SIYAH ALACA (SA) X GUNEY ANADOLU KIRMIZISI (GAK) G1 ve G2 BUZA~I~~IN KISA ZAMANDA AZ SUTLE
BUYUTULME OLANAKLARI
Ahmet GURBUZ 1 Naci PEKTA~2 Mehmet GUNEYLI 2
OZET: ~all~manln hayvan materyalini Adana Zirai Ara~tlrma Enstitilsilndeki Siyah Alaca X Gilney Sarl KlrmlZ1Sl G1 ve G2 melezi buzagllar te~kil
etmi~tir. Ara~tlrma 1983 ve 1984 ylllarlnda yilriltillmil~tilr. iki yll ilst ilste (1983, 1984), dogan buzagllar cinsiyet ve genotipleri gozonilne allnarak dogum SlraSlna gore gruplara ayrllml~lardlr. Birinci, ikinci ve ilc;ilncil (kontrol grubu) grubdaki buzagllara 49, 56 ve 70 gilnlilk silt ic;me donemi ic;ersinde slraslyla 150, 200 ve 250 kg toplam silt verilmi~tir. Dogum-90. giln araslnda c;e~itli donemlerde buzagllarln canll aglrllklarl, donemler araSl gilnlilk aglrllk
artl~larl, kesif ve kaba yem tilketimleri saptanml~ ve bu ozelliklere genotip, silt ic;me silresi ile cinsiyetin etkisi "En Kilc;ilk Kareler Metodu" kullanarak bulunmu~tur. Gruplar araSl farkllllklarln onem kontrolleri "Varyans Analizi" yardlml ile yapllml~tlr.
Varyans analizine gore genotip gruplar ile cinsiyet gruplar araslndaki farlar yukarda anllan ozellikler baklmlndan bazl donemlerde onemli (P<0.05; P<O.Ol) bulunmu~tur. Silt ic;me silresi gruplarl ise sadece kesif ve kaba yem tilketimi baklmlndan bazl donemlerde onemli (P<0.05)
bulunmu~lardlr.
1. Dr.Tarla Bitkileri Merkez Ara~. Ens. ANKARA
2. Cukurova Tarlmsal Ara$lrma Ens.
ADANA
AUFZUCHTSMOGLICHKEITEN VON SCHWARZBUNTE (Sb) X
SUDANATOLISCHEN
RODVIEH
(GAK)
R
1UND
R
2 KREUZUNGSKALBER IN KURZER ZEIT MIT WENIGEN MILCH ZUSAMMENFASSUNG: Das Tiermaterial dieser Untersuchung bildeten Holstein Friesian X Gliney Anadolu KlrmlZ1Sl R1 und R2 Kreuzungskalber des landwirtschaftlichen Forschungsinstitutes Adana. Die Untersuchung wurde wahrend der Jahre 1983 und1984 durchgeflihrt. Die Kalber wurden in zwei Versuchsgruppen mit 150 kg Milch (I) und 200 kg Milch (II) und in einer Kontrollgruppe mit 250 kg aufgezogen. Die Trankeperioden in den
Versuchsgruppen I und II und in der Kontrollgruppe betrugen 49, 56 und 70 Tage. Die Merkmale Korpergewicht, Tageszunahme, Kraftfutter-und Grundfutteraufwand wurden mit Hilfe der Least-Squares-Methode varianzanalyticsh untersucht, wobei als Einflussfaktoren Genotyp, Geschecth und Aufzuchtintensilat berlicksichtigt wurden.
Die Varianzanalysen zeigen signifikante (P<O.05) bis hochsignifikante (P<O.Ol) Einfllisse von Genotyp und Geschlecht auf einige der Merkmale. Die Aufzuchtintensitat hatte nur bei einigen Altersabschnitten einen signifikanten Einfluss (P<0.05) auf Kraftfutter-und Grundfutteraufnahme.
G±Ri~:
TUrkiye'de buzagllar e;ok gee; ya~larda slit ten e;lkarlldlklarlndan halkln dengeli ve kalteli beslenmesinde onemli bir protein kaynalgl olan sUtlin bUyUk bir klsml zayi olmaktadlr. Nitekim yapl.lan e.ra:?tlrmalardan buzagllarln dlizensiz,
a~~rl ve u~un sUreli dogal ve yapay olarak
emi9 tirilmeleri sonucu, buzagl ba~lna yllllk 150 5.1e 500 kg araslnda bir slit israflnln oldugu tahmin edilmektedir (T6MEK ve G6NtiL, 1976; ARPACIK ve ark., 1977).
Ara!?tlrmalar, buzagl rumenindeki rumen mikroorganizmalarlnln mikrobiyalfonkiyonlarlnln buzagllara verilen glinllik slit miktarlnl azaltarak yerine 8. glinden itibaren verilen ikame kesif yem ile yok erken ba!?ladlglnl, rumenin daha erken bir donemde geli!?tigini, fizyolojik slnlrlamalar iyinde slit yerine kesif yemin ikame edilebileeegini ve klsa slirede buzagllarln slitten ylkarllmaslyla slit israflnln onlenebileeegini gostermektedir (WHITING ve CLARK, 1955; PRESTON, 1956; QUAYLE, 1958; PRESTON ve WILLIS, 1970; KIRCHGESSNER, 1975).
Kesif yemden temin edilen proteinin slitten elde edilen proteinden daha ueuz olmasl ve i!? gueu tasarruf baklmlndan buzagllarln erken donemde slitten ylkarllmasl i!?letme ekonomisine bliylik katkllar saglamaktadlr (COLEOU, 1970; ANONYMOUS, 1976). Yalnlz, az slit ile erken slitten kesme yonteminde kar~lla!?llaeak en onemli sorun, buzaglyl ya!?ma payl ile yeterli dlizeyde eanll aglrllk artl!?lnl temin edebileeek bir !?ekilde kesif yem allmlna all~tlrmaktlr. Bu nedenle, buzagllarln erken donemde yeme all!?tlrllmasl iyin 8. glin iyirilen slit miktarlnl azaltarak en az 650 nisa!?ta birimi ve 130 g sindirilebilir ham protein iyeren kaliteli bazagl ba!?langl y yemini yemeleri ve kesif yem ile kaba yem iyi bir !?ekilde kombine edilerek ilk 6-8 haftallk ya!? doneminde kesif yem tliketiminin on plana allnmasl gerekmetedir (KRUGER ve MEYER, 1968; KIRCHGESSNER, 1975).
Bu yall!?ma, lilkemizde glinden gline giderek yogalan Siyah Alaea X Gliney Anadolu Klrmlzlsl melezlerine, bir olylide de diger melezler ile yerli ve kliltlir lrklarlna l!?lk tutmak amaelyla S.A.X.G.A.K. G1 ve G2 melezi buzagllarda ylirlitlilmli~tlir. Dogumlarlnln 8. glinlinde buzagllara verilen slit 2 kg ile slnlrlandlrlllp buzagllarln erken kesif yeme all~malarl zorlanml~ ve erken rumenlerinin geli!?tirilmesiyle yemden yararlanma
kabiliyetleri hlZlandlrllarak az slitle klSa slirede slitten kesme ve buzagl bliylitme olanaklarl ara~tlrllml~tlr.
MATERYAL ve YONTEM:
Ara~tlrmanln hayvan materyalini, Adana Zirai
Ara~tlrma Enstitlislinde dogan Siyah Alaca X Gliney Anadolu Klrm~zlsl G1 ve G2 buzagll~r
olu~turmu~tur. Ilerki bollimlerde bunlardan sadece G1 ve G2 olarak soz edilecektir.
slit, kull
Yem materyali olarak, kesif yem ve iyi anllml~tlr.
aglz slitli, kaliteli y
tam yagll onca kesi
Buzagllara slit iyme doneminde yedirilen buzagl ba~langly yemi mliessesede hazlrlanml~; slitten kesimden sonra kullanllan buzagl bliylitme yemi ise <;uko Birlik Yem Fabrikaslndan satln allnml~tlr.
Buzagl ba~langly yemi % 19 arpa, % 20 bugday, % 20 yulaf, % 20 mlSlr ve % 20 soya fasulyesi klispesi ile % 0.5 mineral ve % 0.5 vitamin karmaSl iyermektedir.
Buzagl ba~langly yemiyle birlikte Ankara <;aylr-Mer'a ve Zootekni Ara~tlrma Enstitlislinde ham besin maddeleri analizleri yapllan buzagl bliylitme yemi ve yonca kesinin besin maddesi iyerikleri <;izelge l'de verilmi~tir.
~izelge 1. Ara~tlrmada Kullanllan Kesif Yemlerin ve Yonca Keslnin Ham Besin Madde Miktarlarl(%)
Buzagl Ba~. Buzagl Bliylitme Yonca Ham Besin Kesif Yemi Kesif Yemi Kesisi
Kuru Madde 88.14 88.17 87.96 Ham Klil 4.16 4.68 9.71 Org. 83.98 83.49 78.25 Ham Protein 17.62 15.72 17.21 Ham Yag 3.03 3.54 5.86 Ham Sellliloz 7.41 10.03 23.48 N'siz
OZ
Mad. 58.16 55.70 31. 70Dogan buzagllar rastgele gruplara
ayrllml~lardlr. Rastgeleligi saglamak ve her genotip ile cinsiyetten yakla~lk aynl saylda buzaglyl kontrol ve deneme gruplarlna aylrmak iyin ilk dogan erkek ve di~i buzagllar kontrol, ikinci doganlar 1. ara~tlrma ve liylincli doganlar 2. ara~tlrma grubuna allnml~tlr. Dordlincli olarak dogan erkek ve di~i buzagllar kontrol grubuna ayrllmaylp tersten ba~llyarak 2. ara~tlrma grubuna ayrllml~ ve bu uygulama her grubua yeterli saylda
buzagl ayrlllnclya kadar slirdlirlilmli~tlir.
Dogan blitlin buzagllar, ilk li y glin annelerinin yanlnda blrakllml~ ve serbest olarak aglz slitli almalarl saglanml~tlr. Dordlincli glinden itibaren de ferdi bolmelere konulan buzagllara sabah ve ak~am e~it bollinmek suretiyle 4. ve 5. glinlerde glinde toplam 4 er kg, 6. ve 7. glinlerde
ise 5 er kg slit verilmi~tir. Slit saglllr sagllmaz buzagllara verilmi~ ve slitlin 35°C altlna
dli~memesine gayret edilmi~tir. Annelerin yanlnda tutulan buzagllarln ilk li y glinllik slirede toplam 8 kg aglz slitli iytikleri kabul edilerek ilk haftada buzagllarln toplam 26 kg slit iytikleri hesaplanml~tlr.
veri1en slit i9me p1anlna uyu1arak 1. gruba 42 glinde 124 kg; 2. gruba da 49 gtinde 174
kg yagll
slit i9irildikten sonra buzaijllar slittenkesi1mi~lerdir. Kontrol grubu olarak dli~linulen
gruba ise1 63 glinde 224 kg yaij1l slit i9iri1mi~ ve
hayvanlar 70 glinllik ya~ta slitten kesilmi~lerdir.
C;:izelge :2. Ara9t~rma Gruplar~ ve Kontrol Grubu i~in DUzenlenen SUt i9irme Plan~ (8. gUne kadar her grup 26 kg sUt i9mi!?tir).
1.Ara:;;tl.rma Gr. 2.Arast~rma Gr. Kontrol
Ya!? GUnlUk Ya!? GUnlUk Yat;; GUnlUk
(Gun) SUt (GUn) SUt GUn) Slit
(kg) (kg) (kg)
8. GUn 2.0 8. GUn 2.0 8. -14. GUn 5.0
9.-10. 3.0 9.-10. 3.0 15-28. II 4.5
"
11. -14. 3.5 11.-14. 4.5 29.-42. II 4.0"
II II 15.-21. 4.0 15.-21. 5.0 43.-49. 3.5 II I! 22.-28. 3.5 22.-28. 4.5 50.-56. 3.0 29.-35. 3.0 29.-35. 4.0 57.-60. II 2.5"
36.-42."
2.5 36.-43. 3.5 61.-63."
2.0 43.-47. " 2.0 44.-51. 3.0 64.-66. II 1.5 48.-49."
1.0 52.-56. 1.0 67.-70."
1.0'rOPLAN 124 kg TOPLAM : 174 kg TOPLAM 224 kg
Sekizinci glinden itibaren buzaijllara buzagl
ba~lang19 yemi, yonca kesi ve su verilmeye
Da~lanml~t).r.
Ara~tlrma grubundaki buzaijl1arl kesif yem tliketimine zorlamak i9in glin1lik slit miktarl 8. gUn 2 kg'a dli~lirli1mli9tlir. Dokuzuncu glinden itibaren glinllik sOt miktarl azar azar artlrllml~ VE~ 22. gtinden itibarende tekrar yava~ yava~
azaltllrril~tlr.
t~k 10-12 haftallk ya~a Kadar buzagllar i9in kesif yamin kaba yeme gore on planda tutulmasl
geregi dikkate allnarak kesif yeme aglrllk verilmi~tir. Ferdi bolmelerde beslenen blitlin buzagllarln 90 glinllik ya~a kadar ye~itli tartl donem ag1rllklarl ve bu donemler araslndaki yem tliketimleri saptanml~tlr. Her tartl yeryodu artan yemler allnml~ yemlikler temizlenmi~tir.
Uzerinde durulan ozelliklere etki eden makro yevre faktorlerinin etki miktarlarlnln hesaplanmaslnda "En Kliylik Kareler Metodu" kUllanllml~tlr (HARVEY 1975). Etki miktarlarl hesaplandlktan sonra bunlarln onem kontrolu "Varyans Analizi" yarlmlyla yapllml~tlr.
BULGULAR ve TARTI~MA
<;e~itli ya~ donemlerindeki canll aglrllklara ait en kUyUk kareler ortalamalarl ile incelenen faktorlerin onemlilik testi sonuylarl <;izelge 3 de verilmi~tir.
<;izelgeden G2 melez buzagllarln G1 melez buzagllardan 4 kg aglr kogduklarl anla~llmaktadlr. G2 melez buzagllar bu UstUnlUklerini blitiin geli~me donemlerinde de sUrdUrUlmU~ler ve deneme sonunda (90. glinde) bu farkl 5.8 kg'a Ylkarml~lardlr. Cinsiyet gruplarl da benzer bir durum gostermi~ler ve erkek buzagllarln dogumda sagladlklarl 5 kg' 11k UstlinlUkleri deneme sonunda 10.4 kg' a ula~ml~tlr.
Genotip gruplarl araslndaki farklar, dogum-28. ve 35. glinlUk ya~lardaki canll aglrllklar ile 21., 49. ve 56. gUnllik ya~lardaki canll aglrllklar iyin onemli (P<0.05 ve P<O.Ol)j 14., 42., 70. ve 90. glinllik ya~lardaki aglrllklar iyin onemsiz bulunurken, cinsiyet gruplarl araslndaki farklar bUtlin ya~larda onemli (P<O.Ol) bulunmu~tur.
Degi
9
ik miktar ve sUre slit igen grpplarln aglrllklarl birbirlerine yok yaklndlr. Bu durumbuzagllarln gruplara uygun bi9imde dagltlldlklarlnln bir delilidir. Degi~ik
ya~lardaki canll aglrllklar dogum aglrllklarlna bir parelellik arzetmi~ ve 49. glinde, 49 glin slit igen grup 53.5 kg, 56 glin slit igen grup 54.7 kg ve 70 glin slit igen grup 53.5 kg'a ula~ml~lardlr.
Bu durum deneme sonunda (90. glin) degi~mi~ ve gruplarln canll
~izelge 3. ~e9itli Ya9 Donernlerindeki Canll Aglrllklarln En KUyUk Kareler Ortalarnalarl(Kg)
Faktor 14. 21. 28. 35. 42. 49. 56. 70. 90. GUn GUn GUn GUn GUn GUn GUn GUn GUn Beklenen
Ort. 33.8 37.0 39.7 42.6 45.9 49.8 53.9 58.9 68.8 88.9
Genotip * ** * * ** **
G1 31.8 35.5 38.1 40.9 44.2 48.1 51.7 55.9 66.7 86.0 G2 35.8 38.5 41.3 44.3 47.6 51. 5 56.1 61.9 70.9 91.8 SUt Iyrne SUresi
49 GUn 33.0 36.7 39.5 42.2 45.6 49.8 53.5 87.0 56 GUn 34.9 37.5 40.3 43.4 46.4 50.3 54.7 59.1 87.4 70 GUn 33.5 36.8 39.3 42.2 45.7 49.3 53.5 58.7 92.3 cins. ** ** ** ** ** ** ** ** ** ** Di 9 i 31.3 34.8 37.2 40.3 43.4 46.9 50.9 54.7 62.0 83.7 Erkek 36.3 39.2 42.2 44.9 48.4 52.7 56.9 63.1 75.6 94.1 *: P<0.05; **: P<O.Ol! aglrllklarl slraslyla 87.0, 87.4 ve 92.3 kg
olmu~tur. Ne varki yapllan varyans analizi sonucunda, degi~ik miktar ve slirede slitle bliylitlilen gruplar In blitlin donernlerde canll aglrllklarl araslnda bir farkllllk bulunmarnl~tlr.
Bu sonu91ar, Tlirkiyede (KAPALP, 1970 a: KOCA ve TEPE, 1977; ARPACIK ve ark., 1977; REZVANDOST, 1983; TUMER, 1983) ve bazl lilkelerde (NOviKOV ve BOFDANOVA, 1966; COLEOU, 1970; PONCE ve ark., 1972) bildirilen literattir bildiri~leriyle uyurn
halindedir. Diger taraftan baZl ara~tlrmacllar
(KAPALP, 1970 b; MATRE ve HAUGLAND, 1973; ERHAN ve ~ENTRORUN, 1978), fazla miktardaki slitle bliylitlilen gruplarda onemli derecede yliksek canll aglllk artl~l kazanlldlglnl ve ilerki ya~larda
fazla slit iyen grubun lehine gorlilen bu canll aglrllk artl~l farklnln kapandlglnl bildirmektedirler.
ye~itli tartl donemleri araslndaki glinllik canll aglrllk artl~larlna ait en kliylik kareler ortalamalarl ile incelenen faktorlerin onemlilik testi sonuylarl yizelge 4 de ozetlenmi~tir. BaZl istisnalar dl~lnda G2 buzagllarln G1 buzagllardan daha yliksek glinllik ortalama canll aglrllk artl~l sagladlklarl ve deneme sonuna dogru listlinlliklerini iyice artlrdlklarl saptanml~tlr.
Erkek buzagllar, 22.-28. glinler araSl peryot
dl~lndaki blitlin tartl donemlerinde di~i
buzagllardan daha yliksek glinllik canll aglllk
artl~l gostermi~tir. Yapllan varyans analizinde, genotip gruplarl araslnda fark yalnlz 43. -49. glinler araSl iyin; cinsiyet gruplarl araslndaki fark da 36.-42. glinler araSl iyin onemli (P<0.05) bulunmu~tur.
Slit iyme slireleri farkll gruplarln deneme
ba~larlnda birbirlerine yakln olan glinllik canll aglrllk artl~larl 43. -49. glinler araslndan i tibaren 70 glin slireyle slit iyen grup lehine
degi~meye ba~laml~tlr. Ancak, gruplar araslnda glinllik ortalama aglrllk artl~l baklmlndan onemli bir fark saptanamaml~tlr. COLEOU (1970), KAPALP (1970 a) ve KOCA ve TEPE (1977) de slit iyme sliresinin glinllik ortalama canll aglrllk artl~l
lizerine onemli bir etkide bulunmadlglnl bildirirlerken, KAPALP (1970 b) ylirlittligli benzer bir yall~mada, yok slit iyen grubun diger gruplara gore 2., 3. ve 6. ayllk ya~ donemlerinde onemli derecede daha yliksek canll aglrllk artl~l
gosterdigini bildirmektedir.
<;:izelge 4. <;:e~itli Ya~ Donemleri Araslndaki Glinllik Ortalama Aglrhk
Artl~lannm En Ku~lik Kareler Ortalamalan, g
ince. Dog-14. 15-21.22-28.29-35.36-42.43-49.50-56.50-90. Doo-90. Fak. Gun Gun Gun Gun Gun Gun Gun Gun Gun Beklencn 205 382 428 476 564 582 684 854 612 Ortalama
Genotip *
G, 214 380 396 486 555 505 607 838 602 G2 196 384 460 466 573 659 761 870 622
Sut i~me Suresi
49 Gun 169 391 421 516 607 534 818 603 56 Gun 205 398 441 420 566 601 623 798 587 70 Gun 241 357 422 492 519 611 745 946 646 Cinsiyct * Difi 188 347 442 453 508 566 620 800 582 Erkck 222 417 414 499 620 598 748 908 642 *: P<0.05
3.Kesif Yem Ttiketimi:
~e~itli ya~ donemlerindeki kesif yem tuketimlerine ait en kuyuk kareler ortalamalarl ile incelenen faktorlerin onemlilik testi sonUylarl ~izelge 5'de verilmi~tir. ~izelgeden de gorulecegi gibi genotip gruplar araslnda kesif yem tuketimi baklmlndan belirgin bir fark gaze yarpmamaktadlr. Ancak, G1 genotip grubu ilk u y donem ile sonuncu donemde, G2 grubu da diger donemlerde daha yi..iksek kesif yem tuketmi~tir&
Buti..in donemlerde erkek buzagllarln biraz daha yuksek gUnli..ik kesif yem ti..ikettilkeri dikkati gekmektedir. Varyans analizi sonuylarlndan kesif yem ttiketimi baklmlndan genotip gruplarl araslnda 57.-70. gUnler; cinsiyet gruplarl araslnda ise 29.-35. ve 57.-70. gunler araslndaki farklar onemli (P<0.05 ve P<O.Ol) bulunmu~tur.
c;izelge 5. c;esitli Donemler Araslndaki Gunliik Ortalama Kesif Yem Tuketimlerinln En Ku"uk Kareler Ortalamalarl, g/gun Inc. Dog.-14.15.-21. 22.-28.29.-35. 36.-42.43.-49. 50.-56. 50.-70. Fakt. Gun Gun Gun Gun Gun Gun Gun Gun Beklenen 50.1 138 188 298 478 688 880 1085 Ortalama
Genotip *
G, 50.4 153 199 295 430 647 799 1305 G2 49.8 123 177 301 526 729 961 865 Sut i"me Suresi * *
49 Gun 50.5 126 192 376 539 831 56 Gun 54.7 146 190 287 412 668 957 70 Gun 45.1 142 182 231 483 565 803 Cinsiyet * ** Disi 49.7 124 175 258 457 655 802 974 Erkek 50.5 152 201 338 499 nl 958 1 196 *: P<0.05;**: P<O.OI
Slit iyme gruplarl kesif yem tliketimi baklmlndan kar~lla~tlrlldlklarlnda klSa slireler iyinde az slit iyenlerin uzun slire iyinde yok slit iyen gruba gore daha fazla kesif yem tlikettikleri gorlilmektedir. Bu beklenen bir durumdur. Zira, bu iki gruba ait buzagllar eksik tlikettilkeri slit nedeniyle dogan besin maddeleri ihtiyaylarlnl kar~llamak lizere daha fazla kesif yem tliketmi~lerdir. Bu durum, 49 glinde slitten kesilen grupta 29. -35. glinler araSl donemden itibaren daha belirginle~irken 56 glin slit iyen grupda 50. 56. glinler araSl geryekle~mi~tir. Farkll zaman ve miktarda slit iyen gruplar araslndaki farklar, 29.-35. ve 43.-49. gUnler araSl donemlerde onemli (P<0.05), diger donemlerde onemsiz bulunmu~tur.
COLEOU (1970), PONCE ve ark. (1972) ve TOMER (1983) taraflndan yapllan yall~malarda da az sUt verilen gruplarln daha yliksek kesif yem tUkettikleri bildirilmektedir. LEAVER ve YARROW (1972) 4 hafta sUre ile degi~ik miktarda iyirilen sUtUn kesif yem tUketimini etkilemedigini vurgularken, JORGENSON ve ark. (1969) 3, 5 ve 7
Slit i<;:me sliresi gruplarlnda, yonca kesi tliketimi baklmlndan kesif yem tliketiminden farkll
bir
durumla kar~lla~llml~tlr. BaZl donemlerde 70 glin slit i<;:in grubun klsa slire slit i<;:en gruplardan daha fazla yonca kesi tlikettigi gOzlenmi~tir. Ama yonca kesi tliketimi baklmlndan gruplar araslndaki farklar sadece 43. -49. glinler araslnda onemli(P<O. 05) bulunmu~tur. Bu ara~tlrmada saptanan bulgular, JONGENSON ve ark. (1969) ile LEAVER ve YARROW (1972) taraf lndan bildirilen sonuylarla uyum i<;:inde bulunmaktadlr. TUMER (1983), 35 glinlUk sUre i<;:inde farkll dlizeyde slit iyen gruplarda slitten kesim ile 6 ayllk donem araslnda toplam ve glinllik kuru ot tUketimlerinin iyirilen sUtle birlikte onemli derecede (P<O. 05) arttlglnl bildirmektedir.
5.Sonuy lar ve Oneriler:
Bu yall~mada; Siyah Alaca X Gliney Anadolu Klrmlzlsl G1 ve G2 buzagllarln 49 ve 56 glinllik slirelerde 150 ve 200 kg'llk bir slitle bliylitlilme imkanlarl ara~tlrllml~tlr. Anllan gruplar ile 70 glinde 250 kg1llk bir slit verilerek bliylitlilen grub araslnda 90. glinllik ya~a kadar <;:e~itli donemlerde canll aglrllk ve glinllik canll aglrllk artl~larl yonlinden onemli bir fark bulunmaml~tlr.
Elde edilen sonu<;:lar, G1 ve G~ melezi buzagllarda 49 glinde 150 kg'llk bir slit l<;:irmenin slitten kesimde herhangi bir soruna yol aymayacaglnl gostermektedir. Az slit ver ilerek erken slitten kesmenin, buzagliarl emzirmek veya buzagliara slit iyirmek iyin harcanan i~ gliclinden tasarruf saglayacagl kesif yemden temin edilen besin maddelerin slite orania daha ucuz oimasl hem glinilik i~leri kolayla~tlrmakda hem de i~letmeye
bliylik ekonomik katkl saglayabilmektedir.
Yaplian bu <;:aIl~ma ve <;:e~itii ara~tlrma
haftallk slirede 72.6, 123.6 ve 174.5 kg slit igen gruplarda klsa slirede igen grubun diger gruplara gore onemli derecede daha yliksek kesif yem tlikettigini bildirmektedirler.
4.Yonca Kesif Ttiketirni:
~e~itli ya~ donernledindeki yonca kesi tliketimlerine ait en kli9lik kareler ortalamalarl ile incelenen faktorlerin onemlilik testi sonu91arl ~izelge 6 da ozetlenmi~tir. ~izelgenin
incelenmesinden de anla~llacagl gibi, 57. -70. glinler araSl donem dl~lnda yonca kesi tliketimi baklrnlndan genotip gruplarl birbirine benzer tliketim gergekle~tirmi~lerdir. Erkek buzagllar genellikle her donemde di~i buzagllardan daha fazla yonca kesi tliketmi~lerdir. Varyans analizi sonu91arlndan yonca kesi tliketimi baklmlndan genotip gruplarl araslnda 57. -70. glinler; cinsiyet gruplarl araslnda ise 15.-21. ve 57.-70. glinler araslndaki farklar onemli (P<0.05) bulunmu~tur.
<;izelge 6. <;esitli Dtincmlcr Arasmdaki GUnliik Ortalama Yonca Kesi TUkctimlcrinin En KU~Uk Karcler Ortalamalan. gjgUn.
Inc. Dog.-14. 15.-21. 22.-28.29.-35.36.-42.43.-49. 50.-56.50.-70. Fakt. Gun Gun Gun Gun Gun Gun Gun Gun Beklenen 24.2 53.6 81.4 107.0 133.2 157.6 162.0 204.0 Ortalama
Genotip *
G, 25.9 55.1 91.7 1083 128.2 157.5 177.0 276.6 GZ 22.5 52.1 70.7 105.7 138.2 157.7 147.0 132.2 Sut I"me Suresi *
49 Gun 25.4 58.1 88.4 116.5 129.2 199.4 56 Gun 23.4 47.5 77.6 106.8 133.9 118.6 157.3 70 Gun 23.8 55.2 78.2 97.7 136.5 154.8 166.7 Cinsiyet * * Disi 26.6 43.6 72.1 104.4 134.5 151.4 141.0 176.1 Erkek 21.8 63.6 90.7 109.6 131.9 163.8 183.0 232.7 *: p<O.OS
ve erken ya~ta stitt en kesilmeleri i9in a~aglda ki
noktalara dikkat edilmesi onerilebilir.
- Kesif yem en az 650-750 ni~asta birimi enerJl,
160-200 g ham protein ve yeterli vitamin-mineral maddesi igermelidir.
- Buzagllarln stitten kesim donemine kadar gtinde en az 500 g kesif yem ttiketimini gergekle~tirme
leri saglanmalldlr.
KAYNAKLAR
ANONYMOUS, 1976. Rearing Dairy Calves and Heifers. Tasmanian Daparment of Agr icul ture. Bull. 49.
ARPACIK, R., H., 'YOSUNKAYA ve M. ERTURAN, 1977.
Farkll Miktarlarda Slit ile Beslenen Karacabey Esmeri Di~i Buzagllarln Bliylime ve F e r t i l i t e e r f o r m a n s l a r l n l n
Kar~lla~tlrllmasl. VI. Bilim Kongresi Vet. ve Hay. Ar~. Grubu Teblig Ozetleri. TUBiTAK Yaylnlarl No: 347 VHAG Seri No: 8.
COLEOU, J. 1970. Slit9li Slirlilerde Di~i Yavrularln Beslenmesi ve bakllmasl, Belli Ba~ll
Egilimler ve Temel Sorunlar (yeviren:K. DOGAN). Ankara Uni. Zir. Fak. Yaylnlarl No:
444 TercUmeler: 6.
ERHAH, A. ve P. V. $ENTORUN, 1978. Degi~ik
Miktarlarda slit i9irilen Buzaijllarln Bliylime Performansl ve Yemi Degerlendirme Glicli ti2erine Ara~tlrmalar. Afyan Zirai Ara~tlrma
ist~syonu Mlidlirlligli.
HARVEY, H. R. 1975. Least Squares Analysis of Data with Unequal Subclass Numbers. Agricultural Research Service. U. S. Departent of Agriculture.
JORGENSON, L. J., N. A., JORGENSON, D. J . , SCHINGOETHE and M. J. OWENS. 1969. Indoor Versus Cutdoor Calf Rearing at Theree Weaning Ages. J. Dairy Sci. Vol. 53, 6 813 816(1970)
KPALP, Y. 1970 a. En Az Stitle Buzagl Btiytitme imkanlarl. Afyon Yem Bitkileri Uretme ve Zootekni Deneme istasyonu. YaYln No: 1.
KPALP, Y. 1970 b. En Az Stitle Buzagl Besleme imkanlarl Uzerinde ikinci Bir <;all!?ma. Afyon Yem Bitkileri Uretme ve Zootekni Deneme istasyonu YaYln No: 2.
KIRCHGESSNER, M. 1975. Tierernahrung. Institut Ftir Tierernahrung Der Technischen Universitat Mtinchen in Freising-Weihenstephan.
KOCA, A. R. ve F. TEPE, 1977. Degi!?ik Miktarlarda Stit iyirilen Buzagllarln Btiytime Performans ve Yem Degerlendirme Gticti Uzerinde Ara!?tlrmalar (1977 Y1Il Son Denem Geli!?me Raporu). Akdeniz BeIge Zirai Ara!?tlrma Enstittisti, Antalya
KRUGER L. und F. MEYER 1968. Aufzucht und Mast Des Dindes. Institut Ftir Tierzucht and Haustiergenetik, Giessen.
LEAVER, J. D. and N. H. ,YARROW, 1972. Rearing of Dairy Cattle. 3. A Note on the Use of Whole Milk for Calves Fed Onve Daily. Animal Production. Vol. 15, 3, 315-318.
MATRE, T. and E. HAUGLAND, 1973. Experiments with Different Duration of Milk Feeding for Boughtin Calves. Nutrition Abst. and Review.
NOVIKOV, E. A. and E. M. BEFDANOVA, 166. The Growth and Early Use of Dairy
Cattle. Anim.
Breed. Abst. 34, 2961.PONCE, E., G. CEDENO,
o.
ACOSTRA and R. K. WAUGH, 1972. Aritificial Rearing of Holstein Calves with Reduced Quantites of Milk. Nutritition Abst. and Reviews. Vol. 45; 9 6769 (1975). PRESTON, T. R. 1956. Dry Feeding of Calves.Agriculture (London). 62-462.
PRESTON, T. R. and M. B. WILLIS, 1970. Intensive Beef Production. Pergamon Press. Oxford. QUAYLE, P. E. 1958. A Study of the Effects of
Dietary Aureamycin and Methods of Weaning in Early Weaned Calves. J. Agric. Svi. 50, 535. REZVANDOST, MB 198]. Dalaman D.U.~. S~g~rc~l~k
~al~~malar~n~n Teknik ve Ekonomik Yonden Analizi (Doktora Tezi) .
TOMEK, O. ve T. GONUL, 1976. Buzag~lar~n Stitle Btiytimeleri (ilk UC; Ayl~k Donemde). Hayvansal uretim dergisi Say~: 5. s. 1-5. izmir.
TUMER, S. 1983. Siyah-Alaca ve Esmer S~g~rlardan Az Stitle Buzag~ Btiytitme ve Erken Dam~zl~kta Kullanma Olanaklar~ (Doktora Tezi) .
WHITING, F. and R. D. CLARK, 1955. Raising Dairy Calves with a Limited Amount of Milk. Can. J. Anim. Sci. ]5; 454.
