Kadınları Çalıftırma Yurdu — Aksaray — Mimar: Samih Saim
KADINLARI ÇALIŞTIRMA YURDU
Miıııar:
Samih Saim
Kadınları çalıştırma yurdu Cümhuriyet Halk fırkası tarafından fakir Türk kadınlarını çalıştırmak maksadı ile ile; Aksarayda inşa ettirilmiş bir imalât- hanedir. Bina atölye ve idare kısımlarını ihtiva et- mek üzere (552) metro murabbaı bir sahayı işgal eder.
Atölyeler; 1 — dokuma atölyesi 2 — mukavva kutu imalâthanesi, olmak üzere ikidir. Bu her iki atölye yekdiğeri üzerinde olarak (19x19=361) met- ro murabbaı bir saha kapatırlar.
Mukavva kutu imalâthanesi zemin katının altın-
da tesis edilmiştir. Sokak araziye nazaran mürtefi olduğundan sokak kapısından girildiği takdirde bir kat irtifaınca aşağıya inerek kutu atölyesine girmek lâzım gelir. Çalışanlar bu kapıdan işledikleri gibi, imal edilen emteanın düzayak derhal dışarı ihracı da mümkündür. Binanın arka yüzü zemini, kutu atöl- yesinin zemini ile ayni müstevi dahilindedir. (1.50) metro büyük, demir bir kapı vasıtası ile hariçle irtibat eder. Atölyeye muttasıl olarak, mamul malla- rın muhafazası için bir depo, bir boyahane, bir de tuvalet ve mutbak vardır. Atölye iki istikametten
ziyalandırılır; ve pençere boşlukları zeminden iki metro irtifada olarak açılmıştır. Bu suretle ziyanın yukardan aşağıya dağılması ve iki mütekabil isti- kametten gelmesi sayesinde iş üzerine gölğe düş- mesine mani olunmuş, işçiye mütecanis tonda bir ziya temin edilmiştir. Keza röfleleri kuvvetlendir- meyi teminen zeminden iki metro yukarısı ve tavan beyaz renkte badanalanmıştır. Bu irtifadan aşağı olan aksam insan irtifaının erişebileceği bir yüksek- lik olması hasebile kiri göstermemesi gayesile ba- danasında koyu bir renk tercih edilmiştir. Beher
Pençerenin aydınlık sathı uzunlamasına mevzu ola- rak (3.25 X 1.5 = 4.80) metro murab'baıdır. Atöyle bu pençerelerden beş tanesi bir sıraya gelmek üzere
(10) tanesi ile aydınlanır; bu takdirde atölyeyi ay- dınlatan saha (18) metro mu~abbaıbir saha oluyor ki gündüzün bütün saatlerinde (300) metro murab- balık bir sahayı muvaffakiyetli bir şekilde aydınlat- maktadır. Havalandırma keza mütekabilen vazedil- miş olan bu pençereler sayesinde icra edilir. Pen- çerelerin fevkanî kısımları vasisdasdır ve demirden yapılmıştır.
Dokuma atölyesi, kutu atölyesinin üzerinde ve binanın zemin katındadır. Memurin daireleri ile atöl- yeleri ayıran koridor (9.00) imtidadında ve 2.30 irtifa- mda vasi bir açıklıkla birleşir. Bu açıklık doğrama ile kapatılmış olup iki yerinden geçit verir ve binanın sokak kapısı ile irtibatını temin eder. Bu atölyenin [ADOaiLAÜIJ GAÜMSDBBÜA
BMÛO KAV.IL
Kadınları Çalıştırma Yurdu — Akasaray— Kat plânları.
Mimar: Samih Saim
Kadınları Çalıştırma Yurdu — Aksaray— Dahilden iki kısım Mimar: Samih Saim
tertibatı da tıpkı kutu atölyesininki gibidir. Yalnız üstü bir demir çatı ile örtülmüş olup fazla olarak bu çatı üstünde iki fener yapılmıştır. Bu şekilde aydınlık sahası dörtte bir miktarında daha fazlalaştırılmıştır.
Memurin dairelerini ihtiva eden kısımlar binanın sokak yüzü üzerine konmuştur. Zemin katında (3.00) metro eninde ve (13) metro tulünde bir koridor atölyelerle memurin dairelerini yekdiğerinden tefrik eder. Binanın vasatında bulunan methal vasıtasile (2.00 X 3,50) eb'adında bir camlı kapıdan koridora dahil olunur; koridorun sokak yüzü üzerinde, müdüri- yet muhasebe intizar ve kapıcı odaları sıralanmıştır.
Bu odalara ( 0.90 X 2.00) eb'adında kapılarla girilir, kapılar silmesiz ve kitabesiz konturplâk kapılardır.
Çam bir çatkı üzerine her iki yüzden (5) milimetro- luk konturplâke levhalarla kaplanmıştır. Kasalar tam bir duvar kalınlığındadır. Binaenaleyh kapı kena- rındaki sıva köşeler pervazla kapanmıştır. Menteşe- ler gömme ve kapı bindirmedir. Bu şekilde en ufak bir aralık husule gelmediği gibi kapılarda da en küçük bir tebdili şekil hasıl olmamıştır. Üzerleri kurşunî yağlı boyadır. El deyecek ve binaenaleyh kirlenecek olan aksam siyaha boyanmıştır.
Her oda (1.75 X 1.40) eb'adındaki pencereler vasıtası ile ziya ve hava alır. Her pencere oda da- hiline doğru açılan (0.70x1.10) iki kanadı ve keza (0.70 X 0.55) iki vasıdası ihtiva etmektedir. Bu ka- natlar ufkî kayıtlarla üç müsavî kısma bölünmüş-
Kad. Çal. Y. — Aks. Arka cephe ve methal. Mimar: Samih Saim
lerdir. Doğramalar Cermen sisteminde bindirmedir.
Odanın zemini çimento karo, duvarlar kireç badana, ahşap aksam yağlı boyadır.
Mozayik basamaklı bir merdiven ile binanın birinci katma çıkılır. Bu katta idare meclisi odası, müdür için bir hususî oda, helâ ve tuvalet ve bir de memur odası vardır. Pençere kapı ve bilcümle teferruat zemin katının aynıdır.
Binanın üstü çatı ve örtüsü Marsilya tipi ma-
kine kiremididir. Dereler hariçten mevzu ve mer'î, beden duvarlarından (0.50) metro uzaktır.
Bina betonarme olarak inşa edilmiştir. Çatı demirdir, harici alaturka perdahlı çimento sıvadır.
Binanın inşaatı İstanbul Belediyesi mimarî şubesi müdürü mimar Servet Cemal, ve betonarme şubesi müdürü mühendis Ziya Kani Beylerin nezareti fenni-
yeleri altında itmam ve ikmal edilmiştir.
