Yrd. Doç. Dr. h. deniz gülleroğlu
KİŞİLİĞİN ÖLÇÜLMESİ
• Kişiliğin tarifi çok çeşitli şekilde verilmiştir. Fakat bu tariflerin, tarif eden kişinin yakın olduğu psikolojik ekol veya öznel teorilere dayanmaktadır.
• Kişilik bireyin birkaç niteliğine dayanan bir şey değil, bireyin pratik olarak tüm niteliklerini ve bunların etkileşimini kapsar.
(Özgüven, 2009)
• Kişiliği iki temel boyutu;
• Kişiliğin dışa açık boyutu: bireyin “dış dünya ile uyumu”
özellikle insanlarla ilişkileri “aile”, “arkadaş”, “meslek”
gruplarındaki bireyler ve genel olarak “insanlarla olan ilişkiler”, bu ilişkilerden “doyum sağlanması” , “diğerlerini sevmesi”, ve
“sevilmesi”
• Kişiliğin içsel boyutu: bireyin kendi iç dünyasına uyumu, bireyin “benlik kavramı”, “kendine güveni”, “kendisini değerli ya da değersiz bulma”, “beklentileri”, “amaçları”, “zayıf ve kuvvetli yönleri” hakkında bilinci”, “algı”, “tutum” ve “değer”
gibi bireye özgü içsel niteliklerle ilgilidir.
Kişiliği ölçme ve değerlendİrme Teknik ve YaklaşImlarI
• Gözlemsel Teknikler
• Kendini Anlatma Teknikleri
• Projektif Kişilik Testleri
• Durumsal Testler
• Gözlemsel Teknikler: bireylerin kişi, eşya ve olaylar hakkındaki gözlemlerini sayısal olarak saptamaya yarayan veri toplama yöntemleridir.
• Kendini Anlatma Teknikleri: Bireyin duyguları, düşünceleri değer davranışları ile ilişkili olarak “kendilerini” anlattıkları teknik yaklaşımladır.
• Projektif Teknikler: Bireyin tepkisine esas olacak “Uyarıcılar”
açık-seçik olarak değil, silik , ayrıntısız, kapalı ve belirsiz bir biçimde hazırlanan ölçme araçları kullanılmaktadır. En yaygın kullanılanları, Beir ve Rotter Cümle tamamlama Testi, Tematik Algı Testi, Roschach Mürekkep Lekesi Testi.
• Durumsal Testler: Yapıtlı olarak düzenlenmiş bir test durumunda bireye ne şekilde davrandığının gözlenmesi esasına dayanır. Kullanımı çok yaygın değildir.
• Envanterlerin Bazı Sorunları
1.“Orta Yol” cevap verme ve “Boş Bırakma”
2.Sosyal Kabul Hatası 3.Yanıltma Hatası
4.Cevapların Kalıplaşması 5.“Toto” oynamak
• Envanterlerin Bu Sorunlarına Karşı Alınan Önlemler
• Orta yol cevapları engellemek için “kararsızım” “fark etmez”
gibi seçeneklerden kaçınmak.
• Envanterlerde ölçülmesi istenen niteliklere ilişkin puanlara ek olarak “sosyal kabul hatasını”, “cevapların kalıplaşması”
hatasını, bireyin savunucu durumda olup olmadığını tahmine yarayan, cevaplandırmanın geçerliği hakkında ipuçları veren ilave puanlar geliştirilmiştir.
KAYNAKÇA
Özgüven, İ. (2007). Psikolojik Testler. PDREM yayınları. Ankara
