EBELİK
SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ
EBE405 EBELİKTE YÖNETİM
ÖĞR. GÖR. NURDAN KAYA
Ebelik Hizmetlerinde Sorun Çözme ve Karar Verme
Hafta-8
EBE405-EBELİKTE YÖNETİM
İçerik
• Sorun Çözme ile İlişkili Kavramlar ve Süreçler
• Karar Verme ile İlişkili Kavramlar ve Süreçler
• Ebelikte Karar Vermenin Önemi
Sorun nedir?
• TDK’a göre, “araştırılıp öğrenilmesi, düşünülüp çözümlenmesi, bir sonuca bağlanması gereken durum, mesele, problem” olarak
tanımlanmaktadır. Aşılması gereken engel
olarak da tanımlanmaktadır. Kişinin bir amaca, hedefe ulaşmaya çalışırken bir engellemeyle karşılaşmasına ya da karşılaştığı zorluğu
aşamaması da sorun olarak adlandırılır. Sorun çözümüne yönelik olarak düşünme sürecinin başlayabilmesi için öncelikle karşılaşılan
engellenme durumunun kişi tarafından sorun olarak algılanması gerekir.
Sorun Çözme Yöntemleri
Deneme Yanılma Yöntemi Deneysel Yöntem
Deneme yanılma yönteminin
• Yönetim deneyimi az olan kişilerce uygulandığı vurgulanmaktadır. Bu yöntemde sorunu
çözmekle görevli kişi bu amaçla bir girişim uygular ve ardından girişiminin başarısını
değerlendirir. Girişim sonrasında sorun ortadan kalkmış ise işe yaramış demektir.
• Girişim sonrasında sorunun aynı şekilde ortada duruyor olması girişimin etkisiz olduğunu
gösterir. Girişim sonrası sorunun daha da
büyümesi ise girişimin başarısız olduğunu ve sonucun olumsuz olduğunu gösterir.
Deneysel yöntem
• Deneme yanılma yöntemine göre çok daha incelikli bir yöntemdir. Araştırma yöntemine benzetilebilir. Sorun tanımlandıktan sonra çözmeye dönük olarak yöntemsel bir süreç
izlenir ve adım adım ilerlenir. Sorunu çözeceği varsayılan hipotezler belirlenebilir ve oluşturulan hipotezler test edilerek sorunu çözmede etkili
olup olmadığı değerlendirilebilir. Sorunu çözmede literatürden ve farklı görüşlerden yararlanılabilir.
Geçmiş deneyimler ve sezgiler
• Bu iki temel yöntemin yanı sıra sorun çözmede de yararlanılabilir. Her insan tüm yaşamı
boyunca hem işle ilgili hem de kişisel konularda deneyimler biriktirir.
• Bu deneyimler neticesinde özellikle olumlu
çıktılarla sonuçlanan eylemler, yaşamın ilerleyen dönemlerinde benzer sorunlarla karşı karşıya
kalındığında hatırlanıp yeniden uygulamaya konulabilir.
Sorun Çözme Süreci
Döngüsel Sorun Çözme Süreci
Doğrusal Sorun Çözme Süreci
Geleneksel Sorun Çözme Süreci
1. Sorunu belirleme.
2. Sorunla ilgili veri/bilgi toplama.
3. Toplanan veriyi analiz etme ve bilgiyi değerlendirme.
4. Çözüm seçenekleri/alternatifleri geliştirme.
5. Seçenekler/alternatifler arasından seçim yapma (karar verme).
6. Seçilen alternatifi uygulama.
7. Sonuçları değerlendirme.
Ebelik Hizmetleri
Yönetiminde Sorun Çözme Süreci
• Bu sorun önemli mi?
• Bu sorun benimle ilgili mi? Bu konuda bir şeyler yapmak istiyor muyum?
• Bir şeyler yapmak için yetkili miyim?
• Sorunu çözmek için ilgiye, bilgiye, zamana ve kaynaklara sahip miyim?
• Bu işi başkasına devredebilir miyim?
• Bu sorun çözüldüğünde ne kazanacağım?
Karar Verme Kavramı ve Önemi
• Karar verme farklı bilişsel, sosyal veya kavramsal seçeneklerden bir sonuca
varma süreci olarak tanımlanabilir. Burada varılan sonuç, yapılan tercih, karar veren kişiyi de etkilemektedir. Buna göre ortaya çıkan sonuç kişide hayal kırıklığı da
yaratabilir, memnuniyet de... Kişiyi mutlu
da edebilir, mutsuz da… Kişiyi süreçten
karlı da çıkarabilir, zararlı da…
Karar Çeşitleri
Rutin Kararlar
Adaptif Kararlar (Uyumlaştırılan Kararlar) İnovatif Kararlar (Yenileşimci Kararlar)
Karar Verme Süreci
Birinci Aşama;
• Karar verilecek konu ile ilgili veriler toplanıp değerlendirilerek sonuca
varılmaya çalışılır. Burada en sık yapılan hatalardan biri; yeterli, sağlıklı ve güvenilir veri elde edilmeksizin karar vermektir.
Özellikle ebelik hizmetleri yöneticileri karar verirken konu ile ilgili tüm veriye sahip
olduklarından emin olmalıdırlar.
İkinci aşama;
• Sürecin ikinci aşamasında yapılan
değerlendirmeler neticesinde alternatif karar seçenekleri belirlenir ve her bir
seçeneğin avantaj ve dezavantajları göz
önünde bulundurularak optimal doyumu
sağlayacak seçenekte karar kılınır.
Üçüncü aşama;
• Karar kılınan seçenek uygulanır. Bu
esnada yöneticiler dışında uygulamada rolü olan, uygulamanın sonuçlarından bir şekilde etkilenen çalışanlar da sürece
dahil edilerek uygulamada onların bilgilerinden ve birikimlerinden
yararlanılmaya çalışılır.
Dördüncü ve son aşama;
• Uygulanan karar sonucunda ortaya çıkan sonuçlar değerlendirilir. Burada olumlu veya olumsuz sonuçlar her zaman uygulamayı
takiben hemen açığa çıkmayabilir. Bazen durup biraz beklemek gerekir.
• Bu yüzden uygulamanın hemen sonrasında yapılan değelendirmeler sonrasında belirli aralıklarla izlem yapılarak uygulamanın ve dolayısı ile verilen kararın etkinliği
değerlendirilebilir.
Yardımcı Kaynaklar;
• 1. Ekici, D. (2017). Sağlık Bakım Hizmetinin Yönetimi, 2. Baskı, Sim Matbaacılık, Ankara.
• 2. Bahçecik, A.N., Öztürk, H. (Eds). (2017). Hemşirelikte Liderlik Rolleri ve Yönetim İşlevleri, Nobel Tıp Kitabevi.
• Baykal Ü, Türkmen E. Hemşirelik Hizmetleri Yönetimi, Akademi Basım, 2015
• 3. Roussel, L.A., Thomas,P.,Harris,J. (2018). Management and Leadership for Nurse Administrators. 7th Edition, Jones and Barlett Learning, Berlington.
• 4. Kavuncubaşı Ş. Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi, Siyasal Kitabevi, 2010.
• 5.Marquis,B.L., and Huston, C.J. (2017). Leadership Roles and Management Functions in Nursing:
Theory and Application,Wolters Kluwer.
• 6.Sullivan,E. (2017). Effective Leadership and Management in Nursing, 9th Edition, Pearson Pub.
• 7.Murray,E. (2017). Nursing Leadership and Management for Patient Safety and Quality Care.
F.A. Davis Company.
• 8. Uyer G., Kocaman G., Oktay S., Argon G., Abaan S. Hemşirelik Hizmetleri Yönetimi El Kitabı, Vehbi Koç Vakfı Yayınları No:15, Birlik Ofset, İstanbul,1996.
• 9. Velioğlu P., Oktay S. Sağlık Kurumları Yönetimi, Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, No: 351, Eskişehir, 1995.
• 10. Yücel U, Kurt A, Cansever SM. 2018, Ebelikte Yönetim ve Liderlik, Balikesir Saglik Bil Derg 7(3):
93-100.
