Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi
5
Mikrobiyoloji Laboratuvarına Gönderilen Kan Örneklerinde Bir Yıllık Torch
İncelemesi Sonuçlarının Değerlendirilmesi
Results of Screening For Torch of Blood Samples Collected in A Microbiology Laboratory
M. Zahir BAKICI *, Nesrin NEFESOĞLU **, Memnune ERANDAÇ ***
* Doç. Dr. C.Ü. Araştırma ve Uygulama Hastanesi Mikrobiyoloji Laboratuvarı - Sivas
** C.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Öğrencisi - Sivas
*** Yrd. Doç. Dr. C.Ü. Tıp Fak. Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı - Sivas
ÖZET
Cumhuriyet Üniversitesi Hastanesi Rutin Mikrobiyoloji Laboratuvarı’na 1 Ocak-31 Aralık 2000 tarihinde başvuran, TORCH (Toxoplasma gondii, Rubella, Cytomegalovirus ve Herpes simplex) tetkiki yapılması öngörülmüş 780 kadın, 210 çocuk ve 55 bebekten oluşan 1045 olguda TORCH etkenlerine karşı oluşan IgG ve IgM antikorları araştırılmış,780 kadın hastada T.gondii IgG %52.2 IgM %9.9 , Rubella IgG %87.7, IgM %4.0 , CMV IgG %84.7, IgM %9.2 , HSV tip 1 IgG %89.3, IgM %3.2; HSV tip 2 IgG %0.9, IgM %1.5 oranlarında pozitif; 210 çocuk hastada T.gondii IgG %22.6, IgM %8.0 , Rubella IgG %49.7, IgM %4.0; CMV IgG %84.0, IgM %6.8 , HSV tip 1 IgG %44.0, IgM %3.8, HSV tip 2 IgG %2.0, IgM %1.4 oranlarında pozitif ve 55 bebekte ise T.gondii IgG %52.7 , Rubella IgG %87.0, CMV IgG %96.2, IgM %1.9 , HSV tip 1 IgG %77.8, IgM %4.1 , HSV tip 2 IgG %1.9, IgM %2.5 oranlarında pozitif bulunmuştur. Bebeklerde T.gondii IgM ve Rubella IgM pozitifliğine rastlanamamıştır.
Anahtar Kelimeler: Kan örnekleri, TORCH sonuçları
SUMMARY
In this study, blood samples of 1045 cases comprised 780 women, 210 children and 55 babies were investigated for the existence of IgG and IgM antibodies against TORCH agents. In 780 women, the positivity rates of antibodies of IgG and IgM against T. gondii were 52.2 % and 9.9 %, respectively. Those were 87.7 % and 4.0 % against Rubella, 84.7 % and 9.2 % against CMV, 89.3 % and 3.2 against HSV type 1, 0.9 % and 1.5 % against HSV type 2 in women. In children, the positivity rates of IgG and IgM were as follows. 22.6 % and 8.0 % against T.gondii, 49.7 % and 4.0 % against Rubella, 84.0 % and 6.8 % against CMV, 44.0 % and 3.8 % against HSV type 1, 2.0 % and 1.4 % against HSV type 2, respoctively. In the blood samples of 55 babies, the IgG antibody was positivite in the rate of 52.7 % against T. gondii and 87.0 % against Rubella. There were not positivities of IgM against T. gondii and Rubella in the blood samples of babies. Respectively IgG and IgM antibody positivity rates were 96.2 % and 1,9 % for CMV, 77.8 % and 4.1 % for HSV type 1, 1.9 % and 2.5 % for HSV type 2 in this group.
Key words: Blood samples, TORCH
C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 24 (1): 5 – 8, 2002 GİRİŞ
Günümüzde TORCH; intrauterin ya da perinatal olarak kazanılmış infeksiyonları tartışmada kullanılır. Gebelik sırasında annenin geçirdiği infeksiyon etkenlerinden bir çoğu plasentayı geçerek intrauterin veya fetal infeksiyona neden olmaktadır. Plasentayı geçen etkenlerden Toxoplasma gondii, Rubella, Cytomegalovirus (CMV), Herpes simplex virus (HSV) ve sifiliz etkeni Treponema pallidum bakterisi yüksek oranda konjenital infeksiyona neden olurlar. Bu infeksiyonların en belirgin klinik özellikleri düşük, ölü doğum, erken doğum, anomalili doğumlar, sarılık, anemi, mikrosefali-hidrosefali, katarakt, mikroftalmi ve pnömonidir. TORCH enfeksiyonlarının belirgin tanıları,
Bakıcı ve Ark.
6
ya viral izolasyona ya da serolojik testlere dayanır (1-4).
Çalışmamızda kadınlarda, çocuklarda ve bebeklerde meydana gelen infeksiyon olgularında, TORCH etkenlerinin ne oranda sorumlu olabileceği saptanmaya çalışıldı.
GEREÇ VE YÖNTEM
Cumhuriyet Üniversitesi Hastanesi Rutin Mikrobiyoloji Laboratuvarı’na 1 Ocak-31 Aralık 2000 tarihinde, TORCH tetkiki yapılması öngörülerek başvuran 1045 hastanın kan serumlarında TORCH etkenlerine karşı oluşan IgG ve IgM antikorları, mikro ELISA yöntemiyle araştırılmıştır. Çalışmamızda Biokit marka kitler ve Biomaster marka otomatik ELISA cihazı kullanılmıştır.
BULGULAR
Çalışmamızdaki 780 (%74.6) kadın serumunda TORCH bulguları , T.gondii IgG %52.2, IgM %9.9; Rubella IgG %87.7, IgM %4; CMV IgG %84.7, IgM %9.2; HSV tip 1 IgG %89.3, IgM %3.2; HSV tip 2 IgG %0.9, IgM %1.5 oranlarında pozitif bulunmuştur (Tablo I).
Tablo I. Kadın Hasta Gruplarında TORCH Bulguları
Test Negatif (%) Pozitif (%) Toplam
Toxo IgG 354 47,8 386 52,2 740 Toxo IgM 674 90,1 74 9,9 748 Rubella IgG 95 12,3 674 87,7 769 Rubella IgM 744 96,0 31 4,0 775 CMV IgG 119 15,3 656 84,7 775 CMV IgM 663 90,8 67 9,2 730 HSV 1IgG 50 10,7 416 89,3 466 HSV 1IgM 458 96,8 15 3,2 473 HSV 2 IgG 449 99,1 4 0,9 453 HSV 2 IgM 403 98,5 6 1,5 409
Not: Toplam 780 kan örneğinin hepsinde tüm tetkikler aynı
anda istenmemiş olup, ayrı olarak çalışılan her hastanın sonucu değerlendirme kapsamına alınmıştır.
Çalışmamızdaki 210 (%20.2) çocuk serumunda T.gondii IgG %22.6, IgM %8.0; Rubella IgG %49.7, IgM %4.0 ; CMV IgG %84.0, IgM %6.8 ; HSV tip 1 IgG %44.0, IgM %3.8 ; HSV tip 2 IgG %2.0, IgM %1.4 oranlarında pozitif bulunmuştur (Tablo II).
Tablo II. Pediatrik Hastalarda TORCH Bulguları
Test Negatif (%) Pozitif (%) Toplam
Toxo IgG 147 77,4 43 22,6 190 Toxo IgM 184 92,0 16 8,0 200 Rubella IgG 103 50,3 102 49,7 205 Rubella IgM 191 96,0 8 4,0 199 CMV IgG 33 16,0 174 84,0 207 CMV IgM 193 93,2 14 6,8 207 HSV 1IgG 97 56,0 76 44,0 173 HSV 1IgM 175 96,2 7 3,8 182 HSV 2 IgG 169 98,0 4 2,0 173 HSV 2 IgM 144 98,6 2 1,4 146
Not: Toplam 210 kan örneğinin hepsinde tüm tetkikler aynı
anda istenmemiş olup, ayrı olarak çalışılan her hastanın sonucu değerlendirme kapsamına alınmıştır.
Çalışmamızdaki 55 (%5.2) yenidoğan serumunda T.gondii IgG %52.7 ; Rubella IgG %87.0 ; CMV IgG %96.2, IgM %1.9 ; HSV tip 1 IgG %77.8, IgM %4.1 ; HSV tip 2 IgG %1.9, IgM %2.5 oranlarında pozitif bulunmuştur. Yenidoğan serumlarında T.gondii IgM ve Rubella IgM pozitifliğine rastlanmamıştır (Tablo III). Tablo III. Yenidoğanlarda TORCH Bulguları
Test Negatif (%) Pozitif (%) Toplam
Toxo IgG 26 47,3 29 52,7 55 Toxo IgM 53 100,0 - 0,0 53 Rubella IgG 7 13,0 47 87,0 54 Rubella IgM 55 100,0 - 0,0 55 CMV IgG 2 3,8 50 96,2 52 CMV IgM 53 98,1 1 1,9 54 HSV 1IgG 12 22,2 42 77,8 54 HSV 1IgM 47 95,9 2 4,1 49 HSV 2 IgG 53 98,1 1 1,9 54 HSV 2 IgM 39 97,5 1 2,5 40
Not: Toplam 55 kan örneğinin hepsinde tüm tetkikler aynı
anda istenmemiş olup, ayrı olarak çalışılan her hastanın sonucu değerlendirme kapsamına alınmıştır.
Mikrobiyoloji Laboratuvarına Gönderilen Kan Örneklerinde Bir Yıllık Torch İncelemesi Sonuçlarının Değerlendirilmesi
7
TARTIŞMA
Özellikle hamile kadınlarda ve yenidoğanlarda risk oluşturan TORCH infeksiyonları doğum öncesi dönemde ve doğum sırasında hem anneyi, hem de bebeği etkilemektedir. Doğuştan şekil bozuklukları, genetik hastalıklar, tekrarlanan düşükler, kromozom hastalıkları, zihinsel gelişim yavaşlığı, doğuştan olan anomalilik durumu, Down sendromu, sarılık, katarakt gibi TORCH etkenlerine ait klinik bulgular büyük ölçüde tehlike oluşturmaktadır (1).
TORCH etkenlerinin görülme sıklığını belirlemek için çeşitli çalışmalar yapılmıştır.
Akgün ve ark. inceledikleri 5 yıllık serum örneklerinde T.gondii prevalansını EIA yöntemi ile araştırmış ve IgG antikorları yönünden % 32.59 pozitif sonuç elde etmiştir (5). Bizim bulgularımızda ise bu oran IgG antikorları yönünden % 43.8’dir.
Fazlı ve ark. bir yıllık TORCH bulgularında, yenidoğanda T. gondii’ye karşı %28.4, Rubella antijenine karşı %17.4, Cytomegalovirus antijenine karşı %18.2, Herpes simplex antijenine karşı %10.5 pozitif sonuç bulurken (6), bizim çalışmamızda ise yenidoğanlarda antikor oranları (IgG+IgM), T.gondii’ye karşı % 52.7, Rubella antijenine karşı %87.0, Cytomegalovirus antijenine karşı % 98.1, Herpes simplex antijenine karşı HSV 1 % 81.9, HSV 2 % 4.4 olarak bulunmuştur.
Fazlı ve ark. yaptıkları bir yıllık TORCH incelemesinde çocukların %28.8’ inde Toksoplazma, %16.9’unda Rubella, %7.9’unda Cytomegalovirus, %20.8’inde Herpes simplex pozitifliğine rastlarken (6), bizim bulgularımızda ise (IgG+IgM); Toksoplazma %30.6, Rubella %53.7, CMV %90.8, HSV 1 %47.8, HSV 2 %3.4 oranında pozitif bulunmuştur.
Yapılan incelemelerde ortaya çıkan farklı sonuçların, coğrafik farklılıklardan, beslenme alışkanlıklarından, tanı amacıyla uygulanan yöntem farklılıklarından ve kullanılan kitlerden kaynaklandığı düşünülmektedir.
TORCH etkenlerinin prevalansını incelemek amacıyla farklı çalışmalar da yapılmıştır.
Yenidoğanlarda konjenital T.gondii infeksiyonunun görülme sıklığını belirlemek amacıyla Polonya’nın Poznan bölgesinde yapılan bir çalışmada 2 yıl içerisinde toplam 17.653 yenidoğan klinik örneği incelenmiş ve 19
yenidoğanda özgül IgM ve IgA antikorlarına rastlanmıştır (7).
Poyraz ve ark. düşük, ölü doğum ve erken doğum yapmış kadınlarda TORCH etkenlerine karşı oluşan antikorları ELISA yöntemi ile araştırmış ve T.gondii IgG %75.8, IgM %11.6; Rubella IgG %98.3; CMV IgG %96.6; HSV 1 IgG %96.6, IgM %5.8; HSV 2 IgG %92.5, IgM %30 pozitif olarak belirtmişlerdir (8). Bizim çalışmamızda ise kadınlarda TORCH etkenlerine karşı oluşan antikorlar ELISA yöntemiyle araştırılmış, T.gondii IgG %52.2 IgM %9.9 , Rubella IgG %87.7, IgM %4.0 , CMV IgG %84.7, IgM %9.2 , HSV 1 IgG %89.3, IgM %3.2; HSV 2 IgG %0.9, IgM %1.5 oranlarında pozitif bulunmuştur.
Tuncel ve ark. hamile kadınlarda toksoplazma antikorlarının dağılımını ELISA yöntemiyle araştırmış ve T.gondii IgG %41.90, IgM %4.05 olarak saptamışlardır (9). Bizim araştırmamızda ise T.gondii pozitifliği IgG %52.2, IgM % 9.9 oranında pozitif bulunmuştur.
Ustaçelebi ve ark. hamile kadınlardan alınan serum örneklerinde, T.gondii %47.8; Rubella %89.8; CMV %87.5 ve HSV 1 %87.5 pozitif sonuç elde etmişlerdir (10). Bizim çalışmamızda ise, kadınlarda TORCH etkenlerine karşı oluşan antikorlar (IgG+IgM), T.gondii %62.1, Rubella %91.7, CMV %93.9, HSV 1 %92.5 oranında pozitif saptanmıştır.
Şaşmaz ve ark. birden fazla düşük yapan kadınlarda T.gondii infeksiyonunu IgG% 57.7, IgM %2.8 pozitif olarak saptamışlardır (11). Aynı araştırma grubu, hamile kadınlarda T.gondii prevalansını inceledikleri bir başka çalışmada ise IgG %45.3, IgM %1.6 oranında pozitif bulmuşlardır (12). Bizim çalışmamızda ise kadınlarda T.gondii pozitifliği IgG %52.2, IgM %9.9’dur.
Rota ve ark. hamilelerde ELISA yöntemiyle Rubella risk grubunu %80.07 pozitif olarak belirtmişlerdir (13). Bizim çalışmamızda ise kadınlarda Rubella pozitifliği (IgG+IgM) %91.7 olarak bulunmuştur.
Arseven ve ark hamile kadınlarda HSV 1 ve HSV 2 antikorlarının pozitifliğini HSV 1 IgG % 96.96, IgM %8.11; HSV 2 IgG % 42.23, IgM %5.41 olarak belirtmişlerdir (14). Bizim araştırmamızda ise kadınlarda HSV 1 ve HSV 2 pozitifliği HSV 1 IgG % 89.3, IgM %3.2; HSV 2 IgG % 0.9, IgM %1.5’dir.
Görüldüğü gibi TORCH infeksiyonunun kadınlar üzerindeki etkilerini araştırmak amacıyla yapılan
Bakıcı ve Ark.
8
çalışmalar ya hamile kadınlardan ya da düşük, ölü ve erken doğum yapmış kadınlardan oluşmaktadır. Oysaki bizim çalışmamız, düşük, ölü ve erken doğum yapmış kadınlarla hamile kadınların tümünü kapsamaktadır. Bu nedenle bulgular arasında farklılıklar gözlenmektedir.
Sonuç olarak, annedeki ve yeni doğandaki hastalıkların yanısıra TORCH etkenlerinin de neden olduğu diğer infeksiyonlar ve uzun süreli hastalıklar mümkün olduğunca erken teşhisle ve yeterli tedavi uygulamaları ile önlenebilmektedir. Bu nedenle tıbbi açıdan ana hedef; önlemler alınarak ve erken tanı yoluyla sağlık sorunlarını gidermek olmalıdır.
KAYNAKLAR
1- Youmans GP, Paterson PY, Sommers HM. The Biologic
and Clinical Basis of Infectious Disease, s.113-117, 1980 2- Topçu AW, Söyletir G, Doğanay M. İnfeksiyon
Hastalıkları, s. 948-950, 1996
3- Joynson DHM. Congenital Toxoplasmosis and TORCH. Lancet 2:622-624, 1990
4- Wistreich GA, Lechtman MD. Microbiology and Human Disease, s. 739,740 1976
5- Akgün Y, Akşit F, Kaya D, Koçoğlu T, Kiraz N.
1986-1991 yılları arasında incelenen 2792 serum örneğinde IgG ve IgM sınıfı anti- T.gondii antikorlarının dağılımı. Türk Mikrobiyol Cem Derg 22:117-120, 1992
6- Fazlı SA, Kılıç H. E.Ü. Tıp Fak. Mik. Anabilim Dalı bir yıllık TORCHS bulguları. 22. Türk Mikrobiyoloji Kongresi Serbest Bildiriler Kitabı, s.15-20, 1986
7- Malgorzata P, Eskild P, Jerzy S. Journal of Clinical Microbiology, s. 1912-1916 May 2001
8- Poyraz Ö, Özçelik S, Erandaç M, Sümer Z, Saygı G. Düşük, ölü doğum veya erken doğum yapan kadınlarda TORCH etkenlerine karşı oluşturulan antikorların araştırılması. C.Ü. Tıp Fakültesi Dergisi, 17 (2): 82-85, 1995
9- Tuncel E, Tuncel Ş, Çelebi S, Sönmez E. Hamile kadınlarda Toksoplazma Antikorlarının dağılımı. Türk Mikrobiyol Cem Derg. 23: 36-39, 1993
10- Ustaçelebi S, Köksal İ, Cantürk H, Saify JS, Ersöz D, Sellioğlu B. Hamilelikte TORCH etkenlerine karşı antikorların saptanması. Mikrobiyol Bült 20:1-8, 1986 11- Şaşmaz E, Bahar H, Okuyan M. Birden fazla düşük
yapmış kadınlarda T. gondii antikorlarının araştırılması. Türk Parazitol Derg, 14:11-16, 1990
12- Şaşmaz E, Okuyan M, Dirik E. Anne ve göbek kordon kanlarında toksoplasmosis antikorlarının yaygınlığının araştırılması. Türk Parazitol Derg, 14 (3-4): 7-10, 1990 13- Rota S, Yıldız Akgün, Güner H, Toksöz D, Erdem A.
Hamilelerde ELISA yöntemi ile Rubella risk grubunun tesbiti. Türk Mikrobiyol Cem Derg, 18 (3-4): 145-152, 1998
14- Arseven G, Tuncel E, Tuncel Ş, Sönmez E, Gülen AK. Hamile kadınlarda HSV-1 ve HSV-2 antikorlarının dağılımı. Mikrobiyol Bült 26: 359-366, 1992
YAZIŞMA ADRESİ
Doç. Dr. M. Zahir BAKICI
Cumhuriyet Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Mikrobiyoloji Laboratuvarı – Sivas
