Takmu : Keman,kanun,ut v.b. sazlan calan kimselerden meydana
Seccade
Sedye
Sicim
Sustah <;:ak1Siingii
$amdan
T
Ta~ Tas TestereOstunde namaz kllmaya yarayan ki.i<;i.ik hah, Kilim veya kumas yayg1, namazhk.
: Hasta veya yarah tasirnava yarayan sabit veya hareketli dort kolu olan i<;i kumas veya kaucukla kapaulrms, tahta veya madenden yap1lm1~ cerceve.
: Kenevir,keten v.b. bitkilerin liflerinden vapilan ve baglamak, sarmak,tutturmak v.b. tsleroe kullarnlan ince ip.
: Sustasma parmakla basihnca birden kesici kisrru ortaya okan bir ceslt bi.iyi.ik cakr,
: Ti.ifegin namlusuna takilan ki.i<;i.ik sivri bir k1h<; seklinde delici silah. Bat1 pireneler'de vasavan Basklar tarafmdan icat edildigi sarnhr.
: Orta boy masa bi<;iminde bir yere vurulduqunda "sak sak" diye ses okaran aracnr. ( Bununla, orta oyununda plsekar.kavukluva.hokkobazlar da
: ic;ine mum verlestinlen destek. Samdan genellikle, altm, gi.imi.i~1pirin<;,bak1r gibi madenlerden yapihrdi.
: Asalet, iktidar, kuvvet veya hi.iki.imdarhk sembolu olarak basa giyilen, c;ogunlukla mi.icevherle suslu madeni basnk.
: ic;ine sulu sevler konulan madenden vapilrms yayvan kap. : Kesilecek malzemeye veya yapacag1 i~e gore degi~ik bi<;imler alan ve genellikle i.i<;gen seklinde disler tasiyan ozel cellkten yap1lm1~ lama.
u
Ustura UsturpaV
Varilz
Zilli Ma$il Zurna: Tras olmak i<;in kullarnlan keskin, aohr kaparnr bicak. Ustura vavas vavas yerini tras makinesine birakti,
: ince bir halatm ucuna kursun parcasi baglanarak meydana getirilen bir ceslt kirbacnr,
: Ki.i<;i.ik f1<;1.
: Ma~ bklminde iki ana koldan meydana qelmls bir Turk halk <;alg1s1. Her iki kolun uc taraflan iki catalla avnlrrns ve bu catallarm udan birbirine ayn bir cubukla baglanm1~tir.
: Keskin bir ses okaran , <;ogunlukla davul veya di.imbelek e~liginde cahnan nefesli saz.
MEKANLAR
A
Aktar
: Baharat, ev ilac;lan malzemesi, Anadolu'da igne, iplik, tutun gibi degi~ik ve c;e~itli ufak tefek ~eylerin sat1ld1g1 di.ikkan.
Arnavutkoy : istanbul bogazmm bat, yakasmda Kuruc;e~me ile Bebek arasmda
yer alan bir semt. Dik yamac;lar onunde yahn bir serlt meydana getirir. Akmt,burnu'da k1y1, denize dogru ilerler iskele burnun gi.iney bansmda yer ahr. Arnavutkoy gerisindeki srrtlarda c;ilek yeti~tirilir. Be~ikta~ ilc;esine baghd,r.
Avusturya : Avusturya Cumhuriyetinde. Tuna vadisinde eyalet. Tuna nehri bu
eyaleti batidan doguya keser. Bir sanayi eyaletidir.
Ayasofya : Dogu Roma imparatorlugu devrinde istanbul'da yapilan en i.inli.i
Bizans kilisesidir.
Azak : S.S.C.B'de sehirdlr. Don 1rmag1rnn agzmda ve Azak denizi k1y1smdad1r.
B
Bab-1 Ali : Osmanh devleti zamarnnda istanbul'da Sadaret, Dahiliye ve
Hariciye nezaretleriyle Suray, Devlet dairelerini bulundugu bina.
Bab-, defter: Osmanh Devleti zamarnnda para i~lerini vuruten kurulu~, Maliye
Bakanhg,.
Balat
: istanbul'da Halic;'te Fener ve Ayvansaray arasmda bi.iyi.ik mahalle. Ti.irkler istanbul'u almca eserler burada oturtulurdu.
Batakhane : Devam edenleri dolandiran veya kotu bir duruma dusuren yer. i~leri normal yurumeyen veya yurutmeyen yer, kurum.
Be5ikta5 : istanbul'da Bogazic;i'nin Rumeli k1y1smda Dolmabahc;e ile ortakov
arasmda ilc;e.
Beyazit : istanbul'un Erninonu ilc;esinde bucak. Beyazit Camii'nin c;evresindeki semti ic;ine ahr. Sehrin onemll kultur ve i~ merkezlerindendir.
Beyoglu : istanbul'da semt. Halic;'in kuzeyinde bandan Kasirnpasa deresi,
doqudan Dolmabahc;e (Gazhane) deresi vadileri arasmda kalan butun alarn kaplar. Oc; taraftan dik yamac;lara dayanan fakat kuzeyde Si~li'ye dogru vukselerek devam eden az egimli bir alan
uzerinde yavthr,
Budun : Maceristan'm bassehrl olan Budapeste'run Tuna nehrinin
kuzeyinde kalan kisimdir.
C
Cambazhane: Cambazlann hunerlerlnl gosterdikleri yer.
Ce nova : italya'da sehlr, Liguria'da, ii idare merkezi, Cenova korfezl
k1y1smdad1r. Halk1 gec;imini denizden saglar.
Cezair : Kuzey Afrika'da Cumhuriyet, Dogu'da Tunus, Batl'da Fas
arasmdadir.
Cemberlita5: istanbul'da semt ve bu semte adun veren Bizanshlardan kalma
Dlkllitas. Bugunku Cernberlltas semti, Bizans devrinde resmi torenlerln yap1ld1g1 bir rneydandi.
Cengelkoyu : istanbul'da Bogazic;i'nin Anadolu krsrrunda koy. Giineylnde
Beylerbeyi, kuzeyinde Vanikoy bulunur. c;engelkoyu, Bogaz k1y1lanrnn guneyinden gelirken kuzeydoqu vonunden kuzey vonune donerken meydana getirdigi bir koy kenannda yer ahr.
terkezkoyii: Marmara bolgesinin Trakya kesiminde ilc;e merkezi. istanbul Edirne demiryolunda, 160 metre vuksekllkte, Saray Silivri yolu uzermdedir.
D
Dariilbedayi: 1914'e kadar konservatuvar verilen ad. $ehir tiyatrosudur.
Darulbedayi-1 Osmai de denir. istanbul belediyesine bagh ilk tiyatroya verilen add«,
Daru11afaka: istanbul'da fakir, oksuz ve yetimler ic;in kurulrnus ilk yat1h lise.
Arnao, Kapahc;ars1'daki esnaf oraklanrun bos vakitlerini degerlendirmek ve onlan egitmekti. Aksaray'daki Ebubekirpa~ mektebi, okulun bir subesl olarak egitime basladr,
Der'a : Suriye'de sehirdlr, Havran'da, idare merkezi, Ordun smm
yakmmda, Sam-Amman yolu uzerindedlr,
Dergah : Bir tarikata mensub dervlslenn toplarnp zikir ettikleri, tarikatm
torenlerml uvquladildan yer, tekke.
Divanhane : Genis sofa, salon. Divan toplannsmm yap1ld1g1 daire. Eski Turk
evlerinde bahc;e veya avludan girilerek, ikinci kata c;1karken merdivenin ac;1ld1g1 bolume divanhane denir.
Divanyolu : istanbul'da, Divanyolu'nda Adalet
Sarayi,
Hipodram ve AntiokhosSarayt arasmdaki alanda 1963'te istanbul Arkeoloji muzelerince vapilan kazr, Buqun aok hava muzesi durumundadir.
Dolmabah~e: istanbul'da Bogazic;i'nin Avrupa vakasmda, Kabatas ile Besiktas
arasmda semt. Kardeniz seferinden donusunde buraya c;1kt1gma lnaruhrdr,
Dortyol : Akdeniz bolqesinde (Adana bolumu, Hatay iii). Dort mahalleden
meydana gelir.
Dumlupmar: ic;bat1 Anadolu'da Kutahya iline bagh ilc;e merkezidir. Kutahya'ya
E
Eflak : Tuna prensligi, Bugdan ile birlikte Romanya kralhg1rn meydana
getirti. Buqun Romanya'rnn iki cografi bolgesini te~kil eder. Olt'un dogusunda Muntenia, batrsmda Oltenia.
Erdel : Romanya Cumhuriyeti'nde tarihi veya cografi bolqe, Merkezi,
Kolozsvar.
Eski$E!hir :
tc
Anadolu'da ( Yukan Sakarya bolurnu) ii merkezi sehir, Sehir, Eski~ehir ovasmm quneyban kenannda ovayi c;erc;eveleyen yaylarnn dik kenan onunde kurulrnus ve ova ortasma dogru geli~mi~tir.F
Fatih : istanbul'un semtlerinden biri. Admi, basik bir tepe uzerlnde ve
eskiden bir kilise bulunan yerde Fatih Sultan Mehmet tarafmdan vaptmlrms cami ve kulliyeden ahr.
Fe5phane : Fes vapilan yer.
Fe~hiye : Akdeniz bolqesinde ilc;e merkezi kasaba. Ayrn ad, tasivan korfezin
kivismda Mugla'ya 165, Aydma 290 km. Uzakhkta.
Fulya Tarlasu Fulya Tarlasmda, yapraklan hasirotu yaprag1rn andiran Fulya,
koku bitkisi olarak yetistirilir, Cic;egin tac; kisrru cok qellsmistlr ve san renktedir. Kokusu keskin ve belirgindir.
G
Galata Kulesi: istanbul'un Galata semtinde Cenevizlilerin Galata surlanna ek
olarak vapbklan kule. Karakov yakmmdaki sahilde Cenevizlilerin geceli qiinduzlu cahsrnalanyla meydana geldi.
H
Halep : Suriye'de sehir, ii idare merkezi, Kuvayk kivrsmda, Eskiden Mezopotamya ile Akdeniz arasmdaki kervan yollanrnn kav~ag1 olan
Halep, bugUn canlt bir kara ve demiryollan kav~g,, ayrn zamanda da Kuzey Suriye'nin sanayi ve ticaret merkezidir.
Hali~ : istanbul sehrinln, istanbul ve Beyoglu semtlerini ayiran koy'a yani
istanbulun ic;; limarnna verilen ad.
Hapishane : Mahpuslann cezalan sUresince kapanknklan yer cezaevi.
Haydarpap: istanbul'un Anadolu yakasmda, OskUdar ile Kad1koy arasmda suni liman, Anadolu demiryollanrnn ba~lad1g1 istasyon, Kad1koy'Un simrlan icinde bir semt.
Heybeliada : istanbul'daki adalar arasmda bUyUklUk yonUnden ikinci olan.
Hicaz : Suudi Arabistan kralltgmda genel valilik. OrdUn, Necid ve Astr
arasmdadtr .
.
I
iskenderun: Akdeniz bolgesinde Hatay iii ilc;;e merkezi sehlr ve liman. Sehir
iskenderun korfezlnin Amanos daglan onunde bir yalt ovasmda kurulmustur, Anadolu demiryollanna Toprakkalede bagland1g1 gibi, lslek Adana - Antakya karayolu buradan gec;;er ve Belen gec;;itini asarak sehrt ii merkezine baglar.
K
Kad1koy : istanbul'un Anadolu yakasmda, Marmara kiyrsmda, bir
parcasi
ve istanbul ilinin bir ilc;;esi. Kadikoy, kuzeyde Havdarpasa ve gUneyde Kalam,~ koylan arasmda denize dogru ilerleyen, en yUksek yeri 40 metre olan bir sirt ustunde kurulrnustur. Bandan denizin ku~tt1g1 yerler doguda klsmen Kurbagahdere ile sirurtarursa da, sehlr daha otede bir yandan Aobadern - c;;amltcay'a, bir yandan da K1z1ltoprak'a doqru uzarnr.Kameriya : Kamara, UstU kubbeli oda veya yer. Yaz gUnlerinde oturmak Uzere
kafes tarzmda, kubbeli olarak yapilan, c;;evresi sarrnasik ve diger c;;ic;;eklerle ortUIU bulunan yer, c;;ardak.
Karakoy : istanbul'da semt. Galata'rnn kopruye yakm olan k1y1 kesimi. Arap
Camii ve Kernankesmustafapasa Mahallesini ic;;ine altr. istanbul'un en canlt i~ semtleri arasmda savihr. i~ hanlan, bankalar, ticaret
Karaman : ic; Anadolu bolgesinde ii, merkezi sehir,
Kas1mpap : istanbul'da Halic;'in kuzey yakasmda buvuk bir semt. Beyoglu ilc;esi
ic;inde bucak. Semt, adiru Kanuni Sultan Suleyman'm vezirlerinde Guzelce Kasun Pasa'dan aldi,
K1zlltoprak : istanbul'un Anadolu yakasmda semt. Tren istasyonu.Ortasmdan
Bagdat caddesi, kuzeyinden de Kay1sdag1 caddesi qecer,
Korfu : Yunanistan'da ii merkezi, Korfu adasmm dogu k1y1smda 27000 nufuslu sehir, Venediklilerden kalma kale.
Krakovi : Polonya'da sehirdlr, Voyvodahk merkezi. Yukan Vistul kiyrsmda, varsova'run 365 km. Guneyindedir. Bir sanat sehrt olan Krakovi, Polonya'rnn eski eserler bakirnmdan en zengin yeridir. Notre-Dame kilisesi buradadir.
Kudi.is : Yakmdoqu'da sehlr, Musevi, hiristiyan ve muslurnan dinlerinin kutsal sehrl,
Kumarhane: Kumar oynanan yer.
Kumkap1 : istanbul'da (Marmara k1y1s1) semt. Adi, Bizans devrinde kara ic;ine
sokulmus ve onu bir mendirekle korunrnus Kontoskalion limarnna aolan bir sur kapisma sonralan Turkler tarafmdan verilen addan turedi.
L
Lahsa : Suudi Arabistan'da ii, Basra korfez! kivrsmoa, Katar vanrnadasi, Kuveyt ve Rub el-Hali arasmdadir. Merkezi Hufuf'tur. Lahsa gec;ici batakhklann yer yer de daimi golleri bulunduqu alcak ve nispeten sulak bir ovadir,
Leb-derya : Deniz kenan.
Litvanya : Sosyal Sosyalist cumhuriyeti,Rusc;a Litovskaya S.S.R, S.S.C.B de
M
Mabeyn : Eski konak ve saraylarda harem ve selamhk bolumlennl aviran
daire. Zulvecheyn de denir. Mabeyn odasi, saray ve konaklarda harem ve selamhk bolurnleri arasmda ve iki bolurne de kapisi olan oda.
Malta : Avrupa'da devlet. Guney Akdeniz'de uzanan Malta takim adasmda,
Sicilya'rnn guneyinde . Baskenti La Valletta Sliema ve Ramun ile birlikte tek bir verlesrne merkezi meydana getirir.
Mano : Bau Afrika'da irrnak, Atlas okyanusuna dokulur. Liberya'da dogan
Mano'nun a~g1 c;1gm, Liberya ile Sierra Leona arasmda smir dzer,
Marsilya : Guney Fransa'da liman sehrl. Fransa'rnn ikinci buyuk sehri.
Matbaa-i Amire: ilk resmi Devlet basun evidir. Harbiye Mektebi rnatbaasi,
Ceridehane, Mektebi Ttbbive-i Adliye Matbaas1, Darulmaarif Matbaa, v.b. basirn evlerinin faaliyetinden sonra Takvimhane ve Darutnbaa matbaalarmm birle~tirilmesiyle meydana getirildi.
Misafirhane: Konuklann konakladiklan yer. Gezginlerin konakladiklan han,
kervansaray v.b.
Mostar : Yugoslavya'da (Hersek) kasaba. Hersek'in eski merkezi, Neretva
kivrsmdadir, Mostar Sark havasim muhafaza eden guzel bir sehirdir,
Muvakkithane: Vakti tayin etmeqe yarayan arac;lann bulunduqu bina.
Muvakkithane'lerde namaz ve ezan vakitlerinin tayini ic;;in gereken ayarh saatler bulunurdu. Bu binalann bir veya birkac; penceresi sokaga ac;1hr.
N
Nablus : Ordun'de vilayet merkezi, sehir, Kudusun Akdeniz'e dogru aok bir
cukurluqun qlristnde, Samiriye bolqesinln en buyuk ticaret merkezidir.
0
Osmaniye : Akdeniz bolgesinde Adana iii
nee
merkezi sehir. Verimli ve portokal bahc;eleri ile c;evrili bir ova ortasmdadir,Adanav.
Gaziantep - Urfa ve Mara~ - Malatya doqrultulanna baglayan karayolu buradan qecer.p
Petersburg : A.B.D'de ~ehirdir. James River'in kolu olan Appomatox rrmagr
kryrsrnda, 41000 nufuslu, Irmak hrnaru ve tanm pazandrr.
Prag : C:ekoslavakya'nrn baskentldlr, Bohemya'nrn merkez kesiminde
Viteva kryrsmda , irrnaqm Elbe (Labe) ile kavustuqu yerin yukansrndadrr.
Prusya : Kuzey Almanya'da eski devlet baskentl Berlin. Prusya baslanqicta
bir polanya duklOguydu.
R
Ragusa italya'da sehirdir. Sicilya'da ii idare merkezi, irminio vadisine
hakim bir tepe Ozerindedir. Sehir iki ayn c;ekirdekten meydana gelir.
Rakka : Suriye'de bir sehlr. Frrat yakrnrnda rrmagrn bahk ile kavu~tugu
yerin yukarrsrnda 87000 nOfusludur. Yakrnrnda petrol yataklan var.
Riga : S.S.C.B'de sehlr, Letonya'nrn baskentt, Riga korfezt kivrsmda
875000 nutusludur, Bir idare ve fikir merkezi olan Riga, Leningrad'dan sonra Sovyet Rusya'nrn batrdaki ikinci limanrdrr. Aynr zamanda sanayi merkezidir.
s
Samatya : istanbul'da Marmara kryrsrnda, Yenikapr-Yedikule arsrnda semt.
BugOn Kocamustafapa~a'drr. Samatya adi, Bizans devrinden kalan Psammatheia'dan (kumluk) gelir.
Sarayburnu : istanbul'un
kuzevbati
koseslnde, Halie; vahsim Marmara kivismdan aviran burun. Bizans devrinde buraya "Aziz Demetrios" burnu denirdi; batrdakl Sirkeci kesimi buqunkunden farkh olarak bir koy gorunusunde olduqu ic;in Sarayburnu daha belirli bir c;;1kmt1 meydana getirirdi.Selamhk : Saray, Kosk ve Konaklarda erkeklere avnlrms bolum, Haremden
ayn olarak yalrnz erkeklerin oturacag1 bir kisimdir. Evin erkekleri ozel lslerinln disindakl vakitlerini genellikle selamhkta gec;irirler. Misafirlerini burada ag1rlarlar. XVII. Yuzy1la kadar Selamhklar ev sahibinin resmi cahsrna dairesi dururnundadir.
Silezya : <;ekoslavakya'da bir bolgedir.
Sille : ic; Anadolu bolqesinde (Konva iii, merkez ilc;esi) bucak: 8732
nufuslu (1990). <;evresinde civa yataklan.
$imendifer : Demiryolu.
T
Telgrafhane: Telgraf arac1hg1yle kisiler arasmda haberlesmeyl saglayan daire,
telgraf dairesi.
Tevkifhane : Tevkif edilen kimselerin, hapishaneye gonderilmeden once
konulduqu yer, tutuklu evi
Tophane : istanbul'da semt. istanbul boqazmm Rumeli yakasmda Galata
(Karakov) ile Sahpazan arasmda yer ahr. Adi, Fatih Sultan Mehmet tarafmdan kurularak Kanuni Sultan Suleyman zamarnnda qellstirilen Buyuk Tophaneden gelir.
Topkap1 : istanbul'da semt. Fatih ilc;esinin $ehremini bucag1 ic;inde bulunan semt. Beyat1taga, Fatmasultan, Arpaemini mahallelerini ic;ine ahr. Semtin ad1 istanbul'un Kara Surlanrnn orta kesimindeki kapidan gelir.
Topkap, Saray, : istanbul'da, Saryburnu sirtlan uzerinde Fatih devrinden
Abdulmecid'e kadar Osmanh Padisahlanrnn oturdugu saray. Dolmabah~e saravi yap,hncaya kadar Abdulmecid de burada oturdu.
Tulumbac, KoguJu: Kulhanbeylerin topland1g1 yer.
y
Yafa : israil devletinde sehir. Sehri cevreteven portakal ve meyve
bahcelennm duzenn bir trafik saglad1g1 limarn.
Yedikule : istanbul'da ( Fatih il~esi) semt. Samatya - Kazh~esme arasmda
ULA$1M ARAtLARI
B
Barko : Guverteh veya quvertesiz c;e~itli tip yelken kullarnlan ufak
tonajda, genellikle 100 tondan ufak ve uc; direkli yelkenli gemilere verilen ad.
Bri<;ka : Rusya'da kullarnlan ustu kapah, k1~1n kizak haline sokulan,
sorgun agacmdan yap1lm1~ hafif araba.
: Onde cok yuksek bir oturma yeri, arkada da boylamasma yerlestirilmis oturulacak yerleri bulunan dort tekerlekli yayh at arabasi,
Brik
F
Fayton : Koruklu, dort tekerlekli, ath binek arabasi.
K
Ko<;u : Direkler uzerlne kurulmus zahire arabasi. Osmanh
imparatorlugunda kullarnlan bir araba c;e~idi. Koc;u, dort tekerlek uzerine oturtulmus kare sekllnde pencereli bir odadan meydana gelir. Yay1 ve makasi yoktur.
L
Lando : Dort tekerlekli ve ic;;inde dingillere paralel olarak duzenlenmls kar~1hkh iki oturma sirasi bulunan araba.
Lokomotif : Demiryolu uzerlnde bir vagon uzenne monte edllrnls, buharh, elektrikli, termik motorlu veya sikrstmlrms havah makine.
p
Panorama : (;ift gozlu ic;;inde c;;e~itli manzaralar bulunan
arac,
Para1ol : Tek at kosularak c;;ektirilen, uzen kapah, etraft aok araba.
Petalya : Ki.ic;;uk sandal.
T
Talika : Yuk tasirnak ic;;in ozelllkle Rusya'da kullarnlan ustu kapah dort tekerlekli bir at arabasi tipi.
Tayyare : Simdi uc;;ak deniliyor. Tayyare kelimesi "cahsmadan, havadan
gelen para" anlarrundadir, Uc;;ak anlarmru Osmanhcada alrmsnr.
Tramvay : Yol profili uzerinde c;;1kmt1 yapmayacak sekllde dosenrnls raylarda hareket eden tasit,
V
Vagon : Demiryolu arabasr. Yuk ve yolcu tasimak arnaovla bir demiryolu
Ahmet RASiM'in
''Muharrir Bu Ya''
Eserindeki
Maddi Unsurlar1n Genel indeksi
A
Abide, 12 Ada ,197 Adalar ,314 Adana,341 Afganistan ,142 Ah1r ,54 Akdeniz adalan , 18 Aksaray ,86,381,409,411,515 Aktar ,54 Album , 260 Aleksandr Caddesi ,48 Alman fabrikalar1 ,218 Almanya ,201,213 Altm araba ,518 Amerika, 213,214,215,244,330,505 Anadolu, 63,90,173,330,331,332,339,394,396 Ankara ,237,384 Araba ,12,472,489,501,503,509,517,518 Arabistan , 188,341 Ardahan ,204 Arnavutkoyi.i ,454 Asa, 129 Asker kuli.ibi.i , 46 At, 41 Avrupa ,82,112,214,232,242,244,284,285,421 Avusturalya ,159 Avusturya ,17,18,213 Avusturya Fabrikalan ,218 Ayasofya ,46 Ayna , 76,257,357Azak ,292
B
Bab-1 Ali ,21,201,424
Bab-1 Ali Caddesi ,188,213,465
Bab-1 Ali Terciime odasr ,199
Bab-1 defter ,21 Bab-1 Halil ,150 Bagdat ,175,180,314,341,350 Bah~e I 60,174,226,237,252,284,357 Bah~e kap1s1 , 43 Bakkal ,56, 132,189,348,447 Bakkaldiikkam ,388 Balat ,519 Balkon ,34,360 Balon, 100 Baloz ,373 Balta, 235 Band1rma ,266 Bando , 223,297 Banka ,237,242 Bar ,389i Bardak, 358 Barko,278 Barometre, 191 Basm dairesi ,216 Basra Korfezi ,142,170 Baston, 75,129,321,444,518 Batakhane ,117 Bavul, 34,40 Bel~ika ,201
Belediye Bah~esi Gazinosu ,49
Berber diikkam ,444 Be1ik , 360,443 Be$ikta$ ,424 Beyazit ,87 Beyazit meydam ,472 Beyoglu ,49,91,123,297,303,321,402,478 Beyrut ,149 B1~k ,106,350,379,479 Bodrum ,365
Bogazi<;i ,199,252,423 Boh<;a I 109 Bomba, 151 Bosna,341 Sosna Hersek , 17 Bri<;ka 509,516 Brik ,509,515 Bro$, 258 Budun ,341 Bulgaristan ,17,33,36,37,41,48 Burma ,500 Bursa ,38,283,341
Bukre$teki Askeri Kulubi.i ,46 Buro ,217 Buruksel ,217 Buyukada,226
C
Cadde, 42,48,409,411,475 Cam, 432 Cambazhane ,57 Cami ,46 Cami avlusu ,82,223 Cennet-i Ala ,225 Cenova,200 Cetvel,86 Cevahir, 95Ceyb-i Hi.imayun Dairesi ,433 Cezaevi ,276 Cezayir ,100,341 C1mb1z, 493 Cop , 366,507 c;alpare, 62,95,397 c;ama$1r kafesi , 61 c;amhca ,127 c;an, 41 c;anta , 459,505,514
c;af$1, 124,132,141,266,473 c;emberlitaf ,313 c;emberlitaf Hamami ,181 c;engel,272 c;engelkoyii,211 c;er~eve, 418 c;erkez koyii , 14 7 c;mg1rak , 360 c;ifte nakkare ,118 c;iyutyavekya ,200 c;o1 ,156 c;ukurbostan ,104
D
Dag ,55,169,228,360 Daglar ,34 Daire ,212,217,336,432 Darbuka, 171,172,397 Dariilbedayi ,85 Dariif$afaka ,55,239 Davul, 62,118,171,223,256 Davul tokmag1 , 397 Defter, 173,198 Demir, 232 Demir kalem , 233 Der'a, 150 Dere ,228 Dergah ,373 Dershane ,39,240Devlet Bas1mevi binas1 ,48 Dimitraki , 95 Divanhane ,387 Divanyolu ,46,474 Diyarbak1r ,341 Dogancdar Meydam ,100 Dogu Rumeli ,33,37 Dokuz Kubbe ,46 Dolap, 387 Dolmabah~e ,404,454,489 Dortyol , 141 Dumlupmar ,184,268,329 Diidiik, 41,314,355,360,506
Di.ikkan ,61,123,132,141,188,189,312,380,410,411,437,461 Di.imen, 350 Di.inbelek, 62
E
Eczahane , 98 Edirne ,33,294,341 Eflak ,341 Eftim'in Meyhanesi ,132 Ege Adalar1 ,25 El-Ari$ ,160,161 Erdel ,341 Erzurum ,202,203,341 Esirpazar1 ,313 Eski$ehir , 141 Ev ,54,60, 116,180,216,225,250,298,360,380,410,444 Evin bodrumu ,102 Evrak, 276F
Fabrika ,212 Fanus, 112 Fas ,17,22 Fatih ,102 Fatih Camii ,103 Fayton ,75,123,509 Fener, 355,481,483 Ferahi, 22 Feshane ,21 Fethiye ,102 Filibe ,33 Filistin , 163 Fincan , 80,358,396 Firengistan ,349 fi$ek I 160 Fi$eklik , 42 Fli.it, 171,172,397Fulya tarlas1 ,82
G
Gaddare, 411 Galata ,95,134,321,436,488,489 Galata kulesi ,100 Galata'daki Tiyatro ,56 Galatasaray ,275,276,277,301,302 Gazete, 12 Gazetecilik mektebi , 217,244 Gazino ,42,43,271,297,373,381,382,389,436,451,455 Gelinarabass
,516 Gemi ,18,19,76,95,149,158,349,401,403 Genelev , 132,297,365,378,381,383,410,411,478 Gez, 401 Gitar, 299 Gomlek, 168,172 Gozliik, 37,238,501 Guguklu saat , 387 Giimii$ mecidiye , 22H
Hafya deryas1 ,351 Halep ,141,142,196,341 Halep yolu ,161 Hall, 211,357 Hali~ ,401 Hamam ,60,98,182,226,364 Han,87 Hapishane ,268,365 Harita , 104,105,156 Has1r, 101 Havan, 84,395 Haydarpap ,359 Haydarpap istasyonu ,140 Hayvanat Bah~esi ,47 Heybeliada ,238 Heykel, 34,44,45 Hicaz ,63Hindistan ,159
Hokka,
276Hur~,
34I
Irak
,63,149,188i
ibritim ,
493igne ,
358,396ikinci Aleksadr Caddesi
,43,46ingiltere
,159,167iplik
I 396iran
,142,211iskemle,
61,70,80,82,101,231,366iskenderun
,141islam mabedi
,46ispanya
,201 istanbul,23,80,81,90, 120,121,133,137,140, l 49,150,152,160,172,180,183,187 188, l 90, l 91,200,201,202,205,211,223,225,268,271,293,295,339, 34 l,387,413,461,466,471,478istanbul Caddesi
,43istatistik dairesi
,48 isv~,332italya
,295izmir
,27,271,374J
Jilet
I 493I(
Caba saz,
64Kadrkoy ,87,127,132,134,198,230,314 Kad1rga Limam ,87 Kaf Dag1, 12 Kafes ,70,119,122 Kag,t, 12,180,189,190,233,254,474 Kag1t tak1m1 , 54 Kag1thane ,373 Kahve ,38,48,60, 121,271,297,365,411,444 Kahve tak1m1 , 396 Kald1nm ,360 Kale ,168,299 Kalem , 11,12,13,182,212,228,231,263 Kama, 381,411 Kam~,, 41,129,184,420,500 Kameriya ,252 Kamyon ,505 Kanepe , 123,486,489 Kapah araba ,365 Kap,, 41,54,84,103,159,211,212,297,350,358,367,391,425,426.429,432,479, 481 Kara Cami ,46 Karadeniz ,201 Karakol ,453 Karakoy,449 Karaman ,341 Karpat Daglart ,45 Kars ,203,204 Karyola, 42 Kasaba ,35,169 Kase , 358,438 Kas1mpa3a ,87,224 Ka31k, 111,366 Kay1k ,12,134,252,401 Kayseri ,64 Kazan , 297,395 Keman ,299,313 Kemen~e, 134 Kemeralt1 ,372 Kese, 514 Kllap, 369 Kihn~, 23,351,355 K1r mand1ras1 , 97 K1rba~ , 506,276 K1nm Ham ,293
K1zlltoprak ,55 Kilim, 357 Kilise ,46 Kilit, 481 Kiri$, 401 Kitabevi ,190 Kitap, 13,39,63,181,187,189,190,191,216,212,213 Kita~• Diikkanlar1 , 189 Klarnet , 297,369 Ko~u,516 Koltuk, 61,109,123,226,297,365,479,516 Komiserlik ,42 Konak ,158,516 Konak arabasi ,515 Konsol,418 Korfu ,204,205 KO$U
arabasi ,
507 Kovan, 395 Koprii , 23,401,402,403,404,405,406,449,488,505 K6$k ,84,237 Koy ,35,169,394 Krakovi ,215 Kudiim, 62 Kudiis ,147,149,150,156,161,162 Kukla, 57 Kumarhane ,297,300,365,383,410 Kumkap1 ,313 Kundak, 443 Kupa arabasi ,509,514 Kur$Un, 103 Kur$unkalem, 12 Kiife, 409 Kiip, 484 Kiipe , 12,24,258 Kurdistan ,341 Kiirek, 134,400 Kiirsii , 39 Kiitiiphane ,196L
Lahsa ,341 Lando ,509 Lastik, 357 Lata,401 Laterna , 369,479 Leb-1 derya ,210 Lehistan ,217,220 Litvanya ,215 Lobut, 129,366 Lokomotif ,558 Li.ibnan ,143,144,147,148 Li.ileburgaz ,135,147M
Mabeyn ,425,426 Mahalle ,55,83,387,444,507 Mahalle Kahvesi ,54,187 Makara, 350 Makas, 474 Malta ,200 Manav ,447 Manda arabasi ,505,506 Mand1ra ,97 Mangal , 462,508 Mano ,383 Marsilya ,200 Masa , 12,61,271,275,276,367,433 Maia , 387,397 Matbaa ,134,425,426,429,432 Matbaa-i Amire ,48,181 Maytap, 160 Medrese ,85 Mehterhane , 61Mekteb-i T1biyye-i $ahane ,199
Mektep ,35,56,82,83,85,120,238,245,268,328,329,330,332,359,459 Mendil, 505
Merdiven , 171,481 Mesina, 200
Meyhane ,60,132,172,271,365,372,378,381,382,411 Mezar ,47 M1s1r ,140,142,148,150,157,159,161,211,341 Milli Tiyatro ,48 Minare ,103,164 Minber, 100 Minder , 231,396 Misafirhane ,164 Moskova ,293 Mostar, 204,205 Motor ,327 Musiki aleti , 61 Muska, 24 Mu~mba, 173 Mutfak ,388 Muvakkithane ,387 Miicevher , 252 Miihre, 23 Miirekkep , 12 Miize ,46
N
Nablus ,150 Nakkare, 62,91 Nal, 41Nam1k Kemal Mektebi ,83 Napoli ,200 Napolyon, 37 Narhkap1 , 95 Nazar taknm , 24 Neferaki ,95 Newyork ,217,505
0
Ocak ma~as1 , 438 Oda ,238,252 Ok, 355Ordu ,202,204 Orman ,235 Orta Avrupa ,215 Osmaniye ,141 Otel ,150,151,162,163,389 Otel Ruayal ,41 Otomobil , 12,327,359,389,492,501,505,509 Ova ,169 Okiiz arabasi ,405,506 Ovendire ,507
p
Pamuk, 357 Papel, 129 Para,ol ,516 Paris ,136,159,200,217 Park,389 Pavyon ,211,212,218 Pazar ,124 Pencere, 33,143,252 Perde, 16,53,54,55,75,84,86,88,91,94,171,238,334,496,497 Petalya ,56 Petersburg ,294 Piyano, 373 Polis kOQU$U ,480 Polonya ,45,213,214 Pasta, 189 Postahane , 191 Prag ,218 Prens'in evi ,42 Prusya,201 Pusula, 104Silahhane , 21 Silezya ,215 Silistre ,202 Sille ,150
Sinan Pap kotkii ,100 Sinema ,126,389,417 Sinop ,135
Sivas ,341
Siyasi ilimler mektebi ,217 Sobranya dairesi ,43
Sofya , 36,39,42,49 Sofya istasyonu ,40
Sofya'mn Belediye Bah~esi ,41,43
Sokak ,76,77,82,121,124,161,226,230,231,298,324,356,357,358,371,373,378 417,420,437,444,445,458,460,462 sopa I 96,129,355,360,366,481 Sultan Ahmet ,46 Sultan Hamam1 ,27 Sulu manast1r , 95 Suriye ,136,140,142,143,148,149,150,163 Sustah ~k• , 446 Siileymaniye ,27 Siingii , 184 Siipiirge, 70,76,507 Siis alt1m , 24 Siiveyf ,136,137,156,157,160,165
$
$ak$clk I 63,129 $am ,63,104,149,175,341 $amdan, 351 $apka , 272,273,417 $ehir ,404 " semsiye ,102,103,104,105,128,254,257,259,418 $imendifer ,12 $ira ,204,205 $it I 438 $ite t 257T
Tabanca, 160,184,379,411 Ta~, 258,282 Tahta , 43,84 Tahtakale ,86 Talika ,516 Tas, 94 Tava, 188 Tavan siipiirgesi, 69 Tayyare ,141 Tef, 91,94,171 Tekerlek, 505 Telgrafhane ,161 Temizlik arabast ,257,447 Tencere , 106,395,507 Tepe ,184 Tepsi , 298,396 Terazi, 508 Tesbih, 111,128,371 Testere , 395 Testi , 170,509Tevfik Fikret Mektebi ,83 Tevkifhane ,480 T1marhane ,96,98 Tirebin ,205 Tiyatro ,56,372,389 Top, 141,349 To~uluk Fabrikas1 ,210 Tophane ,210 Topkapt ,381 Topkap, Saray1 ,21,402 Torba , 34,157,505 Trablugarp , 187 Trablus ,341 Tramvay, 12,41,123,210,303,389,437,449,458,487,505,509 Tren ,39,141,142,424 Tulumbac, kogu3u ,365 Tuna ,201 Tunus ,17,18,19,21,22,23,26,63,341 Tiifek, 103
u
U~k ,14,142,327 Un ~uvah , 462 Ustura, 414 Usturpa , 129,366,492,507 Uzun (:ar~1 ,27..
u
\ Oniversite ,268 Oniversite binas1 ,217 Oskiidar ,87,100,171,312 Oziim sepeti , 34V
Vadi ,169 Vagon ,33,34,35,40,41 Van ,341 Vapur,12,77,123,205,252,358,406,423,424,425,426,428,449,458,464,485,486 490,509 Varil, 401 Viyana ,45,202,217,233,237y
Yafa ,149 Yah ,252,374,423,429 Yanaki ,95 Yastlk, 396 Yatak , 53,157,238,252,482 Yatak tak1m1 , 507 Yayla ,169 Yedikule ,95Yemen ,180 Yenikap1 ,313 Yorgan, 396 Yunanistan , 17, 18,295 Yuk arabasi ,358,360,505
z
Zil, 62,274 Zilli masa , 172 Zincir , 96,401 Zindan ,365 Ziraat aletleri , 35 Zurna , 61,64,91,118,297,369,398,479Genel indekste verilen sayfa numaralan Ahmet Rasim'in "Muharrir Bu Ya" eserinin, istanbul, Milli Egitim Basimevi, 1990 tarihli baarnma gore verilmistir.
