ettikleri veya edecekleri vakaların cereyan ettiği sah- neleri belirtmek icap edince bu sahnelerin ehemmi- yetli kaşelerini menazirî görünüşlerile

S a n a t k â r l a r :

R E S S A M Ş E V K E T D A Ğ

Yazan: Ressam Sami YETİK

Millî ve tarihî kompozisyonlar vücude getiril- mek İhtiyacı başladığı zamanlarda ressamlar tasvir

ettikleri veya edecekleri vakaların cereyan ettiği sah- neleri belirtmek icap edince bu sahnelerin ehemmi- yetli kaşelerini menazirî görünüşlerile

etüt ederek tablolarına ilâve etmekle iktifa ederlerdi. Bu suret- le Fleıman ve Holanda ressamları tarafından enteri- yör dahilinde Figür kompozisyonları ^ e s l e ğ i kendini göstermeye başladıktan sıonra jbu \qcfmpoz İs |

o n 1 a r gittikçe büyüyerek tafsilât ve ehemmiyet kazandı.

Fleman üstatlarından Millî hayat sahnelerini tasvirle şö'hret bulan (Davit .Tenİer) 1610 - 1694 tablola- rında şahıslara çok ehemmiyet verdiğinden vakanın cereyan ettiği sahneler nazarı itibara alınmaksızın ar- tistin tenkitlere maruz kaldığı görülmüştür. Fleman ekolinden başladığını öğrendiğimiz Enteriyörlii kompozisyonlardan sonra, doğrudan doğruya enteri yör resimler yapmakla şöihret bulan ve Enteriyör mesleğini ortaya koyan (Van Steneevvyik) ve (Pe- ter Neefs) 15 70 - 1638 isimlerindeki ressamlardır.

Enlteriyörün b u suretle üç asır evvel başladığı anlaşı- lır. 17 inci asırdan evvel 1606 ile 1669 arasında en parlak devrini yaşayan Hollanda okulu enteriyör tablolarımda büyük üstadlar vermiştir. Bunlardan Remrandt, Van Ryn beynelmilel şöhret salhibi olmuş- lardır, aynı zamanda (Adrien V a n Astad) ve (Ge-

Şevket Dağın portresi (Fresk) (Ressam ÂH)

rard Davv) rüstik sahneler İ'bdai ile, |bu mesleğin ye- tişilmez üsdatlan oldular. (Gerard Davv) ın Femme Hydrapigue tablosu en meşihur eserlerindendir. Bu tabloyu san'at kitapları kompozisyon ve eksdküzyon- bakımından (Façon İnimitable) tarzı taklidi gayrı kabil b i r sanat eseri diye vasıflandırırlar. 1669 da en güzel Enteriyör parçalar bırakan (Gabriyel Me- tus) dem başka Holamdalı Henrİ Rokas Zarg, Fran- çois Mieris, Piyerre De Haach, Jean le Ducgue Pierre Van Slingeland|t gibi şöhret kazanmış ressamları öğ- reniyoruz, 1 8 İnci asırda Ghardin ve Granet gibi iki ressamla, Fransiz okulunda kendini gösteren Enteri- yör mesleği İngilterede de, (Hagratjh) (David Vi'l- kie) ismindeki ressamlar vasıtasile yapılmağa başlan- dı. Peyizaj sanaitile yakın münasebeti olan Enteri- yörün mazisine bakınca onun iki şubeye ayrıldığını görüyoruz. Biri tablo Döjanrı cinsinden küçük v<;

büyük Figürleri bulunan sahnesile birlikte tasvir, di-

ğeri figürlü kompozisyonlardan hariç sadece bir sah-

neyi tersim etmektedir. Bu iki sanat yolunun istika-

metini anladıktan sonra Enteriyör bir tabloda ara-

yacağımız bir tesiri kolaylıkla inceleyebiliriz. Bizim

sanat alemimizde Enteriyör ressamlığı senayii nefise

mektebi mezunlarından Sabri bey merhumla baş-

Şevket Dağın so n tablolarından biri

lamıştır. Şevket Dağ ıbu yolda kuvvetli fırçası ile sendelemeden yürüyerek İlerlemiş ve şölhret zirve- sine ulaşarak ismini Türk resim sanatı muhitinden garp sanat muhitine aks ettirmiş ve sanat tarihine mal olmuştur.

Şevket Dağ 1290 da ktanbulda doğdu. Tah- silini İstanbul mekteplerinde yaptı. Evikaf nezaretin- de kâtipken senayii nefiseye girerek 1 897 de resim diploması aldı. Bu sıralarda Yenicamide yaptığı re- simleri, fikir almak üzere Hamdi Beye gösterir ve ondan teşvik görürdü. İlik eserlerinden yeni camiye ait bir tablosu mektebin müsabaka salonunda teş- hir edildi. O sırada mektebi ziyarete gelen bir Ame- rikalı Şevketin bu tablosunu yüksek bir değerle sa- tın almıştır. 1 324 senesine kadar evkaf kaleminde 'kâtip olan Şevket bilâhare Maıhmdiye Rüştiyesinde

resim hocalığı aldı ve bundan slonra kendini tama- men hocalığa ve resim yapmağa vakf etti. İlk eser- lerinde ufak tefek manazıri hatalar görülmüş ise de bilâhare Şevketin tabloları tekâmül etti. Şevket Dağ ekseriya Millî mimarimizin şaheserleri olan cami, medrese ve Hanların Enteriyörlerini resmetmekten büyük bir zevk alıyordu. Tablolarında ekseriya Fi- gürlere tesadüf edilmez, nadiren koyduğu figürler ise, tablosundaki binanın mikyas ve azametini ifade

için konulmuş birer motiftir. Şevket Dağ sanatta

•merhale merhale terakkiler gösteren bir ressamdır, tablolarını iki, hatta üç devreye ayırmak ve bu su- rette tahlil etmek doğru lolur. Yaptığı ilk eserlerin- de renkleri gri, ve muzlimdir. İkinci devre meşruti- yetten sonraki eserlerini yaptığı zamana tesadüf e- derki, en kıymetli tablolarını bu sırada vermiştir.

O sırada Bulgar Kralı Ferdinand tarafından bir ni- aşnla taltif edilmiştir. Atina ve Münih sergilerine gönderdiği tabloları keza bu devir içine tesadüf e- derki, altın ve gümüş madalyalar almıştır. Şevket Dağ abidelerimizin mimarî azametine karşı ruhunda büyük bir meclübcyet his etmekte idi.

Üçüncü devri mel\us seçildikten sonraki eserle- rine aittir. ,

Sayılı tabloları şunlardır:

Yenicamiden muhtelif parçalar, Ayasofyadan ıson cemaat yeri ile küp moitifi (bu tablolar Mecit efendi müzesinde) bir musevi tüccar tarafından bin liaya satın alınmıştır.

Müteaddit cami ve Türbe kapısı, Rüstem Pa- şa camii mihrabı, Süleymaniye camii, Ankara, da Hacı Bayram camii, Konya da sırçalı medrese, Val- de hanı, Çuhacı hanı, Sokullu ve Hekim Ali Paşa ca- mileri, Sultan Selim türbesi, Sultan Ahmet çeşmesi, Topkapı Sarayından müteaddit barçalar ile daha pek çok tarihî ve mimarî abidelerin güzel ve cazip köşelerini büyük bir maharetle resim etmiştir.

Ressam Şevket Dağ her şeyden evvel iyi bir ressamdır. Büyük Millet Meclisinin 5 inci devresin- de Konya mebusu seçilmiştir. Öldüğü zaman Siirt mebusu idi.

Şevket ölümü ile Türk resim sanatında bir boş-

luk bırakmıştır. Kendi janrında çalışan henüz diğer

bir ressamımız yoktur. Genç ressamlarımızdan Şev-

ket'in yolunda yürümelerini bekleriz.