BANDIRMA ONYEDİ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ

(1)

BANDIRMA ONYEDİ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ

TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ DERSİ

(2)

DENETİM MASASI

SİSTEM VE GÜVENLİK

Hafta 3

(3)

İÇERİK

Denetim Masası

• Ağ ve Paylaşım Merkezi

• Donanım ve Ses

• Programlar

• Erişim Kolaylığı

• Kullanıcı Hesapları

• Görünüm Ve Kişiselleştirme

• Masaüstünü Özelleştirme

• Saat Dil ve Bölge

3

Sistem ve Güvenlik

• Windows Defender Güvenlik Duvarı

• Bilgisayar durumunu gözden geçir

• Bilgisayarı Yedekle

(4)

• Bilgisayardaki tüm yazılım ve donanımların ayarlarını yapabildiğimiz pencereye denetim masası denir. Bilgisayarımızı kişiselleştirebilmek için kontrol ve ayarlamalar yapabildiğimiz bölümdür.

• Denetim Masası; Windows'u, uygulamaları ve hizmet ortamını yapılandırmak için kullanabileceğiniz özel amaçlı yönetimsel araçlar sağlar.

• Windows ile birlikte gelişen denetim masası, birçok işlemi yapabilmek için ihtiyaç duyduğumuz önemli bir penceredir.

4

DENETİM MASASI

Denetim Masası Nedir?

(5)

• Donanım ve Ses

• Sistem ve Güvenlik

• Kullanıcı Hesapları

• Görünüm ve kişiselleştirme

• Saat

• Dil ve Bölge

• Programlar

• Ağ ve İnternet

5

gibi yardımcı programları kullanarak bilgisayarınızı ayarlayabilirsiniz.

Denetim Masası Nedir?

Genel olarak denetim masası yardımıyla

(6)

• Denetim Masası'nı ilk defa açtığımızda, karşımıza kategorilere göre düzenlenmiş, en sık kullanılan Denetim Masası öğeleri çıkar.

6

Denetim Masası Nedir?

(7)

• Kategori görünümünde, denetim masası simgeleri kullanıcının gerçekleştirmek istediği görevin türüne göre görüntülenir.

• Kategori görünümündeyken fareyi bir simgenin veya kategori adının üzerinde tutarsanız, o öğenin yaptığı iş veya işler hakkında daha fazla bilgi alabilirsiniz.

7

Denetim Masası Nedir?

• Denetim Masası: Kategori ve Klasik Görünüm şeklinde görüntülenebilir.

(8)

• Klasik görünümde, denetim masası simgeleri kullanıcıların Windows'un önceki sürümlerinden tanıdığı biçimde görüntülenir.

Denetim Masası Nedir?

• Denetim Masasını açıp istediğiniz öğeyi göremiyorsanız, simgeler kategori görünümünde demektir. Klasik görünüme geçmek için sağ üst köşedeki Görüntüleme Ölçütü kısmından Küçük Simgeler i seçmelisiniz.

8

(9)

• Kategorik Görünüm

9

• Klasik Görünüm

Denetim Masası Nedir?

(10)

10

• Ağ Merkezi, Windows ağ iletişim bileşenlerine yönelik ana portalımızdır.

• Ağ erişimimizi görüntülemek, yapılandırmak ve sorunlarını gidermek için hizmetler sağlar.

BAZI ÖNEMLİ DENETİM MASASI

BİLEŞENLERİ VE GÖREVLERİ

→Ağ ve Paylaşım Merkezi

(11)

11

• Ağınızın sistem durumunu görmenize,

• Dosya ve klasör paylaşımını yapılandırmanıza,

• Uzak ağlara bağlanmanıza,

• Kablosuz ağ bağlantılarınızı yapılandırmanıza olanak verir.

→Ağ ve Paylaşım Merkezi

(12)

12

• Ağ etki alanınızda veya çalışma grubunuzda bulunan bilgisayarları görüntülemenizi sağlar.

• Sol üstte ve sağ altta bulunan görevler yardımıyla

•Bir ağa bağlanabilir,

•Ağ kurabilir,

•Ağ bağlantılarını yönetebilirsiniz.

→Ağ ve Paylaşım Merkezi

(13)

13

Sol altta bulunan internet seçenekleri ile giriş sayfasını değiştirebilir, internet geçmişini silebilirsiniz.

→Ağ ve Paylaşım Merkezi

(14)

14

Ayrıca gelişmiş paylaşım ayarlarını kullanarak,

• Dosya ve yazıcı paylaşımına izin verme,

• Ek dosya ve yazıcı paylaşım seçeneklerini açma,

• Parola korumalı paylaşımı kullanma, gibi işlemleri de yapabilirisiniz.

→Ağ ve Paylaşım Merkezi

(15)

15

Windows 10 ’da Donanım ve Ses bileşeni yardımıyla bilgisayarımıza yeni yazıcı ve aygıt ekleyebilir, var olan aygıtların ayarlarını yeniden düzenleyebilirsiniz.

→Donanım Ve Ses

(16)

16

• Ayrıca ses ile ilgili her türlü ayar yapabilir,

• Ekran koruyucuya veya uyku moduna ne zaman geçilecek gibi güç seçeneklerini ayarlayabilir,

• Ekran ile ilgili çözünürlük, büyük/küçük görüntü gibi ayarları da buradan yapılabilirsiniz.

→Donanım Ve Ses

(17)

17

Programlar bileşeni bilgisayarımızda kurulu olan programlarla ilgili her türlü işlemi yapmanıza olanak sağlar.

Programların sistemden tamamen kaldırılması, silinmesi işlemlerinde en faydalı bileşendir.

→Programlar

(18)

18

Programları kaldırmak veya belirli seçenekleri ekleyip çıkararak programın yapılandırmasını değiştirmek için Programlar kullanılabilir.

→Programlar

(19)

19

• Windows, bilgisayarın daha kolay ve rahat kullanılmasını sağlayabilecek birçok program ve ayar sunar.

Bunlardan biri de Erişim Kolaylığı Merkezidir.

→Erişim Kolaylığı Merkezi

(20)

20

• Erişim Kolaylığı Merkezi, Windows’ta kullanılabilen erişilebilirlik ayarlarını ve programlarını ayarlamak için kullanabileceğiniz merkezi bir yerdir.

• Bilgisayarı kullanmayı kolaylaştırabilecek araçların kullanılmasını sağlar.

→Erişim Kolaylığı Merkezi

(21)

21

• Bilgisayarı ekransız kullanma

• Bilgisayarı kolayca görülebilir hale getirme

• Bilgisayarı fare veya klavye olmadan kullanma

• Fare kullanımını kolaylaştırma

• Klavye kullanımını kolaylaştırma

• Sesler için metin ve görsel alternatifler kullanma

• Okuma ve yazma görevlerine odaklanmayı kolaylaştırma Erişim Kolaylığı Merkezinde aşağıdaki konularda kullanıcıya yardımcı olabilecek hizmetler sunulmaktadır.

→Erişim Kolaylığı Merkezi

(22)

• Ayrıca, videolar için sesli açıklamalar sağlamaya ve iletişim kutularının nasıl göründüğünü denetlemeye yönelik ayarlara sahiptir.

22

• Bilgisayarı ekransız kullanma

Windows, ekran üzerinde görünen metni sesli olarak okuyan Ekran Okuyucusu adında temel bir ekran okuma programı ile birlikte gelir.

→Erişim Kolaylığı Merkezi

(23)

23

• Bilgisayarı kolayca görülebilir hale getirme

Ekrandaki bilgilerin kolayca görülebilir hale getirilmesine yardımcı olan birçok ayar mevcuttur.

Örneğin renkler ayarlanabilir, gereksiz animasyon ve arka plan görüntüleri kaldırılabilir.

→Erişim Kolaylığı Merkezi

(24)

24

• Bilgisayarı fare veya klavye olmadan kullanma

Windows, yazmak için

kullanabileceğiniz bir Ekran Klavyesi içerir.

Bilgisayarınızı sesli komutlarla denetlemek ve programlara metin dikte etmek için Konuşma Tanıma yı da kullanabilirsiniz.

→Erişim Kolaylığı Merkezi

(25)

25

• Fare kullanımını kolaylaştırma

Fare işaretçisinin boyutunu ve rengini değiştirebilir, fareyi denetlemek için klavyeyi kullanabilirsiniz.

→Erişim Kolaylığı Merkezi

(26)

26

• Klavye kullanımını kolaylaştırma

Tuş bileşimlerine daha kolay

basılmasını, yazmanın

kolaylaşmasını ve yanlışlıkla tuş basışlarının yok sayılmasını sağlayacak şekilde Windows'un fare veya klavye girişine yanıt verme şeklini ayarlayabilirsiniz.

→Erişim Kolaylığı Merkezi

(27)

27

• Sesler için metin ve görsel alternatifleri kullanma

Windows iki tür ses bilgisini görsel eşdeğerleriyle değiştirebilir.

1. Sistem seslerini görsel uyarılarla değiştirebilir 2. Multimedya programlarındaki diyalogların

metin altyazılarını görüntüleyebilirsiniz.

→Erişim Kolaylığı Merkezi

(28)

28

• Okuma ve yazma görevlerine odaklanmayı kolaylaştırma Birçok ayar, okuma ve yazmaya odaklanmayı kolaylaştırabilir.

Ekran Okuyucusu nun ekrandaki bilgileri okumasını sağlayabilir, klavyenin belirli tuş vuruşlarına nasıl tepki vereceğini ayarlayabilir ve belirli görsel öğelerin görüntülenip görüntülenmeyeceğini denetleyebilirsiniz.

→Erişim Kolaylığı Merkezi

(29)

29

Erişim Kolaylığı Merkezi'ne ek olarak, Windows‘ta bilgisayarınızla etkileşim kurulmasını kolaylaştırabilen üç program vardır.

• Büyüteç

• Ekran Okuyucusu

• Ekran Klavyesi

→Yardımcı Teknolojiler

(30)

30

Büyüteç : Bilgisayar

ekranının bir bölümünü büyüterek okunmasını

kolaylaştıran bir programdır.

→Yardımcı Teknolojiler

(31)

31

Ekran Okuyucusu :

Ekrandaki metni yüksek

sesle okuyan bir programdır.

→Yardımcı Teknolojiler

(32)

32

Ekran Klavyesi : Ekrandaki bir klavyeyle etkileşim kurmak için farenizi veya başka bir aygıtı

kullanmanıza olanak sağlayan bir programdır.

→Yardımcı Teknolojiler

(33)

33

Ayrıca çocukların çalıştırdığı programların veya girdiği internet sitelerinin kontrolünü sağlar.

• Bir bilgisayarda farklı haklara sahip kullanıcılar oluşturarak, birden fazla kişinin farklı kullanıcı ismi ve parolalarla bilgisayarı kullanabilmesini sağlar.

Kullanıcı Hesapları

→

(34)

34

Kullanıcı hesapları: Kullanıcı hesaplarını yönetebilmeyi, değiştirmeyi, yeni hesap eklemeyi veya silmeyi sağlayan araçtır.

Kullanıcı Hesapları

→

(35)

35

Kimlik Bilgisi Yöneticisi: Kullanıcı adı ve şifre bilgilerinin yönetildiği bölümdür.

Kullanıcı Hesapları

→

(36)

36

Bu bileşen yardımı ile bilgisayarımızdaki görünüm özelliklerini ayarlamak mümkündür.

• Ekran görüntü özellikleri,

• Yazı font büyüklükleri,

• Masaüstü araçları,

• Windows teması

gibi birçok görsel özellikler bu bölümden ayarlanmaktadır.

→Görünüm ve Kişiselleştirme

(37)

37

Görünüm ve kişiselleştirme kısmında aşağıdaki düzenlemeler yapılabilir.

• Masaüstünü Özelleştirme

• Ekran Koruyucu Ayarları

• Ekran Çözünürlüğünü Değiştirme

• Windows Temasını Ve Görünüm Özelliklerini Değiştirme

• Masaüstünü Düzenleme

→Görünüm ve Kişiselleştirme

(38)

38

Masaüstünü Özelleştirme:

Masaüstü görünümünü, duvar resminden üzerindeki simgelere kadar bir çok görsel öğeyi değiştirebilmek mümkündür. Bunun için Kişiselleştirme menüsü kullanılır.

Kişiselleştirme menüsüne masaüstünde fareyi sağ tıklayarak da ulaşabiliriz.

→Görünüm ve Kişiselleştirme

(39)

39

Ekran Koruyucu : Bilgisayarınızı belli bir süre kullanmadığınızda çalışan ve siz yeniden kullanmaya başlayana kadar devam eden bir uygulamadır.

Monitörler uzun süre aynı resmi gösterdiklerinde fiziksel yapılarından dolayı bazı noktalarında iz oluşabilir. Ekran koruyucu ise monitörün gösterdiği resmin hareketli olmasını sağlayarak bu izlerin oluşmasını engeller.

→Görünüm ve Kişiselleştirme

(40)

40

Ekran Çözünürlüğünü Değiştirmek:

Windows’ta istediğinizde bilgisayarınızın ekran çözünürlüğünü değiştirebilirsiniz.

Masaüstünde iken fare sağ tıklanarak Kişiselleştirme - Görüntü ayarları bağlantısı tıklanır veya fare sağ tıklanıp doğrudan Ekran Çözünürlüğü komutu tıklanır. Çözünürlük bölümündeki sürgü sürüklenerek farklı ekran çözünürlükleri seçilebilir.

→Görünüm ve Kişiselleştirme

(41)

41

Windows Temasını ve Görünüm Özelliklerini Değiştirmek:

Windows’un görünümünü özel olarak hazırlanmış temalarla değiştirebilirsiniz.

Temalar Windows’un görünümünü bir bütün olarak değiştirmek için kullanılır.

Temalarla ilgili seçeneklere ulaşmak için kişiselleştirme penceresindeki tema bağlantısı tıklanır.

→Görünüm ve Kişiselleştirme

(42)

42

Masaüstünü Düzenlemek: Zamanla masaüstünüz karışık bir görünüm alabilir.

Windows’un düzenleme araçlarını kullanarak masaüstündeki klasör, dosya ve kısayollar gibi öğeleri sıralayabilir , hizalı durmalarını sağlayabilirsiniz.

Bunun için masaüstünde boş bir yerde sağ tıklanarak açılan menüdeki görünüm, sıralama ölçütü gibi komutlar kullanılır.

→Görünüm ve Kişiselleştirme

(43)

43

Varsayılan giriş diliniz veya klavye düzeniniz gibi bölge ve dil ayarlarınızı buradan bilgisayarınızın tüm kullanıcılarına uygulayabilirsiniz.

Bu bileşen yardımı ile bilgisayarınızın tarih saat ve klavye ayarlarını yapabilirsiniz.

→Saat Dil ve Bölge

Denetim Masası/Saat, Dil ve Bölge sekmesinden tarih, saat ve klavye türü değiştirilebileceği gibi bölgesel dil paketleri de bu seçenekten güncelleştirilebilir.

(44)

• Dersimizin İkinci bölümü Sistem ve güvenlik konusuydu.

Aslında denetim masası öğelerinden biridir, fakat önemli olduğundan ayrı bir konu gibi ele alınması uygun görülmüştür.

• Denetim Masasının bu kısmında bilgisayarınızın durumunu gözden geçirebilirsiniz.

• Güvenlik duvarı işlemleri, Windows güncelleme ayarları, güç seçenekleri, yedekleme gibi önemli araçlara ulaşabilirsiniz.

44

DENETİM MASASI →Sistem ve Güvenlik

(45)

Sistem ve güvenlik Bileşeni sayesinde bilgisayarınızda:

• İşletim sistemi güncellemeleri,

• Güç ayarları,

• Windows güvenlik duvarı,

45

gibi uygulamalar yardımıyla bilgisayarınızın güncellemelerini yapıp, zararlı etkenlere karşı korunmasını sağlayabilirsiniz.

DENETİM MASASI →Sistem ve Güvenlik

(46)

• Güvenlik duvarı, İnternet'ten gelen bilgileri denetleyen ve ardından güvenlik duvarı ayarlarınıza göre engelleyen veya geçişine izin veren bir yazılım/donanımdır.

• Güvenlik duvarı, korsanların veya zararlı yazılımların (solucanlar gibi) ağ veya Internet üzerinden bilgisayarınıza erişmelerini engellemeye yardımcı olabilir.

• Bilgisayarınızın diğer bilgisayarlara zararlı yazılım göndermesine de engel olur.

46 BAZI ÖNEMLİ SİSTEM VE GÜVENLİK

BİLEŞENLERİ - GÖREVLERİ

→Windows Defender

Güvenlik Duvarı

(47)

• Güvenlik duvarı, virüsten koruma programıyla aynı şey değildir. Bilgisayarınızın saldırılardan korunmasına yardımcı olmak için hem güvenlik duvarına, hem de virüsten koruma programına ihtiyacınız vardır.

→Windows Defender

Güvenlik Duvarı

(48)

• Ağ profillerinizin her biri için (Ev, İş ve Genel), istediğiniz koruma ve bildirimlere ince ayar yapabilirsiniz.

• Kütüphane veya kafe gibi bir genel ağa bağlandığınızda, gelen bağlantıların tümünü engellemek isteyebilirsiniz.

• Profilleriniz için hangi koruma düzeyini seçerseniz seçin, bunlar arasında kolaylıkla geçiş yapabilirsiniz.

→Windows Defender

Güvenlik Duvarı

(49)

Bu bileşen sayesinde bilgisayarımızın çalışma durumu, oluşmuş hatalar, güncelleme durumları, güvenlik duvarının durumu vb. işlemler yapılarak bilgisayarın çalışması hakkında fikir sahibi olunabilir.

Bilgisayarın güvenlik durumu ile ilgili veya bakım işlemleri ile ilgili yapılan veya yapılmayan işlemleri kontrol edebileceğimiz bir bileşendir.

→ Sistem Durumunu

Gözden Geçir

(50)

Gerekli olması durumunda, yapılmış eylemlerden dolayı oluşan hataları düzeltmek üzere kurtarma işlemi uygulanabilir.

Yani sistem daha önce düzgün çalıştığı bir zamandaki ayarlarına döndürülebilir.

Varsa sorunlar aranıp sorunları düzeltme yoluna gidilebilir.

→ Sistem Durumunu

Gözden Geçir

(51)

Windows 7 için geliştirilen Yedekleme ve Geri Yükleme en önemli kişisel dosyalarınızın güvenli kopyalarını oluşturur, böylece sisteminiz çöktüğü zaman yedek sayesinde verilerinizi kurtarma şansına sahip olursunuz.

→Bilgisayarı Yedekle

(52)

• Dosyalarınızı kaybetmemek için düzenli olarak yedeklemeniz gerekir.

• Windows sizin yerinize dosyalarınızı sizin seçtiğiniz zamanlarda yedekleyebilir. (Otomatik yedekleme)

• İsterseniz kendiniz de dosyalarınızı istediğiniz zaman yedekleyebilirsiniz.

→Bilgisayarı Yedekle

(53)

• Windows 7 ile gelen bu özellik sayesinde artık yedekleme için başka programlara ihtiyaç duyulmamaktadır.

53

• Windows yedekleme işlemine, Denetim Masası – Sistem ve Güvenlik kategorisi altında; Yedekleme ve Geri Yükleme seçeneği ile ulaşabilirsiniz.

BAZI ÖNEMLİ SİSTEM VE GÜVENLİK

→Bilgisayarı Yedekle

(54)

• Daha önceden hiç yedekleme yapılmamışsa Yedekleme Ayarla butonuna tıklanır. Bir sonraki aşamada hangi dosyaları yedeklemek istediğiniz sorulur.

54

• Windows Seçsin seçeneği ile masaüstü ve diğer kullanıcı dosyaları da dahil sistemin bir kopyası Windows tarafından yedeklenir. Burada tüm seçim işlemini Windows sizin için yapar.

BAZI ÖNEMLİ SİSTEM VE GÜVENLİK

→Bilgisayarı Yedekle

(55)

• Ben seçeyim seçeneği ile; kendi istediğiniz klasörü seçerek, hangi dosyaların, klasörlerin, programların yedekleneceğini ayarlayabilirsiniz.

→Bilgisayarı Yedekle

Ayrıca bu yedeklerimizi harici bir depoya(CD, DVD, HDD) aktarıp saklayabilirsiniz. Bu sayede bilgisayarınızda problem olursa, sistemi aynen önceki yedeğinize çevirebilirsiniz.

(56)

Daha önceden alınmış olan bir yedeği tekrar bilgisayarınıza geri yüklemek isterseniz, Geri Yükle seçeneği kullanabilirsiniz.

→Geri Yükle

Böylece daha önce alınmış olan bir yedeği kullanarak bilgisayarınızı eski haline geri getirebilirsiniz.

(57)

C

57

S & S O R U L A R

C E V A P L A R

(58)

SORU 1

Aşağıdakilerden hangisi Windows'un görünüşünü ve

işleyişini değiştirmek, donanımları ayarlamak, program ekleyip kaldırmak için kullanılan özel araçlar içerir?

A.Masaüstü B.Programlar

C.Denetim Masası D.Güvenlik Merkezi E.Donatılar

58

(59)

CEVAP 1

Aşağıdakilerden hangisi Windows'un görünüşünü ve

işleyişini değiştirmek, donanımları ayarlamak, program ekleyip kaldırmak için kullanılan özel araçlar içerir?

A.Masaüstü B.Programlar

C.Denetim Masası D.Güvenlik Merkezi E.Donatılar

59

12/20/2021 NF-101-Rev 1.2

(60)

SORU 2

Aşağıdakilerden hangisi Denetim Masasında bulunan Ağ ve Paylaşım Merkezi ile yapılamaz?

A. Bilgisayarın ağ bağlantılarını ayarlamak B. Windows güncelleştirmelerini uygulama C. Paylaşım ayarlarını yapılandırmak

D. Uzak Ağlara bağlantıları yapılandırma E. Yeni bir ağ kurma

60

12/20/2021 NF-101-Rev 1.2

(61)

CEVAP 2

Aşağıdakilerden hangisi Denetim Masasında bulunan Ağ ve Paylaşım Merkezi ile yapılamaz?

A. Bilgisayarın ağ bağlantılarını ayarlamak B. Windows güncelleştirmelerini uygulama C. Paylaşım ayarlarını yapılandırmak

D. Uzak Ağlara bağlantıları yapılandırma E. Yeni bir ağ kurma

61

12/20/2021 NF-101-Rev 1.2

(62)

SORU 3

Aşağıdakilerden hangisi veya hangileri denetim masasının Sistem ve Güvenlik bölümünde yer alır?

I. Windows Defender Güvenlik Duvarı II. Erişim Kolaylığı Merkezi

III. Görünüm ve Kişiselleştirme IV. Bilgisayarı Yedekle A. II-III

B. I-II

C. I-III-IV D. I-IV E. I-II-IV

62

12/20/2021 NF-101-Rev 1.2

(63)

CEVAP 3

Aşağıdakilerden hangisi veya hangileri denetim masasının Sistem ve Güvenlik bölümünde yer alır?

I. Windows Defender Güvenlik Duvarı II. Erişim Kolaylığı Merkezi

III. Görünüm ve Kişiselleştirme IV. Bilgisayarı Yedekle A. II-III

B. I-II

C. I-III-IV D. I-IV E. I-II-IV

63

12/20/2021 NF-101-Rev 1.2