Genel Sekreterliği
1
ONUNCU KALKINMA PLANI (OKP) &
BÖLGESEL GELİŞME ULUSAL STRATEJİSİ (BGUS)
TRC1 BÖLGESİ RAPORU
19 Ekim 2012, Gaziantep
Genel Sekreterliği
2
ONUNCU KALKINMA PLANI (OKP) VE BÖLGESEL GELİŞME ULUSAL STRATEJİSİ (BGUS) TRC1 BÖLGESİ RAPORU
Ulusal kalkınma politikalarının çerçevesini çizen OKP’ nin ve bölgesel gelişme politikalarının ulusal düzeyde genel stratejik çerçevesini belirlemesi öngörülen BGUS’ un, başta kalkınma ajansları olmak üzere yerel kurum ve kuruluşların ulusal kalkınma vizyonuyla bütünleşecek şekilde, kendi vizyonlarını geliştirmelerine zemin teşkil etmesi öngörülmektedir.
Bu kapsamda, bölgemizin ve ülkemizin geleceğine yön vermek üzere, ulusal kalkınma planının temel gelişme eksenleri, ekonomik coğrafyanın etkinleştirilmesi, kurumsal kapasitenin geliştirilmesi, kalkınma politikasının yönetişimi, kırsal kalkınmanın sağlanması ve mekansal gelişmenin desteklenmesi hususlarında İKA Yönetim Kurulu, İKA Kalkınma Kurulu ve ilgili diğer paydaşların görüşleri alınmıştır.
Söz konusu çalışma kapsamında Ajansımızca gerçekleştirilen faaliyetler aşağıda özetlenmiştir:
1. 2 Yönetim Kurulu Toplantısında Konunun Görüşülmesi
2. 12 Yönetim Kurulu Üyesi İle Konu Kapsamında Mülakat Yapılması
3. 1 Kalkınma Kurulu Toplantısı Kapsamında Atölye Çalışmalarının Gerçekleştirilmesi 4. Gaziantep, Kilis ve Adıyaman’da Birer, Toplamda 3 Atölye Çalışmasının
Gerçekleştirilmesi
FAALİYET
ADI GERÇEKLEŞTİRİLEN ALT FAALİYETLER YÖNTEM TARİH
1. Yönetim Kurulu Toplantısı
Söz konusu çalışma hususunda Kalkınma Bakanlığı’ndan beklentiler ve bu doğrultuda yapılması planlanan çalışmalarla ilgili bilgilendirme yapılmıştır.
Konu kapsamında üyelerle yapılacak mülakat/anket formu hakkında bilgi verilmiştir.
Yönetim Kurulu Üyeleri, bireysel olarak makamlarında soruları yanıtlamak istediklerini belirterek, sonrasında elde edilen bilgiler neticesinde derlenecek sonuçların bir sonraki Yönetim Kurulu toplantısında tartışılmasını öngörmüşlerdir.
Bununla birlikte, Kalkınma Kurulu’nda İl bazlı çalıştayların yapılması ve ilgili sonuçların da Yönetim Kurulu’nda görüşülmesine karar verilmiştir.
Toplantı 11.09.2012
1. Kalkınma Kurulu Toplantısı
OKP ve BGUS ile ilgili yapılan çalışmalar hususunda ve Ajansın konu ile ilgili gerçekleştirdiği teknik çalışma ve analizlere ilişkin sunum hazırlanmıştır. Özellikle Ajans uzmanlarının şu ana kadar yapmış oldukları araştırma raporları üzerinde durulmuştur.
Konu kapsamında Kalkınma Kurulu Toplantısı organize edilerek il bazlı odak grup toplantıları gerçekleştirilmiştir.
Toplantı &
Atölye Çalışması
09.10.2012
Genel Sekreterliği
3 Yönetim
Kurulu Üyeleri İle Mülakatlar
Aşağıdaki tabloda isimleri yer alan İKA Yönetim Kurulu Üyeleri olan valiler, belediye başkanları, ticaret ve sanayi odaları başkanları ve il genel meclisi başkanları ile konu kapsamında mülakatlar gerçekleştirilmiştir.
Gaziantep Valisi Erdal ATA
Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Asım GÜZELBEY Gaziantep İl Genel Meclis Başkanı Menderes KARADUMAN Gaziantep Sanayi Odası Başkanı Adil KONUKOĞLU
Kilis Valisi Süleyman TAPSIZ
Kilis Belediye Başkanı Av. Abdi BULUT Kilis İl Genel Meclis Başkanı Mehmet Emin KARAKUŞ Kilis Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı Mehmet ÖZÇİLOĞLU
Adıyaman Valisi Mahmut DEMİRTAŞ
Adıyaman Belediye Başkanı M. Necip BÜYÜKASLAN Adıyaman İl Genel Meclis Başkanı Necmi BAYKAN Adıyaman Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı Mustafa USLU
Mülakat
17.09.2012- 05.10.2012
2. Yönetim Kurulu Toplantısı
Yapılan tüm çalışmaların özetlendiği bir sunum gerçekleştirilmiştir.
Kalkınma Bakanlığına gönderilecek raporun kapsamı hakkında görüşülmüştür.
Toplantı 10.10.2012
Gaziantep, Kilis ve Adıyaman’da İl Çalıştayları
OKP ve BGUS ile ilgili yapılan çalışmalar hususunda ve Ajansın konu ile ilgili gerçekleştirdiği teknik çalışma ve analizlere ilişkin hazırlanan sunum katılımcılarla paylaşılmıştır.
Kalkınma Kurulu’nda ön plana çıkan tematik başlıklar altında odak grup toplantıları gerçekleştirilmiştir.
Atölye Çalışması /
Arama Toplantıları
17.10.2012
Çalışmaların Raporlanması
Yapılan tüm çalışmalardan elde edilen bilgiler derlenerek raporlanmış ve Kalkınma Bakanlığı’na resmi yazı ile gönderilmiştir.
Masa Başı Çalışma
12.10.2012- 19.10.2012
Gerçekleştirilen tüm çalışmalarda Ajans personeli kolaylaştırıcı, süreç yöneticisi ve raportör rolü üstlenmiş olup toplantılarda hiçbir şekilde katılımcı olarak görev almamıştır.
Yukarıda belirtilen toplantı ve çalışmalar sonucunda ortaya çıkan bilgiler aşağıdaki tablolarda özetlenmiş ve söz konusu çalışmalara ilişkin bilgi notları rapor Ek’inde sunulmuştur.
Bölüm I’de; Türkiye ile ilgili kalkınma öncelikleri ve strateji önerileri özetlenirken, Bölüm II’de; TRC1 Bölgesi ile ilgili kalkınma öncelikleri ve strateji önerileri ifade edilmiştir.
Bölgedeki paydaşlarla yapılan çalışmalar sonrası oluşturulan Bölüm I ve Bölüm II’ de görüleceği üzere katılımcıların çoğu, ülkenin kalkınmasındaki öncelikli alanların TRC1 Bölgesi’nin kalkınmasında da öncelikli olduğu düşüncesine sahiptirler. İki bölümde de kalkınma için en öncelikli alan “Eğitim-Beşeri Kaynaklar, Üniversiteler ve Mesleki Eğitim”
olarak belirlenmiş ve gerek ulusal gerek bölgesel bazda sürdürülebilir eğitim politikalarının tasarlanması gerektiği ifade edilmiştir. Bununla birlikte hem ülkenin hem de bölgenin kalkınmasında öncelikli alan olarak belirlenen ortak diğer konular “ARGE ve Yenilikçilik” ile
“Tarım ve Kırsal Kalkınma” olmuştur.
Genel Sekreterliği
4
BÖLÜM I:
KALKINMA PLANI ve BGUS HAZIRLIKLARI KAPSAMINDA TÜRKİYE İÇİN KALKINMA ÖNCELİKLERİ ve STRATEJİLERİ
Ö. TEMATİK ALAN
GELİŞME
ÖNCELİĞİ/ HEDEF STRATEJİ ÖNERİLERİ
1
Eğitim- Beşeri Kaynaklar,
Üniversite, Mesleki
Eğitim
Öncelik 1.1: Eğitim sisteminin uzun ve orta
vadeli dönemlere ilişkin planlara göre
oluşturulması ve sürdürülebilirliğinin
sağlanması
S1: Milli eğitim sisteminin sürekli değişimi önlenmeli ve ülkenin ihtiyaçlarına yanıt verecek sürdürülebilir bir eğitim sistemi tasarlanmalıdır.
S2: Ülkenin hem örgün eğitim hem de mesleki eğitim alanında ulusal stratejileri oluşturulmalıdır.
S3: Ülkemizde bulunan üstün zekalı çocuklar tespit edilmeli ve bu çocuklara yönelik özel müfredata sahip okullar açılmalıdır.
S4: Üstün başarılı gençlerin yurt içinde istihdam edilmeleri amacıyla bir strateji geliştirilmeli ve beyin göçünün önlenmesine yönelik tedbirler alınmalıdır.
Öncelik 1.2: Beşeri sermayenin ülkenin
ihtiyaçları doğrultusunda
eğitilmesi ve yönlendirilmesi, insan
sermayesine yatırım yapılması
S1: Devlet kurumlarının ARGE birimlerine bütçe desteği verilmeli ve kurumsal kapasitelerin artırılması amacıyla kurumların faaliyet alanına giren konularda hizmet içi eğitimler yaygınlaştırılmalıdır.
S2:“Hayat Boyu Öğrenme” anlayışı yaygınlaştırılarak üniversiteler tarafından halkın eğitimine yönelik çalışmalar yapılmalı ve Sürekli Eğitim Merkezleri bu kapsamda etkinleştirilmelidir.
S3: Özellikle teknoloji ve fen bilimleri alanında üstün başarılı gençler devlet bursuyla yurtdışında bulunan iyi okullara gönderilmeli ve bu kişiler aldıkları eğitimi ve bilgi birikimini ARGE ve inovasyon uygulamalarında kullanmak üzere ülke çapında iyi çalışma koşullarında devlet eliyle istihdam edilmelidir.
S4: Kurumların bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanım altyapısı geliştirilmelidir
S5: Eğitici ve öğreticilerin hizmet içi eğitim programları, rehberlik ve pedagojik formasyon eğitimleri kapsamında sürekli gelişimleri sağlanmalıdır.
Öncelik 1.3: Meslek liselerinin yaygınlaştırılması,
mesleki eğitimin uygulamaya yönelik olarak yenilenmesi ve
daha etkin hale getirilmesi
S1: Uygulamalı eğitime önem verilerek teorik-pratik eğitim bütünlüğü sağlanmalı ve özel sektörün ihtiyaçları dikkate alınarak mesleki eğitim programları açılmalıdır.
S2: Mesleki Eğitim Kurumlarında müfredat yenilenerek alan sayısı artırılmalıdır.
S3: Meslek liseleri yaygınlaştırılmalı ve mesleki ilköğretim okulları açılmalıdır.
S4: Öğrencilerin meslek seçiminde yetenek ve ilgi alanlarına göre tercih yapmaları hususunda etkili bir rehberlik sistemi ile yönlendirilmeleri sağlanmalıdır.
Öncelik 1.4:
Üniversitelerin nitelik yönünden yeterli hale
S1: Üniversitelerdeki eğitim müfredatları ülkenin ihtiyaçlarına göre revize edilmeli ve uygulamaya dönük eğitim sistemi geliştirilmelidir.
Genel Sekreterliği
5
getirilmesi S2: Tarım, sağlık, ticaret, turizm, ekonomi üniversiteleri gibi belli alanlara yoğunlaşmış “ihtisas üniversiteleri” ülke genelinde bölgelerin özelliğine göre kurulmalıdır.
S3: Üniversitelerin, gelişmiş ülkelerin üniversiteleriyle kuracakları işbirlikleri ve değişim programları artırılmalı ve bu çerçevede nitelikli öğrenci/öğretim görevlilerinin çalışmaları desteklenmeli ve tüm çalışmalar denetlenmelidir.
S4: YÖK Kanunu revize edilmeli ve hatta tüm üniversiteleri tek düzleştiren bu kurum kapatılmalıdır.
S5: Üniversitelere ayrılan devlet ödeneği artırılmalı ve üniversitelerin ARGE & inovasyon faaliyetleri üst düzeyde desteklenmelidir.
2 Sanayi Politikası
Öncelik 2.1: Sanayi altyapısının iyileştirilmesi
S1: OSB ve KSS’lerin altyapı eksiklikleri giderilmelidir.
S2: Yeni sanayi bölgelerinin oluşumuna destek verilmeli ve yatırımcılara yer seçiminde azami düzeyde yönlendirme yapılmalıdır.
S3: İhtisas OSB’lerin kurulumuna yönelik altyapı ihtiyaç analizleri yapılmalıdır.
S4: Ulaşım altyapısı geliştirilmeli ve sanayi bölgeleri arasında ulaşım ağları oluşturulmalıdır.
Öncelik 2.2: Bölgelere özgü sanayi politikalarının
geliştirilmesi
S1: Ülkenin sanayi ile ilgili her türlü kesimi kapsadığı bir uygulanabilir sanayi politikası, katılımcı planlama anlayışı ile yapılmalı ve bölgelere özgü stratejiler üretilmelidir.
S2: Yerel ve coğrafi kaynaklarla uyumlu, mevcut teknolojik imkanlarla katma değeri yüksek ürün imal ederek ithalatı en aza indirilmiş, ihracatı maksimuma çıkarılmış sanayi politikaları geliştirilmeli ve uygulanmalıdır.
S3: Sanayi yatırımları belli bir plan çerçevesinde ve bölgesel farklar dikkate alınarak yapılmalıdır.
S4: Bölgeler özgü İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri kurulmalıdır.
Öncelik 2.3: İhracata dönük sanayileşmenin
geliştirilmesi
S1: İhracata yönelik üretim politikaları oluşturulmalı ve bu üretim biçimi desteklenerek yaygınlaştırılmalıdır.
S2: Olası tüm ihracat pazarları araştırılmalı, her bölgeye ve üretim yapısına ilişkin ihracat modelleri geliştirilmeli ve konu kapsamında sanayiciler bilgilendirilmeli, yönlendirilmelidir.
S3: İhracat yapan firmaların enerji, sigorta ve vergi maliyetleri gibi temel girdi maliyetleri devlet eliyle asgari düzeye indirgenmeli ve firmaların ihracat yapması teşvik edilmelidir.
S4: Firmaların üretim ve teknoloji kapasitesi artırılarak kalite yönetimi, standartlaşma ve markalaşma çalışmalarına destek verilmelidir.
Öncelik 2.4: ARGE &
yenilikçilik faaliyetlerinin
geliştirilmesi
S1: Katma değeri yüksek ve teknolojik ürünlerin üretilmesine yönelik uygulamalar desteklenmelidir.
S2: Firmaların ARGE ve inovasyon faaliyetlerine yüksek oranda destek sağlanmalıdır.
S3: İnsan sermayesine yatırım yapılmalı ve firmaların alanlarında uzman kişileri istihdam etmelerini zorunlu kılmaya yönelik tedbirler alınmalıdır.
Öncelik 2.5:
Firmaların üretim ve teknoloji kapasitesinin
S1: İşletmelerin faaliyet alanına yönelik teknolojiler geliştirilmeli, transfer edilmeli ve teknolojik kapasite artırımı desteklenmelidir.
Genel Sekreterliği
6
artırılması S2: Pazarlama, tanıtım, dış ticaret ve e-ticaret konularında eğitim ve bilgilendirme faaliyetleri yapılarak KOBİ’lerin kurumsal kapasiteleri artırılmalıdır.
S3: ARGE ve inovasyon faaliyetlerine firmalarda ayrılan bütçenin artırılmasına yönelik tedbirler alnmalıdır.
S4: Firmaların, hedef pazarlara göre üretim planlamalarını yapmaları sağlanmalıdır.
3 ARGE ve Yenilikçilik
Öncelik 3.1: ARGE ve yenilikçilik ile ilgili
ülke genelinde uygulanabilir bir
Ulusal Strateji hazırlanması
S1: Ülke genelinde ARGE ve inovasyon faaliyetlerinin artırılmasını hedef alan bir ulusal stratejini ve strateji kapsamında uygulamada yapılacak eylemlerin yer aldığı bir eylem planı hazırlanmalıdır.
S2: Ülke genelinde Ulusal kaynaklardan ARGE’ye ayrılan bütçe artırılmalıdır.
S3: YÖK mevzuatı, öğretim görevlilerinin ARGE yapmasını teşvik edecek kapsamda revize edilmeli ve ARGE faaliyetlerine ödenek sağlanmalıdır.
S4: Ülke genelinde verilen ARGE destekleri artırılmalı ve bölgesel ARGE destek merkezlerinin kurulmalıdır.
S5: ARGE faaliyetlerinin gerekliliği konusunda toplumsal bilincin oluşturulması ve farkındalığın artırılması yönünde ilkokuldan üniversiteye kadar eğitimin bütün aşamalarında ARGE’nin gerekliliği ve yararlarını içeren konular müfredata eklenmelidir.
Öncelik 3.2:
Özel sektörün ARGE faaliyetlerinin desteklenmesi
S1: ARGE’ ye verilen destekler/teşvikler artırılmalıdır.
S2: ARGE yapan şirketlere vergi indirimi uygulanmalıdır.
S3: Özel sektörün kullanımına açık ortak kullanım laboratuarları ve ARGE Merkezleri’nin kurulmalıdır.
S4: Üniversite-sanayi işbirliği desteklenmeli ve özel sektörün ARGE faaliyetlerini üniversitelerle yapması teşvik edilmelidir.
Öncelik 3.3:
Üniversite-sanayi- devlet işbirliğinin güçlendirilmesi
S1: Kurumlar arası diyologun artırılmasına yönelik tüzel kişiliğe haiz işbirliği platformları oluşturulmalıdır.
S2: Üniversite-sanayi işbirliğinin istenen seviyeye çıkarılması amacıyla üniversitelerle birlikte çalışan ve ARGE yapan işletmelere teşvik verilmelidir.
S3: İleri teknoloji yatırımlarına sahip ve katma değeri yüksek sektörlerde üretim yapan ve üniversiteler ile birlikte çalışan
“Silikon Vadisi” gibi yapılar kurulmalıdır.
S4: Üniversiteler bünyesinde bölgesel fikir üretme kurum/kuruluşlarının oluşturulmalıdır.
4 Enerji
Öncelik 4.1:
Sürdürülebilir ve uygulanabilir bir Ulusal Enerji Politika
Belgesinin hazırlanması
S1: Ülkenin sürdürülebilir enerji politikalarının yer aldığı ve önümüzdeki 50 yılı kapsayan stratejilerin yer aldığı ulusal bir belge hazırlanmalıdır.
S2: Ülkede bulunan ve yüksek potansiyel arz eden doğal kaynakların enerjiye dönüştürülmesi için stratejiler üretilmelidir.
S3: Enerjide dışa bağımlılığı azaltacak faaliyetler yürütülmeli ve öz kaynak kullanımı artırılmalıdır (bor madeni gibi).
S4: Yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yapılmalı ve bu alandaki enerji yatırımları desteklenmelidir.
S5: Nükleer enerji gibi kısa ve orta vadede ucuz enerji sağlayacak enerji yatırımları kontrollü bir şekilde devlet eliyle yapılmalıdır.
Genel Sekreterliği
7 Öncelik 4.2:
Enerji tasarrufu ve verimliliğinin
artırılması
S1: Enerji altyapısı yenilenerek enerji nakil kayıpları azaltılmalı ve enerji tasarrufu konusunda devlet tedbirleri alınmalıdır.
S2: Enerji tasarrufu ve verimliliği konusunda eğitim ve bilinçlendirme çalışmaları yürütülmelidir.
S3: Enerji verimliliği sertifikası alınması zorunlu kılınmalıdır.
S4: Geri dönüşümü teşvik edici uygulamalar yürütülmelidir.
S5: Binalarda ısı yalıtımı dönüşümleri teşvik edilmelidir.
Öncelik 4.3:
Yenilenebilir enerji yatırımlarının teşvik
edilmesi
S1: Yenilenebilir enerji yatırımlarına teşvik verilmesi suretiyle girişimciler özendirilmeli ve bu enerji türünün kullanımı çeşitli destek mekanizmalarıyla artırılmalıdır.
S2: Yenilenebilir enerji kullanımının artırılması önündeki temel engel olan bürokratik uygulamalar yeniden ele alınmalıdır.
S3: Alternatif enerji yatırımlarına verilen destekler artırılmalıdır.
S4: Güneş enerjisinin konutlarda kullanımı yaygınlaştırılmalı ve teşvik edilmelidir.
S5: Bölgesel enerji araştırma merkezleri kurulmalı ve her bölgeye özgü yenilenebilir enerji yatırım fizibiliteleri yapılmalıdır.
5
Tarım ve Kırsal Kalkınma
Öncelik 5.1: Devlet Destekleri ve Denetimlerinin
Artırılması
S1: Çiftçilere eğitim ve danışmanlık hizmeti verilerek bilinçli tarım uygulamaları desteklenmeli ve sağlıklı/güvenli gıda arzı sağlanmalıdır.
S2: Çiftçilere tohum, ekipman, sulama desteği verilmeli ve tarım sektöründe ARGE faaliyetlerine teşvik verilmelidir.
S3: Tarım arazilerinin korunmasına yönelik önlemler alınmalı ve özellikle verimli arazilerin imara açılmasının önlenmesine ilişkin denetimler/yaptırımlar artırılmalıdır.
S4: Arazi toplulaştırma politikaları uygulanmalı ve miras sebebiyle toprak parçalanmasının önüne geçilmelidir.
S5: Tarım sektörüne ilişkin üretim planlaması yapılmalı, dışa bağımlı olduğumuz ithal ürün gruplarının ülkede üretilmesine ilişkin teşvik vermelidir.
Öncelik 5.2:
Hayvancılığın geliştirilmesi
S1: Atıl meraları kullanır hale getirilmelidir.
S2: Cins hayvan besiciliği ve üretimi sağlanmalıdır.
S3: Arıcılık ve kültür balıkçılığı desteklenerek örnek havyan çiftlikleri kurulmalıdır.
S4: Damızlık hayvan temini desteklenmeli ve kontrollü ve kaliteli hayvan üretimi sağlanmalıdır.
Öncelik 5.3:
Kırsal ekonominin güçlendirilmesi
S1: Kırsal alanda yer alan mevcut altyapı sorunları giderilmeli (köylere ulaşımın kolaylaştırılması, kanalizasyon sistemlerinin yapılması vb.) ve tarıma dayalı sanayi alanında küçük sanayi kolları teşvik edilmelidir.
S2: Kırsal alanda yaşayan halkın eğitim sebebiyle kente göçünü engellemek için kırsal ihtiyaç duyulan okullar açılmalıdır.
S3: Çiftçiye makine ve ekipman desteği sağlanmalı ve üretime ilişkin eğitim verilerek bilinçli üretim yapması teşvik edilmelidir.
S4: Kırsal alanlarda yer alan doğal güzellikler, tarihi ve kültürel birikimler turizme kazandırılarak tarım dışı ekonomik
Genel Sekreterliği
8
faaliyetler geliştirilmeli (eko-turizm, agro-turizm, doğa turizmi, kamp turizmi, gençlik turizmi, çiftlik turizmi gibi) ve kırsal alan ekonomisi canlandırılmalıdır.
S5: Tarımda üretici örgütlenmesi sağlanmalıdır.
Öncelik 5.4: Tarımda verim ve üretim
kapasitesinin artırılması
S1: Sulu tarım, basınçlı sulama, damlama ve yağmurlama sulama sistemlerine geçiş sağlanmalıdır.
S2: Ürün deseni/çeşidi geliştirilmeli ve tarım ürünleri bölgeler bazında çeşitlendirilmelidir.
S3: İşletme ölçekleri ideal ölçeğe çekilmeli ve çiftçi modeli oluşturulmalıdır.
S4: Mahsullerin korunması için “soğuk hava depoları”
yaygınlaştırılmalı ve bu kapsamda üreticilere verilen destekler artırılmalıdır.
S5: Hazineye ait kullanılmayan engebeli fakat dikime elverişli arazilerde devlet teşvikleriyle meyve ağacı dikilmesi sağlanmalı ve bu araziler tarıma kazandırılmalıdır.
(Ö: Öncelik Sıralaması)
Genel Sekreterliği
9
BÖLÜM II:
KALKINMA PLANI ve BGUS HAZIRLIKLARI KAPSAMINDA TRC1 BÖLGESİ İÇİN KALKINMA ÖNCELİKLERİ ve STRATEJİLERİ
Ö. TEMATİK
ALAN ÖNCELİK/ HEDEF STRATEJİLER
1
Eğitim- Beşeri Kaynaklar,
Üniversite, Mesleki
Eğitim
Öncelik 1.1: Bölgedeki üniversitelerin bölgesel
kalkınmaya katkı sağlaması
S1: Bölge’de eğitim sorunları hususunda derin analizleri barındıran ve bu sorunlara çözüm arayan stratejiler geliştiren bir “Eğitim Master Planı ve Eylem Planı” hazırlanmalıdır.
S2: Bölgede, ilköğretim okullarını dahi içerecek ve sosyal tesisler ile laboratuarları olan eğitim kampusları kurulmalı ve uygulamalı eğitimler bu ortamlarda verilmelidir.
S3: Bölgedeki üniversitelerin altyapısı tamamlanmalı ve üniversitelerin uygulamalı eğitim yapacak donanıma sahip olması sağlanmalıdır
S4: Bölgedeki üniversiteler ARGE faaliyetleri yapmaları amacıyla azami düzeyde desteklenmelidir.
S5: Üniversite-sanayi işbirliğinin bölgede yaygınlaştırılması ve bu iki grubun birlikte çalışmasına olanak sağlayacak bölgesel bir platform geliştirilmelidir.
Öncelik 1.2:
Eğitimcilerin eğitimi
S1: Bölgedeki eğitimcilerin eğitilmesine ilişkin özel programlar geliştirilmeli ve çocukların eğitimi hususunda bilinçlendirme faaliyetleri gerçekleştirilmelidir.
S2: Bölgede yer alan ve eğitimde yönetici konumunda olan kapasitesi düşük idarecilerin, mutlaka “eğitim yönetimi”
hususunda ihtisas yapmış olma şartları aranmalıdır.
Öncelik 1.3:
Mesleki eğitimin geliştirilmesi
S1: Bölgede mevcut sanayinin, turizm sektörünün ve tarımsal faaliyetlerin ihtiyacına cevap verebilecek alanlarda meslek okulları ve programları açılmalıdır.
S2: Bölgedeki meslek liselerinin sayısı artırılmalıdır.
S3: Mesleki eğitim bölgede özendirilmeli ve farklı teşvik mekanizmalarıyla cazip hale getirilmelidir.
S4: Mesleki eğitimin kalitesi artırılmalı ve mesleki eğitim bölgede yaygınlaştırılmalıdır.
S5: Mesleki eğitim alınmadan bölgemizde iş yeri açılmasının engellenmesi için yasal düzenlemeler yapılmalıdır.
Öncelik 1.4:
Hizmet içi eğitimin sürekli kılınması ve yetişkinlerin eğitimine
destek verilmesi
S1: Örgün eğitime dahil olmayan yetişkinlerin eğitilmesine yönelik projeler üretilmelidir.
S2: Göçle gelen ailelerin eğitilmesine ilişkin programlar geliştirilmeli ve çocukların eğitimi hususunda bilinçlendirme faaliyetleri gerçekleştirilmelidir.
2 Turizm
Öncelik 2.1:
Bölgenin turizm sektörünün sürdürülebilir gelişiminin sağlanması
S1: Bölgenin “Turizm Master Planı ve Eylem Planı”
hazırlanmalı ve bölgeye özgü turizm politikaları oluşturulmalıdır.
S2: Nemrut Dağı, Zeugma Antik Şehri, Yesemek, Dülük Antik Kenti, Tilmen Höyük, Rum Kale, Ravanda Kalesi, Kahta Kalesi, Cendere Köprüsü, Perre ve Arsemia Antik Kentleri, Karakuş Tümülüsü, Gaziantep İslâhiye Huzurlu
Genel Sekreterliği
10
Yaylası Turizm Merkezî, Selçuklu ve Osmanlı’dan kalma kasteller, hamamlar, camiler gibi bölgedeki değerli tarihi, kültürel ve doğal varlıklar turizme kazandırılmalıdır.
S3: Bölgedeki insan sermayesinin gelişimine ilişkin eğitim faaliyetleri geliştirilmeli, hizmet sektörü iyileştirilmeli ve halkın bilinç seviyesi artırılmalıdır.
S4: Bölgede inanç turizmi, kültür turizmi, tarih turizmi ve sağlık turizmi gibi katma değeri yüksek turizm türlerine yatırım yapılmalı ve hedef kitle/turizm türüne göre konaklama tesisleri açılmalıdır.
S5: Bölgede alternatif turizm çeşitleri geliştirilerek turizm türleri artırılmalı ve sektör 12 aya yaygınlaştırılmalıdır.
Öncelik 2.2:
Turizm altyapısının geliştirilmesi
S1: Bölgedeki turizm değeri yüksek alanlara erişilebilirlik artırılmalı ve ulaşım altyapısı iyileştirilmelidir.
S2: Bölgedeki konaklama tesislerinin sayısı ve niteliği artırılmalıdır.
S3: Kültürel, doğal ve tarihi değerlerin gün yüzüne çıkarılması için mali destekler sağlanmalıdır.
S4: Hizmet sektöründe bölgede standartlaşma sağlanmalı ve gerekli denetimler yapılarak turizm hizmetlerinde kalite ve kapasite artırılmalıdır
S5: Bölgede yer alan müze ve sergileme alanlarının altyapısı iyileştirilmelidir.
Öncelik 2.3:
Bölgenin tarihi ve kültürel dokusunun ön
plana çıkarılması ile bölgedeki illerin turizm
markası olması
S1: Tarihi mekanlar aslına uygun olarak restore edilmeli ve turizme kazandırılmalıdır.
S2: Restore edilen bazı yapılar gerekli izinler alınarak butik otellere dönüştürülmelidir.
S3: Saklı tarihi ve antik yapılar/kalıntılar gün yüzüne çıkartılarak bölgenin çekiciliği artırılmalıdır.
S4: Eko-turizm, inanç turizmi, kültür turizmi, sağlık turizmi ve gastronomi turizm türleri bölgede geliştirilmelidir.
Öncelik 2.4:
Bölgenin tanıtım faaliyetlerinin
artırılması
S1: Tarihi ve kültürel zenginlikleri tanıtmaya yönelik broşür, film, reklam panosu ve diğer medya araçları etkin olarak kullanılmalı ve bölgeye özgü tanıtım politikaları oluşturulmalıdır.
S2: Bölgenin, yıl içinde birden çok ulusal ve uluslar arası arenada tanıtımı yapılmalıdır.
S3: İlgili kurumların işbirliği ile bölgede önemli noktalarda turizm ofisleri kurulmalıdır.
S4: Yöreye özgü bölgesel ve ulusal festivaller düzenlenerek, bölgenin turizm tanıtım günleri yapılamalıdır.
3
Tarım ve Kırsal Kalkınma
Öncelik 3.1:
Üretimi teşvik eden politikaların geliştirilmesi, bölgesel teşviklerin uygulanması
S1: Yerel ürünlerin kullanımını artırıcı mevcut tedbirler uygulanmalı, yeni tedbirler alınmalı ve bölgedeki üretimi yüksek olan ürünlerin ithalatı azaltılmalıdır.
S2: Bölgeye özgü tarımsal ürünlerin (antep fıstığı, zeytin, zeytinyağı, üzüm, biber) işlenmesine, markalaşmasına ve pazarlanmasına yönelik uygulamalar desteklenmelidir.
S3: İhracat yapılan pazarlar çeşitlendirilmeli ve konuya ilişkin ürün & hedef pazar ilişkisi kapsamında uzun vadeli stratejiler geliştirilmelidir.
S4: Geleneksel ürünler yanında katma değeri yüksek ürünlerin üretilmesi ve ihraç edilmesi teşvik edilmelidir.
Genel Sekreterliği
11
S5: Yasal mevzuat gözden geçirilmeli ve ithalat konusunda sağlık denetimleri artırılarak gıda güvenliği sağlanmalıdır.
Öncelik 3.2:
Tarımsal üretimde verimin artırılması
S1: Çiftçilerin daha doğru ve gıda güvenliğini sağlayacak şekilde üretim yapmasını hedefleyen eğitim ve bilinçlendirme faaliyetleri yapılmalıdır.
S2: Sulu tarım, basınçlı sulama, damla sulama sistemi gibi modern sulama yöntemlerine geçiş bölgede teşvik edilmeli ve bilinçli sulama yapılarak topraktan elde edilen verim artırılmalıdır.
S3: Bölgede organik tarım uygulamalarına elverişli araziler ve bu teknikle yetiştirilebilecek ürünler tespit ve teşvik edilmelidir.
S4: Bölgede kurulması planlanan barajlar hayata geçirilmeli, Fırat Havzası ile Barak Ovası sulama kanalları yapılması gibi tarımsal altyapı yatırımlarının yapılmasına hız verilmelidir.
S5: Bölgede seracılık faaliyetleri desteklenmelidir.
Öncelik 3.3:
Katma değeri yüksek tarımsal ürünlerin
üretiminin teşvik edilmesi
S1: Bölgede yetişen endüstriyel ürünlerin bölgede işlenmesi için destek sağlanmalıdır.
S2: Bölgeye özgü katma değeri yüksek tarımsal ürünlerin üretim, tanıtım ve markalaşma faaliyetleri geliştirilmelidir.
S3: Tarıma dayalı sanayi desteklenmelidir.
S4: Bölgede yoğun olarak üretilen ürünler için üretici birlikleri kurulmalı ve etkinleştirilmelidir.
Öncelik 3.4:
Üniversiteler ile işbirliğinin tesis edilmesi/güçlendirilmesi
S1: Üniversiteler ile tarım sektöründe faaliyet gösteren aktörlerin ARGE faaliyetleri ve bilinçli tarım uygulamalarının artırılması hususlarındaki ortak çalışmaları desteklenmelidir.
S2: Bölgedeki üniversitelerde toprak analizleri, uygun tür araştırmalarının yapılması, suni tohumlama, ırk ıslahı gibi çalışmaların yürütülmesi için teşvik verilmelidir.
S3: Bölgedeki üniversitelerde Veterinerlik Fakültesi açılmalı ve kırsal alanlarda istihdam edilecek veterinerler yetiştirilmelidir.
Öncelik 3.5:
Hayvancılığın geliştirilmesi
S1: Bölgeye özgü hayvan türleri (Kilis keçisi gibi) geliştirilmeli ve yaygınlaştırılmalıdır.
S2: Hayvancılıkla ilgili entegre tesisler (et entegre tesisi, süt ürünleri entegre tesisi) kurulmalı ve modern hayvancılık işletmeleri bölgede desteklenmelidir.
S3: Bölgede, arıcılık ve kültür balıkçılığı faaliyetleri desteklenmelidir.
4 ARGE ve Yenilikçilik
Öncelik 4.1:
Bölgenin ARGE ve yenilikçilik kapasitesinin artırılması
S1: ARGE ve yenilikçilik faaliyetlerini destekleyecek fiziki, teknolojik ve beşeri altyapı bölgede güçlendirilmelidir.
S2: Bölgedeki ARGE faaliyetlerine daha çok mali kaynak ayrılmalıdır.
S3: Bölgedeki özel sektörün konu hakkında bilinç ve farkındalığının artırılması sağlanmalıdır.
S4: Bölgede ARGE yapabilecek meslek insanlarının istihdam edilmesi teşvik edilmelidir.
S5: Katma değeri yüksek yenilikçi ürünler üretilmeli ve bölgeye özgü ürünlere ilişkin yapılacak ARGE faaliyetleri desteklenmelidir.
Öncelik 4.2:
Bölgede Üniversite –
S1: Bölgesel fikir üretme ve işbirliği sağlanacak platformlar oluşturulmalı ve üniversiteler marifetiyle yönetilmelidir.
Genel Sekreterliği
12 Sanayi işbirliğinin
etkinleştirilmesi
S2: Üniversite-Sanayi işbirliği etkinleştirilmeli ve bu kapsamda, ARGE & yenilikçilik alanlarında hem özel sektöre hem de üniversitelere yüksek oranda teşvik verilmelidir.
S3: Teknolojik gelişmeler bölgedeki üniversiteler tarafından yakından izlenmeli ve gelişmiş ülkelerin tecrübeleri öğretim elemanları marifetiyle özel sektöre/ bölgemize aktarılmalıdır.
5 Ulaşım ve Lojistik
Öncelik 5.1:
Bölgede lojistik merkezin kurulması
S1: Bölgede lojistik merkezin kurulmasına ilişkin resmi süreç başlatılmalı ve fizibilite çalışmaları yapılmalıdır.
S2: Merkezin yer seçimi yapılmalı ve en kısa sürede altyapı çalışmaları tamamlanmalıdır.
S3: Merkezin ulaşım altyapısı, taşımacılıkta kullanılan önemli bağlantı yollarına entegre edilmelidir.
S4: Merkezde yer alacak ihracat kapasitesi yüksek firmalar belirlenmeli ve bu firmalara yönelik bilgi ve iletişim teknolojileri geliştirilmelidir.
Öncelik 5.2:
Bölgenin ulaşım altyapısının güçlendirilmesi
S1: Bölgede yapılması planlanan ulaşım yatırımları hızlandırılmalıdır.
S2: Demiryolu ağlarının teknolojisi geliştirilmeli ve bölgede demiryolu taşımacılığının önü açılmalıdır.
S3: Havayolu, karayolu ve demiryolu taşımacılığı gibi farklı ulaşım modlarının entegre bir şekilde kullanılması sağlanmalıdır.
(Ö: Öncelik Sıralaması)
TRC1 Bölgesi’nin rekabet gücünün arttırılmasında, istihdamın büyümesinde, gelirin adil paylaşılmasında (dezavantajlı grupların ekonomik büyümeden daha fazla pay almasında) veya çevrenin korunması/ daha çevreci bir ekonomi geliştirilmesinde veya etkili olacağını öngördüğünüz toplamda en öncelikli 5 sektör, küme, ürün/ hizmet veya ürün/ hizmet grubunu belirtiniz. Bunların geliştirilmesi konusunda genel stratejileri kısaca (her biri için en çok 2 sayfa) özetleyiniz.
Yanıt: TRC1 Bölgesi’nin rekabet gücünü artıracak, istihdamın büyümesini sağlayacak ve sürdürülebilir kalkınmasına katkı sağlayacak öncelikli sektör, küme ve hizmet grubu aşağıdaki gibidir:
1. Tekstil, Hazır Giyim 2. İşlenmiş Deri Ürünleri
3. Tarıma Dayalı Sanayi (Zeytinyağı, Pekmez, Antepfıstığı) 4. Gıda Sanayi
5. Sağlık
Türkiye’nin ve bölgenizin gelişmesi açısından (i) komşu düzey 2 bölgelerle, (ii) komşu olmamakla birlikte, ülke içindeki diğer bölgelerle ne tip işbirlikleri geliştirilebileceğini belirleyiniz. Bu işbirliklerinden toplamda en öncelikli 5 tanesinin hangi konularda (örneğin hangi tematik alan veya projelerde) hangi araçlarla (örneğin ortak yatırım, kapasite geliştirme, karşılıklı veya birlikte tanıtım veya burada adı geçmeyen diğer araçlar) geliştirilebileceğini açıklayınız.
Yanıt:
1. DOĞAKA, DİKA ve KARACADAĞ ile birlikte Turizm sektöründe ortak çalışmalar ve işbirlikleri yapılabilir. Bu kapsamda, bu bölgeleri kapsayan bir kültür-inanç turizmi güzergahı oluşturulabilir, bölgesel turlar ve tanıtım organizasyonları düzenlenebilir.
Genel Sekreterliği
13
2. DOĞAKA ile birlikte Ulaşım ve Lojistik alanlarında lojistik merkez kurulması, Hassa-Dörtyol Tüneli Projesi ve/veya demiryolu ağları projeleri gibi ortak projeler hayata geçirilebilir.
3. DOĞAKA ile birlikte ortak bir Gıda İhtisas OSB kurulabilir.
4. DOĞAKA ve KARACADAĞ ile birlikte
iklim koşullarına uygun katma değeri yüksek tarım ürünleri üretimine ilişkin ortak bilgilendirme faaliyetleri ve üreticileri eğitme faaliyetleri tasarlanabilir.
Bu kapsamda, bu bölgelerde ihtiyaç duyulan ham madde teminindeişbirliği yapılabilir.
5. ÇUKUROVA ile birlikte Sağlık Turizmi konusunda ortak yatırımlar yapılabilir, birbirilerini tamamlayıcı ihtisas hastane yatırımları yapılabilir.
TRC1 Bölgesi’nin kalkınmasını hızlandıracak, bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarının azaltılmasına katkıda bulunacak mekansal gelişme ve mekansal planlama (çevre düzeni planları, imar planları gibi) konularındaki önerilerinizi önceliklendirerek kısaca belirtiniz.
Yanıt:
1. Toplu taşıma sistemlerinin geliştirilmesi ve mevcut ulaşım sistemlerinin belirli bir omurga üzerinde kentin kalbine eklemlenmesi ve raylı sistem ağlarının genişletilmesi (konut alanları ile merkez ve OSB’ler arasındaki toplu taşıma sisteminin güçlendirilmesi)
2. Kent merkezinde kalan sanayi işletmelerinin, OSB’lere taşınması ve kent merkezi dışında yer seçmelerinin sağlanması
3. Bölgede yer alan fuar alanlarının genişletilmesi ve yeni fuar alanlarının açılması
4. İl Çevre Düzeni Planlarının vizyon sahibi insanlar tarafından bilimsel kriterlere göre yapılması ve Bölgede turizm merkezleri ilan edilmesi
5. kentsel dönüşüm uygulamalarının planlı ve programlı yapılması
6. Tarihi dokunun korunması ve canlandırılması konusunda plan kararlarına yer verilmesi
7. Tarıma elverişli arazilere konut yapımı için imar izni verilmemesi ve bu konuda ciddi yaptırımların uygulanması
8. Kentlerde mevcut yeşil alan ve rekreasyon alanlarının artırılması
Kalkınma ajanslarının etkili ve verimli çalışması başta olmak üzere yerelde kurumsal kapasitenin geliştirilmesi ve kalkınma politikasının yönetişimi konusunda tespit ve önerilerinizi belirtiniz.
Yanıt:
1. Kalkınma Ajanslarının yeniden tanımlanması gerekmektedir. Bölgelerin özelliklerine ve öncelikli alanlarına göre ihtisas ajanslarının kurulması politikasının geliştirilmesi yerinde olabilir.
2. Kalkınma ajanslarının yetkilerinin ve Ajanslara tahsis edilen mali kaynak miktarlarının artırılması (tarım, turizm, sanayi ve diğer alanlarda küçük ölçekli altyapı yatırımları için) gerekmektedir.
3. Ajansların kuruluş gayelerinin Yönetim Kurulları ve Kalkınma Kurulları’na iyice anlatılması ve üçlü yapıya sahip bu kurumun birlikte yakın ilişkiler çerçevesinde çalışmasının etkinleştirilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda koordinasyonu Kalkınma Bakanlığınca yapılan bu kurumların Yönetim Kurulu ve Kalkınma Kurulları’nın bölgesel kalkınma konusundaki farkındalık ve bilinç seviyelerinin artırılması elzemdir.
4. Ajansların Yönetim Kurullarının özerleştirilmesi ve Yönetim Kurulu kararlarının Kalkınma Bakanlığınca onaylanmasına yönelik bürokratik sürecin ortadan kaldırılması faaliyetlerin sürecini hızlandıracaktır.
Genel Sekreterliği
14
5. Devlet Üniversitesi Rektörlerinin, OSB Müdürlerinin ve Ticaret Borsa Başkanlarının Yönetim Kurulu’na dahil edilmesi ve bir ilde ayrı Ticaret Odası ve Sanayi Odası varsa, ikisinin de Yönetim Kurulu’nda yer almasının sağlanmasına ilişkin mevzuat düzenlenmesi yapılmalıdır.
6. Kurumlar arası yetki karmaşasının giderilmesi için mevzuatlarda düzenleme yapılmalı ve Kalkınma Ajanslarının bürokrasideki yerleri net bir şekilde yerel kurumlara ifade edilmelidir.
7. Kalkınma politikasının yönetişimi hususunda kurumlar arası koordinasyon tam ve etkin sağlanmalıdır
Genel Sekreterliği
15
