Bir İşin Görülmesi

Öğr. Gör. Yusuf Can Çalışır

İş Sözleşmesi

İŞ SÖZLEŞMESİNİN TANIMI ve UNSURLARI İŞ SÖZLEŞMESİNİN TANIMI ve UNSURLARI

iş sözleşmesi,

bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi,

diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir” (İK,m.8, f.1).

Bağımlılık unsuru, iş sözleşmesini konusu iş görme olan, örneğin vekâlet, eser gibi diğer sözleşmelerden ayıran bir unsur olarak 4857 sayılı Kanunda yer almıştır.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI İŞ SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI

1.

Bir İşin Görülmesi

2.

İşin Ücret Karşılığında Görülmesi

3.

Bağımlılık İlişkisi

İŞ SÖZLEŞMESİNİN ÖZELLİKLERİ

İş sözleşmesi,

belirli veya belirsiz bir süre içinde

işçi ve işverene hak ve borçlar yükleyen, taraflar arasında kişisel ilişkiler kuran, iki taraflı ve sürekli borç ilişkisi doğuran bir özel hukuk sözleşmesidir.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN ÖZELLİKLERİ

1) Özel Hukuk Sözleşmesi Olması

2) Kişisel İlişki Kurması

3) Karşılıklı Borç Doğurması

4) Sürekli Borç İlişkisi Yaratan Bir Sözleşme Olması

İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ

Sözleşme Türünü ve Çalışma Biçimini Belirleme Serbestîsi

 Kanun hükmünde, Anayasanın 48. maddesinde yer alan sözleşme serbestîsi ilkesi uyarınca tarafların Kanunla getirilen sınırlamalar dâhilinde sözleşmenin türünü ve çalışma biçimini belirleme serbestîsine sahip oldukları vurgulanmıştır.

 Bu bağlamda, sözleşmenin süresi ölçüt alınarak

belirli veya belirsiz süreli sözleşme kurulabileceği gibi,

 iş sözleşmesinin tarafları, sözleşme konusu olan işin niteliği dikkate alınarak

sürekli veya süreksiz iş sözleşmeleri,

 çalışma süresi esas alınarak

tam süreli veya kısmi süreli iş sözleşmeleri

 ya da deneme süresi kararlaştırılmasına bağlı olarak deneme süreli iş sözleşmesi kurabilirler.

 Yine, esnek çalışma modelleri kapsamında tele çalışma, evde çalışma gibi farklı çalışma biçimlerinin kararlaştırılması mümkündür.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ

1-*Sürekli ve Süreksiz İş Sözleşmeleri*

Nitelikleri bakımından en çok otuz işgünü süren işlere süreksiz iş,

otuz işgününden fazla süren işlere de sürekli iş denir.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ

2-**Belirli ve Belirsiz Süreli İş Sözleşmeleri

 İş sözleşmesi taraflarca belirli veya belirsiz süreli olarak kurulabilir.



Belirli-belirsiz süreli iş sözleşmesi ayrımının önemi

sözleşmenin sona ermesi ve sona ermeye bağlanan

hukuki sonuçlar bakımındandır.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ

2-**Belirli ve Belirsiz Süreli İş Sözleşmeleri

 çalışma yaşamında belirsiz süreli iş sözleşmesinin asıl,

 belirli süreli sözleşmenin ise istisna olarak kabulünü getirmiştir.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ

2-**Belirli ve Belirsiz Süreli İş Sözleşmeleri

 Özetle; belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça yapılamaz.

 Aksi halde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz süreli kabul edilir.

---

 İşveren esaslı sebepler olmadıkça...belirsiz süreli çalışan işçi karşısında belirli süreli çalışan işçiye farklı işlem yapamaz.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ

3-***Tam Süreli ve Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri

“İşçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş

sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumunda sözleşme kısmi süreli iş sözleşmesidir”.

Görüldüğü gibi kısmi süreli çalışmanın tanımında yasal haftalik normal iş süresi olan 45 saat değil,

işyerinde aynı veya benzeri işte tam süreli olarak çalışan işçinin çalışma süresi esas alınmıştır.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ

3-***Tam Süreli ve Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri

 “İşyerinde tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan emsal çalışmanın üçte ikisi oranına kadar yapılan çalışma kısmi süreli çalışmadır”

(Yön m.6).

 Buna göre,

 örneğin işyerinde 45 saat tam süreli çalışma yapılıyorsa, 30 saatin altındaki çalışmalar kısmi sürelidir.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ

3-***Tam Süreli ve Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri

3.1-Çağrı Üzerine Çalışma

Çağrı üzerine çalışmada, taraflar önceden belirli bir zaman dilimi içinde (hafta, ay, yıl) işçinin ne kadar süre çalışacağını belirlerler.

İşveren belirli bir süre önceden bildirmek koşuluyla işçiyi istediği zaman işe çağırabilir.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ

3-***Tam Süreli ve Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri

3.1-Çağrı Üzerine Çalışma

“Hafta, ay veya yıl gibi bir zaman dilimi içinde işçinin ne kadar süreyle çalışacağını taraflar belirlemedikleri takdirde,

haftalık çalışma süresi yirmi saat kararlaştırılmış sayılır.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ

3-***Tam Süreli ve Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri

3.1-Çağrı Üzerine Çalışma

işverene çağrıyı belirli bir süre önceden yapma yükümlülüğü getirilmiştir.

'İşçiden iş görme borcunu yerine getirmesini çağrı yoluyla talep hakkına sahip olan işveren, bu çağrıyı, aksi kararlaştırılmadıkça, işçinin çalışacağı zamandan en az dört gün önce yapmak

zorundadır.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ

3-***Tam Süreli ve Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri

3.1-Çağrı Üzerine Çalışma



"Sözleşmede günlük çalışma süresi kararlaştırılmamış

ise, işveren her çağrıda işçiyi günde en az dört saat üst

üste çalıştırmak zorundadır'' (İK m. 14, f.son).

İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ

4-****Deneme Süreli Olan ve Olmayan İş Sözleşmeleri

İş Kanunu’nun 15. maddesine göre taraflar iş sözleşmesinde deneme süresi öngörebilirler.

Bu sürenin amacı, işçinin bu süre içerisinde işyerini, iş koşullarını görerek işyerinde çalışıp çalışmayacağı hakkında karar vermesi;

işveren bakımından da işçinin çalışkanlığını, yeteneklerini, mesleki bilgisini anlayarak aynı şekilde iş ilişkisinin devamı konusunda

karar verebilmesidir.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ

4-****Deneme Süreli Olan ve Olmayan İş Sözleşmeleri

İş Kanunu’na göre deneme süresi en çok iki ay olabilir.

Ancak bu süre toplu iş sözleşmeleriyle dört aya kadar uzatılabilir (İK m. 15, f.l).

İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ

5-Takım Sözleşmesi



birden çok işçinin meydana getirdiği bir takımı temsilen bu işçilerden birinin,



takım kılavuzu sıfatıyla işverenle yaptığı bir sözleşmedir.



Takım sözleşmesinin süresi ne olursa olsun yazılı

yapılması gerekir.

Kaynak:

1-AÖF, Bireysel İş Hukuku

2-Müjdat Şakar, Meslek Yüksekokulları İçin İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku