Ş
izofrenide Pozitif/Negatif Ayr
ı
m
ı
Üzerine
Erdo
ğ
an ÖZMEN*, Ersan KANTARCI*, O
ğ
uz ARKONAÇ*
ÖZET
Ş
izofrenik bozuklu
ğ
un çok çe
ş
itlili
ğ
i psikiyatride uzun süredir ara
ş
t
ı
rmac
ı
lar
ı
n ilgisini çeken konulardan
bi-risi olmu
ş
tur. Bu nedenle farkl
ı
etyoloji, prognoz ve tedavi yan
ı
tlar
ı
ile birlikte olan durumlar
ı
n
belirlenmesi-ne yöbelirlenmesi-nelik çal
ış
malar gerçekle
ş
tirilmi
ş
tir. Bu ba
ğ
lamda son on y
ı
ld
ı
r belirli klinik özellikler (Özellikle pozitif
ve negatif belirtiler) ve baz
ı
laboratuar ölçümleri (Özellikle ventriküler geni
ş
leme) yard
ı
m
ı
yla bir
ş
izofreni
alt-tiplemesi konusunda bir hayli mesafe al
ı
nm
ış
t
ı
r. Bu yaz
ı
da konunun
ş
imdiki durumu gözden geçirilmi
ş
tir.
Anahtar Kelimeler:
Ş
izofreni, pozitif ve negatif belirtiler
SUMMARY
The heterogeneity of schizophrenic disorder has long puzzled investigators, who have attempted to identify
components with different etiologies, prognoses and treatment responses. In this context, during the past
de-cade, substantial discussion has been devoted to the utility of subtyping schizophrenia by means of clinical
dimensions such as positive vs negative symtoms and laboratory measures such as ventricular enlargement.
The current status of this issue is reviewed.
Key words: Schizophrenia, positive and negative symptoms.
G
İ
R
İŞ
:
Bugün hala tek bir isimle adland
ı
r
ı
lan
ş
izofreni-nin; psikotik belirtiler, nöroleptiklere verilen k
ı
smi
yan
ı
t ve görece kötü bir gidi
ş
gibi baz
ı
ortak
özellik-leri payla
ş
an birbirinden farkl
ı
bir bozukluklar grubu
olabilece
ğ
i bir çok ara
ş
t
ı
rmac
ı
ve klinisyenin
üzerin-de anla
ş
t
ığı
bir görü
ş
tür. Bu nedenle
ş
izofrenide,
farkl
ı
alt tipleri ve süreçleri ayd
ı
nlatmaya yönelik
yo-ğ
un bir çaba harcanmaktad
ı
r. Uzun y
ı
llar boyunca bu
çabalar
ı
n hiç birisi bütünüyle ba
ş
ar
ı
l
ı
olamam
ış
,
an-cak özellikle yöntem ve istatistik hatalar
ı
en aza
in-dirgenmi
ş
, güvenilirlik ve geçerlilikleri kan
ı
tlanm
ış
araçlar
ı
n kullan
ı
ld
ığı
çal
ış
malardan ve BBT ara
ş
t
ı
r-malanndan elde edilen bulgular
ı
n da yard
ı
m
ı
yla
ş
i-zofreninin pozitif ve negatif olmak üzere iki farkl
ı
alt
tipinin oldu
ğ
u yolundaki kan
ı
bir hayli güçlenmi
ş
tir
(18,25,26,27,31).
Kreapelin'in ilk olarak demans prekoksu tan
ı
mla-mas
ı
ndan itibaren
ş
izofrenide pozitif ve negatif
belir-tiler aras
ı
nda bir ayr
ı
m sürekli yap
ı
lagelmi
ş
tir.
ICrae-pelin in çal
ış
mas
ı
nda örtük bir biçimde var olan bu
ayr
ı
m (iradenin zay
ı
flamas
ı
ve ki
ş
ili
ğ
in yozla
ş
mas
ı
,
buna kar
şı
l
ı
k dü
ş
ünce, duygu ve davran
ış
ta çözülme
biçiminde ortaya ç
ı
kan iki farkl
ı
demans prekoks
bo-zuklu
ğ
u), Bleuler'in yaz
ı
lar
ı
nda temel ve yard
ı
mc
ı
belirtiler olarak daha belirgin biçimde yer alm
ış
t
ı
r
(9). Bundan sonra da de
ğ
i
ş
ik yazarlarca benzer bir
aynm yap
ı
lm
ış
ancak ilk kez Crow ve ark. bu ayr
ı
-m
ı
bir
ş
izofreni tipolojisi yaratmak üzere fiilen
kul-lan
ı
labilece
ğ
ini ve bunun patofizyoloji ve etyoloji
ça-l
ış
malar
ı
nda hayli yararl
ı
olaca
ğı
n
ı
ileri sürmü
ş
lerdir.
Ayn
ı
yazarlarca
ş
izofreni tipi ve tipli olarak ikiye
ay-nlm
ış
t
ı
n Tip I
ş
izofreni; akut ba
ş
lang
ı
ç, genellikle
normal entellektüel i
ş
levler, normal beyin yap
ı
s
ı
,
an-tipsikotik ilaçlara iyi yan
ı
t, muhtemelen artm
ış
D2
dopaminerjik etkinlik, pozitif belirtilerin belirgin
olu-ş
u ve negatif belirtilerin yoklu
ğ
u ile karakterize iken,
Tip II
ş
izofreni; belirgin olarak negatif belirtiler,
BBT de saptanan yap
ı
sal beyin anormallikleri (geni
ş
-lemi
ş
serebral ventriküller), sinsi ba
ş
lang
ı
ç,
entellek-tüel yozla
ş
ma, antipsikotik ilaçlara kötü yan
ı
t
özel-likleri göstermektedir. (bkz. Tablo 1). (15,16). Daha
sonra baz
ı
gözden geçirmelerle yine Crow ve ark.
ta-raf
ı
ndan yap
ı
lan de
ğ
i
ş
iklikler söz konusu iki
sendro-mun kavramsal içeriklerinde esasl
ı
dönü
ş
ümlere yol
açmam
ış
t
ı
r. (bkz. Tablo 2 ve 3) (17,18)
(*) : Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi 2. Psikiyatri Birimi
Sizofrenide Pozitif/negatif Ayr ımı üzerine Özmen, Kantarcı, Arkonaç
Tablo 1 Tablo 3
Tip I Tip II Tip I Karalcteristik Belirtiler Varsanı, hezeyan düşünce bozukluğu (pozitif belirtiler) Affektif düzleşme konuşma yoksul-luğu dürtü (negatif belirti-ler) Belirtiler Pozitif Nöroleptiklere Yanıt İyi En yaygın olarak görülen hastalık tipi
Akut şizofreni Kronik şizofreni, "defekt" durumu Entellektüel bozulma Yok Diskinezi Yok Nöroleptiklere yanıt İyi Kötü Altta yatan patolojik değişiklikler 1) D2 reseptörlerinde artma 2) ? Amigdalada VİP artışı
Gidiş Reversibl irreversibl ? Entellektüel
bozulma
Yok Bazen var Olası patolojik
süreç
Artmış dopamin re-septörleri
Hücre kaybı ve beyinde yapısal değişiklikler Tip II Negatif (özellikle konuşma yoksulluğu) Kötü Bazen var Bazen var Temporal lobda hücre kaybı (hipo-kampusta soma-tostatin ve kolesis-tokinin hücrelerin-de ve parahipo-kampal girustaki hücrelerde (Crow 1980) Olası nöroendok- ? Azalmış gonadotro- Apomorfine kör-
rin karşı pin yanıtı leşmiş GH yanıtı
(Crow 1987)
Tablo 2
DE
Ğ
ERLEND
İ
RME
1982'de Andreasen (2) ve Andreasen ile Olsen
(3) yay
ı
nlad
ı
ldan makalelerde, negatif ve pozitif
ay-nm
ı
na ili
ş
kin daha ileri aç
ı
hmlara olanak verecek bir
ölçütler dizgesi önermi
ş
lerdir. Hemen ard
ı
ndan da
1983'de Andreasen taraf
ı
ndan negatif belirtileri
de-ğ
erlendirme ölçe
ğ
i (SANS) ve 1984 'de de pozitif
belirtileri de
ğ
erlendirme ölçe
ğ
i (SAPS) geli
ş
tirilmi
ş
-tir (5,6).
SAPS ta; varsan
ı
lar, hezeyanlar, pozitif formal
dü
ş
ünce bozuklu
ğ
u ve tekrarlayan garip ya da
dezor-ganize davran
ış
olmak üzere dört ana grup tan
ı
mla-m
ış
ken; SANS ta; affektif düzle
ş
me, dü
ş
ünce
yok-sullu
ğ
u (alogia), anhedonia-asosyallik
apati-istek-sizlik (avolition) ve dikkat bozuklu
ğ
u olmak üzere
be
ş
ana grup tan
ı
mlanm
ış
t
ı
r. Andreasen ve arkada
ş
-lar
ı
na göre; pozitif
ş
izofreniye SAPS'daki gruplardan
en az herhangi ikisinin belirgin varl
ığı
ve SAPS
'da-ki gruplardan hiçbirisinin belirgin olarak
varolma-mas
ı
tan
ı
mlamaktad
ı
r. Pozitif ve negatif
ş
izofreni
öl-çütlerini kar
şı
lamayan veya her ikisinin ölçütlerini
de kar
şı
layan hastalar kar
ışı
k (mixed)
ş
izofreni
ola-rak adland
ı
nlmaktad
ı
r (8).
Di
ğ
er yandan,
Ş
izofrenide pozitif/negatif ayr
ı
-m
ı
na ilgi artt
ı
kça aynm
ı
n klinik geçerlili
ğ
ine
ili
ş
kin
tart
ış
malar da ço
ğ
almaya ve konuyu de
ğ
i
ş
ik boyutla-
Tip I Tip II Karakteristik Hezeyan varsanı Affektif düzleşme Belirtiler (pozitif belirti) konuşma yoksul-
luğu (negatif be-lirtiler) Nöroleptiklere
İ
yi
Kötü yanıtGidiş Potansiyel olarak İrreversibl ? Reversibl
Entellektüel Yok Bazen var bozulma
Anormal istemdışı Yok Bazen var hareketler
Olası patolojik Artmış D2 Dopamin Temporal lob ya- süreç reseptörleri pdarmda
(hipo-kampus, amigda-la, parahipokam-pal girus) hücre kaybı
(Crow 1985)
Sizofrenide Pozitiflnegatif Ayr ımı Üzerine Özmen, Kantarcı, Arkonaç
nyla gündeme getirmeye ba
ş
lam
ış
t
ı
r. Ço
ğ
u
ş
izofre-nik hastada her iki belirti grubunun ayn
ı
anda
bulun-mas
ı
, bunlar
ı
n birbirinden ba
ğı
ms
ı
z olarak varolu
ş
u-nu sorgulayan çal
ış
malara kaynakl
ı
k etmi
ş
tir (35,41).
Örne
ğ
in; Andreasen ve ark'n
ı
n (8) bir üçüncü
katego-ri olarak kar
ışı
k (mixed)
ş
izofreniyi önermelerine
benzer biçimde, pozitif/negatif ayr
ı
m
ı
n
ı
n a
şı
r
ı
basit-le
ş
tirme olaca
ğı
ve
ş
izofreni belirtilerinin daha dogru
bir biçimde pozitif, negatif ve dezorganize tip olarak
üç farkl
ı
sendrom halinde ayr
ı
lmas
ı
n
ı
n daha uygun
dü
ş
ece
ğ
i ileri sürülmü
ş
tür (28,32).
Negatif belirtilerin de
ğ
erlendirilmesi ve
derece-lendirilmesi konusunda da yo
ğ
un bir çaba
harcan-maktad
ı
r. Baz
ı
yazarlar; birincil ve sürekli negatif
belirtilerle ba
ş
ka etmenlere ikincil olarak geli
ş
en
ne-gatif belirtiler aras
ı
nda bir ayr
ı
m yaparak; birincil ve
sürekli olanlar
ı
defisit belirtiler olarak adland
ı
rmay
ı
önermektedirler. Ayn
ı
yazarlar
ş
izofrenin sözkonusu
defisit ve defisit olmayan biçimlerinin ay
ı
rdedilmesi
amac
ı
yla bir ölçütler dizgeside geli
ş
tirmi
ş
lerdir.
Bu-na göre defisit sendromlu
ş
izofreni ölçütleri;
1) DSM-III
ş
izofreni ölçütlerini doldurmak
2) A
ş
a
ğı
daki negatif belirtilerden en az ikisinin
bu-lunmas
ı
a) K
ı
s
ı
tl
ı
duygulan
ı
m
b) Azalm
ış
emosyonel kapasite
c) Merakta azalma ve ilgi kayb
ı
ile giden konu
ş
ma yoksullu
ğ
u
d) Amaçl
ı
l
ı
kta azalma
e) Toplumsal istekte azalma
3) Negatif belirtileri a
ş
a
ğı
dakilerden hiçbirisi
bütü-nüyle aç
ı
klamamaktad
ı
r
a) Depresyon ve anksiyete
b) Ilaç etkisi
c) Çevresel yoksunluk
4) Ad
ı
geçen negatif belirtilerin iki veya daha fazlas
ı
-n
ı
n de
ğ
i
ş
ik bile
ş
imleri önceki 12 ay boyunca bulunur
ve bu belirtiler klinik stabilite dönemleri esnas
ı
nda
da, psikotik alevlenmelerin iyile
ş
mesi esnas
ı
nda da
daima vard
ı
r. Bu belirtiler geçici akut psikotik da
ğı
l-ma dönemlerinde tespit edilemeyebilinir.
Buna göre sadece 1. ölçütü dolduran hastalar
ne-gatif belirtisiz
ş
izofreni; 1,2 ve olas
ı
l
ı
kla 4. ölçütü
dolduranlar ancak 3. ölçütü doldurmayanlar ikincil
negatif belirtili
ş
izofreni olarak tan
ı
mlanmaktad
ı
r.
Ölçütlerin tamam
ı
n
ı
dolduran hastalar ise defisit
sendromlu
ş
izofrenik olarak de
ğ
erlendirilmektedir
(13).
Negatif belirtilerin ölçümünde kullan
ı
lan
ölçek-lerin de
ğ
erlendirildi
ğ
i makalelerde; uygun olmayan
duygulan
ı
m ve dikkat bozuklu
ğ
unun negatif belirti
olarak dü
ş
ünülmemesi gerekti
ğ
i, konu
ş
ma
yoksullu-ğ
u ve anhedoninin birle
ş
ik ve kesin bir tan
ı
mdan
yoksun oldu
ğ
u, bu nedenle depresyon ve akinezi ile
kan
ş
abilece
ğ
i uyar
ı
lar
ı
yap
ı
lmaktad
ı
r (20,23).
PATAF
İ
ZYOLOJ
İ
ve
KL
İ
N
İ
K ÖZELL
İ
KLER
Yap
ı
lan çal
ış
malarda, pozitif belirtilerin herhangi
bir yap
ı
sal beyin bozuklu
ğ
u ile ilgili olmad
ığı
ve bu
hastalar
ı
n bili
ş
sel i
ş
levlerinin normal oldu
ğ
u
vurgu-lanm
ış
t
ı
r (4,7,15). Ancak son zamanlarda, pozitif
be-lirtilerle sol silvian fissür geni
ş
lemesi aras
ı
nda güçlü
bir paralellik oldu
ğ
unu ileri süren (30) ve pozitif
be-lirtileri temporal lob anormalliklerine ba
ğ
layan çal
ış
-malar
ı
n (40) art
ışı
da dikkat çekmektedir. Di
ğ
er
ta-raftan, önceleri basit bir biçimde (Crow'un önerdi
ğ
i
haliyle) Tip 1 (pozitif)
ş
izofrenideki patolojik süreç
genel anlamda artm
ış
dopamin reseptörleri olarak
ka-bul edilmi
ş
ken, bugün pozitif tip için daha özgül
ola-rak D2 reseptörlerindeki/etkinli
ğ
indeki art
ış
saptana-bilmi
ş
tir (18).
As
ı
l olarak ventriküler geni
ş
leme (daha çok
late-ral ve III. ventriküller), artm
ış
ventrikül beyin oran
ı
ve daha az oranda da yüzeysel sulkus geni
ş
lemesi
(bazen de kortikal atrofi olarak isimlendirilmektedir)
biçiminde ortaya ç
ı
kan yap
ı
sal beyin bozuklu
ğ
unun
belirgin negatif belirtileri olan hastalarda daha s
ı
k
olarak görüldü
ğ
ü, keza bili
ş
sel i
ş
lev bozukluklar
ı
n
ı
n
da bu hastalarda daha s
ı
k oldu
ğ
u vurgulanm
ış
t
ı
r
(15,36,39).
Ancak son zamanlarda ad
ı
geçen yap
ı
sal beyin
bozuklu
ğ
u ile (artm
ış
ventrikül-beyin oran
ı
) negatif
belirtiler aras
ı
nda, pozitif belirtilerle oldu
ğ
undan
da-ha önemli bir paralellik olmad
ığı
n
ı
gösteren çal
ış
-malara da rastlanmaktad
ı
r (8). Negatif
ş
izofrenide
de; yukar
ı
da an
ı
lan yap
ı
sal de
ğ
i
ş
iklik bulgular
ı
yla
yetinilmeyerek yap
ı
lan ara
ş
t
ı
rmalarda; temporal
lob-daki parahipokampal girus ve hipokampustaki
kole-sistokinin ve somatostatin hücrelerinin kayb
ı
ndan
(18) dopaminerjik düzeneklerdeki etkinlik azalmas
ı
(38) ve artm
ış
MAO etkinli
ğ
in (29) kadar bir dizi
bulgu saptanm
ış
t
ı
r.
Yap
ı
lan bir dizi çal
ış
mada; pozitif belirtili
hasta-larla kar
şı
la
ş
t
ı
r
ı
ld
ı
klar
ı
nda negatif belirtili hastalar
ı
n
e
ğ
itim düzeylerinin dü
ş
ük oldu
ğ
u ve ba
ş
ar
ı
s
ı
z bir
ça-l
ış
ma/i
ş
deneyimine sahip olduklar
ı
, hastal
ı
k-öncesi
uyumlann
ı
n daha kötü oldu
ğ
u ve prognozlarm
ı
n iyi
olmad
ığı
vurgulanm
ış
t
ı
r (33,34).
Konuyla ilgili olarak yay
ı
nlanan bir makalede,
ş
izofreninin erken ya
ş
ta ba
ş
lamas
ı
n
ı
n ileride negatif
belirtilerin ortaya ç
ı
kmas
ı
n
ı
n kuvvetli bir delili
oldu-ğ
u savlanm
ış
t
ı
r (19).
Ş
izofreninin defisit sendromunun klinik
izdü-ş
ümlerinin ara
ş
t
ı
nld
ığı
bir çal
ış
mada; defisit
hastala-r
ı
n daha kötü hastal
ı
k-öncesi uyum ve daha çok
nö-rolojik i
ş
aretle karakterize olduklar
ı
gösterilmi
ş
tir
(11). Negatif belirtilerin belirgin bir entellektüel
bo-zulma ve davran
ış
yozla
ş
mas
ı
ile birlikte
gitmesin-den hareketle bütün bu özelliklerin topluca bir defekt
durumuna (defect state) gönderimde bulundu
ğ
u da
ileri sürülmektedir (18)
Negatif ve pozitif belirtilerle
ş
izofrenlerin konu
ş
-
Sizofrenide Pozitif' negatif Ayr ımı Üzerine Özmen, Kantarcı, Arkonaç
ma (speech) ve dilsel (linguistic) özellikleri aras
ı
nda-ki ili
ş
kilerde de ara
ş
t
ı
r
ı
lm
ış
ve yay
ı
nlanan bir
maka-lede; sözdizimsel (syntactic) yetkinlikteki
yetersizli-ğ
in negatif belirtilerle birlikteli
ğ
inin daha yüksek
oranda oldu
ğ
u gösterilmi
ş
tir (37)
Yap
ı
lan bir ba
ş
ka ara
ş
t
ı
rmada ise; konu
ş
ma
es-nasmda anlat
ı
lan konunun düzenleni
ş
i ve konuya
ha-kimiyet bak
ı
m
ı
ndan (theamatic organisation of
spe-ech) negatif ve pozitif belirtili
ş
izofrenikler aras
ı
nda
anlaml
ı
bir fark bulunamam
ış
, ancak hem pozitif
be-lirti kabul edilen konu
ş
ma bozuldu
ğ
u (ça
ğ
r
ışı
mlarda
gev
ş
eklik), hem de negatif belirti kabul edilen konu
ş
-ma bozuklu
ğ
unun (konu
ş
ma yoksullu
ğ
u) ç
ı
karsama-da bulunma yetene
ğ
indeki (inferential thinking) bir
azalma ile birlikte oldu
ğ
u gösterilmi
ş
tir (1).
TEDAV
İ
Pozitif belirtilerin; artm
ış
merkezi dopaminerjik
etkinlik ile birlikte görülmesi bulgusuyla uyarl
ı
bir
biçimde nöroleptiklere yan
ı
t
ı
n
ı
n da görece daha iyi
oldu
ğ
u ileri sürülmü
ş
tür (7).
Ancak negatif belirtilerin de nöroleptik
tedavi-siyle belirgin biçimde azalabildi
ğ
i ve nöroleptik
teda-visiyle tedavinin sonland
ı
r
ı
lmas
ı
esnas
ı
nda gözlenen
yat
ış
ma ve alevlenmelerin hem pozitif hem de
nega-tif belirtiler aç
ı
s
ı
ndan benzer kal
ı
plar içinde ortaya
ç
ı
kt
ığı
, bu anlamda bir süreklilik oldu
ğ
u
belirtilmek-tedir (10,12,22). Yine de negatif belirtilerin
tedavisi-nin hala ciddi bir sorun olu
ş
turdu
ğ
u ve kimi hallerde
de
ğ
i
ş
ik farmakolojik ajanlar
ı
n (L-dopa, amfetamin,
propranolol gibi) denenmesinin yararl
ı
olabilece
ğ
i
belirtilmektedir (14,21,24).
SONUÇ
Ş
izofrenik bozuklu
ğ
un çok-çe
ş
itlili
ğ
ini ayd
ı
nlat-maya yönelik olarak hem nörobiyolojik hem de
feno-menolojik düzeyde yürütülen çal
ış
malarda kullan
ı
lan
görece kaba ölçüm ve teknikler kal
ı
c
ı
sonuçlar
ver-mekten henüz uzakt
ı
r. Giderek daha da geli
ş
en
yön-temlerle beyindeki temel düzeneklere ili
ş
kin bilgimiz
artt
ı
kça
ş
izofreninin alt tiplerini belirleyebilme
ola-naklar
ı
m
ı
z da artacakt
ı
r.
İ
ncelikli nörobiyolojik
öl-çümler yan
ı
nda özenli klinik tan
ı
mlamalar, dikkatli
hasta seçimi ve uzun-erimli yakla
şı
mlar bu süreci bir
hayli k
ı
saltacakt
ı
r.
KAYNAKLAR
1-Allen HA. : Positive and negative symptoms and the thekatic or-ganisation of schizophrenic speech. Br j Psychiatry 144: 611-617,
1984.
2- Andreasen NC.: Negative symptoms in schizophrenia. Arch Gen Psychiatry 39: 784-788, 1982.
3- Andreasen NC., Olsen S.: Negative and positive schizophrenia. Arch Gen Psychiatry 39: 789-794,1982.
4- Andreasen NC., Olsen SA., Dennert JW., Smith MR.: Ventricu-lar enVentricu-largment in schizophrenia: Relationship to positive and ne-gative symptoms. Anı J Psychiatry 139: 297-302,1982.
5- Andreasen NC.: The scale for the assessment of negative
symptoms (SANS). Iowa City, Universty of Iowa,1983.
6- Andreasen NC.: The scale for the assessment of positive symptoms (SAPS). Iowa City, Universty of lowa,1984.
7- Andreasen NC.: Positive and negative schizophrenia: A critical evaluation. Schizophrenia Bulletin 11: 380-389, 1985.
8- Andreasen NC., Flaum M., Swayze VW.: Positive and negative symptoms in schizophrenia. A ciritical reappraisal Arch Gen Psychiatry 47: 615-621, 1990.
9- Bleuler E.: Dementia praecox or the group of schizophrenias. Intarnational Universities Press, New York, fourth edition, 1958. 10-Breier A., Wolkowitz OM., Doran A, et al.: Neuroleptic res-ponsivity of negative and positive symptoms in schizophrenia. Am J Psychiatry 144: 1549-1555,1987.
11-Buchanan RW., Kirlepatric. B., Heinrichs DW., Carpenter Wt.: Clinical correlates of the deficit syndrome of schizophrenia. Am J Psychiatry 147: 290-294, 1990.
12- Carpenter WT., Heinrichs DW., Alphs LD: Treatment of ne-gative symstoms. Schizoprenia Bulletin 11: 440-452, 1985. 13- Carpenter WT., Heinrichs DW., Wagman AMI: Deficit and nondeficit forms of schizophrenia: The concept. Am J Psychiatry
145: 578-583, 1988.
14-Cesarec Z., Nyman AK: Differential response to amphetamine in schizophrenia. Acta Psychiatr Scand 71: 523-528, 1985.
15- Crow TJ: Molecular pathology of schizophrenia: More than one disease process? Br Med J 280: 66-68, 1980.
16- Crow TJ., Frith CD., Johnstone EC et al: Schizophrenia and cerebral atrophy. Lancet 2: 1129-1130, 1980.
17- Crow TJ: The one sydrome concept: Origins and current sta-tus. Schizophrenia Bulletin 11: 471-485, 1985.
18-Crow TJ: Two sydromes of schizophrenia as one of the conti-nuum of psychosis: A concept of the nature of the pathogen and its genomic locus. In: Handbook of schizophrenia. vol 2 (eds. FA Henn, LE Delisi), Elsevier science publishers. 1987, p: 17-49. 19-Crow TJ.: A current view of the type II sydrome: Age of onset, intelectual impaimıent, and the meaning of structural changes in the brain. British Journal of Psychiatry 155. (suppl.7), 15-20, 1989.
20-De Leon J., Wilson WH., Simpson GM.: Measurement of ne-gative symstoms in schizophrenia. Psychiatric Developments 3: 211-234,1989
21-Eccleston D., Fairbain AF., Hassnyeh F. et al.: The effect of propranalol and thioridazine on positive and negative symptoms of schizophrania. British Joumal of Psychiatry 147: 623-630, 1985 22- Goldberg SC.: Negative and deficit symptoms in schizophre-nia do respond to neuroleptics. Schizophreschizophre-nia Bulletin 11: 453- 456, 1985.
23- Johnstone EC.: The assessment of negative and positive featu-res in schizophrenia. British Joumal of Psychiatry 155; (suppl. 7), 41-44,1989.
24- Kane JM., Mayerhoff D.: Do negative symptoms respond to phamıacological treatment? British Journal of Psychiatry 155; (suppl. 7), 115-118, 1989.
25- Kay SR., Opler SA., Lindenmayer J-P.: Reliability and vali-dity of the positive and negative sydrome scale for schizophrenics. Psychiatry Research 23: 99-110, 1989.
26- Kay SR., Opler SA., Lindenmayer J-P.: The positive and ne-gative syndrome scale (PANSS): Rationale and standardisation. British Joumal of Psychiatry 155. (suppl. 7) 59-65, 1989. 27- Kulhara P., Kota SK., Joseph S.: Positive and negative subt-ypes of schizophrenia. A study from India. Acta Psychiatr Scand 74: 353-359, 1986.
28- Liddle Pf.: The symptoms of chronic schizophrenia: A ree-xammination of the positive-nagative dichotomy. British Joumal of Psychiatry 151: 145-151, 1987.
29- Levine RJ., Meltzer HY.: Negative symptoms and platelet mo-noamine oxidase activity in male schizophrenics. Psychiatry Rese-arch 12: 99-109, 1984.
30- Mc Carley RW., Faux SF., Shenton M. et al.: CT anomıalities in schizophrenia. Arch Gen Psychiatry 46: 698-708, 1989.
Sizofrenide Pozitifınegatif Ayrımı Üzerine Özmen, Kantarcı, Arkonaç
31- Morrison RL., Bellack AS., Wixted JT., Mueser KT.: Positive and negative symptoms in schizophrenia: A cluster-Analytic Appro-ach. The Journal of Nervous and Mental Disease 178: 377-384,
1990.
32- Mortimer AM., Lund CE., McKenna PJ.: The positive: negative dichotomy in schizophrenia. The British Journal of Psychiatıy 157: 41-49, 1990.
33- Pearlson GD., Garbacz DJ., Breakey WR. et al.: Lateral ventri-cular enlargement associated with persistent unemployment and ne-gative symptoms in both schizophrenia and bipolar disorder. Psychi-atry Research 12: 1-8, 1984.
34- Pogue-Geile MF., Harrow M.: Negative and positive symptoms in schizophrenia and deppression: A follow up. Schizophrenia Bul-letin 10: 371-387, 1984.
35- Sommers AA.: "Negative symptoms":Conceptual and methodo-logical problems. Schophrenia Bulletin 11: 364-379, 1985. 36- The Scottish Schizophrenia Research Group, Macdonal HL., Best JJK.: The Scottish first episode schizophrenia study. British Jo-
umal of Psychiatry 154: 492-498, 1989.
37- Thomas P., King K., Fraser WI.: Positive and negative symptoms of schizophrenia and linguistic performance. Acta Psychiatry Scand 76: 144-151, 1987.
38- Van Kammen DP., Van Kammen WB., Malın LS, et al : Dopa-mine metabolism in the cerebrospinal fluid of drug-free schizophre-nic patients with and without cortical atrophy. Arch Gen Psychiatry 43: 978-983, 1986.
39- Waddington JL., Youssef HA., Dolphin C., Kinsella A.: Cogni-tive dysfunction, negaCogni-tive symptoms and tardive dyskinesia in schi-zophrenia. Arch Gen Psychiatıy 44: 907-912, 1987.
40- Zec RF., Weinberger DR.: Brain areas implicated in schizophre-nia: A selective overview. In: Handbook of schizophrenia. (eds): HA Nasrallah, DR Weinberger, volume 1, Elscvier Science Publis-her 1986 Amsterdam. p: 175-206
41- Zublin J: Negative symptoms: Are the indigenous to schizophre-nia? Schizophrenia Bulletin 11: 461-470, 1985.
