TT, «T
Necatigil için
OKTAY AKBAL
«Ne hoyrat kullanmışlar Sevincin sesi çıkmıyor»
N
ecatigil b u d u r işte. Bence b u d u r. Sizi b ilmem. Ş airleri kendim ize göre anlarız, t a nırız. G ünüm üze göre h a ttâ . M utluysak öyle, m utsuzsak b aşk a tü rlü . Sevinci, m u tlu lu ğ u az görüyorsak, az rastlıy o rsak y o lu m uzda böyle güzel, yüce d u y g u la ra ; hep bu h o y ratlık tan . Yaşam h o y ratlık la, k a b a lık la d o . lu. Hiç istem eden y a p ılır çoğu kez h o y ratlık .. K endim ize k arşı, birb irim ize k arşı... Sevinç susar, m u tlu lu k çeker gider. B ir ş a ir çıkar, b ir N ecatigil o h o y ra t d av ran ışla rın , sözlerin k ırıp döktüğü, ezdiği güzellikleri y a şa tır şii rin d e...Çoklarından düşüyor da bunca Görmüyor geçip dönenler Eğilip alıyorum
Solgun bir gül oluyor dokununca
V erir bize b u solgun gülü, ö lü m sü z d ü r o g ül. Sîzdendir, h a ttâ kişinin k en d isid ir o gül. H o y rat ellerd e y ıpranm ış, solm uş... A çın N e- eatigil'in k ita p la rın ı, b ıra k ın d ü n y an ın şusunu busunu, d alın o evrene.
Ş iire n e d ir b u tu tk u n , bu d üşkünlüğün? diye b e lk i kızacak o k u rlarım ın kim i. İşte se rt g erçek ler, onulm az acılar, silinm ez d ertler, onları yazsana, onları an latsan a... S an a yer v e rm işle r, yaz dem işler, a n la t dem işler, kendi adına, h erk es adına. Ş iir y e te r m i yalnız, d u y gulan m alar, d ü şü n m eler, ü zü lm eler y e te r mi? Y etm ez. A m a bu yetm ezliğe bizi gene k ita p la r g ö tü rü r. R om anlar, ö yküler, şiirle r. B öyle- yim işte, B au d elaire’in şu sözünün e riy im : «Sağlıklı b ir insan y irm i d ö rt saat ekm eksiz d u ra b ilir, am a şiirsiz duram az».
N ecatigil şim di A lm an y a’la rd a . Yok, k o rk m ayın gelecek geri, çalışm aya fa la n gitm edi, o İs ta n b u l’dan kopam az, B eşiktaş’ını b ıra k a maz. H er şeyi gören, duyan, anlayan, sezen, d u y g u la rın en geride, en a ltta k alan ların ı o r ta y a çık aran gücüyle y a şa r aram ızda. Y anı n ızdadır, duyam azsınız, bilem ezsiniz. H alkının içindedir. B ir kahvede, b ir içki yerin d e, b ir alanda, b ir sokakta... «A kşam lara gerili ağ la ra» n e le r takılm ışsa to p la r, su n a r size. B ak m ayın son zam anlarda soyut o y u n la ra g irişti ğine, geçer bu, belki bir gün bizler de anlarız o «Kars» lerin içinde çok zengin, çok başka b ir şeylerin v arlığ ım . B öyledir şairler, hem en verm ezler gizlerini. Söylem ezler de «Siz a n
I---Evet
Hayır
lam ıyorsunuz, biz şunu şunu y ap tık , söyledik. B ir gün g elir duyarsınız. Siz duym asanız da b a şk a la rı duyar» diye. N ecatigil ise hiç b ir şey dem ez «Bak dediler baktım pek bir şey anla
madım / Hem her y er karanlıktı / Z aten gel
diğim de» diye yazarsa b ir gün, siz belki y ılla r sonra sezersiniz anlam ını, güzelliğini. Belki de hiç b ir zam an... O sizin su çu n u zd u r belki, si zin eksikliğinizdir. Ş airin değil, sizin.
Şim di niye N ecatigil’den söz ediyorum . D u ru p d u ru rk e n m i? D u ru p d u ru rk e n değil. A m a hiç b ir neden olm asa da ben, N ecatig il’in b ir k ita b ın ı açıp sizinle ok u m ak isterd im . A m a öyle değil. B ir k ita b ı ç ık tı N ecatigil’in A lm an y a’da. K oca b ir k ita p : «Gedichte», yani Ş iirler. Ş iirleri Y üksel P a z a rk a y a çevirm iş, uzun b ir önsöz de yazm ış. S tu ttg a r t’ın H a t- tu s a Y ayınevi basm ış. D ün geldi A lm anya’ dan, geceyarısm a k a d a r oku d u m A lm anca - T ü rk ç e k a rş ılık lı basılm ış şiirleri. B ir kez d a ha girdim dostum N ecatigil’in evrenine, iş te bizden b iri, işte T ü rk in san ların d an b iri, d ü n y ay a seslenen, bp to p ra k la rd a n b ir şe y le r y a ratm ış, çıkarm ış., biri. D ışardan g ö rü n m ü y o r sak D ağ larca’larm , N bcatiğil’lerin; Y aşar K e m a l’lerin, O rh an K em al’lerin azlığından. Böy- lelerine to p lu m ca y eteri k a d a r önem v erm ed i ğim izden. A lm an y a’da N ecatigil’in şiirin i o k u y acak lar, işte b ir T ü rk şairi evrensel insanı verm iş bize diyecekler. Bu ü lk ey e bun d an sonra değişik b ir gözle b ak acak lar. In g ilte re ’ de, A m erik a’da, R usya’da, d aha b aşk a ü lk e lerd e T ü rk san atçıların ın , y azarların ın eser le rin i okuyan, ta n ıy a n o k u rla r da T ü rk iy e ’nin öyle sanıldığı, gösterildiği gibi «geri kalm ış» b ir ü lk e olm adığını d u y acak lar, an lay a cak lar. B u n u b ir geri k a fa lıla r, san at d ü şm a n la n , k itap d ü şm an ları, u y g arlık dü şm an ları a n la m ayacak !..
B ırakın gereksiz sözü. Şiire dönelim . F lau- b e rt «Gerçeğe dönelim , M adam B ovary ne olacak?» derm iş. Y azarın, sanatçının gerçeği yaşam dır. H er haliyle, h er boyutuyla yaşam . N ecatigil’in şiirlerin i okuyun bugünlerde. A n lamasam?, da b azıların ı, b ir sü re sonra onları duyacağınız, g ü zellik lerin i sezeceğiniz b ir an gelecek. «Evler», «D ar Çağ», «Yaz Dönemi», «Divançe», «İki B aşına Y ürüm ek» vb. Ne de m işti N e c a tig il: «Bir yalnız bir yalnızı çeker
yalnızlığına». H ep yalnızız. B irbirim ize yakın
o lu rsak , b irb irim izi an larsak belki yok olur bu yalnızlık. Ş iir de zaferini o zam an k aza nır
