B 12 Vitamini (Siyanokobalamin)

(1)

VİTAMİNLER-IV

(2)

B ₁₂ Vitamini (Siyanokobalamin)

• Bir kobalt atomu etrafında yerleşmiş 4 adet pirol molekülünün kombinasyonundan meydana gelen bir moleküldür.

• Kobalamin

• Porfirin halkası

• Kobalt

• Nükleotid

(3)

B ₁₂ Vitamini (Siyanokobalamin)

Özellikleri

• Kırmızı renkli kristal bir bileşiktir.

• Su ve alkolde çözünür

• 100

^o

C’de ve pH’nın 4-5 olduğu ortamlarda kalıcıdır.

• Işığa, alkaliye ve indirgenmiş maddelere karşı hassastır.

(4)

B ₁₂ Vitamini (Siyanokobalamin)

Sentezi

• Bakterilerce sentezlenebilir.

• Biyosentez reaksiyonları içinde en karmaşık olanıdır.

• İki temel metabolik yol vardır – Oksijenli

– Oksijensiz (sentez daha zordur)

(5)

B ₁₂ Vitamini (Siyanokobalamin)

Sentezi

• Endüstriyel yöntemlerle üretilebilir

• Fermentasyon

– Methanosarcina

– Butribacterium

– Acetobacterium

– Propionibacterium

(6)

B ₁₂ Vitamini (Siyanokobalamin)

İki Temel metabolik yolu Etkiler

• Homosistein * Metilmalonil CoA

• Metionin * Süksinil CoA

(7)

B ₁₂ Vitamini (Siyanokobalamin)

Emilimi

• B

₁₂

vitamininin yapısı asit ortamda bozulduğu için, mideden geçerken mide parietal hücrelerden glikoprotein yapıda bir madde olan intrinsik faktör ile kombine edilir.

• Emilim ileumdan gerçekleşir.

(8)

B ₁₂ Vitamini (Siyanokobalamin)

Taşınması

• B

₁₂

vitaminini bağlayan plazmada transkobalamin I, II, III olarak adlandırılan 3 tane taşıyıcı protein bulunur.

• Biyolojik aktivitesi en yüksek olan transkobalamin II’dir. B

₁₂

vitamini ile 1:1 oranında bağlanır.

(9)

Transkobalamin I

• %33’ü karbonhidrattır.

• MA: 125.000-150.000

• Beta globülin

• B

₁₂

vitamininin %80’den fazlasını taşır.

• B

₁₂

vitamini bu proteine bağlandığında yarılanma ömrü 10-

12 gündür.

(10)

Transkobalamin II

• MA: 38.000

• Alfa globülin, glikoprotein değildir.

• B

₁₂

vitamininin %25’den daha az bir kısmını taşır.

• B

₁₂

vitamini bu proteine bağlandığında yarılanma ömrü 1.5

saatten daha kısadır.

(11)

Transkobalamin III

• %33’ü karbonhidrattır.

• MA: 125.000-150.000

• Alfa globülin

• Granülositlerden salınır

• Transkobalamin I’den daha fazla fruktoz içerir.

(12)

B ₁₂ Vitamini (Siyanokobalamin)

Depolanması

• Vücutta temel olarak karaciğerde 3-4 mg B

₁₂

vitamini depolanır.

• Vitamin emiliminde bozukluk veya diyetle yeterli miktar

alınmasa bile bu depo ortalama 3 yıl yeterlidir.

(13)

B

₁₂

Vitamini (Siyanokobalamin)-Görevleri

Dezoksiadenozil kobalamin

Propiyonat süksinata dönüşerek, sitrat döngüsüne katılımı sağlanır.

Glukoneogenez açısından önem taşır.

Metil kobalamin→ Homosisteinden metyonin , N

⁵

metil tetrahidro

folattan, tetrahidro folat oluşumunda

(14)

B ₁₂ Vitamini (Siyanokobalamin)

Yetersizliği

• Homosistein ve metilmalonil CoA artar

• Metilmalonil CoA artışı

• Homosistein artışı

• Aşırı miktarda homosistein ve metilmalonil CoA idrarla atılır.

• Metilmalonil CoA mutaz ve metionin sentaz aminoasit

metabolizmasında etkilidir

(15)

B ₁₂ Vitamini (Siyanokobalamin)

Yetersizliği

• Vücuttaki toplam miktarı 2.5 mg’dır.

• KC’de vitaminin yarılanma ömrü 400 gündür. Bu süre vitamin yetersizliğini 1 yıldan uzun bir zaman idare eder.

• Yiyeceklerle alınan vitaminin %65-75’i emilir. Emilmeyen ve barsak florasında üretilen dışkı ile atılır.

• Farmakolojik olarak yüksek dozda alınmadığı sürece idrarla atılmaz.

• Yaşlılıkta çok sık görülür.

(16)

B ₁₂ Vitamini (Siyanokobalamin)

Yetersizliğinin Nedenleri

• Vejeteryan beslenme

• Malabsorbsiyon (besinlerin bileşimindeki kobalaminin emilememesi)

• Midede besinlerin yapısındaki kobalaminin besinden ayrılamaması

• Yeterli miktarda alınamaması

• Vitaminin vücutta kullanılamaması veya depolanamaması

• Proton pompası inhibitörlerinin kullanımı

• Gastrit, Mide/İB rezeksiyonları

• Chron’s hastalığı, Pankreatit

• Gastrik lenfoma, Myeloma

• HIV

• Antibiyotik kullanımı

• Antikonvülsan kullanımı

• Aşırı C vitamini alımı

• Nitrik oksit

(17)

B ₁₂ Vitamini (Siyanokobalamin)

Yetersizliğinin Bulguları

• Megaloblastik anemi

• Pernisiyöz anemi

• Letarji, Kilo kaybı, Halsizlik

• Demans

• Lökopeni, Trombositopeni

• Akson dejenerasyonu, Demiyelinasyon

• Üretral sfinkter problemleri

• Depresyon

• Karaciğer ağırlığında artış

• Kalp, karaciğer ve periferal sinirlerin etrafında yağ birikimi

(18)

B ₁₂ Vitamini (Siyanokobalamin)

Kaynakları

• Bitkisel kaynaklı besinlerde yok

• Balık

• Yumurta

• Et

• Süt ve ürünleri

(19)

B ₁₂ Vitamini (Siyanokobalamin)

Gereksinimi

• Karışık bir diyet 5-30 μg/gün B

₁₂

vitamini içerir.

• Günlük gereksinim sağlıklı yetişkinlerde 2-3 μg’dır.

• Toksik etkisi bilinmemektedir Tedavi

• Tablet

• Kas içi enjeksiyon

• Nazal uygulama

• Dil altı uygulama

(20)

BİOTİN (H vitamini, B ₇ Vitamini)

• Suda çözünür

• Yapısında kükürt bulunan tetrahidrotiofen ve imidazolidon

halkalarının birleşmesiyle oluşan ve bir yan zincir taşıyan

molekül yapısına sahiptir.

(21)

BİOTİN (H vitamini, B ₇ Vitamini)

Emilimi, Taşınması, Atımı

• Çoğunlukla proteinlere bağlı olarak bulunur.

• Bu bağları gastrointestinal yolda proteaz enzimleri kopararak biyotini biyotinil ve biyositin olarak ayırır.

• Dolaşıma biyotin bağlayıcı glikoproteinlere bağlanarak emilir.

• Serumda 200-700 pg/ml bulunur.

• İdrarla atılır.

(22)

BİOTİN (H vitamini, B ₇ Vitamini)

İşlevleri

• Biyotin Karboksilazların koenzimidir

• Üre siklusunda biyotine gereksinim vardır.

(23)

BİOTİN (H vitamini, B ₇ Vitamini)

Biyotine bağlı enzimler

 Piruvat Karboksilaz:

 Asetil KoA Karboksilaz:

 Propiyonil KoA Karboksilaz:

 βmetil Krotonil KoA Karboksilaz:

(24)

BİOTİN (H vitamini, B ₇ Vitamini)

Yetersizliği ve Hastalıklarla İlişkisi

 Avidin Biyotinin emilimini engeller

♣Çiğ yumurta akı tüketenlerde biyotin yetmezliği görülür.

 Uzun süreli antibiyotik tedavisi biyotin yetersizliğine neden

olabilir.

(25)

BİOTİN (H vitamini, B ₇ Vitamini)

Yetersizliği

 Biyotin yetersizliğinde depresyon, dermatit, bulantı, iştah kaybı,

saç dökülmesi, organik asidüri ve ketozis görülmektedir.

(26)

BİOTİN (H vitamini, B ₇ Vitamini)

Gereksinimi, Toksik Etki ve Kaynakları

 Yetişkin bir kimse diyetle ~ 50-300 μg/gün biyotin almaktadır.

 Toksik etki: Toksik etki rapor edilmemiştir.

 Kaynakları: Bütün yiyeceklerde yaygın olarak bulunur.

 Et, Organ etleri

 Yumurta sarısı

 Maya

 Mantar

 Kurubaklagiler, yağlı tohumlar

(27)

C VİTAMİNİ (Askorbik Asit)

Yapısı ve Genel Özellikleri

• C vitamini-askorbik asit, bir heksoz türevidir

• Suda ve etil alkolde çözünür.

• Bakır ,demir, oksijen tarafından oksitlenebilir.

• İnsanlar C vitamini sentezleyemez.

(28)

C VİTAMİNİ (Askorbik Asit)

Aktif Formu

• Organizmada bulunan α-askorbik asit ve α-dehidroaskorbik asit yapılarının ikisi de biyolojik olarak aktifdir.

• Birbirlerine dönüşümü için glutatyon dehidrogenaz ve

askorbat oksidaz enzimleri gereklidir

(29)

C VİTAMİNİ (Askorbik Asit)

Emilimi, Taşınması, Atımı ve Metabolizması

• Ağız, mide ve ince barsak mukozalarından emilir.

• Ağız mukozasından pasif difüzyonla emilir. Alınan miktar konsantrasyona bağlıdır

• Alınan vitamin düzeyi azsa gastrointestinal bölgeden emilimi hızlı ve aktif transportla olur. Alım arttığında emilim azalır.

• Diyetle alınan C vitaminin ortalama %70’i emilir.

• Emilen C vitamini kan yoluyla hücre içi ve hücreler arası ortamlara taşınır.

• Yarılanma ömrü 20 gündür.

(30)

C VİTAMİNİ (Askorbik Asit)

Emilimi, Taşınması, Atımı ve Metabolizması

• Vücutta ortalama 1500 mg C vitamini bulunur.

• Günlük dönüşümü vücut ağırlığı başına 1 mg’dır.

(31)

C VİTAMİNİ (Askorbik Asit)

İşlevleri

• Oksidoredüksiyon reaksiyonlarında rol oynar

• Serbest radikalleri bağlar (Antioksidan etkilidir)

• Kofaktör olarak işlevi

• Karışık işlevli oksijenaz enzim sistemlerinde

• Adrenalin-Noradrenalin sentezi için gereklidir

(32)

C VİTAMİNİ (Askorbik Asit)

İşlevleri

• Demir emilimi ve metabolizması

• Folik asidin aktivasyonu

• Nitrit toplayıcı

• Bağışıklık sisteminde

• Safra asidi oluşumunda rol oynar.

• Kollogen sentezinde rol oynar

(33)

C VİTAMİNİ (Askorbik Asit)

Yetersizlik Nedenleri

• Yaşlılık

• Baskı ve gerilim

• Alkolizm

• Sigara içimi

• Bazı ilaçların kullanımı

(34)

C VİTAMİNİ (Askorbik Asit)

Yetersizliğinde Görülen Klinik Semptomlar

• İlk belirtiler; halsizlik, kemik ve eklemlerde ağrı ve iştahsızlıktır.

• Sonra daha spesifik deri altı kanamaları, yara iyileşmesinde gecikme, hassas, şişmiş ve kanamaya yatkın diş etleri bulguları gelişir.

• Sekonder megaloblastik ve hipokromik anemiye yol açabilir.

• SKORBÜT: C vitamini yetersizliğinde skorbüt gelişir. Kollojen

sentezinin inhibe olması ve dolayısıyla kemik ve bağ doku

yapısının bozulmasıyla görülür. Diş ve kemiklerde porlar

oluşur, kemikler osteoporotik hal alır ve dişler dökülür.

(35)

C Vitamini Yetmezliği Skorbüt Nedenidir

• Yara iyileşmesinin gecikmesi,

• Diş etlerinde şişme, dişlerin sallanması,

• Cilt altı kanamaları,diğer kanamalar,

• Osteoporoz, kemik kırılmaları,

• Anemi,

• İmmun sistemin zayıflaması,

• Kas zayıflığı

(36)

C Vitamini Eksikliği ve Skorbüt

• Aşırı C vit alımında fazlası idrarla atılır.

• Skorbüt tedavisinde en az 1 hafta sonra vücut depoları dolar.

Ancak vücut depoları dolduktan sonra idrarla atılımı başlar.

(37)

C VİTAMİNİ (Askorbik Asit)

Toksik etki

 Askorbik asit toksik değildir.

 Dehidroaskorbik asit toksiktir.

• Günde 2 gram alınması yüksek düzey kabul edilir.

• Toksik etkisi diyaredir.

• Böbreklerde oksalat ve ürat taşlarının oluşumuna

organlarda fonksiyon bozukluğuna neden olur.

(38)