Tarım ve lllühendlslik
Diyobahı, yErednde loalış bl di§ün, ce obıak her ned.rı§. veimıi ın dib razııere çeıtİh ehımİ yopıJmah ı9ten,
memehteai. "Çeıtıh De'imıİ toprıh, loa loyıh <leğildiı" şehlinde çok yo^,
lış biı dijşiiıce ütdt. org, çeıtiğe tercih edibn pomuk oe dlğer birçoh iirünün çdıiğin ekiıdilı aıano ehiıfiesi
dufumunılo Diyobaktr'do bu üıünb,
iB yetışmehte çeltih gİbi bqorıh obmalacoğı hotto hıç yetişmeyeceği
biıinmeıidir.'Iomomen ahsine, ç eltiğifl ııeimli aıozileıc ehilmesi durumundo
çoh daha h@o,;çh bır ış rapılmış ohcohtü. Bünunh bırııhte bu torıflı şehlinin ulguhnmo nedeni yörc çittçi,
ı.i\in ehonomik hoşullormdon hay, rıahh,,mohtodt. Torlo serınoyesi olma, yan bu şehildehi bir uygulamoyı, eho-
nomih hoşuııon ili olmolon yöfe clflçileninız eçmesi doğol gdrtlmeh,
tedir,
Tiim bunlon horşın, Diyotbohı ,rör"iİnde ulgubııaı bu iıgiııç çeltih
to ml yöhzİllnı, bize bijyb olonlann değerlendiıilmeıjn in oıonok ddhilin de olduğıınu göstermehte ıe iyi bir iirneh
ofuş turmoktadır
.K.ıyılıkveTaşlık
ÇelüiğtnVerlmi
Çellih ehilmediği tohdifde L,erifi
değei sıfıro yohın ohıı loni hemen
hemen hiç yororlanıhmoyan hoyolıh ue toşlıh olonhro çeıtih ehiımesi dullr, muııda ortalamo ohmh Diyorbokır yö, rcünde dehrdon I90 hg- çeltik olın,
ürı0htadrİ. Bu rohafi hüçümseneceh bif ınhom değiıdir. S,zhonusu ıeim mih,
toı Tiiıhiye ue ilüılo ortalaıııalorının o]tında olıwkh bı ikte: Urfo, Siilt, Eh4ğ Ue Maıotyo gibi ba.ı illedmizdQ, hi normol larhıaro ehilen çeııilin Ueri mine yohın dQEerdedir- Hotlo dijnyo,
nn bo2ı bölgeleindehi uerim dQğer, lerinden dahğ fozla oıduğu gi;rül,
ehted.iı- Şöyle hi, çeltık için Afriko ortahmoıı 169 hg/do" Güney Amoriha orto&mar t84 kg/do, Hindiston'do hlş
çeıtıği ortahmail. t07,3 hg/do güz ceıtiai icin ise 95,I hg/do'dv, cöfiI, fugi. gibi bu değerlef Diyofboh,r yöre, sinde ilginç 0e ilkel denebiıeceh çeııik
tor'.' şehtini]ehi verifiden doııa .02 'leğeülQldir. zoten yöfe çiftçilennin çoğurıhlğunun teh geçiın haynoğını
üiyle olank'm ehllen çeltiğin oluştur,
müL ijneıısiz derecede veiın akn-
'rrüdlğlnı, oksine yeteince öneınli ıle, rccede çeıtıh uerimı soğıondlğlnl hize
h4nıtıomobtodlf.
§onuç
!(e§in mhoful bilinmemekle bırıihte* bijrb olonlor Tiirhiye'de her, haıde öıremıi miktarhrdadlr. Çeltik to, ,ımülı ! aplıdlğl tiim bölgeleimizdehi bıl gibi haloııh Ue taşıık olanlafı çeltİh yetlştirerch değeıbndirrneh ülkemi?
4ırı şüphesiz hozonç ohcaktlf. ,
KAYNAKLAR l. Alagöz, R. s. At ıen, t965,
Giincydoğu Anadolu'da ÇcF
til Y.riştiticiliği, Diy.ıba\ a.
2. Dürlu. N. t966. (]cltik Yctiş
t rm. Tcİniği. Tanm BakınIı
ğı Çiftçi aro$iılcn Scıisi,
A_l 13, Fon ilatbaas, An iala-
3. l,smay, }ıt. L., C.t{. tlall, 19;3,
Agiculoraı Mcchaııiz aıio n io D.lEloping coıınEici. shin, No;nsha co. T.,lyo, JaPer.
.*. EzAİ, 1982. ç.lrik. gıliİn.
zirei Ar-.şEİma EN§titil§i liti- diirıöği, YarlIı No| 4, Fiiİrı..
5. Karalrıyq S- l98S, ÇGkiL.
ciinğydoğu -{İradolu Bökr zirıi Ar'ğtrrma En§titiidi, Di
yaöakf.
6. Kraka}a s,, ı989. Çcltik Tı
nrD! oibcrdoğü Anadob Böı-
g. zifai Araşııİma En§titiisü lvfidiiıEğıi, Tclınik Iicri: 2, Diyaöa(E.
7. Kınok. Y- ı979. src.k iktin Tahııhİt Ç. Ü. ziraıı Faİİı-
1csi Dc,r Notu Yayınbı1 No:
l9. Adana.
8, Kü,, L, ı978. slcak iktiE Tıhıilan. Ankirı trnivğısitcri ziraat Fa}iirtcsi YrvEtıan, No;
680,.{nırıra,
9. Pınaİ, Y.. ı984. Çdti} lla-iır- Haİmanİıda lt.kanias} on o- tanıİJııı Üzcıindc Biı Araş- ir.ına (Doktor. T.zi}. Atatiitl Cnivcnit.d Zriat Fakiilt€§
Tdım§ıı .vckiJrkaiyğt Böİl.
miı E zuroın,
l0, sincı. H., 1982. çdriğin EliO ıojü l§t.kbİL Çaftü s.t!itçıi, _ Şubd ı98l, Edıtt..
l
L -l
7,7
t a L
a ı'F1 .'
:.'" .rı1
Diycğ|bohı, yöı?iinde koyahh ıre toşılh bir oıan n çeııık ehıı, ıne.ren öııceha (ihlte) o. ehimde^ srrnfu haado yahın bir zlınoıdaki göıü niimü
(ol t t a )
ı
I iaa
a
-l
28 Tarım ve Drühendisllk
Enerji Aç.ğ-ro
kapatılmasında Termik santraller
DoÇ. DR. YALQıN ılEMLı]K
A_ü.7,.F. , PDYZAJ IrrıMARLIĞı BLM, öĞRETıM üYEsı.
clİrş
TERMİK §ANTRALLERİN ÇEVRELERİNDE YARATIIKLARI KİRLİLİKLER
Temıik santrallerin çelreleıinde yarattlklan kirü|ikler.
l. santraılerin bacalanndan çlkan artıklaİ,
2. Kuılandıktar! su nedeniyIe ortaya çlkan kirlenme ola- rak ikiYe ayİt]ır.
1. Baca futıklar!: Bu artıklann en önemlisi Kükürtlü aİttklaİdlr. Büyük bir termik santral, hergün 5oo ton kadar kükürtlü art* çlkarmakta ve havaya da 50 ton toz ya)ımak-
tadıı. Etki deİecesi tam olarak saptanamamakıa bidikte (çünkü bu konuda zaman §ireci içind€ santralin yapltacağı çevrede yapdacak anşttrmaıaİ bunu ortıya koyacaktr) bu ki.ikürtlti artıklar ve toz biİ kirlenmeye mutlaka neden ola- caktır. Bu kirlenme doIaylı bir biçimde insan vücudunda ve bitkilerde değişik bozuımalara ve öliimlere neden olacaktır.
Soc,.\zot oksitleri. nor. kloı r.e toz gibi maddeleİle kirlenen J,akın cevıe kadar rüzqann etkisi!,le kirlenec.ek
uzak (e\İe de §öz konu§u dur. ömeğin Gökova saıtrali için vapılan yer seçiminde doğal etkenler -oı:cıııtıe
t gar
!e l,ağıııuİ durumu dikkaıe allnmadtğlndan kirlenme ala.
(Hatitla deİ€§i havza§ ) ha§talanm t§ le iilrnüştiir. Murguı h€pimizce bilinrrEktediİ. Ttirkive'd e kirlenmeye neden olan endiistıiyel kuruluşlann çevİe ta nmına yaptıkları zarar
I nedeni ile iiledikleri tazminatlar ortadadtr. Yin€ de be lirt;_
mekte yaİar vardır, 1951.1956 yıllaıı aıasındaki 5 yllık
Sürede Murgul'da tarımsal üretim tamam€n dunnu şve
zarar gören köylüleİe o z8manın para değed Ie 3.555.420
TL. para aılenmiştiİ. Tabiki ki.lennrenin toyutlan b u
I kadaıla kalmamaktadıı. Ba§hklar ıa kısaca değinirsek
ye Çevre Sorunlan
----,l
1|n11 1.ok daha geniş olacağı sdylennıektediı. Bu da geniş bir bi'lgedc tanmsal üretimi ve doğal varlığı buytik iijİüdc etkileİccektir. Bu etkılesimleİ iizellikle orman var|ıgı iize_
rind€ olduğu.zaman çok boyutlu yeni sonınlada kaİşılaşı- lacakhr, _\-itekinl gelişmiş ülkelerde hem teımik. hem ı.|e
nüikleer §antrallerle ilgili olarak planlanan yatlrımlar. genel- li}ile güı.enlik ve ileride bu tür eneİji endüstrilerinin ku[a- nıınlarınln doğa üzerinde !,apabiteceği tahribattan dolavI kamuovunca enqellenmektedir. Almanya Tanm Bakanİı.
ğl'na giire, iilkedeki orman alanlarının ğ. 8'i ciddi olaıak bo- zulmu§ durumdadır. Bu tü! kirlenrrıeleI nedeni il€ aynl iilke "asit orınanlarının tağmurlan söz .; 34'ii konusu oıduğunda tahribat hasta dunımdadlr. HeIe daha da bıiae aİtmaktadlr. Bu tüİ ctkilenmenin ibreli ağaçlaİda ve zeytin.
celiz gibi bitkilerde daha çok tahribat yaptıgl saptanıruştır.
Sırf
_