ALÂKA BEKLİYOR !

« E N E Z »

ALÂKA BEKLİYOR !

bir hudut kasabamız olan E N E Z 'in tarihî ve tabiî değerlerinden bahseden bir yazı yayınlamıştık. Bu tetkik ya-zısı okuyucularımız arasında çok alâ-ka görmüştür. Bu arada E N E Z ' İ iyi tanıyan Bay Hasan Başalan'daıı kasabanın avcılık balıkçılık ve

tu-ristik kıymetleri hakkında bir yazı aldık.

Memleketimizin tarihî köşelerini tanıtan bu değerli yazıyı yayınlamağı faydalı bulmaktayız.

1 — Enez avlak sahaları ve av çeşitleri gayet bol olan bir yer

oldu-ğundan her mevsimde avcılık yapı-labilir.

Kasaba civarı (Eşek adası, nehir kenarı, dalyan mıntıkası), Beylik ko-ru, Gala gölü ve dağ gibi belli başlı av sahaları vardır.

a) Kasaba civarında daha ziya-de her çeşit örziya-dek, kaz, kuğu ve sair

Eski BİZANTEN Kilise halen cami. Vakıflar bu camiin tami-rini 1963 büdçesinden yapacaktır.

uçar av çeşitleri avlanır. Buraya bahsolunan avlar ekim ayı iptidasın-da inmeye başlar ve ta şubat ayma kadar devam eder.

b) Gala gölü mıntıkasında da keza uçar av avlanır. Bu gölün civa-rında çeltik sahaları bulunduğundan buraya inen uçar avın haddi hesabı yoktur. Yalnız av mevsiminde bu sa-ha kâmilen sular altında bulunduğun-dan ava kayıkla gidilir. Ayrıca bu sa-hada yaban domuzu da boldur. Gala gölü içerisinde ve kenarında birçok ördek, kaz ve kuğu kuşları yaz mev-siminde yavru çıkarır. Bunun için

bu-rası başlı başına bir av kaynağıdır. Burada her mevsimde uçar av ve ya-ban domuzu bulunmasına rağmen, en ziyade sonbahar ve kış aylarında av-cılık yapılır.

c) Beylik koru : Enez'e bir sa-at kadar mesafede ve Dragodina de-niz sahili kenarında güneye doğru uzayıp giden orman ve fundalıktan ibaret binlerce dönümden ibaret bir korudur. Burada ekseri kurt, tilki, ça-kal, yaban domuzu, bıldırcın, çil ve keklik gibi avlar mevcuttur. Her mevsimde avcılık yapılabilir.

d) Dağ Enez'in doğusunda

Enez'in merkezine bir saat mesafeden başlar ve doğuya doğru 20 - 30 kilo-metre uzayıp gider. Dağın kuzeyi za-ten yukarıda bahsettiğim Gala gölü ile çevrilidir. Dağda kurt, tilki, çakal, yaban domuzu, yaban kedisi, karaca, çil, keklik ve bunlara benzer av çe-şitleri bulunur. Her mevsimde avcılı-ğa müsaittir. Keklik avı daha ziyade Ağustos ayı sonlarında ve Eylül ayı içerisinde yapılır.

2 — Balıkçılık : Güneyden Sa-ros körfezi, batıdan Ege denizi ve ku-zeyden Meriç nehri ile çevrili ve içe-risinde birçok göller bulunan Enez

ilçe karasularında balık çeşitleri de çok boldur ve buranın balıkları çok nefistir. Denizde kefal, çipura, bar-bunya, levrek, mercan, kalkan ve da-ha isimlerini bilmediğim birçok ba-lık çeşitleri bulunur. Karides te var-dır. Her mevsimde balık avlanır. De-nizle Enez kasabası arasında iki adet Peso ve mLicüzmene adı ile anılan sığ göl mevcuttur. Bu göller Hazinenin mülkiyet ve intifamda olup

Maliye-ce icara verilmektedirler. Her ikisi de dalyan olarak kullanılır. Bu dal-yanlarda da kefal, çipura, yılan, bar-bunya ve levrek gibi balık cinsleri avlanır. Buranın balığını yiyenler lezzet bakımından Türkiyede emsali olmadığını söylerler her iki gölün de denizle irtibatı vardır. Meriç nehrin-de nehrin-de balık çeşitleri bulunmasına rağ-men nehirden pek balık avlanmaz. Bahsettiğim dalyanlarda avcılık Ey-lül ayında başlar ve yıl başına kadar devam eder. Buralardan başka yu-karda kara avının bol yeri olarak bahsettiğimiz Gala gölü dalyanı da vardır. Bu gölde hazinenin mülkiyet ve intifamda bulunduğundan Maliye-ce icara verilmektedir. Diğer dalyan-lara kıyasla burası çok büyüktür, yüz ölçümü belki 10 — 15000 dekar var-dır. Bu dalyanda daha ziyade tatlı su balıkları yaşar. Bu dalyanın Meriç nehri ile irtibatı vardır. Burada Sa-zan, kefal, yılan, yayın ve tatlı su lev-rek balıkları bulunur. Bu dalyanda avcılık 15 Ağustosta başlar ve yılba-şına kadar devam eder. Dalyanlar iyi işletildiği zaman bir yılda istihsal edilen balık miktarı 500 tonu bulur.

3 — Enez yüz ölçümü 483 kilo-metre kareden ibaret küçük bir ilçe-dir. İlçe merkezi Enez'ilçe-dir. İlçenin genel nüfusu topu topu 12000 civarın-dadır. Kasaba merkezi Enez'in ise 1500 kadar nüfusu vardır. Enez tarihî bir belde olmasına rağmen İstiklâl Harbine kadar halkının ekseriyetini Rumlar teşkil ettiğinden Rumların mübadelesi ile nüfusu azalmış ve ba-kımsız kalmıştır. Cumhuriyet devrin-de 1928 yılma kadar ilçe olarak du-rumunu muhafaza edebilmiş ve 1928 yılında ilçenin lâğvı ile Nahiye hali-ne getirilmiştir. 1950 - 1951 yılların-da yuryılların-da gelen göçmenlerin buraya iskân edilmesi neticesi nüfusunda bi-raz gelişme olduğunu gören Hükümet 1953 yılında 6066 sayılı kanunla Enez'i tekrar ilçe haline getirmiştir. O tarihten bu yana tam teşekküllü bir

ilçedir. Kaza merkezinde 1953 yılın-dan beri Belediye teşkilâtı vardır. Kasabanın içme suyu daha Nahiye za-manında getirilmiş ve şimdilik ihti-yacı karşılamaktadır.

Kasaba içerisinde 15 - 20 yatak-lı tek bir otel vardır. Konfor bakımın-dan fakir olmasına rağmen şimdilik ihtiyacı temin etmektedir. Otel bina-sının alt katı Şehir ve Avcılar kulü-bü olarak kullanılmaktadır. Yani iki kulüp yan yanadır.

4 — Yol durumuna gelince : E-nez karadan 60 kilometre stabilize yolla Keşan ilçesine bağlıdır. Yolun bazı yerlerinin bozuk olmasına rağ-men günde Enez'e 3 defa otobüs se-ferleri yapılır. İlk otobüs Keşandan saat 11 de kalkar ve 13 sıraları Enez'e varır, buradan yolcuyu alır ve 13,30 da Keşan'a döner. îkinci otobüs saat 15 de Keşandan kalkar ve saat 17 ve-ya en geç 17,50 de Enez'e varır bura-da biriken yolcuyu alır ve ilçenin en büyük ve cadde üzerinde bulunan Bü-yük Evren köyüne götürür. Gece bu-rada kalır. Sabahı bubu-radan Keşan'a hareket eder. Son otobüs saat 15 sıra-larında Edirııeden kalkar ve saat 18 veya 18 i geçe Keşan'a gelir. Burada biraz mola verdikten sonra Enez'e hareket eder ve en geç saat 20 sıraların -da Enez'e varır. Gece Enezde kalır. Ertesi sabah saat 6 da Enezden

kal-kar ve Keşan'a gelir. Saat tam 8 de aynı otobüs Edirneye hareket eder. Y o l kış ve yaz hiç kapanmaz, daima geçit verir.

Denizden gelme imkânları : Enez-de Liman dairesi varsa da, inşa edil-miş bir liman yoktur. Gelen motor-lar açık denize demir atar ve hava muhalefetine maruz kalınca 9 mil uzakta bulunan Yunanistan'ın Dede-ağaç limanına sığınmak mecburiye-tindedirler. Deniz yolculuğu için en müsait mevsim yaz mevsimi olup Temmuz ve Ağustos aylarıdır. Bu ay-larda Enez'in plâjmın açıldığı aylar-dır.

Yukarıda arzetmeyi unutmuşum : Enez'in elektrik santralı da inşa edil-miş olup motorlar monte ediledil-miştir. Yalnız direkler dikilmediğinden ya.ıi dış şebeke tesisatı bitmediğinden faa-liyete geçilemiyor. Bu yıl dış şebeke hattını n da ikmal olunacağı söylen-mektedir. Şayet olursa yıl sonlarına doğru Enez hasret olduğu ışığa da kavuşacaktır.

5 — Enez'in haritası ve imar

plâ-nı da yaptırılmıştır. Yalplâ-nız Belediye-sinin çok fakir oluşundan imar faa-liyetleri karınca kaderince ilerlemek-tedir.

6 — Caminin minaresi Balkan Harbinde Bulgarlar tarafından yıkıl-mış ve o tarihten beri öylece durmak-tadır. Minarenin bir kısım taşları ha-len etrafında bulunmaktadır. Cami-nin onarımı için çok ısrar edilmiş ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile yapı-lan son muhabereye göre 1963 malî yılında ele alınacağı bildirilmekte-dir.

Tarihî kıymetleri : Enez kasa-bası zamanında başlı başına bir tarih hazinesi imiş. Kasaba içerisinde 20 ye yakın kilise harabesi var. Yalnız bir tanesi ve en büyük olanı Fatih Sultan Mehmet tarafından camiye çsvrilmiş bulunduğundan biraz mu-hafaza edilebilmiş lâkin bakımsızlık yüzünden bu da yıkılmağa yüz tut-muştur. Kaleler ve burçları da harap bir vaziyettedir. Burada zamanın ih-mali ve halkın hıyaneti herşeyi mah-vetmiş. Eski çömlek sanayiinden eser kalmamış. Enez küpleri ile eskiden ta Avrupaya kadar ün saldığı halde bugün bir çömlek çıkarmaktan âciz-dir. Tarihî Enez küplerinden halen mevcut olanları vardır ve şahısların ellerine geçmiştir.

Enez'de birçok tünel şeklinde ma-ğaralar vardır. Rivayetlere göre bun-ların kale ile irtibatları varmış. Yal-nız bunlardan iki tanesi nazarı dik-kati çekmektedir. Bir tanesi yer al-tında yerli taşa oyulmuş ve içerisi biı kiliseyi andırmaktadır. Yani hristi-yanlarm ilk devirde gizli ibadet ettik-leri katakomb (yeraltı kilisesi) gibi bir şey. Diğeri de buna benzer içeri-sinde insan iskeletleri ve mermer san-dukalar var. Yalnız harap oldukların-dan birinin içerisine zor giriliyor. Bunların iç kısımlarının fotoğrafları-nı çektirtip ayrıca göndermeye çalı-şacağım. Bir de kasabanın güneyinde hemen kasabaya 5 - 1 0 dakika mesa-fede bir tepede yerli taşa sanduka şeklinde oyulmuş mezarlar var. Yerli taşın altında Kral kızının mezarı na-mı ile harap edilmiş yanyana sandu-ka şeklinde iki mezar var. Zamanla aç'lmış ve tahrip olunmuş. Bu mevki de zaten ona izafeten Kral kızı ismini taşımaktadır. Yerli taşın civarında toprak altında kalmış birçok tuğla ve harçlp işlenmiş mezarlar da

(Baş tarafı 38. sahifede)

tur. Ayrıca bu mevkiin fotoğrafını çektirip göndereceğim. Sağda solda İon medeniyeti bakiyelerinden kıy-metli bazı sütün başlığı, kabartma gibi eserlere de rastlanmaktadır. Bun-ları da vakit bulabilirsem tesbit edip fotoğraflarını çektireceğim ve gön-dermeğe çalışacağım.

Enez kenarında Meriç nehri üze-rine Bekir Karanın çeltik iskelesi vardır. Yalnız Meriç nehrinin deniz-le birdeniz-leştiği yerde fazla kum yığın-ları bulunduğundan 40 tondan daha büyük motorlar nehirden içeri

gire-mez. Küçük yelkenliler nehirden içe-ri girebilir ve Karabekir iskelesine yanaşır. Buradan nehir yolu ile ta İp-sala köprüsüne çıkmak mümkündür.

Enez gerek tarihi kalıntıları ile ve gerekse tabiî güzellikleriyle turis-tik bir yer olmağa namzet bulunmak-ta ise de; bu hususbulunmak-ta hiç bir alâka gösterilmediğinden sönük kalmış ve kalmaktadır. Burasının turistik ba-kımdan geliştirilmesi için kasabaya bir saat kadar mesafede bulunan Dragodina deniz sahilinin plâj olarak ihya edilmesi, ayrıca, gelen avcıların ve sair yabancı misafirlerin ihtiyaç ve

istirahatlerini temin edebilecek bir otel inşa edilmesi lâzımdır. Eski eser-lerin toplanarak korunabilmesi için Eski Eserleri Koruma Derneği kurul-ması, nüfusunun azlığından gelişemi-yen Enez'e iç iskân yolu ile göçmen iskân edilmesi, ufak çapta bir liman inşası, Orman intifamda bulunan Beylik korunun orman olarak intifa-mın kaldırılarak buraya 2 — 300 ha-nelik bir köy kurulması.

Hülâsa, Hükümetçe Enez'e daha fazla alâka gösterilmesi lâzımdır.