OSMANLI TÜRKÇESİ
10. SINIF 3. ÜNİTE
Türkçe Kelimelerin Okunuşu
Sunuyu PDF olarak indir
Sesli Harfler 8
tanedir.
a – e ı – i u – ü o - ö
Türkçede kelimeler sesli harfler aracılığı ile oluşturulur.
Osmanlı Türkçesinde ise sesli harf yoktur.
Onun yerine okutucu harflerden faydalanılır.
و ا ه ی
Osmanlı Türkçesinde
Okutucu harfler 4 tanedir.
Okutucu elif ( ا )
harfi
Okutucu he ( ه )
harfi
Okutucu vav ( و )
harfi
04 Okutucu
ye ( ی )
harfi
“Ye” okutucusu, önüne geldiği harfi “ı, i” seslerinden biriyle okutur.
04
“Elif Okutucusu” ve “a” Sesi
Elif okutucusu kendinden önceki harfi
«a» sesiyle okutur.
ﺎﺑﺎﺑ ﺎﺷﺎﭘ مﺎﺟ لﺎﺷ ﺎﺻﺎﻣ
baba paşa cam şal masa
04
“Elif Okutucusu” ve “a” Sesi
Elif harfinin üzerindeki med işareti (
آ
) elif harfini«a» sesiyle okutur.
ل آ ق آ ار آ نﻼﺳ آ چار آ
al ak ara aslan araç
تآ قﺎﯾآ یﺎﯾ یﺎﭼ مﺎﭼ نﺎﯾﻼﻏﺎﭼ چﺎﻏآ تﻼﯕآ لاوﺎﻗ
قﻼﺗﺎﭼ ﻼﻏﺎﺑ
قاﺮ�ﺎﯾ زﺎﻣﺎﺷﺎﻧﺎﯾ ترﺎﻣ
قﺎﭼﺎﺻ
Elif okutucusu için kelime örneklerini okuyalım.
at yay çay
çağlayan
ayak çam
ağaç anlat kaval
yanaşamaz
yaprak
saçak mart bağla çatlak
رﺎﺗآ شﺎﻃ نﺎﻗﺎﺧ نﺎﺟﺎﻓآ .
رﺎﻗﺎﯾ نﺎﺟ رﺎﻣﺎﻃ نﺎﯾﺎﻧﺎﻗ .
رﻻاوﻮﻗ یزﺎﻃ ،رﺎﭼﺎﻗ نﺎﺷوﺎﻃ .
Afacan Hakan taş atar.
Kanayan damar can yakar.
Tavşan kaçar, tazı kovalar.
Bardak bardak ayran, kazan kazan aş var.
Dal sarkar kartal kalkar.
رﺎﭘﺎﯾ ﺎﺻﺎﻣ مﻼﻏﺎﺻ رﺎﺷﺎﯾ .
راو شآ نازﺎﻗ نازﺎﻗ ،ناﺮ�آ قادرﺎﺑ قادرﺎﺑ .
رﺎﻘﻟﺎﻗ لﺎﺗرﺎﻗ رﺎﻗرﺎﺻ لاد .
رازﺎﯾ لﺎﺻﺎﻣ مﺎﺑﺎﺑ .
Babam masal yazar.
Yaşar sağlam masa yapar.
Elif okutucusuyla ilgili kuralları göz önünde bulundurarak aşağıdaki cümleleri okuyunuz.
Fiil kök veya gövdelerinin sonundaki “a” sesi
“elif” okutucusu ile gösterilir.
ﻻارآ arala ﺎﴰﻮﻗ
koşma
kapa ﺎﭘﺎﻗ ﻼﺗآ atla
“Elif Okutucusu” ve “a” Sesi
اروﺎﻗ
kavra
ﻼﻏآ ağla ﺎﺷﺎﯾ
yaşa
ﺎﻨﯾﺎﻗ
kayna
Türkçede bir
kelimenin herhangi bir hecesi sesli
(ünlü) harfle bitiyorsa buna
‘açık hece’ denir.
Örnek:
pa - ra - van pen - ce - re
Türkçede bir
kelimenin herhangi bir hecesi sessiz
(ünsüz) harfle bitiyorsa buna
‘kapalı hece’ denir.
Örnek:
sal - ça
ke - lep - çe
“He okutucusu” ve “e, a” Sesleri
He Okutucusu
He okutucusunu daha iyi kavrayabilmek için açık hece ve kapalı hece
kavramlarını iyi öğrenmeliyiz.
Açık hece Kapalı Hece
04
“He Okutucusu” ve “e, a” Sesleri
“He okutucusu” kendinden önceki harfi
“e” veya “a” sesiyle okutur.
رد ﻩ
salça damla marka sele dere
04
“He Okutucusu” ve “e, a” Sesleri
Kelime başlarındaki “e” sesi, elif (
ا
) veyaelif üzerine hemze (
أ
) konularak gösterilir.ا
نر ﻚﻤﻛ ا ﻚﻟ أ ش أ ﻞﻣ أ
eren ekmek elek eş emel
04
“He Okutucusu” ve “e, a” Sesleri
İsim ve isim eklerinin sonuna gelen
“a” sesleri he okutucusu ile gösterilir.
ﻪﺟﺎﺑ د
ﻩ ﻩ رﺎﭘ
paraya bacada sağa kazma para
“He Okutucusu” ve “e, a” Sesleri
“He okutucusu”, ilk hecede kullanılmaz.
Diğer hecelerde, hece kapalı ise terk edilir; hece açık ise kullanılır.
د ﺮﺳ ﻩر
ﻪﭼ
ﺮﮔ ﻚﭼ
tepe teneke
peçete sevecen
çekmece
tekerlek yelek gerçek bebek
serçe ceket dere İlk hece
Açık hece Kapalı hece
04
“He Okutucusu” ve “e, a” Sesleri
“He okutucusu” kendinden sonraki harfe birleşmez.
gelenek kelebek serçeye öyle mi kepenek
ﻪﭽﻟﺎﺻ ﻩرﺎﯾ ﻪﻠﺴ� ﻪﭽﮐ ﻩﺮ�
ﻪﻤﺸﭼ ﻩوﻼﻗﺎﺑ ﻪﻣرﺎﺻ ﻪﭽﭙﮐ
ﻦﺟ ﻩﻮﺳ ﻪﻠﺷﺎﻃ
ﻩدﺮ�
ﻩﺪﻧاژآ ﻚنﺳأ ﻪﻄﻟﺎﺑ
He okutucusu için kelime örneklerini okuyalım.
salça besle keçe
çeşme
yara bere
baklava sarma kepçe
ajanda
perde
balta esnek taşla sevecen
رﻮﯾﻮﺷﻮﻧﻮﻗ نﻮﮔزود قﻮﭼ نازوا .
،شﻮﻗ ﺮ�وأ نوزوا نوزوا
.
رﺎﭘﻮﻗ قﻮﺑﺎﭼ ﻪﻤﮔود نﺪﻜﻠﻣﻮﮔزﻮﺟوا .
Ozan çok düzgün konuşuyor.
Kuş, uzun uzun öter.
Ucuz gömlekten düğme çabuk kopar.
Dokuz çocuk korkan çobana gülüyor.
Ürkek çocuk gölgede oynar.
رﻮﻧﻮﺷود لزﻮﮔ نرﻮﮔ لزﻮﮔ .
ﯾﻮﻟﻮﮔ ﻪﻧﺎﺑﻮﭼ نﺎﻗرﻮﻗ ،قﻮﺟﻮﭼ زﻮﻗﻮﻃ رﻮ
.
رﺎﻨﯾوا ﻩد ﻪﮕﻟﻮﮔ قﻮﺟﻮﭼ ﻚﻛرﻮﺋ .
زﺎﲤﻮﻃ ﻮﺗوأ ﻚﻠﻣﻮﮔ زﻮﺟوا .
Ucuz gömlek ütü tutmaz.
Güzel gören güzel düşünür.
He okutucusuyla ilgili kuralları göz önünde bulundurarak aşağıdaki cümleleri okuyunuz.
“Vav Okutucusu” ve “o, ö, u, ü” Sesleri
“Vav okutucusu” kendinden önceki harfi
“o, ö, u, ü” seslerinden biriyle okutur.
sönük koyun
04
yol sol tül04
Kelime başlarındaki “o-ö-u-ü” sesleri,
elif ve vav (
وا
) harfleriyle harfleriyle gösterilir.وا
نﻮﯾ كﻮﺗر وا وا چ وا ن وا
oyun örtük o üç on
“Vav Okutucusu” ve “o, ö, u, ü” Sesleri
Notlar:
• Kelime başındaki “ö, ü” seslerini, “o, u” seslerinden ayırmak için elif harfinin üzerine hemze (
وأ
) konulabilir.• “ö, ü” sesleri, bazı kelimelerin yazımında (
ﻮﺋ
) şeklinde işaretlenmiştir.04 04
ﻮﺋ
مﻮﻟ ﺖﺳ وأ ﻮﺗ وأ موز أو تﻮﻧ وا
ölüm üst ütü üzüm unut
“Vav Okutucusu” ve “o, ö, u, ü” Sesleri
زﻮﻣﺎﻗﺎﯾ طﻮﻟﻮﺑ مﻮﻗ كﻮﯾﻮﺑ ﻮﺻ
چﻮﻗ لورﺎﻣ تﺎﻗﻮﻃ قووﺎﻃ
نﻮﺷرﻮﻗ نﻮﻏرﻮﯾ
نﻮﺗﻮﺑ نﻮتﺳوأ ﻚﻣﻮﺷوا
نﺎﻣروا
Vav okutucusu için kelime örneklerini okuyalım.
yakamoz kum büyük
koç
bulut su
marul tokat tavuk
üstün
bütün
orman üşümek yorgun kurşun
ﻚﺟ ﻪﻠﮔ ﻩﱫﺳ ﺖپﺳ ﺖپﺳ .
ﺮﻟﺮ� ﻩدوأ نﺎﻗﺎﻃ ﻩﺮ� ﻩد ﻪﭙﺗ .
؟ﻩد ﻩﺮ� ﻚﻟﺮﻜﺗ كﺪﯾ
Sepet sepet sebze gelecek.
Tepede bere takan evde terler.
Yedek tekerlek nerede?
Annem çayda şeker, bezelyede salça sever.
Patlak tekerlek, sağlam eşekten yeğdir.
ررﻮﺳ ﻞﭼر ﻪﮕﻤﻛأ نرأ .
رﻮﺳ ﻪﭽﻟﺎﺻ ﻩد ﻪﯿﻟﺰ� ،ﺮﻜﺷ ﻩﺪﯾﺎﭼ م ﻪﻨﻧآ .
ﮕﯾ نﺪﻜﺷأ مﻼﻏﺎﺻ ،ﻚﻟﺮﻜﺗ قﻼﺗﺎﭘ رﺪ
.
ﺰﻤﭽﮔ ﻪﻨﻜﺗ ند ﻩرد .
Dereden tekne geçmez.
Eren ekmeğe reçel sürer.
Vav okutucusuyla ilgili kuralları göz önünde bulundurarak aşağıdaki cümleleri okuyunuz.
04
“Ye Okutucusu” ve “ı, i” Sesleri
“Ye okutucusu” kendinden önceki harfi “ı, i”
seslerinden biriyle okutur.
komik bilim balık tilki kayık
04
“Ye Okutucusu” ve “ı, i” Sesleri
Kalıplaşmış bazı kelime ve eklerde okutucu
“ye” harfi kullanılmaz.
ﺰﻜﺳ ﻚﻟﺮ� ﻖﺗرآ ﺰﺳ ﺰ�
sekiz birlik artık siz biz
04
“Ye Okutucusu” ve “ı, i” Sesleri
Bazı eklerin sonundaki “u, ü” sesleri
“ye” okutucusu ile gösterilir.
uykucu düştü mü buldu oğlu onu
04
“Ye Okutucusu” ve “ı, i” Sesleri
Bazı kelimelerin ilk hecesindeki “e” sesi
“ye” okutucusu ile gösterilir.
erken demek etmek yemek vermek
04
“Ye Okutucusu” ve “ı, i” Sesleri
Kelime başlarındaki “ı, i” sesleri “elif” ve “ye”
( ) ile gösterilir.
ip iğne ışık ısırgan iki
ﲒتﯿﺗ ﻲﺠﯿﻤﮔ ﭻﻨﯾﲑﭘ يرﻮيﺳ ﻲﺠﻨﯾا ﻲﭽﻠﯾا قﺎﻧﺎﭙﺼﯾا ﻲﺼﯾا ﺰﺴﺴﺳ
ﭻﯿﻜﭼ ﻚﻠﯿﭼ
كﺮ�د ﲑنﯿﭘ ﻞﯾﲒﻗ
ﱄﲒﮔ
Ye okutucusu için kelime örneklerini okuyalım.
titiz pirinç sivri
elçi
gemici inci
ıspanak ısı sessiz
peynir
direk
gizli kızıl çekiç çilek
یدﲑﺼﯾا ﻲﻏﻮﺟﻮﭼ ﻚﻨيﺳ يرﻮيﺳ ﲒﻠﯿﺟ .
يﺪﻟﺎﻃ ﻩﺮﻟ ﻪﳒﻮﺷود ﻦﯾرد ﻩدﺮﻟﻮﺻ ﻦﯾﺮﺳ .
ﺎﻤﻗاﲑﺑ ﻪﻨﯾرﺎﯾ ﻲﺸ�ا ﻲﻜﻧﻮﻛ ﻮﺑ .
Cılız sivrisinek çocuğu ısırdı.
Serin sularda derin düşüncelere daldı.
Bugünkü işi yarına bırakma.
Eli dar olanın dili kısa olur.
İstediğini söyleyen, istemediğini işitir.
يدرﻮﯾوا ﱄﺎﭘﺎﻗ يزﻮﮔ ﻖﯿﭼآ يﺰﻏآ .
رﻮﻟوا ﻪﺼﯿﻗ ﻲﻠﯾد ،ﯔﻧﻻوا راد ﱄأ .
ا ﲏﮕﯾد ﻪﻣ ﻪتﺴ�ا ،ﻦﯾ ﻪﻠﯾﻮﺳ ﲏﮕﯾد ﻪتﺴ�ا ﲑتيﺸ�
.
يﺪﯿﯾ ﻪﺠﯿﻟﲒﺧ ﰐأ ﻲﻛ ﻩﺪﻗﺎﻧﺎﭼ يﺪﻛ ﲑﻜﺗ .
Tekir kedi çanaktaki eti hızlıca yedi.
Ağzı açık gözü kapalı uyurdu.
Ye okutucusuyla ilgili kuralları göz önünde bulundurarak aşağıdaki cümleleri okuyunuz.
Okutucu harflerin ünsüz karşılıkları veya kendi sesleriyle de okunabileceğini Unutmayınız! Konuyla ilgili aşağıdaki
örnekleri inceleyiniz.
ye ( ى ) vav ( و ) he ( ه ) elif ( ا )
یﺎﯾ راو ﺎﻫاد لا
لﻮﯾ وزاو ﭻﯿﻫ تا
ﺎﯾﺎﻗ یﻮﯿﮐ ﺮﻫ ﻚﻤﮐا
Bu sunu içinde Milli Eğitim Bakanlığına ait ders kitaplarındaki çizimler kullanılmıştır. Telif Hakları mahfuzdur.
Etkinlikler
Tıkladıktan sonra Listele butonuna basınız.
Etkileşimli Kitap Değerlendirme
