Sosyal Bilgilerde Sosyolojinin Yeri ve Önemi

Sosyal Bilgilerde Sosyolojinin Yeri ve Önemi

Sosyoloji Nedir?

• Sosyoloji «insanın toplumsal yaşamının, insan grupları ile toplumlarının bilimsel incelemesidir.»

• «modern toplumlarda insan gruplarının ve toplumsal yaşamın sistematik ve planlı olarak çalışılması»

•  »insan toplumlarının ve toplumu oluşturan gruplardaki insan davranışlarının bilimsel olarak incelenmesidir»

• «Sosyoloji makro düzeyde toplumsal kurumların ya da

toplumların yapısını ve değişimini, mikro düzeyde grupları,

gruplar arasındaki etkileşimi ve toplumsal rolleri inceler»

Sosyolojinin Önemi

• Kültürel farklılıklar hakkında, bizim toplumsal dünyayı birçok bakış açısından görebilmemizi sağlayan bir farkındalık sağlar.

• Kendi kendimizi aydınlatabilmemizi, kendimizi daha iyi anlayabilmemizi sağlar.

• İçinde bulunduğumuz toplumu analiz ederken kendimizi daha sağlıklı bir yerde konumlamamıza yardımcı olur.

• Tarihi, siyasi ve ekonomik ilişkilerin arkasında cereyan eden toplumsal olayları anlamamızı kolaylaştırır.

Sosyolojinin Temel Bazı Kavramları

• Toplum

• Toplumsal Grup

• Toplumsal Rol

• Değer

• Norm

• Toplumsallaşma

• Toplum: Toplum, belirli bir kültürü ve bir takım toplumsal kurumları paylaşan insanlar arasındaki ilişkilerden meydana gelir.

• Başka bir deyişle toplumu oluşturan şey bireylerden çok bireylerin arasındaki ilişkiler, paylaştıkları değerler ve davranış kalıplarıdır.

• Toplumsal Grup: üyeleri arasında ortak amaç ve çıkarlar olan, üyelerinin karşılıklı ilişki içinde olduğu ve bir sürekliliği olan insan topluluğudur.

• Toplumsal gruplara örnek olarak aile, bir sınıftaki öğrenciler, arkadaşlar, bir

iş yerinde birlikte çalışan insanlar verilebilir.

• Toplumsal Rol: her statüdeki insanın belirli bir şekilde davranmasını bekler ve bu davranış rol olarak adlandırılır.

• Roller, toplumdaki statüye uygun davranışlardan meydana gelir. Bütün insanlar bir takım statülere (anne, öğretmen, sınıf annesi, komşu, polis vs) sahip olur ve bunların hepsi kendi rolünü içinde taşır.

• Değer: Değerler, davranışlarımızı yargılarken ve hayattaki amacımızı seçerken başvurduğumuz; toplumsal olarak paylaşılan, amaçlarımızı ve davranışlarımızı belirlemede bize neyin doğru, neyin yanlış olduğunu söyleyen standartlardır.

• Norm: Normlar, belirli durumlarda insanların nasıl davranmaları gerektiği konusunda yaptırımı olan beklentilerdir.

• Normlar, değerlere dayalı olarak geliştirilen kurallardır. Örneğin

toplumun önemli değerlerinden biri dürüstlükse, yalan söyleme

davranışı yaptırımı olan kurallarla engellenmeye çalışılır.

• Toplumsallaşma: Bireylerin üyesi oldukları topluma ait değerleri, tutumları, bilgi ve becerileri, kısacası o toplumun kültürünü öğrendikleri etkileşim süreci olarak adlandırılır. Birey, doğumundan itibaren aile, öğretmenler, arkadaşlar, meslektaşlar gibi davranışlarına yön veren diğer insanlarla etkileşime girerek toplumsal rolleri, norm ve değerleri öğrenir.

• Toplumsallaşmanın iki fonksiyonu vardır: benliğin gelişmesini

sağlamak, ikincisi ise kültürün bir nesilden diğer nesle

aktarılmasını sağlamaktır.

Sosyolojinin Amacı

• İnsanların davranışlarını belirleyen toplumsal çevrenin yapısal

öğelerini açıklamak, bu çevrenin oluşumu, işleyiş ve gelişimindeki düzenlilikleri açıklamaktır. Buna Göre;

• İnsan tek başına yaşayamaz, gereksinimleri doğrultusunda karşılıklı dayanışma içinde yaşamak zorundadır. İnsan, toplumsal yaşamı

yaratırken toplumsal yaşam da insanı yaratır.

• İnsan ve toplum, tarih içinde sürekli bir değişimden geçmektedir.

Bundan dolayı her çağ için geçerli olabilecek bir tek insan niteliği, bir tek toplum niteliği söz konusu değildir.

•

Sosyal Bilgiler ve Sosyoloji

• Birey ve Toplum

• Gruplar, Kurumlar ve Sosyal Örgütler

• Güç, Yönetim ve Toplum

Birey ve Toplum

• Birey ve toplum bir öğrenme alanı olarak sosyal bilgiler içerisinde yer alır.

• Öğrencilerin kendi ve başkalarını anlamalarını sağlamak.

• Toplumsal yapıyı oluşturan unsurların birbiriyle etkileşimini kavratmak.

• Çevrelerindeki sosyal olay ve olguları fark etmelerini sağlamak.

• Yaşadıkları toplumdaki sorunlara karşı yaratıcı çözümler

geliştirebilmelerini sağlamak, amaçlanmaktadır.

Gruplar, Kurumlar ve Sosyal Örgütler

• Bu öğrenme alanında öğrencilerin toplumsal organizasyonların işleyişini anlamaları sağlanmak istenir.

• Kurumların, grupların, sosyal örgütlerin demokratik toplumlardaki önemini fark etmeleri sağlanır.

• Toplumsal problemlere çözümler üretebilmek bir araya gelebileceği

kurum ve kuruluşları öğrenir.

Güç, Yönetim ve Toplum

• En küçük yönetim biriminden başlayarak yönetimler hakkında bilgi sahibi olması sağlanır.

• Demokrasi, Devlet, Ulusal Egemenlik, Özgürlük, Eşitlik gibi kavramların ne olduğunu ve birbiriyle ilişkisini kavramasını sağlamak,

• Toplumsal düzeni sağlayan yasaların önemini bilmesi

• Yönetim biçimlerini bilme.

• Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş felsefesini ve değerlerini özümseme

•