Peter Berger- Kutsal Şemsiye «Din ve Dünya Kurma»

Peter Berger- Kutsal Şemsiye

«Din ve Dünya Kurma»

Toplumun temel diyalektik süreci üç aşamadan oluşur:

1.Dışsallaşma: zihnen ve fiziken insanın dünyaya taşmasını,

2. Nesnelleşme: kendi üreticisini dışa dönük olgusallık olarak anlamayı,

3. içselleşme: realitenin objektif dünyadan subjektif bilinç yapısına

aktarılırken insanlar tarafından kendi

içlerine mal edilmesi süreçlerini ifade

eder.

1. Dışsallaşma

 Antropolojik bir zorunluluktur.

 İnsan özü itibarıyla ve baştan beri dışı açılmaktadır.

 İnsan diğer canlıların doğumla beraber kazandığı kim özellikleri doğumdan sonraki bir yıl içinde kazanır. Bu da insanın eksik olarak doğup tamamlanması sürecinin çevre ile etkileşim içerisinde girince tamamlandığını gösterir.

 Eksik doğma, insanın içgüdüsel yapısının nispeten oturmamış niteliği ile alakalıdır.

 Diğer türler tamamlanmış bir dünyaya doğarken (kedi dünyası, at dünyası gibi…) insanın kendisine verilmiş yalın bir insan dünyası yoktur.

 İnsanın dünya kurma çabası onun biyolojik yapısından bağımsız değildir.

 Eksik doğma >>>> tamamlanmak gereği>>>>dünya kurma

Kültür-Toplum

 Dışsallaşma sürecinde insanın inşa ettiği beşeri dünya kültürdür.

 Kültür insanın ürettiklerinin toplamından ibarettir.

 Kültür nesnel oluşu ile geçerliliğini artırır

 Toplum ise manevi kültürün, insanın hemcinsleri ile olan ilişkilerine temel oluşturan bir veçhesidir.

 Homo sapiens sosyal bir hayvandır. Bu sebeple toplum her ne kadar ürün gibi görünse de esasen ürün olmanın ötesindedir.

 Yani toplum sadece sonuç değil aynı zamanda bir koşuldur.

 Her insan topluluğu bir dünya kurma girişimidir.

 Toplum insanın dünya kurma aktivitesinde temel oluşturur ve dünyanın ayakta kalmasına zemin hazırlar. Toplum insan

aktivitesinin bir ürünü olarak insanın dışsallaşmasının kökleşen biçimidir.

2. Nesnelleşme

 İnsan tarafından üretilen dünya nesnel bir gerçeklik hüviyeti kazanır.

 Kültürel ürünlerin kazandığı nesnellik, hem maddi hem de manevi kültür ile alakalıdır.

 İnsan bir süre sonra kendi ürettiğinin (kara saban, dil, gramer vb.) nesnesi olur. Kendi denetiminde olanın denetimi altına girer. Sonra yeniden denetimi altına alacak bir sihir bulabilir.

 İnsanın kendi ürettiği deryada boğulma ihtimali de vardır.

 Kültürün nesnelliği;

• İnsanı bilincin dışındaki gerçek dünyanın nesneleri toplamı olarak karşılaması ile nesnel

• Grup içinde yaşanılıp kavranabilmesi bakımından da nesnel

• Kültür içerisinde olmak demek özel bir nesnellikler dünyasını başkalarıyla paylaşmak demektir.

 Toplumun nesnelliği;

• Toplum, nesnelleştirilmiş insan aktivitesidir.

• Toplumun zorlayıcı nesnelliği hizaya getiricidir.

• Hizaya getiriciliğe siyasi ve hukuki kurumlar en belirgin örneklerdir.

• Toplumu bir bütün olarak karakterize eder.

Toplum (nesnel gerçeklik )

dünya (bireyin ikameti için temin edilen yer)

öz yaşam öyküleri (dünya tarafından kuşatılır )

Öz yaşam öyküsü, dünya tarafından kuşatıldığı sürece nesneldir.

3. İçselleşme

 Bilinç tarafından üretilen toplumsal nesnelleşmeler dünyası, bilinci dışsal bir gerçeklik olarak karşısına alır. Bu, içselleşme olarak anlaşılmaktan çok tabiat dünyasının kavranması şeklinde tanımlanabilir.

 Toplum ferdin bilincini şekillendiren vasıta görevi yapar ve fert

içselleşme cereyan edene kadar hem dünyanın unsurlarını dışsal gerçeklik fenomeni olarak anlar hem de öz benliğine ait içsel bir fenomen olarak anlar.

Sosyalleşme

 Toplumun nesnelleşmiş manaları sonraki nesle aktarma sorunu, sosyalleşme ile çözülür.

 Sosyalleşme bir öğrenme sürecidir.

 Ferdin nesnelleşmiş manaları kendi benliğine çekip kendinin manası yapmasını sağlayan bir süreç.

 Sosyalleşme nesnel gerçeklik ile ferdin öznel dünyası arasında bağ kurabildiği ölçüde başarılıdır.

 Sosyalleşme, içselleştirmede başarılı değilse tutarlı bir girişim olmayı sürdürmesi zorlaşır.

 Dünya kurma aktivitesi her zaman kolektif bir girişimdir

 Kimliğin diyalektik oluşumu;

Fert, başkaları nasıl hitap ediyorsa öylece oluşan bir kişiliktir.

Fert dünyayı başkaları ile diyalogda iken algılar.

Diyaloga devam edebildiği sürece kimlik ve dünyanın gerçekleri fikrini sürdürebilir.

 Dünyanın subjektif gerçekliği diyalogun ince ipliğine bağlıdır.

 Devamlılık toplumsal düzen için şarttır.



İçselleşme toplumsal dünyanın nesnel gerçekliğinin aynı zamanda subjektif bir gerçeklik olduğunu da gösterir.



Birey pasif bir içselleştirici değil, aynı zamanda toplumsal dünyanın ve kendisinin ortak üreticisidir.



Sosyal etkileşim sosyal aktörün çeşitli manalarının ortak bir



Toplumsal dünya hem objektif hem de subjektif olarak anlamlı bir

düzen oluşturur.

 Objektif düzen >>>> nesneleşme süreci içerisinde verilir.

Objektif yasa sosyalleşme esnasında içselleştirilir.

Fert, kendi öz subjektif tecrübesinin düzenleyicisi olmak üzere onu üstlenir.

Üstlenme ile fert, özel biyografisini anlamlandırabilir.

 Toplumsal dünyadan uzaklaşma (anomi) fert için tehdittir. Birey anomi ile istikametini kaybeder.

 Anomi, toplumsal olduğu kadar bireysel öneme de sahiptir.

 Çünkü bireyin anlamlandırma ve kendi kimliğini tanımasında temel olan düzen, anomi ile çözülme sürecine girmiş olur.

 Sosyalleşme, düzenin olduğu gibi kabul edilmesinin içselleştirildiği oranda başarılı olur.

 Düzen ile ilgili yapıların sağlamlaştırılması noktasında din devreye girer.

 Din, kendisi ile kutsal kozmos kurulduğu insani bir girişimdir.

 Her ne kadar kutsal, insan dışı bir şey olarak algılansa da yine de kendisi ile ilgili olmakla insana işaret eder. Bu yüzden kozmos dinin ortaya

koyduğu hem aşkındır hem de insanı içine alır.

 Kutsal kozmos, insanın hayatını düzene koyar.

Din;

 Evrenin tamamını insan açısından kavramanın girişimidir.

 İnsanın dünya kurmasında stratejik bir rol oynamıştır.

 İnsanın kendisini dışsallaştırma ve kendi öz manalarını realiteye aşılamasının en yüce sınırını ifade eder.

 Beşeri düzenin, varlığın bütününe yansıtıldığını ifade eder.