Anatomik eksenler ve
düzlemler, yön terimleri
Dr Mert OCAK
Öğretim Görevlisi
ANATOMİK DURUŞ (ANATOMİK POZİSYON, SITUS)
Kişinin, ayakta ve dik, üst ekstremiteleri yanlarda, ayakları bitişik, avuç içleri ve yüzü karşıya bakar durumdaki pozisyonudur. Bütün anatomik tarifler bu pozisyondaki bir insanın vücudundan geçen hayali düzlemlerle olan ilişkisine göre yapılır.
Vücut üzerinde tarifler yapmak için üç hayali eksen ve bunlar tarafından oluşturulan üç hayali düzlem kullanılır.
EKSENLER
1. Transvers eksen: Sağ-sol veya tam tersi yönde uzanan eksendir.
2. Vertikal eksen: Yukarı-aşağı veya tam tersi yönde uzanan eksendir.
3. Sagittal eksen: Ön-arka veya tam tersi yönde uzanan eksendir.
DÜZLEMLER
1.
Plana horizontalia (Horizontal düzlem, aksiyal düzlem): Transvers ve sagittal eksenler tarafından oluşturulurlar. Vücudu üst ve alt parçalara ayırırlar. Bu
düzlemde elde edilen radyolojik kesitlere aksiyal kesit denilir. Bu düzleme paralel olarak vücudun diğer bölgelerinden geçen düzlemlere plana transversalia denilir ve bu düzlemler de bulundukları yerlere göre farklı isimlerle anılırlar
(Planum transpyloricum, planum subcostale, planum supracristale, planum intertu berculare, planum interspinale gibi).
2.Plana coronalia (Plana frontalia, frontal düzlem, koronal düzlem): Transv ers ve vertikal eksenler tarafından oluşturulurlar. Vücudu ön ve arka parçalara
ayırırlar. Os frontale’ye veya os frontale ile os parietale arasındaki sutura coronalis’
e paralel olduklarından aynı isimle anılırlar. Bu düzlemde elde edilen radyolojik kesitlere frontal (koronal) kesit denilir.
3. Plana sagittalia (Sagittal düzlem): Vertikal ve sagittal eksenler tarafından oluşturulurlar. Vücudu sağ ve sol parçalara ayırırlar. Vücudun tam ortasından geçen sagittal düzleme Planum medianum denilir, buna paralel diğer düzlemlere plana paramediana denilir.
