Denge Millî Geliri

Denge Millî Geliri

AÜHF İktisat – F. Kemal Kızılca

Denge Kavramı

Y = E

Y = C + I + G + X – M

Y: Hasıla (Üretim – Product) E: Harcamalar (Expenditures)

C: Tüketim harcamaları I: Yatırım harcamaları

G: Kamu harcamaları X: İhracat

M: İthalat

YA DENGE OLMAZSA?

 Denge iki şekilde olmayabilir:

I. Planlanmış harcamalar, üretimin üzerindedir (aşırı istihdam durumu).

II. Planlanmış harcamalar üretimin altındadır (eksik istihdam durumu).

DEĞİŞKENLERLE İLGİLİ VARSAYIMLAR

 Tüketim, harcanabilir gelirin (YD) sabit bir oranıdır (c: marjinal tüketim eğilimi < 1):

C = C_o + cYD

 Harcanabilir gelir, vergi (T) sonrası gelirdir:

YD = Y – T

 Hükûmet, gelirden sabit oranlı (t) bir vergi almaktadır:

T = tY (t < 1)

Değişkenlerle İlgili Varsayımlar

 O halde tüketim denklemini şöyle de yazabiliriz:

C = Co + c(1 – t)Y .

 Gelirin (Y) sabit bir kısmı (m) ithalata ayrılır:

M = mY

(m: marjinal ithal eğilimi)

 Yatırım (I), kamu harcamaları (G) ve ihracat (X) otonomdur (gelirden bağımsızdır).

Hepsini Bir Araya Getirirsek

E = C

+ c(1 – t)Y + I + G + X – mY

Toplam

harcamalar = Tüketim

Harc. + Yatırım

Harc. + Kamu

Harc. + İhracat - İthalat

ya da,

E = Ā + [c(1 – t) – m]Y,

(Ā = C

+ I + G + X)

Denge (Denklemle Gösterirsek)

Denge durumunda (E = Y) ise

Çarpan

• Eğer marjinal ithalat eğilimi (m) çok yüksek değilse, çarpan 1’den büyük olacaktır.

(Tüketim, ithal mallarını da içerdiğinden, c her zaman m’den büyüktür.)

   ^{C I G X} 

m t

Y c   





 

1 1

1

Otonom Harcamalardaki (Ā) Değişme

 Otonom harcamalardaki bir artış, denge gelir seviyesini, çarpan katsayısı oranında artırır:



Çarpan katsayının 1’den büyük olması beklenir.

 ¹  ^A

1

Y 1 





 

 c t m

Örnek

 c = 0.8, t = 0.3, m = 0.4 ise çarpan kaçtır?

 

 

2 . 84 1

. 0

1

4 . 0 3

. 0 1

8 . 0 1

1 1

1 çarpan 1









 





 

m t

c