1
1. Sıvılar içinde bulunan cisimlere neden basınç uygular? Sıvılarda tıpkı katılar gibi ağırlıklarından dolayı içlerinde bulunan cisimlere basınç uygular.
Havuza daldığımızda üzerimizde kalan su miktarı basınca sebep olur ve derine daldıkça bu basıncı daha fazla hissederiz.
2. Sıvılar da basıncı katılar gibi sadece dik doğrultuda mı uygular?
Hayır, sıvılar akışkan olduklarından basıncı değdikleri tüm yüzeylere uygularlar.
3. Sıvı Basıncı nelere bağlıdır? Üç şeye bağlıdır.
Sıvının derinliğine
Sıvının yoğunluğuna
Bulunduğu ortamın yerçekimine *
NOT*: Yerçekimi ivmesi lise müfredatında göreceğimiz bir kavram olduğundan sıvı basıncını hesaplarken derinlikle yoğunluğu çarpmamız şimdilik yeterli olur.
4. Sıvı basıncı ile derinlik arasındaki ilişki nedir?
Sıvı basıncı ile derinlik arasında doğru orantı vardır. Sıvı derinliği ( yüksekliği) arttıkça sıvı basıncı da artar.
5. Sıvı basıncı ile sıvının yoğunluğu arasındaki ilişki nedir?
Sıvı basıncı ile yoğunluk doğru orantılıdır. Yoğunluk arttıkça sıvı basıncı da artar.
6. Sıvı basıncını nasıl hesaplarız?
LGS’de basınç hesaplama ile ilgili soru gelmeyecek. Fakat bazı sorularda karşılaştırma yapmak için sıvı basıncını hesaplamamız gerekebilir. Bunun için sıvı derinliği ile sıvı yoğunluğunu çarparak sıvı basıncını hesaplayabiliriz.(Basınç=Sıvı derinliği X Sıvı yoğunluğu)
BAŞARI İÇİN EN DOĞRU SEÇENEK
NARFÖY VIII
SIVI BASINCI
AÇIK HAVA BASINCI
BASINCIN GÜNLÜK YAŞAMDAKİ UYGULAMALARI
İbrahim UYSAL
2
7. Sıvı basıncı kabın şekline bağlı mıdır? Hayır.
8. Sıvı basıncı kabın taban alanına bağlı mıdır? Hayır.
9. Sıvı basıncı kaptaki su miktarına bağlı mıdır? Hayır.
10. Sıvılar basıncı nasıl iletirler? Sıvılar üzerlerine uygulanan basıncı her yöne aynen iletir.
11. Bileşik kap nedir? Bileşik kaplara sıvı konulduğunda kollardaki sıvı seviyesi nasıl olur?
Kesitleri ve şekilleri farklı kapların tabanlarından bir boru ile birleştirilmesi ile elde edilen kaplara bileşik kaplar denir. Şekildeki bileşik kabın içerisine konulan sıvının yüksekliği tüm
kollarda eşittir. Buradan sıvı basıncının kabın şekline bağlı olmadığını anlarız
12. Bileşik kapların günlük yaşamdan örnek verin?
Köylerde evlere su göndermek için kurulan su depoları bir bileşik kap örneğidir. Su deposunun yüksekliğinden az bütün evlere su gelir. Su deposunun üstünde lan evlere ise su çıkmaz. Bu evler pompa kullanarak suyu çıkarabilir.
13. Paskal Prensibi nedir?
Sıvılar sıkıştırılamadığı için üzerlerine uygulanan basıncı her yöne aynı şekilde iletir. Bu Pascal Prensibi olarak da bilinir.
14. Pascal prensibinden yararlanılarak günlük yaşamda kullanılan aletlere örnekler veriniz? Su cendereleri, yıkama yağlama sistemleri, hidrolik frenler, berber koltukları, ilaç pompaları, damperli arabaların hidrolik sistemleri, emme basma tulumbası ve buna benzer birçok sistem paskal prensibine göre çalışır.
15. Su cendereleri nasıl çalışır?
Su cenderesi, iki ağzı pistonlarla kapatılmış bir kap ve kabın içinde bulunan sıvıdan ibarettir. Pascal prensibine göre çalışır.
Su cenderesinde küçük piston üzerinde oluşturulan basınç, sıvı tarafından aynen iletileceğinden, büyük pistonun yüzey alanı artırılarak istenilen daha büyük kuvvet elde edilir.
NOT: Su cenderelerinde her zaman küçük pistonda küçük kuvvet, büyük pistonda büyük kuvvet oluşur.
NOT: Küçük pistona uygulanan kuvveti azaltmak içi ya küçük pistonun yüzey alanı daha da küçültülmeli ya da büyük pistonun yüzey alanı arttırılmalıdır.
NOT: Sıvının cinsi uygulanan kuvveti etkilemez.
16. Açık hava basıncı nedir? Havanında bir ağırlığı vardır. Bu ağırlık sebebiyle dünya üzerindeki cisimlere bir basınç uygular. Buna atmosfer basıncı ya da açık hava basıncı adı verilir.
17. Açık hava basıncını neden hissetmeyiz? Açık hava vücudumuza tonlarca basınç uygular. Ancak vücudumuzdaki iç basınç ile açık hava basıncı birbirini dengelediği için bunu hissedemeyiz.
18. Açık hava basıncı ilk olarak nasıl ölçülmüştür? Açık hava basıncını ilk olarak ölçen bilim insanı Toriçelli'dir.
Toriçelli 1 m uzunluğundaki bir cam boruyu cıva ile doldurup cıva dolu bir kabın içine ters çevirmiştir. Cıva seviyesini deniz seviyesinde ve 0 °C'de 76 cm olarak ölçmüştür.
Bu değer açık hava basıncına eşittir.
NOT: Açık Hava Basıncı = Atmosfer Basıncı = 1 atm (76 cmHg)
3
19. Deniz seviyesinden yükseldikçe açık hava basıncı nasıl değişir?
Deniz seviyesinden yukarılara çıkıldıkça açık hava basıncı düşer.
NOT: Her 105 metre yukarı çıkıldığında açık hava basıncı 1 cm düşer.
20. Açık hava basıncı hangi alet ile ölçülür? Açık hava basıncını ölçmek için kullanılan araçlara barometre denilir.
21. Açık hava basıncının varlığını hangi deneylerle ispat ederiz?
Bardağın içerisine ağzına kadar su doldurulup, içinde hava kalmayacak şekilde üzeri kâğıtla kapatılır.
Bardak ters çevrildiğinde suyun dökülmediği görülebilir.
Teneke kutu ısıtılıp, ağzı sıkıca kapatıldıktan sonra soğumaya bırakıldığında teneke kutu içerisine doğru büzülür.
Çay tabağı ve çay bardağı arasına su girdiğinde, tabak bardakla beraber tabakta kalkar.
Cam şişe içerisinde kibritle ateş yakılarak atılıp, şişenin ağzına haşlanmış yumurta yerleştirilirse şişe içerisinde ateş söndüğünde yumurta da şişe içerisine düşecektir.
Magdeburg yarım küreleri hava olmayacak şekilde birleştirilir. Kürenin içerisindeki hava boşaltıldığında küreler birbirinden ayrılmaz.
22. Katı basıncının günlük yaşamada ve teknolojide uygulamalarına örnekler verin?
İş makineleri, traktör ve tanklarda yere uygulanan basıncın azaltılmasını sağlamak için geniş ve büyük lastikler ya da palet kullanılır.
Bıçağın ağzı keskinleştirilerek uygulayacağı basınç artırılır.
Kışın karda ayağımızın batmaması için geniş tabanlı kar ayakkabıları giyeriz.
Çatal, çivi gibi bazı araçların uçları sivri yapılarak basıncın artırılması amaçlanmıştır.
Tırları tekerlerinin çok sayıda olması ağır yüklerin oluşturacağı basıncı azaltır.
23. Sıvı basıncının günlük yaşamada ve teknolojide uygulamalarına örnekler verin?
Otomobilin fren sistemini çalıştırmak için sıvı basıncından yararlanılır.
Hidrolik liftlerle çok büyük ağırlıklar kaldırılabilmektedir.
İtfaiye, kamyon, vinç gibi araçlarda kaldırmak işi için sıvı basıncından yararlanılır.
Bahçe hortumun ucu sıkıştırıldığında su daha ileri gider. Sıvı basıncı artırılmış olur.
Şırınganın içerisine sıvı çekmek için sıvı basıncı kullanılır.
24. Gaz basıncının günlük yaşamada ve teknolojide uygulamalarına örnekler verin?
Yemek pişirmek için kullanılan mutfak tüpleri taşıtlardaki LPG tüpleri gazların basıncından yararlanılarak üretilmiştir Pipet ile meyve suyunu içmek için açık hava basıncından yararlanırız.
Emme basma tulumbalarda açık hava basıncından yararlanılır.
Yangın tüpü, mutfak tüpü ve oksijen tüpünde gaz basıncından yararlanılır.
Parfüm ve deodorantların basınç etkisiyle şişeden çıkması
Otomobil hava yastıklarında gaz basıncından yararlanılır.
Elektrikli süpürgenin tozu çekmesi hava basıncı ile gerçekleşir.
Vantuzların cama yapışması hava basıncı sayesinde olur.
Tıkanan lavaboları açmakta kullanılan pompalarda açık hava basıncından yararlanılır.
Zeytinyağı tenekesinden yağ boşaltılırken yağın düzgün akabilmesi için tenekeye ikinci bir delik daha açılır.
Çay demliğinden çayın daha fazla akması için kapağın açılması gerekir.
4
NAR TEST SIVI BASINCI
5
1. D 2.C 3. A 4.D 5.D 6.B
