• Sonuç bulunamadı

Irk peşin hükmü ve biz

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Irk peşin hükmü ve biz"

Copied!
1
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

S o s y o l o g Gözile

- (g>Lf

O

&

Irk peşin hükmü ve biz

Misafir profe- M ! sör G. Davy son konferans ı n d a milletlerarası bir ahlâkın şartların dan, bütün millet

lerde ırk prejüje'sini tetkikin ve bunu terbiye yolu ile gidermenin faydalarından bahsetti. Vakıa A- merikan psikososyologları arasın­ da İçtimaî kanaatler, bilhassa pe­ şin hükümlerin tetkiki en mühim mevzulardan birini teşkil etmek­ tedir. Aynı mevzu Fransız ve Türk sosyologlar ve psikologları­ nı da meşgul etmeye başlamıştır. Bu münasebetle Fransada Stot- zel’in «kanaat psikolojisi! ni, Bone’un «Préjugé» sini, Maucoıps- un «İçtimaî hareketler psikoloji­ si» ni; bizde profesör S. E. Siya^ vüşgil’in Türk sosyoloji cemiye - tinde «peşin hükümlere dair tec- rübî araştırma» tebliği ile bu ga­ zete sütunlarında çıkan yazıları, Dr. Mümtaz Turhan’ın «kültür değişmeleri» adlı yeni kitabı alâ­ kanın arttığını gösteriyor.

Garpta bu mevzua gösterilen alâkanın kuvveti kolay anlaşılır: Birçok memleketlerde Yahudi a- leyhdarlığı, zenci aleyhdarlığı, be­ yaz ırkın üstünlüğü telâkkisi, hat tâ beyaz ırkta dereceler ayırarak bir kısmının ötekilere üstün oldu­ ğu, muhtelit ırkların kabiliyetsiz­ liği. Zekâ ve istidat bakımından aşağılığı, bir kısım ırkların «ge­ ri», «kabiliyetsiz» veya «dejene­ re» sayılması; bu telâkkinin bü­ yük ırk çevrelerine hasredilmeye- rek bazı milletlerin birbirine «ge­ ri», «dejenere» vasıflan vermek - ten çekinmemeleri gibi sık sık rastlanan hâdiseler İçtimaî ilim ­ lerle meşgul âlimlerden bir çoğu­ nu bu meseleyle ciddî surette uğ­ raşmaya sevketmiştlr. Vakıa bu araştırmalara girenlerin de bazı peşin hükümlerin tesiri altında kalmalan mümkündür: Meselâ a- dı geçen herhangi bir peşin hük­ mün mevzuu olmak yüzünden kendini «zulme uğramış» gören bazı kimseler ona böyle bir araş­ tırmayla karşı koyabilirler. Fakat bu ihtimalin mevcut olması bü­ tün bu araştırmaların itham edil meşine sebep teşkil edemez ve ! böyle bir iddia çok garip olur. Çünkü zamanımızda bu tarzda \

tetkike girenlerin çoğu şahsî sı-I fatlan İtibariyle tamamen bitaraf mevkidedlrler.

Y A Z A N :

Prof. Hilmi Ziya t İLK EM

Profesör Davy’nin - haklı ola rak - işaret ettiği gibi bu tetkik­ lerin karşılaşabileceği güçlükleri daima hatırda tutmalıdır: B ilg i­ sizlik, tetkik edilen kimselerin kasden gizlenmesi, tesadüfi âmil­ lerin anket ve test sırasında esas­ lı âmiller arasına karışması gibi. Fakat bundan dolayı ümitsizliğe düşmemeli, ilmî tetkikleri terbiye sahasında aydınlatıcı bilgi olarak kullanmalıdır.

Garplılar ırk peşin hükmünün tetkikine büyük ehemmiyet veri­ yorlar. Neden? Çünkü bu peşin hüküm onlarda derinden derine kökleşmiş, hattâ birbirlerine kar­ şı çevrilmiş, kendilerini rahatsız edecek bir dereceye gelmiştir. Yal nız demokrat, modern milletler arasında anlaşma çaresi bulmak için değil, bizzat milletler içinde­ ki gerginlikleri de ortadan kaldır mak için bu kökleşmiş peşin hü­ kümle mücadele etmek lüzumunu şiddetle duymaktadırlar. D. Pier- son’un tâbirile milletler arasında kendini merkez sanmak «ethno­ centrisme» temayülü hakikatte çok iptidaî cemiyetlere ve eski çağlara kadar iner. Eskimo’lar kendilerine «Güneşin çocukları» derler. Moari’ler kendilerini dün­ yanın hâkimi sanırlar. Yahudile- rin «peuple élu» telâkkisi - bakı­ lacak olursa - bir çok kavimlerde vardır. Bir millet için kendi kıy­ metlerini sevmek, vatanına dört elle sarılmak, vatanı için en bü - yük fedakârlıklar yapmak kadar tabiî ve ulvî birşey olamaz. Fakat vatan severliğin kendinden baş­ ka milletleri hor görmek ve hiçe saymak derecesine çıkması yal­ nız milletlerin selâmeti namına değil, bizzat kendi milletinin se­ lâmeti namına da zararlı olacağı­ nı tarih bir çok acı tecrübelerle göstermiştir.

Bize gelince, İslâm medeniyeti içinde teşekkül ve inkişaf eden milletler ve bilhassa Türklerde bu peşin hüküm diğer milletlerden çok daha azdır. Prensip itibariyle İslâmiyet kast ve ırk farkı kabul etmez. İslâm dinini kabul eden herkes aynı zamanda İslâm mille tine girmiş sayılır. Emevî’lerin bu prensipe riayet etmiyerek arap- larla arap olmayanları efendiler

fşüyuh) ve azadlı köleler (meva- lî) diye ayırmaları İslâm âlemin­ de şiddetli reaksiyon yapmış, Ab­ basî devleti bu suretle iktidar mev kiine gelmiştir. Osmanlı impara­ torluğu aynı İslâm ruhunun deva­ mıdır. Tarihimizde muhtelif un­ surlara karşı gösterilen hür ve ■müsamahalı muamele, Türk kül­

türünün büyük temsil kudreti bundan ileri gelmektedir. Bunun- , la beraber Türk olmayanların im-

~ ~ ~ paratorluğu be - nimsemeleri dai - ma Türklüğü be­ nimsemek demek olmadığı gibi bu ' “ “ İslâmî prensip de her zaman ve her yerde aynı kuvvette hâkim olmamıştır. Dev- : şirme usulünden başlayarak ma - halli etnik tecanüssüzlüklere ka­ dar tarihimizde ve bugün mevcut birçok hâdiseler henüz daha işlen memiş mühim sosyolojik mevzu - lar teşkil etmektedir. Milletler içinde ve milletler .arasında ırk farkları kanaati kıymet hükmü­ ne (yani peşin hükme) mi, yok- ’ sa realite hükmüne mi dayanıyor;

İ

bu meseleyi aydınlatmak için bu tarzda kanaatlere hedef olan in­ sanların psikolojik tahlilden geçi­ rilmeleri lâzımdır. îşte son zaman larda yapılmak istenen şey budur. Klineberg «milletler arası İçtimaî ilimler dergisi» nde neşrettiği bir makalede (1950 — Sayı 4) bu hu­ susta etraflı malûmat veriyor. 1910 — 25 yılları arasında Ame- rikada beyazlar ve zencilerin iç­ tima! - ruhî kabiliyetlerini tetkik ederken hemen daima zenciler a- leyhinde hükümlere varan birçok âlimler son 25 yıldan beri kanaat­ lerini değiştirmiş ve bunu da a- çıkça itiraf etmişlerdir. H. W. Odum, 1910 da yazdığı «zencilerin

Referanslar

Benzer Belgeler

Tek taraflı peşin fiyatlandırma anlaşmaları, ilişkili kişilerle yapılan mal veya hizmet alım ya da satımında uygulanacak fiyat veya bedelin tespitine ilişkin yöntem

Sigortacı, poliçede tanımlanan motorlu aracın işletilmesi sırasında, üçüncü şahısların ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebebiyet

3.500 TL ve üstü televizyonlar en fazla 4 taksit, 3.500 TL altı televizyonlar en fazla 6 taksit, bilgisayarlar en fazla 12 taksit, tabletler ise en fazla 6 taksit

• Erteleme müşteri talebi üzerine yapılacak olup, tüm ödemeler en erken Mart ayında başlayacak, hesap kesim tarihine göre bazı ödemeler Nisan ayına denk gelebilecektir.

Ebat İndex Desen Açıklama Marka Peşin K.K... 1 KASIM 2017 FİYAT LİSTEMİZ SAYFA

Vadel Taks t, Bonus Flex , Bonus Genç, Garant Corporate, F lo Flex , TEB Bonus, TEB Bonus Bus ness, ING Bank Bonus, F babanka Bonus, F babanka Bonus Bus ness, Alternat f Bank

• Montaj tarihi itibarıyla 0-36 ay içinde +4 yıl ek garanti (+4 bakım hediye) tavsiye edilen perakende ücreti 1.999 TL’dir 3- Ücretsiz Keşif. • Bayilerimiz üzerinden ya

Taahhüt Hesabı Kapatıldıktan Sonra Dâhilde İşleme Rejim Şartlarının İhlal Edildiğinin Tespit Edilmesine İlişkin Danıştay 7’nci Dairesinin 2022/41 sayılı Kararı