Orta Yaş Döneminin Biyolojik Yönleri
Uzm. Kln. Psk. Cenk Adıgüzel
ORTA YAŞ DÖNEMİNİN BİYOLOJİK YÖNLERİ
Evrensel olarak orta yaş dönemi kesin bir şekilde belirlenmiş
olmamakla beraber , Havighurts 30-35 yaş arası, Levinson
40-60 yaş arası kabul etmekte ve çoğunluk tarafından 35-55
yaş arası ‘orta yaşlılar’ olarak ele alınmıştır.
ORTA YAŞ DÖNEMİNİN BİYOLOJİK YÖNLERİ
Bu dönemde ki yetişkinler , eğer ciddi bir rahatsızlıkları yoksa ilk yetişkinlikte ki faaliyetlerinin çoğunluğunu
yapmaya devam ederler.
Orta yaş döneminde şehvet, duygular , kızgınlık , ahlaki infial gibi konularda eksilmeler yaşanabilir.
Orta yaşlılıkta bilgelik, erdemlilik , karar verme , merhamet
ve sevgi gibi özellikler daha çok öne çıkmaktadır
ORTA YAŞ DÖNEMİNİN BİYOLOJİK YÖNLERİ
40-60 lı yaşlar dönemine Erikson, üretkenliği geliştirme ve kişinin aileye, topluma ve gelecek nesillere olan
sorumluluğunu büyütme isteği ve üretkenlikte başarısız olanlar için durgunluk dönemi olarak yaklaşmıştır.
Bühler ; kişinin amaçları ve sonuçlarını ve amaçları doğrultusunda , doyuma ulaşıp ulaşmadığını
değerlendirerek , bu değerlendirmenin yaşlılık yaşlılık uyumu
konusunda belirleyici olduğunu ileri sürmüştür.
ORTA YAŞ DÖNEMİNİN BİYOLOJİK YÖNLERİ
İŞE GİRME ve İŞTE İLERLEYEN YILLAR
Birey orta yaşlarda emeklilikten önce kaç yılı kaldığının birden farkına varır ve amaçlarına ulaşma hızını yeniden
değerlendirir.Çok geç kalmışsa mesleğini değiştirme , amaçlarını gerçekleştirme kararı dahi alabilir.
Meslek beklentileri ve meslek başarıları arasındaki fark yaşın ve yaşlanmanın farkına varılmasına neden olur.
Orta yıllarda kendini gerçekleştirme, yeterlilik, öz denetim
kavramları öne çıkar
ORTA YAŞ DÖNEMİNİN BİYOLOJİK YÖNLERİ
Bu süreçlerden geçilerek ulaşılan emeklilik orta yıllarda yaşlılığa geçişi belirleyen toplumsal bir dönüm noktasıdır.
Yetişkin gelişiminde önemli bir aşamadır.
Emeklilik bireyin boş vakit döneminin başlaması ve
çalışmanın sona ermesi döneminin başlamasını da belirler
Carp’a göre emeklilik olgusunun üç temel yönü vardır. ‘ Olay
statü ve süreç’ olarak emeklilik
ORTA YAŞ DÖNEMİNİN BİYOLOJİK YÖNLERİ
Emeklilik yalıtılmış bir olay değil, bir dizi evre içeren bir süreçtir. Atchley(1979; akt. Hoffman 1994) , emeklilik yaşantısının geçirdiği evreleri şöyle belirlemiştir:
1.
Emeklilik öncesi- Emekliliğe duygusal bakımdan hazırlanma
2.
Uyanma – Emeklilik öncesi düşlemlerin gerçekleşmesi
3.
Yeniden yönetim – Gerçekçi seçimlerin araştırılması
4.
Kararlılık- Emekliliğe başarılı uyum
5.
Bitirme- Çalışmaya geri dönüş, hasta rolüne sığınma
ORTA YAŞ DÖNEMİNİN BİYOLOJİK YÖNLERİ
Menepoz
Kadının düzenli adet kanamalarının ortadan kalktığı dönemi ifade eder.
Kadın doğası, üreme çağında menopoza geçişi kolaylaştırmak için , bir dizi önlemler alır ve ruhsal ve bedensel olarak
hazırlandığı bu döneme ‘menopoza hazırlık dönemi’ denir.
Menopoz döneminde , oströjen hormonu üretimi yetersizliğine
bağlı olarak ortaya çıkan belirtiler ve hastalıklar çoğu zaman
farmakolojik tedavi ile ortadan kaldırılabilir
ORTA YAŞ DÖNEMİNİN BİYOLOJİK YÖNLERİ
Andropoz
Yaşlanmaya bağlı olarak , testestoronun , yani erkeklik
hormonunun kandaki seviyesinin azalması durumu olup, halk arasında bu duruma erkek menopozu denmektedir.
Kadınların menopoz sonrası yaşadıkları durumlar ile aynı
değildir.Cinsel fonksiyonlarda azalma , erkeklerde kademeli
yavaş , ilerleyici biçimde oluşur.Kadınların tersine erkeklerde
dölleyebilme yeteneği azalmış olsada devam etmektedir.
ORTA YAŞ DÖNEMİNİN BİYOLOJİK YÖNLERİ
Labarotuvar olarak , erkeklerin 40 yaşından itibaren erkeklik hormonu seviyesinde düşük oranlar tespit edilir(%5), bu oran ileri yaşlarda %70lere yükselmektedir.
Menepoza girmiş bayanlar ve andropoza girmiş erkekler de,
çok sık boşanma görülmekte olup , TUİK rakamlarına göre
yaklaşık %41 oranında boşanmanın sebebi buna bağlanır.
KAYNAKÇA
