OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE
ÖLÇME
Ölçme,
• Ölçülebilir niteliklerin belirlenmesi ve bu nitelikleri kullanarak nesneleri
karşılaştırma olarak tanımlanmaktadır.
• Çocukların duyularını aktif olarak
kullanabilecekleri ve problem çözmek için
ihtiyaç duyabilecekleri şekilde etkinlikler
hazırlanmalıdır.
Neden ölçme?
• Çevrelerini daha iyi tanımalarını
• Ölçme hakkında fikir sahibi olmalarını
• Problem durumunda tahminde bulunmalarını
• Durumlar ya da nesneler hakkında akıl yürütmelerini
sağlamak amacıyla yapılır.
Ölçme kavramı beş evrede gelişir:
İlk evre oyun evresidir.
İkinci evre karşılaştırmalar yapmadır (benzerlikler kurma).
Üçüncü evre ise çocuğun kendince/keyfi
birimleri kullanmayı öğrendiği devredir.
Dördüncü evre, standart birimlere olan ihtiyacı fark etmeye başlayabilir.
En son evrede, çocuk metre, litre, gram ve
derece gibi standart birimleri anlamaya
ve kullanmaya başlar.
Ölçmeyi nerede kullanırız?
• Uzunluk-yükseklik
• Alan
• Hacim
• Ağırlık
• Zaman
ÖLÇÜNİTELLEBİLİK!!! İRÖlçme- uzunluk ve yükseklik
• Uzunluk bir cismin boyunu ifade eden büyüklük olarak tanımlanmaktadır. Bu büyüklük en, boy veya yükseklik yönlerinde olabilir. Mesafe ise genellikle herhangi iki
nokta arasındaki uzaklık olarak tanımlanmaktadır. Bir çocuğun boyunu ölçmek uzunluk kavramını ifade
ederken, ev ile okul arasındaki uzaklık mesafeyi ifade etmektedir.
• Ölçüm uzunluğu veya mesafe; bir ölçü birimi belirleme ve nesnenin üzerinde birimi bir uçtan bir uca
yerleştirme olmak üzere iki yönden oluşur.
Ölçme- uzunluk ve yükseklik
• Okul öncesi dönemde çocukların nesneler arası mesafeyi veya bir nesnenin
uzunluğunu ölçmeyi öğrenmeden önce , sayı kavramını kazanmış olması
gerekmektedir!
Ölçme ve Alan Kavramı
Alan sınırlı, kapalı yüzeylerin ölçüsüdür.
Alan kavramı için örnek etkinlikler
• Okul öncesi dönemde alan kavramına ilişkin, alanı
birbirinden farklı nesneler incelenerek, en büyük ve en küçük alana sahip nesneler belirlenebilir. Alanı birbirine eşit iki şekil belirlenerek karşılaştırmaları istenebilir.
• Sınıftaki nesnelerin yüzeylerini karşılaştırmaları istenebilir.
• İkiden fazla kişinin tek kişilik bir mindere oturması istenerek, bunu neden yapamadıkları tartışılabilir.
Ölçme ve Hacim Kavramı
• Hacim katı, sıvı veya gazın üç boyutlu (uzunluk, genişlik, boy) nesneler ile
kapladıkları alandır.
Ölçme ve Hacim Kavramı
• Çocukların kum veya fasulye ile küçük kutuları veya kavanozları doldurarak karşılaştırma yapmaları
sağlanabilir.
• Kumu bir kaptan diğerine dökerek, iki kabın hacminin karşılaştırması yapılabilir.
• Çeşitli hamurlar yapılırken ya da yemek hazırlanırken sürece dahil edilerek, çeşitli boyutlarda kaşıklar veya kaplar kullanılabilir.
Farklı boyutlardaki nesnelerin hacimleri ile karşılaştırmalar yapılarak, çocukların hacim ile ilgili sözcükler
kullanmaları sağlanabilir.
Ölçme ve Ağırlık Kavramı
• Çocukların ağırlıkla ilgili önemli noktaları anlayabilmesi için farklı nesnelerin
karşılaştırılması, tartılması ve kullanılması deneyimlerine ihtiyaçları vardır.
• Çocuklardan okuldaki, sınıftaki, evdeki nesnelerin ağırlıkları üzerine konuşmalarına fırsat verilerek, ağırlıkla ilgili sözcükler kullanmaları sağlanabilir.
Bu deneyimleri sırasında “az, çok, daha ağır/hafif,
eşit” veya “gram, kilo” gibi matematiksel sözcüklere
dikkatleri çekilir
Ölçme ve Zaman Kavramı
• Zaman kavramının olayları sıralama ve devamlılık olarak iki yönü vardır. Zaman sıralaması, olayların sırasıyla
ilgilidir.
• Zamanın devamlılık boyutu ise çocuklar için daha soyut bir anlam taşır.
Ölçme ve Isı Kavramı
• Isı, sıcak veya soğuk kavramının ne kadar olduğunun ölçülmesidir.
• Sıcak ya da soğuğu tam olarak
anlayabilmek için “termometre” ölçme
aracının kullanılmasına ihtiyaç vardır.
Ölçme ve Isı Kavramı
• Çocuklarla suyun, havanın, bedenin ve nesnelerin ısısını belirleme çalışmaları yapılabilir.
• Çocuklar günün farklı zamanlarında havanın sıcaklığını kontrol ederek bir takvime ya da bir grafik formatına
kaydedebilir.
• Metalin, ahşabın, yünün sıcaklığını dokunma duyusu ile belirleyerek “buz gibi, ılık, çok sıcak” şeklinde derecesine göre sıralama yapılabilir. Böylelikle çocukların ısı ile ilgili sözcükler kullanmaları sağlanabilir.
