Çevre örgütleri Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) ve Greenpeace’in hazırladığı iki ayrı rapor, denizlerdeki orkinos stoklarının tükenmek üzere olduğu gerçeğini ortaya koyuyor. WWF’nin ‘Akdeniz ve Doğu Atlantik’te Orkinos
Yağmacılığı’ başlıklı raporuna göre, Akdeniz’de hükümetlerin yasadışı avlanmayı görmezden gelmesi yüzünden orkinos stokları tükenmiş durumda. Greenpeace’in ‘Orkinoslar Nereye Gitti?’ başlıklı raporu ise, AB ülkelerinin tehlikenin esas orkinos çiftliklerinin faaliyetlerini görmezden geldiğini vurguluyor.
‘Akdeniz'de Orkinos Yağmacılığı’
WWF’in ‘Akdeniz ve Doğu Atlantik’te Orkinos Yağmacılığı’ başlıklı raporu, Akdeniz’e kıyısı olan AB üyeleri, Libya ve Türkiye’nin kotalara ve sürdürülebilir balıkçılık kurallarına uymadığını savunuyor. Raporda, balıkçılık konusundaki yasal düzenlemeleri yapan Uluslararası Atlantik Orkinosları Korunma Komisyonu’nun (ICCAT)
belirlediği yıllık 32 bin tonluk orkinos kotasının, 2004’te 45 bin ton, 2005’te ise 45.5 bin ton aşıldığının altını çiziyor. WWF raporu, ülkelerin kasten eksik bildirimde bulunduğu ve yasa dışı orkinos avcılığını örtbas ettiğini ifade ediyor. ‘Orkinoslar Nereye Gitti ?’
AB ülkelerinde hükümetler yasadışı orkinos balığı avlayan şirketlere gerekli yaptırımları uygulamıyor.
Uluslararası çevre örgütü Greenpeace’in ‘Orkinoslar Nereye Gitti?’ başlıklı raporu, ICCAT tarafından belirlenen kotaların çok üzerine çıkıldığına dikkat çekiyor. Greenpeace raporda, Akdeniz ve Atlas Okyanusu’nda yakalanan orkinos miktarının, yıllık 32 bin ton olan kotanın yüzde 37 üstüne çıktığını vurguluyor. Rapora göre, Akdeniz’de son yıllarda ölçüsüz orkinos avcılığı ve orkinos çiftliği sektörü, stokların tükenmesindeki en önemli paya sahip bulunuyor. Akdeniz’deki orkinos çiftliklerinin kapasitesinin en az 50 bin ton olduğu tahmin ediliyor. Greenpeace raporu bu rakamın ICCAT’ın izin verdiği miktarın yüzde 60 üzerinde olduğunun altını çiziyor. Raporda, bu durumdan AB’nin büyük sorumluluğu bulunduğu ifade edilerek, AB’nin son on yıl içinde orkinos çiftliği sektörüne 34 milyon dolar destek verdiği vurgulandı.
Her iki kurum da hazırladığı raporlar, çözüm önerisi olarak orkinos çiftliklerinin acilen kapatılması gerektiğini savunuyor. WWF raporunun hazırlayıcısı WWF Deniz ve Kıyı Programı, AB Balıkçılık Komisyonu’nun bu konuda öncülük etmesi gerektiğini ve bu yıl Kasım’da yapılacak ICCAT toplantısında orkinosların geleceğinin tartışılmasını öneriyor.
Orkinos balıkları denizden çıkarıldıktan sonra temizleniyor ve buzlanıyor. Kimi dev gemilerde bulunan tesislerde konserveleme işlemi dahi yapılıyor.
WWF Türkiye Genel Müdürü Filiz Demirayak, yaptığı açıklamada orkinos sektörünün artık Akdeniz’in doğusunda ve Libya sularındaki son rezervlere yöneldiğini, orkinos çiftliklerinin aşırı avlanma konusunda geri adım atmaması halinde yakın zamanda balıkların soyunun tükeneceği uyarısı yaptı. Greenpeace raporu da, orkinos balığı popülasyonu eski haline dönene dek orkinos çiftçiliklerinin kısıtlanmasını öneriyor.
Uluslararası Atlas Orkinosları Koruması Komisyonu’na 2003’ten bu yana üye olan Türkiye için henüz net bir kota belirlemesi bulunmuyor. Bu nedenle Türkiye için ICCAT’in yeni üyelerine uyguladığı 1.100 tonluk kota geçerli. Resmi rakamlara göre, 2004 yılında Türkiye’de 1.090 ton mavi yüzgeçli orkinos yakalandı. ICCAT’nin Kasım toplantısında Türkiye için gerçek bir avcılık kotasının belirlenecek.
Orkinos balığı, Thunnus thynnus, Akdeniz ve Atlas Okyanusu’nda 700 kilogram’a kadar çıkabilen ağırlıkları ve bir yarış atının koşma hızından daha hızlı yüzebilme yetenekleriyle ‘denizlerin kralı’ olarak betimleniyor.
