EĞİTİMDE PROGRAM GELİŞTİRME
DERSİN KODU: SMB006 DERSİN KREDİSİ: 2
SAAT: 2
ANKARA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ Doç. Dr. Fatma Mızıkacı
2019-2020
8. HAFTA
PROGRAM TASARIMI
Programın ögeleri
PROGRAM-ÖĞRETİM İLİŞKİSİ
Program Öğretim
-Ne?
-Plan, konu, yaşantı (öğrenme deneyimi) -Programlamaya
yönelik
-Plan üretme
-Nasıl?
-Yöntem, öğretme, uygulama, aktarma -Yönteme yönelik -Planı uygulama
Her ikisi de eğitim ve okulun alt elemanlarıdır; birbiri ile ilişki içindedirler
PROGRAM TASARIMI:
PROGRAMIN ÖGELERİ
• Programın ögeleri program geliştirmede sistematik düşünmeyi getirir:
– HEDEFLER – İÇERİK
– ÖĞRENME - ÖĞRETME DURUMLARI – DEĞERLENDİRME
HEDEFLER
PROGRAMIN ÖGELERİ:
1. HEDEF VE İLGİLİ KAVRAMLAR
Hedef (objective): Bireyde bulunması istenilen, eğitim yoluyla kazandırılabilir özellikler. Bir disiplin ya da çalışma alanında öğrenciye kazandırılması uygun bulunan bilgi, beceri, yetenek, ilgi, tutum ve alışkanlıklar gibi özelliklerdir.
Uzak Amaçlar (goal/aim): Politik felsefeyi, bir ülkenin, toplumun ulaşmak istediği durumu belirtir.
Genel Amaçlar (goal/aim): Eğitimin ve okulun genel hedefleri:
uzak hedeflerin yorumu, ayrıntılı ifadesidir. Okulun genel
hedefleri okulda yetişecek insan gücünün nitelikleri esas alınarak oluşturulur. Türkiye’de 1739 sayılı MEK ile belirlenmiştir.
- Eğitimin genel hedefleri eğitim felsefesini, okulun genel hedefleri de okulun işgörüsünü yansıtır.
EĞİTİMDE AMAÇLAR
• Uluslararası
• Evrensel değerler
- Küresel amaçlar
• 1739 sayılı METK ile belirlenmiş
- Genel amaçlar - Okulun amaçları
• PG komisyonu, TTKB onayı
• Bilişsel alan
• duyuşsal alan
• devinişsel alan
- Ders amaçları - Ünite amaçları
- Konu amaçları (öğretmen) hedef
davranışlar/kazanım olarak
HEDEFLER TAKSONOMİSİ (Bloom)
Not: Aşamalı hedef yazma yaklaşımıdır. Modüler hedef yazımı ve ölçüte dayalı hedef yazımı için kaynakları okuyunuz.
A L AN
BİLİŞSEL
ALAN DUYUŞSAL
ALAN DEVİNİŞSEL
ALAN
D Ü Z E Y
BİLGİ
KAVRAMA UYGULAMA ANALİZ
SENTEZ
DEĞERLENDİ RME
ALMA TEPKİDE BULUNMA
DEĞER VERME ÖRGÜTLEME
KİŞİLİK HALİNE GETİRME
ALGILAMA KILAVUZLA YAPMA
BECERİ HALİNE GETİRME
UYUM
YARATMA
Bloom’un hedefler taksonomisinin yeniden düzenlenmesi (Krathwolh ve arkadaşları)
Bloom
• Değerlendirme
• Sentez
• Analiz
• Uygulama
• Kavrama
• bilgi
Krathwolh
• Yaratma
• Değerlendirme
• Analiz
• Uygulama
• Anlama
• Hatırlama
Krathwolh’un düzenlemesi
Bilgi boyutunun alt türleri
• Olgusal bilgi: terimler, özel ayrıntı ve ögeler bilgisi
• Kavramsal bilgi: sınıflama ve kategoriler, ilke ve genellemeler, kuram, model ve yapılar bilgisi
• İşlemsel bilgi: konuya özel beceri ve algoritmalar, teknik ve yöntemler, ölçütler bilgisi
• Üstbilişsel bilgi: stratejik bilgi, uygun bağlam ve
koşulları içeren bilişsel görevler, özbilgi, öğrenme ile ilgili zayıf ve güçlü yönleri bilme
Kaynak: Anderson ve diğ. 2001
HEDEFLER
Hedeflerin özellikleri
• Öğrenciyi hedefe almalı, açık ve anlaşılır bir biçimde ifade edilmeli, bir içerikle bağlantılı olmalıdır. Genelleme yapılabilecek kadar kapsamlı, özel bir duruma uygulanacak ölçüde sınırlı olmalıdır.
Hedeflerin davranışa çevrilmesi
• Hedefin iş ve hareket gösterir biçimde ifade edilmesidir. Hedefler ile sınıf içi faaliyetlerin bağı kurulur.
Not: Davranışçı Yaklaşıma göre verilmiştir. Ürüne dönük hedef özellikleridir.
DAVRANIŞLARIN özellikleri
• iş ve hareket bildirir
• hedefin bütününü kapsar
• hedefi belirten tüm davranışlara yer verir
• binişik değil bitişiktir: bir hedefin kapsamının bittiği yerde bir diğeri başlamalıdır . Hangi alana ait olduğu belli olmalıdır.
• kritik davranışların (hedefe ait davranışların içinde hedefe ulaşıldığının en güçlü kanıtı olan dav.) öğrenciden öğrenciye değiştiği dikkate alır
• ölçülebilir ve gözlemlenebilirdir
• ifadeler karışıklıktan uzak açık ve seçiktir
ÖRNEKLER
• Konu: sağlık ve beslenme
• Hedef (KAZANIM)
– sağlık ve beslenme arasındaki ilişki bilgisi (bilişsel alan)
• Hedef davranışlar:
– Sağlık ve beslenme arasındaki ilişkileri sırasıyla söyleyebilme (kavrama düzeyi)
– Sağlık ve beslenme arasındaki ilişkiyi açıklayan 500 kelimeden oluşan bir kompozisyon yazma (sentez düzeyi)
HEDEF DAVRANIŞ
• Bir öğrenme sürecinin (ders) sonunda
öğrencinin bilmesi, yapması, uygulaması gereken bilgi beceri, tutum, değer ve
davranışların gözlenebilir, ölçülebilir tanımıdır.
• Hedefler süreç ile; HEDEF DAVRANIŞLAR sonuç ile ilgilidir. Birbiri ile bütünlük içerir; hedef
olmadan DAVRANIŞ olmaz.
Alıştırmalar
• Örn: Edebiyat türleri (yanlış) konu başlıkları hedef olmaz
• Edebiyat türleri bilgisi (doğru)
• Kurtuluş Savaşının nedenlerinin öğrenilmesi (yanlış)………neden?
• Yeryüzü şekilleri hakkında bilgi verilmesi (yanlış)……. neden?
• Öğrencilere matematiksel düşünme öğrenmeleri konusunda yardımcı olma (yanlış)……neden?
• Şiir türleri ile ilgili bir metin okuma (yanlış) …. neden?
• Edebiyat türlerini bilme (yanlış)….. neden?
• Yaratıcı düşünme (yanlış)….neden?
• Öğrenciler bu dersin sonunda trafik kurallarını öğrenecek (yanlış)……neden?
• Çevre bilincinin kavratılması (yanlış)….?
• Hücre yapısının anlatılması/gösterilmesi (yanlış)…….?
Kullanılan kaynaklar
• Demirel, Ö. (2007). Eğitimde program geliştirme (10. baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Demirel, Ö. (1992). Türkiye'de program geliştirme uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7).
• Hunkins, F. P., & Hammill, P. A. (1994). Beyond Tyler and Taba: Reconceptualizing the curriculum process. Peabody Journal of Education, 69(3), 4-18.
• Läänemets, U., & Kalamees-Ruubel, K. (2013). The taba-tyler rationales. Journal of the American Association for the Advancement of Curriculum Studies (JAAACS), 9(2).
• Tanner, D., & Tanner, L. N. (1980). Curriculum development: Theory into practice (p. 30).
New York: Macmillan.
• Oliver, R., Kersten, H., Vinkka Puhakka, H., Alpasan, G., Bearn, D., Cema, I., ... & Jeniati, E. ‐ (2008). Curriculum structure: principles and strategy. European Journal of Dental
Education, 12, 74-84.
• Caswell, H. L., & Campbell, D. S. (1935). Curriculum development. American Book Company.
• Pinar, W. F. (2013). International handbook of curriculum research. Routledge.
• Gözütok, F. D. (2017). Öğretim ilke ve yöntemleri. Pegem Atıf İndeksi, 1-386.
