LİMBİK SİSTEM. Dr Murat POLAT Nöroloji AD

(1)

LİMBİK SİSTEM

Dr Murat POLAT Nöroloji AD

(2)

(3)

Limbik sistem

• hipotalamus,

• mamiller cisim,

• anteriyor hipotalamik çekirdekler,

• singulat girus,

• hipokampal formasyon,

• n. akumbens,

• amigdala ve

• orbitofrontal korteksten oluşur.

(4)

Limbik sistem-görevleri

• Emosyonel davranış merkezi (korku, öfke, cinsellik)

• Otonom koordinasyon (tansiyon, solunum, pupil, barsak, mesane fonksiyonları)

• Öğrenme ve bellek (hipokampus)

• Uyku-uyanıklık döngüsü

• Motivasyon

• Haz ve cezalanma duygularının motivasyonal kontrolü limbik sistem

tarafından yürütülür

(5)

Limbik lop

• Subkallozal girus

• Parahipokampal girus

• Singulat girus

• Amigdala

• Mamiller cisimcikler

• Septal nükleuslar

• Talamus

• Hipotalamus

(6)

Limbik lop

(7)

Hipokampal formasyon

• Hipokampus

• Baş

• Gövde

• Kuyruk

• Dentat girus

• Parahipokampal girus

(8)

Hipokampal formasyon

(9)

Hipokampal formasyon

(10)

Hipokampus

• Temporal lop korteksinin intraventriküler genişlemesi sonucu oluşur

• Koronal görüntü C şeklindedir.

(11)

Hipokampus

• Afferent:

• Enterohinal bölge

• Septal alan

• Anterior talamik bölge

• Mamiller cisimcik

• Efferent

Forniks

(12)

(13)

Hipokampus-bağlantıları

(14)

Hipokampus-kortikal bağlantıları

(15)

(16)

Prefrontal, parietal, temporal ve oksipital asosiasyon alanları Singulat girus

Parahipokampal girus Hipokampus

hipotalamus (mamiller) talamus (anterior nükleus)

(17)

(18)

Limbik sistem; fonksiyonları

• Hipokampus; yakın bellek

• Yeni bilgi öğrenme

• Kısa süre sonra hatırlama

• Amigdaloid nükleuslar; emosyonlar ve otonom etkiler

• Korku

• Anksiyete

• Durgunluk

• Cinsel aktivite

(19)

Limbik sistem

• Nöbet eşiği düşüktür

• Temporal lop nöbetlerinin ana kaynağı

• Bilinç değişikliğinin eşlik ettiği; duyusal, motor, pisişik ve otonom bulgular

• Korku temporal nöbetlerde sık görülen bir bulgudur

• Nöbet ile uyku ilişkisi (amigdala)

• Ereksiyon, cinsel dürtüler vb.

(20)

Limbik sistem

• Otonom fonksiyonlar:

• Kan basıncı

• Kalp hızı

• Solunum

• GİS motilite ve sekresyonu

• Barsak mesane kontrolü

• Pupil dilatasyonu

• Piloereksiyon

(21)

Limbik sistem

• Bellek bozuklukları:

• Bilateral hipokampus dekstruksiyonu

• H.M. Olgusu

• Kalıcı antegrod amnezi

• Geçici retrograd anmezi

(22)

(23)

Limbik Sistemin Ödül ve Ceza İşlevi

• Ödül Merkezleri:

• Hipotalamusun lateral ve ventromediyal çekirdeklerindedir

• Lateral çekirdeklerin ödül alanı kapsamında olması şaşırtıcıdır, çünkü bu alanın güçlü uyarımı hiddete yol açarken, zayıf

uyaranlar ödüllenme duyusuna daha güçlü uyaranlar ise cezalanma duygusunu uyarabilir.

• Daha az güçlü ödül merkezleri septum, amigdala, talamusun bazı alanları ve bazal gangliyonlardadır.

(24)

Limbik Sistemin Ödül ve Ceza İşlevi

• Ceza Merkezleri:

• Silvius kanalının çevresi, talamus ve hipotalamusun periventriküler alanı

• Daha az güçlü ceza alanları amigdala ve

hipokampusun bazı bölgelerindedir

(25)

Ceza Merkezlerinin Uyarımı

• Hipotalamusun periventriküler alanı ve lateral hipotalamusun uyarımı, hayvanda:

• 1- Savunma postürü oluşumuna

• 2- Pençelerin gerilmesine

• 3- kuyruk kaldırmaya

• 4- tıslamaya

• 5- tükrük salgılamaya

• 6- homurdanmaya

• 7- tüylerin dikleşmesi, gözlerin açılması ve pupilla genişlemesine neden olur

• ÖFKE OLGUSU

(26)

Ceza:TALAMUS

Ödül:PARAVENTRİKÜLER Ceza:

PERİVENTRİKÜLER

DORSOMEDİYAL

FORNİKS Ödül ve Ceza:

LATERAL HİPOTALAMUS SUPRAOPTİK

VENTROMEDİYAL (Ödül)

ARKUAT OPTİK

TRAKTUS ANTERİYOR HİPOTALAMİK

Ödül ve Ceza Merkezleri. (Guyton & Hall)

(27)

Ceza Merkezlerinin Uyarımı

• Hipotalamusun ventromediyal çekirdekleri,

• Hipokampus,

• Ön limbik korteks,

• Singulat giruslar,

• Girus subkallozum

• öfke olgusunu baskılayıcıdır.

(28)

Ödül Merkezlerinin Uyarımı

• Sakinleşme ve uysallık oluşturur

(29)

Ödül ve Cezanın Davranıştaki Önemi

• Ödül ve ceza merkezleri, fiziksel aktivitelerimizin, dürtülerimizin, nefretimizin ve motivasyonlarımızın kontrolünde önemlidir.

• Sakinleştirici ilaçlar (tranklizanlar) ödül ve ceza merkezlerini baskılar ve hayvanın duygusal tepkileri azalır.

(30)

Amigdalanın İşlevleri

• Temporal lobun mediyal ön kutbunun korteksinin altındaki çekirdekler topluluğudur

• Aşağı sınıf hayvanlarda büyük oranda koku uyaranları ve bunların limbik sistemle olan bağlantıları ile ilişkilidir

• Amigdala, limbik sistemin kişinin dünyadaki yerini gördüğü penceresi olarak adlandırılır

• Amigdala uyarıları, üst kortikal alanlara, hipokampusa, septuma, talamusa ve özellikle hipotalamusa iletir.

(31)

Amigdalanın Uyarılması

• Hipotalamusun uyarılmasına benzer.

• Hipotalamus aracılığıyla oluşan etkiler arter basıncında artma veya azalma, kalp atım hızının artma veya azalması, sindirim sisteminde salgı ve hareketin artma veya azalması, dışkılama, işeme, pupilla genişlemesi, piloereksiyon, gonadotropinlerin ve adrenokortikotrop hormonların salgılanmasıdır.

(32)

Amigdalanın Uyarılması

• Farklı tipte istemsiz hareketler: başı kaşıma, vücudu bükme gibi tonik hareketler, dönme hareketleri, bazen klonik, ritmik

hareketler, koku, yeme, yalanma, çiğneme ve yutma ile bağlantılı hareketler oluşur.

• Nadiren öfke, kaçma, ceza ve korku gibi öfke modeline benzer hareketler

• Ereksiyon, çiftleşme hareketleri, ejakülasyon, ovulasyon, uterus faaliyetleri, erken doğum gibi yanıtlar oluşabilir.

(33)

Amigdalanın İşlevi

• Davranışsal bilinç alanı gibi çalışmaktadır.

• Kişinin çevresi ve düşünceleri ile ilgili anlık durumunu limbik sisteme bildirir

• Bu sayede amigdala, her duruma uygun davranış yanıtı oluşturur

(34)

Amigdalanın İki Taraflı Çıkarılması;

Klüver Bucy Sendromu

• Temporal lobun ön bölgeleri haraplanınca temporal lopla birlikte içinde yer alan amigdala da haraplanır

• Aşırı korkusuzluk, herşeye aşırı merak, çabuk unutma, her nesneyi ağzına götürme, sert nesneleri yemeye çalışma, aşırı cinsel dürtüler

(35)

LİMBİK SİSTEM. Dr Murat POLAT Nöroloji AD