DİPLOMATİK İMTİYAZ VE MUAFİYETLER
(1961 Viyana Sözleşmesi, m. 20 vd.)
İmtiyazlar İmtiyazlar
Kişi
dokunulmazlığı Kişi
dokunulmazlığı
Bina dokunulmazlığı
Bina dokunulmazlığı
Haberleşme dokunulmazlığı
Haberleşme dokunulmazlığı
Seyahat dokunulmazlığı
Seyahat dokunulmazlığı
Muafiyetler Muafiyetler
Yargı bağışıklığı Yargı bağışıklığı
Cezai Yargı Cezai Yargı
Hukuk Yargısı Hukuk Yargısı Vergi/Gümrük
Bağışıklığı Vergi/Gümrük
Bağışıklığı
KİŞİ DOKUNULMAZLIĞI
(1961 Viyana Sözleşmesi, m. 29)
• Kabul eden devletin yükümlülüğü iki yönlüdür:
– Tutuklama, gözaltına alma gibi zorlayıcı tedbirler uygulayamaz.
– Şahıslarına, hürriyetlerine ve onurlarına karşı
saldırıların önlenmesi için gerekli tüm tedbirleri
almalıdır.
BİNA DOKUNULMAZLIĞI
(1961 Viyana Sözleşmesi, m. 22 vd.)
• Kapsamı: Misyon binaları
– Misyon şefinin konutu
– Misyon faaliyetleri için kullanılan bina ve ilgili arsa – Bina içindeki eşya ve nakil vasıtaları
• Kabul eden devletin yükümlülüğü iki yönlüdür:
– Görevlileri misyon binalarına giremez, müdahalede bulunamaz
– Misyon binalarına karşı saldırıları önlemeli ve gerekli tedbirleri almalıdır
• Misyon şefi açıkça rıza gösterirse kabul eden devletin yükümlülüğü ortadan kalkar.
• 1981 Tahran Büyükelçiliği Kararı (ABD v. İran)
HABERLEŞME DOKUNULMAZLIĞI
(1961 Viyana Sözleşmesi, m. 22 vd.)
• Haberleşme yolları
– Diplomatik kurye aracılığıyla diplomatik çanta – Resmi yazışma
– Şifreli mesajlaşma
• Kabul eden devletin yükümlülüğü:
– Resmi amaçla yapılan haberleşmeye izin vermek
ve haberleşmeyi korumak
DİPLOMATİK ÇANTA
(1961 Viyana Sözleşmesi, m. 27 vd.)
• Mutlak dokunulmazlık
– Açılamaz
– Alıkonulamaz
• Şartları
– Çanta gerekli harici işaretleri taşımalı
– Sadece resmi amaçlar için kullanılan nesneleri
veya diplomatik evrakı içermeli
DİPLOMATİK KURYE
(1961 Viyana Sözleşmesi, m. 27 vd.)
• Diplomatik çantayı teslim ile görevli kişi
• Sürekli veya geçici olarak görevlendirilmiş olabilir.
• Kişi dokunulmazlığı vardır:
– Zorlayıcı tedbir uygulanamaz
– Kabul eden devlet tarafından korunur
SEYAHAT DOKUNULMAZLIĞI
(1961 Viyana Sözleşmesi, m. 26)
• Kural: Kabul eden devlet misyonun tüm üyelerine hareket ve seyahat serbestliği tanımalıdır.
• İstisna: Milli güvenlik nedeniyle giriş çıkışı
kurallara bağlanan veya yasaklanan bölgeler
PERSONA NON GRATA
(1961 Viyana Sözleşmesi, m. 9 vd.)
• Kabul eden devlet gönderen devletin herhangi bir diplomatik temsilcisini persona non grata (istenmeyen kişi) ilan edebilir.
– Gerekçe göstermeye gerek yoktur.
– Diplomatik temsilcinin kabul eden devlet ülkesinde olmasına gerek yoktur.
• Kabul eden devlet misyonun diğer üyelerinin kabul edilebilir olmadığına da karar verebilir.
• İstenmeyen kişi ilan edilen diplomatik temsilci
– Geri çağrılabilir
– Görevi sonlandırılabilir
TANIKLIK - CEZAİ YARGI BAĞIŞIKLIĞI
(1961 Viyana Sözleşmesi, m. 31)
• Tanıklık yapma zorunluluğu yoktur.
– Kendi rızasıyla tanıklık yapabilir.
• Kabul eden devletin cezai yargısından bağışıklığı mutlaktır.
=
• Gönderen devlet yargılayabilir.
• Yargı bağışıklığının kalktığı haller
– Misyon şefinin rızası
– Gönderen devletin rızası
HUKUK YARGISI BAĞIŞIKLIĞI
(1961 Viyana Sözleşmesi, m. 31 vd.)
• Hukuk yargısından bağışıklık mutlak değildir
– Kabul eden devlet ülkesindeki özel taşınmazlar – Miras (vasiyeti tenfiz memuru, miras yöneticisi,
mirasçı veya vasiyet alacaklısı) ile ilgili davalarda bağışıklık yoktur.
– Kabul eden devlet ülkesindeki mesleki veya ticari
faaliyetinden dolayı bağışıklığı olmaz.
VERGİ BAĞIŞIKLIĞI
(1961 Viyana Sözleşmesi, m. 28, 34 vd.)
• Kural: Diplomatik temsilci vergiden bağışıktır.
• İstisnalar:
– Dolaylı vergiler
– Kabul eden devlet ülkesindeki taşınmazdan alınan vergiler
– Veraset ve intikal vergileri
– Mesleki, ticari faaliyetinden alınan vergiler…
GÜMRÜK BAĞIŞIKLIĞI
(1961 Viyana Sözleşmesi, m. 36)
• Kapsamı:
– Misyonun resmi kullanımında olan eşya
– Diplomatik temsilcinin yerleşmesinde kullanılacak eşya
• Şahsi bagajının aranmaması
– Gümrük bağışıklığı kapsamına girmeyen – İthalat/ihracat yasağına tabi olmayan – Karantina mevzuatına tabi eşya
– Ciddi şüphe var ise aranabilir.
– Aile üyelerinin şahsi kullanımına ait eşya
DİPLOMATİK İMTİYAZ VE MUAFİYETLERDEN YARARLANANLAR
(özellikle 1961 Viyana Sözleşmesi, m. 37)
• Diplomatik «temsilcilik»
• Diplomatik «temsilcinin kendisi»
• Diplomatik «temsilcinin ailesi» (m.29-36’daki imtiyaz ve muafiyetler)
– Hanehalkının parçası olmalı
– Kabul eden devletin vatandaşı olmamalı
• İdari ve teknik kadro üyeleri - aileleri (m.29-35)
– m. 37’deki şartlara bakınız.
• Hizmet kadrosu üyeleri (m. 33)
– m. 37’deki şartlara bakınız.
• Misyon üyelerinin özel hizmetçileri
(işçi ücreti üzerinden vergi bağışıklığı)
KORDİPLOMATİK
(1961 Viyana Sözleşmesi, m. 16 vd.)
• Kabul eden devletteki diplomatik temsilcilerin tamamı =
«Kordiplomatik»
• Sınıfları ve atama tarihlerine göre bir kıdem sırası alırlar.
• En kıdemli diplomatik temsilci = «Duayen»
– Türkiye’deki Duayen
Kuveyt Büyükelçisi Abdullah Abdulazeez AL-DUWAIKH (göreve başlama tarihi:27 Nisan 2004)
• Duayen, diplomatik temsilcilerin tamamını ilgilendiren
meselelerde («ayrım gözetmeme» vb.) onları temsilen kabul eden devlet ile görüşebilir.
