(*) Uzm. Dr., S.B. Beyoglu Göz Egitim ve Araflt›rma Hastanesi, ‹stanbul (**) Asist. Dr., S.B. Beyoglu Göz Egitim ve Araflt›rma Hastanesi, ‹stanbul (***) Doç. Dr., S.B. Beyoglu Göz Egitim ve Araflt›rma Hastanesi, ‹stanbul
(****) Prof. Dr., S.B. Beyoglu Göz Egitim ve Araflt›rma Hastanesi, ‹stanbul, Klinik fiefi Yaz›flma adresi: Bahçeflehir 2. k›s›m mah. Banu evleri sitesi. Safir 9 Bahçeflehir/ 34534
B.Çekmece / ‹stanbul E-posta: drmcakir@hotmail.com
Pars Plana Vitrektomi Yap›lan Proliferatif Diyabetik Retinopatili Gözlerde Sonuç Görme Keskinligini Etkileyen
Faktörler
Mehmet Çak›r (*), Baflak Y›lmaz (**), Osman Çekiç (***), Ercüment Bozkurt (*), fiükrü Bayraktar (***), Ömer Faruk Y›lmaz (****)
ÖZET
Amaç: Pars plana vitrektomi (PPV) ameliyat› yap›lan proliferatif diyabetik retinopatili (PDR) hastalarda ameliyat sonras› görme keskinligi üzerine etkisi olan parametrelerin incelen- mesi.
Gereç ve Yöntem: PDR tan›s›yla PPV uygulanan 42 hastan›n (ortalama yafl 57 y›l) 42 gö- zü çal›flmaya al›nd›. Ameliyat öncesi ve sonras› görme keskinligi, ön ve arka segment bulgular›
ile ameliyat esnas›nda ve sonras›nda geliflen komplikasyonlar kaydedildi.
Bulgular: Ortalama takip süresi 6.3 ± 3.9 (± SEM) ayd›. En s›k ameliyat endikasyonlar›
vitreus içi kanama (n=21, %50) ve traksiyonel retina dekolman› (TRD) ve/veya traksiyonel makula dekolman› (TMD) ile birlikte vitreus içi kanamayd› (n=18, %43). Ameliyat sonras› gör- me keskinligi, gözlerin %67'sinde en az 1 Snellen s›ras› artarken, %10'unda azald›, %24'ünde degiflmedi. Ameliyat esnas›nda en s›k rastlan›lan komplikasyonlar: retinada mikrokanamalar (%5) ve iyatrojenik retina y›rt›g›yd› (%5). Ameliyat sonras› erken dönemde en s›k gözlenen komplikasyon geçici G‹B yükselmesi (%14) idi. Katarakt geliflimi en s›k görülen geç dönem komplikasyonuydu (%26). TRD sebebiyle PPV yap›lan hastalar›n postoperatif Snellen görme keskinligi (0.13 ± 0.05), TRD bulunmayan hastalar›nkine (0.20 ± 0.05) göre daha düflüktü (P=
0.04). Son muayenedeki görme keskinligine etkisi olmayan faktörler ise: Diyabetin tipi (P=
0.07), cinsiyet (P=0.11), ameliyat öncesinde panretinal fotokoagülasyon mevcudiyeti (P=0.79) ile ameliyat esnas›nda göziçi tamponad olarak kullan›lan gaz veya silikon yag›n›n tercihi idi (P=
0.26).
Tart›flma: PPV, PDR'li gözlerde görme keskinligini büyük ölçüde artt›rmaktad›r. TRD'li gözlerdeki görme art›fl›, TRD'siz gözlere oranla daha az olmaktad›r.
Anahtar Kelimeler: Proliferatif diyabetik retinopati, pars plana vitrektomi, vitreus içi ka- nama, traksiyonel retina dekolman›
Mecmuaya Gelifl Tarihi: 15.01.2008 Düzeltmeden Gelifl Tarihi: 29.02.2008 Kabul Tarihi: 07.03.2008
G‹R‹fi
Diyabetik retinopati, geliflmifl ülkelerde önde gelen körlük nedenlerindendir. Görme kayb›, özellikle vitreus içi kanama veya makülay› etkileyen traksiyonel retina dekolman›na bagl› olarak ortaya ç›kar (1-3). Görme fonksiyonlar›n›n korunmas› ve iyilefltirilmesinde panreti- nal laser fotokoagülasyon ve pars plana vitrektomi (PPV) oldukça etkili olmaktad›r. Önceleri PPV, sebat eden vitreus içi kanamal› gözlerde yap›l›rken, son za- manlarda teknik ve ekipmanlardaki geliflmelere paralel olarak artan endikasyonlarla, premaküler fibrozis, ma- küla heterotopisi, ilerleyici fibrovasküler proliferasyon, hemolitik glokom, neovasküler glokom ve maküla öde- mi gibi durumlarda da baflar› ile uygulan›r hale gelmifltir (4-11).
Bu çal›flmada, proliferatif diabetik retinopatiye (PDR) bagl› ortaya ç›kan komplikasyonlar›n tedavisinde uygulanan PPV'nin anatomik ve görsel sonuçlar›, bunlar›
etkileyen faktörleri, ameliyat esnas›nda ve sonras›nda görülen komplikasyonlar incelenmifltir.
GEREÇ ve YÖNTEM
Beyoglu Göz Egitim ve Araflt›rma Hastanesinde PDR komplikasyonu nedeni ile PPV uygulanan ve en az 3 ay süreyle takip edilen 42 hastan›n 42 gözüne ait kay›t- lar geriye dönük dosya taramas›yla incelendi. Ameliyat öncesi ve sonras› son kontroldeki muayenelerde görme keskinlikleri Snellen efleliyle ölçüldü. Ameliyattan önce ve takipler esnas›nda göziçi bas›nçlar› (G‹B) applanas- yon tonometrisiyle, fundus degerlendirmesi biyomikros- kopla yüksek diyoptrili nonkontakt lensler kullan›larak yap›ld›. Fundusun net olarak ayd›nlanmad›g› durumlarda B-scan ultrasonografi uyguland›.
Bu çal›flmadaki olgularda cerrahi endikasyonlar PDR'ye bagl› traksiyonel-y›rt›kl› retina dekolman›, trak- siyonel maküla dekolman› (TMD), makulaya ilerleyen traksiyonel retina dekolman› (TRD), sebat eden ve gör- meyi azaltan vitreus içi kanama olarak belirlendi. Hasta- lara lokal ya da genel anestezi alt›nda standart üç giriflli 20-G PPV uyguland›. Tüm olgularda kortikal vitreus, ön vitreus, vitreus taban› mümkün oldugunca temizlendi.
SUMMARY
Factors which Effect Final Visual Acuity in Eyes with Proliferative Diabetic Retinopathy that Underwent Pars Plana Vitrectomy
Purpose: To investigate the factors which affect postoperative visual acuity in patients un- derwent pars plana vitrectomy (PPV) for diabetic retinopathy.
Material and Methods: Forty two eyes of 42 patients (mean age 57 years) who underwent PPV for proliferative diabetic retinopathy (PDR) were included in this study. Pre- and postope- rative visual acuity, anterior and posterior segment examination findings and peroperative and postoperative complications were recorded.
Results: Mean follow up time was 6.3 ± 3.9 (± SEM) months (range, 3-15 months). The most common indication for PPV was persistent vitreous hemorrhage (n=21, 50%). Eighteen patients (43%) underwent PPV for tractional retinal detachment (TRD) and/or tractional macu- lar detachment (TMD) with vitreous hemorrhage. Final visual acuity after PPV increased at le- ast 1 Snellen line in 67% of patients, decreased in 10% of patients, remained stable in 24% of patients. The most common complications during operation were retinal microhemorrhage (5%) and iatrogenic retinal detachment (5%). The most common complication reported at early pos- toperative examinations was transiently increased intraocular pressure (14%). Cataract develop- ment was detected in 26% of patients during late postoperative examinations. Postoperative Snellen visual acuity (0.13 ± 0.05) after PPV in eyes with TRD was lower than that of (0.20 ± 0.05) eyes without PDR (P=0.04). Factors which did not effect final visual acuity were type of diabetes mellitus (P=0.07), sex (P=0.11), preoperative panretinal photocoagulation (P=0.79) and tamponade type used during operation (P=0.26).
Discussion: PPV procedure has favorable effects on the anatomical and visual prognosis in eyes with PDR. PPV improves visual acuity better in eyes without TRD than that with PDR.
Key Words: Proliferative diabetic retinopathy, pars plana vitrectomy, intravitreal hemorr- hage, tractional retinal detachment
Gerekli olgularda seyreltilmifl intravitreal triamsi- nolon asetonid (‹VTA) ve %0.15 tripan mavisi (Memb- rane Blue; DORC International) kullan›larak arka hyalo- id ve mevcut preretinal membranlar segmentasyon, de- laminasyon ve/veya soyma yöntemleri ile uzaklaflt›r›ld›.
Y›rt›k ve retinotomi çevrelerine ve laser gerektiren böl- gelere endolaser fotokoagülasyon uyguland›. Y›rt›kl›-de- likli retina dekolman› ve periferik traksiyonu olan bir ol- guya band serklaj uyguland›. ‹nternal tamponad olarak C3F8 (%16-20) gaz›, silikon yag› (1000cst), hava kulla- n›ld›. Makülay› etkileyen TRD, yogun membran diseksi- yonu ile bu diseksiyonlarla beraber kanama oluflumu, retina y›rt›klar›n›n ve retinektominin varl›g› durumlar›n- da, endotamponat gerektiren tek gözlü hastalarda erken görme rehabilitasyonu için ve ayr›ca ameliyat sonras›
pozisyonel durum endiflesinde veya takip vizitleri için kontrolden ç›kma riski durumlar›nda silikon yag› tampo- nad› tercih edildi.
Arka segmentin görüntülenmesini güçlefltirecek yo- gunlukta lens kesafeti olan gözlerde, ameliyattan 1-2 hafta evvel ya da ayn› seansta PPV ifllemine bafllamadan önce fakoemülsifikasyon ile lens ekstraksiyonu yap›ld›
ve göz içi mercek tak›ld›. ‹ntraoperatif ön kamara silin- mesini önlemek için kornea kesisine 10/0 naylon sütürle matriks kapama yap›ld›.
Görüntüleme sistemi olarak nonkontakt genifl aç›
görüntüleme sistemi (EyeBIOS) kullan›ld›. Ameliyat es- nas›nda kornea epitel ödemi nedeniyle arka segmentin görüntülenmesi bozuldugunda kornea epiteli soyuldu.
Ameliyat sonras› topikal antibiotik, steroid ve sik- loplejik damlalar uygulanarak olgular 1. gün, 1. hafta, 1.ay, 3. ay ve takiben her 3 ayda bir kontrollere çagr›la- rak Snellen efleliyle en iyi düzeltilmifl görme keskinligi, Goldman aplanasyon tonometresiyle G‹B ölçüldü ve ön segment ve retina bulgular› ile geliflen komplikasyonlar kaydedildi. Gereken olgulara ek laser fotokoagülasyon tedavisi uyguland›.
Anatomik baflar› optik aks›n temiz ve retinan›n yat›- fl›k olmas›; fonksiyonel baflar› operasyon öncesine göre Snellen görme keskinligi s›ras›ndaki en az 1 s›ral›k art›fl, yüksek G‹B >21 mmHg olarak tan›mland›. Ameliyat sonras› ilk bir ay içerisinde geliflen komplikasyonlar er- ken, sonras›ndakiler geç komplikasyon olarak degerlen- dirildi. ‹statistik analizler için paired-t testi ve Spearman korelasyon testi kullan›ld›.
BULGULAR
Hastalar›n 21'i erkek, 21'i bayan olup ortalama yafl- lar› 57.2 ± 10.1 y›l (± SEM; yafl aral›g›, 26-84) idi. Has- talar›n 12'sinde tip I, 30'unda Tip II diabetes mellitus ta-
n›s› olup, tan› konmas› ile operasyon aras›nda geçen süre ortalama 14 y›ld›.
Takip süresi, 3-15 ay aras›nda degiflmekte olup or- talamas› 6.3 ± 4.0 ay idi. PPV endikasyonunun en s›k nedeni vitreus içi kanama (21 göz, %50), traksiyonel re- tina dekolman› + vitreus içi kanama (18 göz, %43), TRD + regmatojen retina dekolman› (1 göz, %2.4), reg- matojen retina dekolman› + vitreus içi kanama (2 göz,
%4.8) idi.
Ameliyat öncesi muayenede 1 gözde iris neovaskü- larizasyonu, 2 gözde primer aç›k aç›l› glokom mevcut idi. Çal›flmaya dahil edilen 29 göze (%69) ameliyat ön- cesinde degiflen derecelerde laser fotokoagülasyonu ya- p›lm›flt›. Arka segmentin görüntülenmesini engelleyecek lens kesafeti tespit edilen 3 olguda PPV ile kombine fa- koemülsifikasyon ve göziçi lens implantasyonu uygu- land›. Ameliyat öncesi olgu özellikleri 1. Tablo'da gös- terilmifltir.
‹ntraoperatif olarak, 41 gözde (%97.6) endolazer fotokoagülasyonu, 19 gözde (%45) membran disseksi- yonu ve eksizyonu, 17 gözde (%40.5) silikon yag› en- jeksiyonu, 8 gözde gaz (%19), 12 gözde (%28.6) ‹VTA, 1 gözde (%2.4) skleral çökertme, 3 gözde (%7.1) retino- tomi uyguland›. Ameliyat esnas›nda, 2 gözde (%4.8) iyatrojenik y›rt›k yada delik geliflti (2. tablo)
Ameliyat› sonland›r›rken tüm hastalarda retina yat›- fl›kt›, 6 gözde (%14) maküla d›fl›nda yogun fibrozisin ol- dugu küçük lokalize traksiyonel alanlarda aktif traksi- yonlar rahatlat›l›p laser fotokoagülasyon ile çevrelendi.
Bir hastada TRD'n›na efllik eden y›rt›kl›-delikli retina de- kolman› mevcuttu, y›rt›klar›n etraf›na laser fotokoagülas- yon yap›ld›.
Tablo 1. Ameliyat öncesi olgu özellikleri
Özellikler n (%)
Yafl (ortalama) Vitreus kanamas›
57
21 50
Traksiyonel maküla dekolman›
Rubeozis iridis Panretinal fotokoagülasyon Katarakt
7
1
17
2.4 29
3
69
7
Psödofaki 9 21.4
Ameliyat öncesi görme seviyeleri 22 gözde (%52.4) el hareketleri, 17 gözde (%40.5) parmak sayma seviyesinde, 2 gözde (%4.8) 0.1, 1 gözde (%2.4) 0.3 idi (3.Tablo). Ameliyat sonras› son kontrollerde elde edilen görme keskinlikleri, 1 gözde (%2.4) persepsiyon projek- siyon, 2 gözde (%4.8) el hareketleri, 17 gözde (%
%40.5) parmak sayma, 22 gözde (%52.4) 0.1-1.0 sevi- yeleri aras›nda degiflmekteydi (tablo 3). Operasyon ön- cesine göre postoperatif görme keskinlikleri degerlendi- rildiginde görme keskinligindeki art›fl istatiki olarak an- laml›yd› (P<0.001). Ameliyat sonras› gözlerin
%66.7'sinde (n=28) görme keskinligi artarken, %9.5'in- de (n=4) azald›,%23.8'inde (n=10) degiflmedi.
Olgular›n ameliyat öncesinde ortalama G‹B 15 mmHg (11-32 mmHg) iken, ameliyat sonras›nda son kontroldeki ortalama G‹B 15 mmHg (8-34 mmHg) ola- rak saptand› (P>0.05). Postoperatif son kontrollerde 5 gözde (%12) G‹B topikal tedavi ile kontrol alt›nda idi.
Çal›flmam›zda olgular›n %52'sinde görme keskinli- gi 0.1 ve üzerinde idi ve sadece vitreus içi kanamas›
olan olgular›n %90'›nda anatomik baflar› sagland›.
‹ntraoperatif en s›k rastlan›lan komplikasyon retina- da mikrokanamalar (%5) ve iyatrojenik retina y›rt›g›
oluflumu (%5) idi. Retinada mikrokanamalar› olan göz- lerde endodiyatermi ve irrigasyon bas›nc› yükseltilerek kanama kontrol alt›na al›nd›, iyatrojenik retina y›rt›g›
olan olgularda y›rt›k etraf›na endolaser uyguland›.
Ameliyat sonras› erken dönemde ise en s›k gözle- nen komplikasyon geçici G‹B yükselmesi (%14) idi. En s›k gözlenen geç dönem komplikasyon ise katarakt geli- flimi (%26) oldu.
TRD ve/veya TMD olan gözlerin tümünde postope- ratif son kontrollerde retina yat›fl›kt›. Sadece vitreus içi kanamas› olan grupta ise 1 hastada nüks vitreus içi ka- nama, 1 hastada retina dekolman› geliflti. Retina dekol- man› geliflen neovasküler glokomlu bu hastada ameliyat öncesi dönemde rubeozis iridis mevcuttu. Nüks vitreus içi kanamas› olan hastaya ise ikinci PPV yap›ld›, son kontrollerinde retina yat›fl›k idi.
Korelasyon testi sonuçlar›na göre son muayenedeki görme keskinligine etkisi olmayan faktörler flöyle tespit edildi: Diyabetin tipi (P=0.07), cinsiyet (P=0.11), ameli- yat öncesinde panretinal fotokoagülasyon mevcudiyeti (P=0.79) ile ameliyat esnas›nda göziçi tamponad olarak kullan›lan gaz veya silikon yag›n›n tercihi (P=0.26).
TARTIfiMA
Diyabetik retinopati, diyabetik popülasyonun yak- lafl›k %25'inde gözlenmekte ve bu olgular›n da %25'in- de proliferatif retinopati bulgular› bulundugu tahmin edilmektedir (12). PDR'e bagl› görmeyi ciddi ölçüde et- kileyen komplikasyonlar›n bafl›nda vitreus içi kanama ve makülay› etkileyen TRD gelmektedir. Meier ve Wie- demann (22), bu tür PDR'li gözlerde PPV ile anatomik baflar›y› %96, görsel baflar›y› %50 olarak bildirirken, Ünlü ve ark. (20) bu oranlar› %76.2 ve %57.1, K›r (16) ise görsel baflar›y› %67.7 olarak saptam›flt›r. Bizim seri- mizde ise TRD olan gözlerdeki anatomik baflar› %100 olarak gerçekleflti ama görme art›fl› %58 gözde saptand›.
Diyabetik hastalarda PPV sonras› baflar›l› görme ve ana- tomik sonuçlar bildirilmifl olup genifl serilerde nihai gör- me keskinliginin %44.7-90 aras›nda artt›g› gösterilmifltir (13,14). Flynn ve ark.(15), 0.2 ve üzeri görme keskinligi art›fl›n› %47 olguda, de Bustros ve ark.(14) ise %50 ol- guda bildirmifllerdir.
Hasanreisoglu ve ark.(4), PPV sonras› olgular›n
%84.3'ünde görme art›fl› veya stabil vizyon saptarken, Tablo 2. Ameliyat esnas›ndaki uygulamalar
‹ntraoperatif uygulamalar n (%)
Endolazer
Membran disseksiyonu
41 19
97.6 45 Silikon yag›
‹ntravitreal triamsinolon Gaz
Skleral çökertme
17 12
40 28 8
1
19 2.4 Retinotomi
‹yatrojenik retina y›rt›g›
3 2
7.1 4.8
Tablo 3. Ameliyat öncesi ve sonras› görme keskinliklerinin dag›l›m›
Görme Keskinligi Preoperatif Postoperatif
P+P+
PPEH
- 22
1 2 1-5mps
0.1-0.2 0.3 ve yukar›
17 2
17 12
1 10
%21 olguda görme keskinligini 0.1 ve üstü olarak bildir- mifllerdir. Özertürk ve ark.(7) serilerinde 0.1 üstü görme keskinligi %17 olarak rapor etmifltir.
K›r (16) kendi serisinde %72.2 olguda görme art›fl›,
%27.7 olguda stabil görme veya azalma saptam›fl, 0.1 ve üzeri görme keskinligini ise %49.3 olguda gözlemifltir.
Eldem ve Oruç (17) ise olgular›n›n %73.6'›nda görme ar- t›fl› bildirmektedir. Bizim çal›flmam›zda, gözlerin
%52'sinde görme keskinligi 0.1 ve üzerinde idi ve gör- me art›fl› oran› %67 olarak saptand›. PDR'de PPV sonras›
anatomik baflar› oranlar› %47-88 aras›nda olup özellikle dekolman›n efllik etmedigi vitreus içi kanamalarda bafla- r› daha yüksek bildirilmektedir (7,9,18). Bizim serimiz- de anatomik baflar› oran›n› yüksek olmas›nda preoperatif dönemde mümkün oldugu kadar laser fotokoagulasyonu tamamlamam›z, komplike membranl› olgularda bimanu- el vitrektomi uygulamam›z, ilave dekolman› olan olgu- larda endotamponat olarak silikonu tercih etmemiz ola- bilir. Ayr›ca triamsinolon asetonid ve tripan mavisi kul- lan›larak vitreusun ve membranlar›n boyanmas› teknigi cerrahi görüntülemeyi art›rarak cerrahi baflar›ya katk›da bulunabilir.
Tip I diyabetli olgularda yeni damar oluflumu ve fibröz proliferasyonlar›n daha h›zl› olmas› nedeni ile er- ken PPV uygulamas› ciddi görme art›fl› saglarken, tip II diyabetli olgularda erken PPV'in belirgin bir üstünlügü gözlenmemifltir (19). Vitreus içi kanama olan olgularda PPV sonras› görme art›fl›n›, K›r (16) %90.4, Ünlü ve ark.(20) %88.2, Chaundhry ve ark.(21) %91, Kolsal ve ark.(9) %66, Aaberg ve Abrams (5) %71 olarak bildir- mifltir. Bizim serimizde ise sadece vitreus içi kanamas›
olan gözlerin %90'›nda görme art›fl› saptand›.
Makülay› içine alan traksiyonel retina dekolmanla- r›nda ise baflar› oranlar› %48-75 aras›nda degiflmekte olup görsel baflar› özellikle makülan›n dekole kald›g›
süre ile iliflkilidir. Alt› aydan uzun süreli durumlarda anatomik baflar› ile görsel baflar› paralellik göster- memekte ve görme keskinligi düflük kalmaktad›r (22,23). Bizim serimizdeki TMD'li gözlerdeki görmenin az olmas›, çekintilerin makülay› uzun süre etkilemesine, ameliyat esnas›nda böyle gözlerin daha fazla komplike olmas›na bagl› olabilir. Ameliyat öncesi yap›lan laser fo- tokoagülasyonunun nihai görme keskinligi ile kore- lasyonu bulunamad›. Bu durum laser uygulanmayan gözlerin daha erken cerrahiye al›nmas› ile alakal› olabi- lir. Ayr›ca say›n›n artmas› istatistik sonuçlar›n› degifltire- bilir.
Ameliyat esnas›nda en s›k ortaya ç›kan komplikas- yon retinal mikrokanamalar idi ve bu olgularda glial do- ku proliferasyonu ve retina dekolman› nüksünü azaltmak için kanamalar temizlendi ve endodiyatermi ile ka-
nama kontrolü yap›ld›. Ameliyat esnas›nda kanamalar fibrin membran oluflturup cerrahiyi zorlaflt›rmamas› için infüzyon s›v›s›na heparin ilave edildi. Diger s›k görülen komplikasyon ise iyatrojenik retina y›rt›g› oluflumu idi ve bu gözlerde tamponad olarak silikon yag› kullan›ld›.
‹yatrojenik retina y›rt›g› oran› literatürde %8-29 aras›nda bildirilmekte olup özellikle atrofik bölgelerde membran- lar›n temizlenmesi esnas›nda oluflmaktad›r (11-15).
Çal›flmam›zda erken postoperatif dönemde en s›k gözlenen komplikasyon, geçici G‹B yükselmesi idi. Bu durum, kullan›lan retinal tamponada, oküler inflamasyo- na, uygulanan endolaser fotokoagülasyona veya kriyote- rapiye sekonder geliflebilir ve genellikle t›bbi tedavi ile kontrol alt›na al›nmaktad›r. Ancak geç dönemde ortaya ç›kan G‹B yükselmeleri, özellikle neovasküler glokoma bagl›d›r. Geç dönemde olgular›m›z›n birinde neovasküler glokom görüldü, bu hastada ameliyat öncesi dönemde rubeozis iridis mevcuttu. Neovasküler glokomlu olguda tüm medikal ve yard›mc› cerrahi tedavilere (diyod laser, kriyokoagülasyon) ragmen ftizis bulbi geliflti.
Ameliyat sonras› geç dönemde en s›k gözledigimiz komplikasyon katarakt geliflimi (%26) oldu ve bu gözle- rin tümüne fakoemülsifikasyon ve göziçi lens implan- tasyonu uyguland›. Literatürde diyabetik olgularda PPV sonras› katarakt oranlar› %17-38 aras›nda bildirilmekte- dir (24,25). Katarakt, gençlerde arka subkapsüler, yafll›
hastalarda ise daha çok nükleer skleroz tarz›nda gelifl- mekte olup kullan›lan retina tamponadlar›, operasyon es- nas›nda lens temas›, vitrektomi ve ›fl›ga maruziyet süresi ve kullan›lan irrigasyon s›v›s› etyolojide önemli rol oy- namaktad›r (24-26).
Sonuç olarak, PDR'in komplikasyonlar›n›n tedavi- sinde PPV anatomik ve görsel baflar›y› saglamada olduk- ça etkili bir tedavi biçimidir. Bizim hastalar›m›zda, TMD sebebiyle PPV yap›lan hastalar›n postoperatif Snellen görme keskinligi TMD bulunmayan hastalar›n- kine göre daha düflüktü. Diyabetin tipi, cinsiyet, ameli- yat öncesinde panretinal fotokoagülasyon mevcudiyeti ile ameliyat esnas›nda göziçi tamponad olarak kullan›lan gaz veya silikon yag›n›n tercihinin en son muayenedeki görme keskinligine etkisi bulunamad›.
KAYNAKLAR
1. Klein R, Klein BE, Moss SE. Epidemiology of prolifera- tive diabetic retinopathy. Diabetes Care 1992;15:1875- 1891.
2. Aiello LM. Perspectives on diabetic retinopathy. Am J Ophthalmol 2003;136:122-135.
3. Porta M. Diabetic retinopathy and metabolic control. Eur J Ophthalmol 1993;3:207-215.
4. Hasanreisoglu B, Bilgihan K, Akbatur HH, Akata F, Or M. 379 proliferatif diabetik retinopati olgusunda vitrekto- mi, komplikasyonlar ve sonuçlar. Ret-Vit 1993;1: 44-48.
5. Aaberg TM, A brams GW. Changing indications and techniques for vitrectomy in management of complicati- ons of diabetic retinopathy. Ophthalmology 1987;94:775- 779.
6. Bardak Y, Çekiç O, T›g Ufi. Proliferatif diyabetik retino- patide pars plana vitrektomi ile kombine fakoemülsifikas- yon-pars plana vitrektomi uygulamalar›n›n karfl›laflt›r›lma- s›. Ret-Vit 2006;14:133-136.
7. Özertürk Y, Erflanl› D, Durmufl M. Proliferatif diyabetik retinopatide prognozu etkileyen komplikasyonlar ve vit- rektominin etkisi. Ret-Vit 1998;6:46-49.
8. Bardak Y, T›g Ufi, Çekiç O, Kendir F. Proliferatif diabe- tik retinopatide pars plana vitrektomi sonuçlar›m›z. Reti- na-Vitreus 2006;14:275-80.
9. Kolsal M, Avc› R, Baykara M, Geliflken Ö. Proliferatif diabetik retinopatide pars plana vitrektomi. Ret-Vit 1998;6: 220-227.
10. Sigurdsson H, Baines PS, Roxburgh ST. Vitrectomy for diabetic eye disease. Eye 1988;2:418-423.
11. Machemer R, Blankenship G. Vitrectomy for proliferati- ve diabetic retinopathy associated with vitreous hemorr- hage. Ophthalmology 1981;88:643-636.
12. American Academy of Ophthalmology. Retina and V itre- ous. In: Hecht KA (ed): Basic and Clinical Science Cour- se 1990-91. San Francisco, California. 1990, Vol 4:14-24.
13. Laatikainen L, Summanen P. Long-term visual results of vitreous surgery in diabetic eye disease. Acta Ophthalmol 1989;67:21-29.
14. de Bustros S, Thompson JT, M ichels RG, Rice TA . Vit- rectomy for progressive proliferative diabetic retinopathy.
Arch Ophthalmol 1987;105:196-199.
15. Flynn HW Jr, Chew EY, Simons BD, Barton FB, Rema- ley NA, Ferris FL 3rd. Pars plana vitrectomy in the Early Treatment Diabetic Retinopathy Study. ETDRS report number 17. The Early Treatment Diabetic Retinopathy
Study Research Group. Ophthalmology 1992;99: 1351- 1357.
16. K›r N. Diabetik retinopatide pars plana vitrektomi sonuç- lar›. T Oft Gaz 2001;31:638-643.
17. Eldem B, Oruç S. Pars plana vitrektomi sonuçlar›. A ndaç K, Mentefl J, Yagc› A, ve ark (Ed.ler): TOD XXVII. Ulus Kong Bült (1993), Cilt II. S: 1117- 23, ‹zmir:Yeniyol Matbaas›, 1994.
18. Ramsay RC, Knobloch WH, Cantrill HL. Timing of vit- rectomy for active proliferative diabetic retinopathy.
Ophthalmology 1986;93:283-289.
19. Diabetic Retinopathy Vitrectomy Study Report 5. Early vitrectomy for severe vitreous hemorrhage in diabetic re- tinopathy. Four-year results of a randomized trial. Arch Ophthalmol 1990;108:958-964.
20. Ünlü N, Acar MA, Kocaoglan H, Y›lmaz G, A slan BS, Duman S. Proliferatif diabetik retinopati komplikasyonla- r›nda vitrektomi. T Oft Gaz 2002;32:374-379.
21. Chaudhry NA, Lim ES, Saito Y, Mieler WF, Liggett PE, Filatov V. Early vitrectomy and endolaser photocoagula- tion in patients with type I diabetes with severe vitreous hemorrhage. Ophthalmology 1995;102:1164-1169.
22. Meier P, Wiedemann P. Vitrectomy for tractional macu- lar detachment in diabetic retinopathy. Graefes Arch Clin Exp Ophthalmol 1997;235:569-574.
23. Castellarin A, Grigorian R, Bhagat N, Del Priore L, Zar- bin MA. Vitrectomy with silicone oil infusion in severe diabetic retinopathy. Br J Ophthalmol 2003;87:318-321.
24. Braunstein RE, A iriani S. Cataract surgery results after pars plana vitrectomy. Curr Opin Ophthalmol 2003;
14:150-154.
25. Biro Z, Kovacs B. Results of cataract surgery in previo- usly vitrectomized eyes. J Cataract Refract Surg 2002;
28:1003-1006.
26. Schachat AP, Oyakawa RT, Michels RG, Rice TA . Complications of vitreous surgery for diabetic retino- pathy. Postoperative complications. Ophthalmology 1983; 90:522-530.
