asan-Ali Yücel
L Öner dâvası
★ Başı ı inci sayfada
okunmuştur. Tümtürk'ün 36 sayfa tutan müdafaanamest sureti okunur ken sanık Kenan öner, mahkemenin yorulmaması irin bu evrakın hepsi ni okumaya lüzum olmadığını sade ce “işkence” bahsim: ait kısmın o- kunmasiyle iktifa edilmesi dileğinde bulunmuş, fakat C. Savcısı "hepsinin okunmasını istiyoruz” demiştir. Uu- mtn üzerine Yargıç bu evrak suret lerinin hepsini, tamamen okutmuş tur.
Bundan sonra Yargıç, C. H. P. Meclis Gıupu konuşmalarına ait tu tanağın mahkemece istenmesi üzeri ne, Büyük Millet Meclisi Başkam Kâzuış Karabekir İmzasiyle Adalet Bakanlığının tezkeresine verilen 25.6.017 tarihli cevabı okutmuştur.
^kanlıktan C. Savcılığına gönderi len bu cevapta, C.H.P. Meclis Grup Başkanlığının cevabına atfen C.H.P. Genel Sekreterliğinin verdiği cevap tan başka bu konuda bir işlem ya- pılamıyacağı bildirilmekte idi.
Bu tezkerenin okunmasından son ra söz alan sanık Kenan öner, ge çenlerde Büyük Millet Meclisinde alınan bir kararı b ahis kontıau ede rek, Mecliste Hükümet Partisi Mil letvekillerinden Cemil Barlas'ın te minatına rağmen, bu kararın Haşan A li Yücel’l korumak için alındığını iddia etmiş ve Cemil Barlas'ın ya kendisini, ya milletini aldatmış bu lunduğunu, Parti Meclis Gıupu tuta nağının mahkemeye verilmemesinin bir vatandaşı savunma hakkından mahrum ettiğini,, Büyük Millet Mec lisi Tüzüğünde gümrükten mal ka çırır gibi süratle degişiklilıler yapıl- (
dığmı, bütün bunların Haşan  li’yi korumak için Halk Partisinin ma nevralarından başka bir şey olmadı ğını İfade etmiş ve adı geçen Parti hakkında uzun uzun iddialarda bu lunduktan sonra ezcümle şöyle de miştir;
"Bu, cihan adalet tarihinde misli görülmemiş bir dalâlet misalidir. Meclisin İçtüzüğünde tadilât yapıl m akla himaye edileceğini sanan Ha şan  li Yücel yine kendini kVırtara- ımyacaktır."
Sanık Büyük Millet Meclisinin verdiği kararı uzun uzun tenkıd et tikten sonra, yargıçların Büyük Mil let Meclisinin içtüzük hükümlerine değil, kanunlara tâbi olduklarını söy lemiş ve Büyük Millet Meclisinde bü tün tüzük ve tasanlar iki defa gö rüşüldükten sonra kabul edildiği halde bahis konusu tüzük değiştir me teklifinin bir defa görüşülüp aynı oturumda tasvip edilmiş bulunduğu nu ve sonra, istenen tutanağın ifşa sında, millet ve devlet menfaatlerini sarsacak bir mahiyet görmediğini iddia etmiş ve Halk Partisine, kanun hükümlerine hürmetsizlik hakkı ve- rilemlyeceğini, parti gruplarının res mi kurul Bayılamıyacaklarını söyli- yer.ek Büyük Millet Meclisinin Ba kanlıklar emrinde bulunmadığını kaydetmiş vo b u k o r n o ü s t ü n d e u z u n
uzun durduktan sonra sözlerini ez cümle şöyle bitirmiştir;
"Büyük Millet Meclisi, tatil yapa cağı gün geç saatte verdiği kararla beni müdafaa araçlarınım en belli başlısından mahrum bıraktı. Tutana ğın mahkemeye gelmemesinde hiç bir hukuki sebep yoktur Bunlar hep Halk Partisinin işidir. Bu zümre, memleketi kendi çiftliği, milleti de kendi köleleri zannetmektedir. İçtü zük tadilâtı beni müdafaa baklanın dı n mahrum etti ve kanunları altüst etti. B udunınıu teşıih için bütün dün ya hukukçularını davet ediyorum.”
Sanık bundan sonra Haşan Ali Yücel'in müdafaasını üzerine alan Halk Partisinin bu vaziyetinden son ra hâdisenin çok genişlemek istidadı gösterdiğini, aleyhinde yapdan bu saldırışlar ne kadar -artarsa artsın, hareketlerinde değişiklik yapınıyoca ğını. yegâne dileğinin memleket ka nunlarının bu işlere muzaffer çıkma sı olduğunu bildirmiştir.
Sanık öıiceden hazırlamış olduğu ve mahkeme huzurunda okuduğu bu lf idelerinin tape edilmiş bir kopyası nı yargıca sunduktan sonra yerinden tekrar ayağa kalkmış vc C.H.P. Mec lis Gıupu tutanaklarım kastederek aynen şöyle demiştir:
“Bunların miinderecatınm açık lanması benim için en sarih ve en ka nuni bir hak teşkil etmekle beraber, ömrümü içinde geçirdiğim ve teali si için bir hayat sarf ettiğini memle ket adalet teşkilâtına bir hürmet ifa de etmek ve o teşkilâtı ihdas ediien güçlüklerden kurtarmak için bu ta lebimden feragat ediyorum."
Üç buçuk saat süren bir duruş madan sonra Yargıç saat 12.50 de oturuma ara vermiş ve yarım saatlik bir dinlenmeden sonra oturumu aça rak bir ara karan okumuştur. (20) maddeyi ihtiva eden bu kararda ay nen şöyle denmektedir;
1 — Müdahii vekilinin gösterdiği şahitlerden İstanbul Emniyet Mü dürlüğü Birinci Şube Üçüncü Kısım Amiri Hamdi ve Komiser Suavi'pin adlan, İstanbul 7 nçi Asliye Ceza Mahkemesince binniyabe dinlenen şahitlerden Nihal Adsız’ın ifadesinde (Birinci şube üçüncü kısmı âmiri Hamdi iie bu kısımda komiser olan Suavi, aleyhimizdeki ırkçılık ve Tu rancılık takibatının Haşan Ali’nin başı altından çıktığını söylemişlerdi) diye geçtiği görüldüğünden Hamdı ve Suavi’nin celpleri İle Nihal Ad- sız'in şahadetinde bildirdiği gibi Tu- ııncı ve ırkçı sabıklar aleyhindeki takiırttın Haşan Ali'nin başı altın dan çıktığını Nihal Aüsız'a söylevip söyUmedlW«ri»8l söylemişlerse _nu husustaki mesnetlerinin ne öldüğü nün etraflıca sorulması ve Nihal Adsız'ıu da avtıı zamanda celbedilo- rek bu şahitlerle yüzleştirilme]eri i.,İn İstanbul Asliye Ceza Mahkeme sine talimatname yazılmasına,
2
— Mttdahll vekilinin şahit ola rak dinlenmesini istediği İstatistik Genel Müdürlüğünde Kütüphane Me muru Salâhadclin öztürk’tm adı mah kememizce şahit sınfttyle dinlenen Hikmet Tanyo’nuıı ifadesinde goçti- ğlîîden Salâİıaddin Oztürklo Hikmet Tanyo’nun şahit sıfatiyle gelmeleri için haklarında celp çıkarılmasına,3 —- C. Savcısı tarafından tahki ki istenen Sabahaddln Alt, Orhan Kalk Gökyay, Haşan Ah Edfz ve. es ki Milli Eğitim Bakam Haşan Alı yücel ve İstanbul Üniversite?.! Pro fesörlerinden Sadret.tln Celâl Ante) ve AbdUlbakl Gölpıharlı haklarında
sorulması İstenen hususların sebep leri açıklanmamış olmasına ve iste nilen bu kayıt ve bilgilerin C. Sav cılığınca ait olduğu mercilerden so rularak dâva ile alâkalan bildiril mek suretiyle mahkemeye verilip tetkiki her zaman istenebileceğine göre, halen mahkemece C. Savcılığı ma bu isteklerinin tahkikine yer ol madığına,
I — Sanık Kenan önerin dilek çesinde İstanbul Asliye Ceza Mah kemesince dinlenen şahitlere, işkence hususunun sorulması, talimatname de sarahat olmadığı gerekçesiyle ma hallî mahkeme tarafından reddedil miş ve 12 mayıs 945 tarihli duruş mada bu husustaki talebi zapta ge çirilmekle iktifa olunarak müspet veya menfi bir karar verilmemiş ve bu hal hukukuna müessir bulundu ğundan İstanbul Mahkemesinde din lenen şahitlerin ya bu mahkemede veya istinabe suretiyle mahalli mah kemelerde bu hususa dair tekrar şa hadetlerine müracaat olunması yo lundaki isteği, İstanbul'da dinlenen şahitlerden Orhan Şaik Gckyay, Sı kıyönetim Mahkemesince aleyhleri ne açılan dâvaya Haşan Ali Yücel'in sebep olduğu ve o mahkemeye ver diği müdafaanameyi kendi yazmış ve bunun harfi harfine doğru olduğu- un bu şahadetinde beyan etmiş ol masına ve bu müdafaanameni o bir sureti Sıkıyönetim Mahkemesinden celbedilerek bugünkü oturumda o- kunnıuş bulunmasına ve yine bu şa hitlerden Nihal Adsız ve İsmet itli sini Tümtürk’ün de binniyabe alman ifadeleri ayn ı' mahiyette bulunması na ve bu şahitlerin de Sıkıyönetim Mahkemesine verdiği müdafaaları getirilerek bugünkü oturumda okun muş olmasına göre, İstanbul'da din lenen şahitlerin tekrar, işkence ya pılmak cihetinden şahadetlerine mü racaat edilmesi isteği lüzumsuz gö rülmekle reddine,
5 — Büyük Millet Meclisinin 24. 12. 946 tutanak dergisinde Maraş Milletvekili Emin Soysal’m bazı be yanatının açıklanması grektiğindesı şahit olarak dinlenmesi hakkındaki Kenan Öııer’in talebinin kabuliyle Emin Soysal'a şahit sıfatiyle ceip çıkarılmasına,
6 — "Kırksekiz Şair" adlı risale nin radyoda Bakanlık Neşriyat Mü dürü tarafından halka tavsiye edilip edilmediğinin ve edilmiş ise bu hu susa dair bültenin Basın Yayın U- tnunı Müdürlüğü ile Radyo Müdür lüğünden getirilmesi lıakkındaki is teğin kabuliyle C. Savcılığına bu hususta müzekkere yazılmasına,
7 — Sıkıyönetim Mahkemesinde bakılan, milliyetçilik dâvasının sa nıklarından biri olan - Ankara cad desinde İzzettin Hanının 22 numara sında idarehanesi bulunan - Ergene- kon gazetesi sahibi Nurullah Barı- man’ın ve Ankara Etnografya Müze si asistanı Halûk Hopan’ın dâva mcvzuîytc itgiB hâdiseler hakkında şahit olarak dinlenmesi hakkındaki isteğin kabuliyle Nurullah Barıman hakkında İstanbul Asliye Ceza Mah kemesine talimatname yazılmasına ve Halûk Hopan hakkında şahit sı- fatiyle celp çıkarılmasına,
8 — Leyli Tıp Talebe Yurdunun 6 inci sınıfında eczacı Talât Cirid'- in 4 sene evvel Bursa Lisesi son sı nıf talebesi iken felsefe öğretmen lerinin refakatinde arkadaşlariyle birlikte Bursa hapisanesitıde sosyo loji tatbikatında bulunurken bu dâva ile yakından alâkası olan miihim bir hâdiseden malûmatı olduğu anlaşıl dığından şahit olarak dinlenmesi yo lundaki isteğin kabulü ile İstanbul Asliye Ceza Mahkemesine bu husus ta talimatname yazılmasına,
q— Millî Eğitim Bakanlığından alman cevapların noksan ve bazı ci hetler mühmel bırakıldığından, ev velki dilekçenin 12, 13, 14. ıs numa ralı bendlerinde yazılı hususat hak kında bilirkişi marifetiyle, tetkikat yaptırılması hakkında Kenan ö n er’- in isteği yersiz görüldüğünden red dine,
xo — Köy enstitüsü talebeleriyle Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi öğretmenlerinin mütekabilen birbir lerini ziyaret ettikleri şahadatla te- yidettiği halde Bakanlıkça bu husus ta İlk Tedrisat Umum Müdürü İs mail Hakkı Tonguç’uıı iştirakiyle komünizm telkinatı yapıldığı hakkın da bilgisizlik gösterilmiş olduğun dan fakülte dekaniyle Hasanoğlaıı Köy Enstitüsü Müdüründen bıv ci hetin sorulması hakkındaki Kenan Öner’in talebinin kabuliyle C. Sav cılığına bu hususta müzekkereler ya zılmasına.
n — Köy Enstitüsü dr /gileriiıin ve ilk öğretim müfettişlerinin köy enstitülerinde yaptıkları teftişlere ait raporların celbi hakk’ adaki iste ği Bakanlıkça ihmal edildiğinden bu dergi ve müfettiş raporiarırun tekrar Bakanlıktan istepKtSİ yolun Âşkı ta lep, köy enstitüsü dergileri ce.'o ve tetkik edilmiş ve bu hususta M illî Eğitim Bakanlığınca cevap verilmiş olmasına göre, yerşiz olduğundan reddine,
12 — Türkçe metinler hakkında İstanbul edebiyat öğretmenim ince tanzim edilip Millî Eğitim Bakan lığına gönderilen rapor sureti mah kemece getirtilip tetkik edilmiş ol masına ve Bakanlıkça da bu hususta cevap verilmiş bulunmasına göre, bu raporların tanziminde Bakanlığın şi fahi veya tahriri bir emri bulunup bulunmadığının mümzileıden tahkiki hakkındaki istek yersiz olmakla red dine,
13 — Haşan Âli Yücel’ifı komü nistlikten Ankara ve İstanbul emni yet teşkilâtı tarafından hakkımla ya pılmış bir dosyası olup olmadığının, varsa bu dosyaların celp ve tetkik edilmesi hakkında sanığın isteğinin kabuliyle C. Savcılığına bu hususta müzekkere yazılmasına,
14 — Haşan Ali Y ücel’in evine taş veya silâh atılması üzerine ika metgâhı civarında bir polis kulübe si konulup konulmadığının ve soma bıı kulübenin kaldırılıp kaldırılmadı ğının Emniyet Umum Müdürlüğün den sorulması hakkındaki Kenan 0~
ner’in isteği, dâva mevzuu ile İlgin olmadığından reddine,
15 — Büyük Millet Meclisi Millî Eğitim Komisyonunca Anksra Üni versitesi kadrosunun reddine karar verildiğinden hu komisyondaki hu hususa dair müzakere zaptının ve
hâdisenin neden ibaret bulunduğu nun Başkanlık Divanı vasıtasiyle komisyon başkanlığından istenmesi hakkındaki sanığın talebinin kabu liyle bu hususta C. Savcılığına mü zekkere yazılmasına,
î6 —- Türkçe metinler kitabının . hala mekteplerde okutulup okutul- ; madiğinin Millî Eğitim Bakanlığın- i dan sorulması hakkındaki Kefıan Ö- ııer m talebinin kabuliyle bu husus ta C. Savcılığına müzekkere yazıl masına,
17 — Dil ve Tarih - Coğrafya
Fakültesinin bazı profesör ve do çentleri hakkında Üniversite Hukuk i Fakültesi ceza profesörlerinden Ba- I ha Kantar’ın başkanlığında ahiren yapıldığı anlaşılan tahkikata ait fez leke suretinin tetkik edilmek üzere getirilmesi için C. Savcılığına mü zekkere yazılmasına,
18 — "48 şair" adlı eser hakkın da, radyoda yayında bulunduğu ih timaline binaen. Millî Eğitim Ba kanlığı Neşriyat Müdürü ve hale-ı Millî Kütüphane Miidiirü Adnan Ö- tüken'iıı bu risale ve (Yurt ve Dün ya). dergileri hakkında şahit sıfatiy- le dinlenmesi için hakkında celp y a zılmasına.
19 — Şahit Hikmet TaııyoVıun ifadesinde adı geçen Siyasal Bilgiler Okulu eski müdiiıü ve halen Anka ra Hukuk Fakültesi Dekanı Zeki Mesut Alsaıı’ın şahit sıfatiyle ccl- j bine,
20 — Kenan Öner tarafından mahkemeye verilmiş 70 sayfalık mat bu dilekçenin 18 inci sayfasında (işin biraz da hukuk tarafı) başlığı altındaki yazılarda bahis mevzuu e- dileıı ve Ankara Asliye Üçüncü Ceza Mahkemesinde bakılmış olan Saba hattin Alt ile Nihal Adsız aıas.nda nekren hakaret dosyasının celp ve tetkikine,
Yukardaki hususatın yjptlması içi1 duruşmanın bizzsrur 12, 7, 947 cuıi»rtesi saat <1.30 t bırakılmtsma kaı-g verildi.
Taha Toros Arşivi
