Panele; Dünya Enerji Konseyi Türk verimlilik ve tasarrufun büyük enerji edilmesine eþ deðerdir. Ne kadar Milli Komitesi (DEK TMK) Yönetim kaynaklarýnýn elde edilmesi kadar tasarruf ederseniz, o kadar kaynak Kurulu Üyesi ve Petrol Mühendisleri önemli olduðunu belirtti. Sanayi üretmiþ olursunuz” diye konuþtu. Odasý (PMO) Enerji Politikalarý Devrimi ile birlikte insanlýðýn
Panel açýlýþýnda konuþan Trakya Çalýþma Grubu Baþkaný Necdet kaynaklarý hýzla tüketmeye baþladýðýna
Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlýk Pamir, DEK TMK Yönetim Kurulu dikkat çeken Sözer, toplumlarýn
Fakültesi Dekaný Prof. Dr. Ahmet Can Üyesi ve Makina Mühendisleri Odasý kaynak tüketimiyle refah seviyesinin
(MMO) Enerji Çalýþma Grubu geliþmiþliðinin eþit sayýldýðýný ifade ise dünyada enerji daðýlýmýnýn Baþkaný Oðuz Türkyýlmaz, MMO etti. Kaynaklarýn hýzlý tüketiminin homojen olmadýðýný ve Türkiye'nin Enerji Verimliliði Danýþmaný ve DEK insanlarý yeniden düþünmeye ve yeni enerjide dýþa baðýmlý bir ülke TMK Denetim Kurulu Üyesi Tülin politikalar oluþturmaya zorladýðýný olduðunu belirtti.
Keskin, MMO Enerji Çalýþma Grubu kaydeden Sözer, enerji kaynaklarýnýn
Açýlýþ konuþmalarýnýn ardýndan MMO Üyesi ve Ankara Þube Yönetim tüketilmesinin, üretilmesinin ve
Edirne Þube Yönetim Kurulu Baþkaný Kurulu Yedek Üyesi Haluk çeþitlendirilmesinin günümüzün en
Direskeneli, Elektrik Mühendisleri önemli önceliklerinden biri olduðunu Cumhur Pekdemir'in yönettiði panele Odasý (EMO) Enerji Çalýþma Grubu dile getirdi. Enerji verimliliðinde geçildi.
Üyesi Zerrin Taç Altuntaþoðlu ve tasarrufun önemine de vurgu yapan
“UCUZ PETROL DEVRÝ SONA ERDÝ”
Proje Enerji Þirketi Genel Müdürü
Sözer, “Hedef yenilenebilir kaynaklara Endüstri Mühendisi Þenol Tunç
ulaþmak ve insanlýðýn hizmetine DEK TMK Yönetim Kurulu Üyesi ve panelist olarak katýldýlar.
sunmaktýr. Ülkemizde yenilebilir PMO Enerji Politikalarý Çalýþma kaynaklarý ne kadar kullanýrsak Grubu Baþkaný Necdet Pamir,
“ENERJÝ TASARRUFU KAYNAK
kullanalým yine de ihtiyacýmýz olan enerjinin bir ülkenin ekonomik veÜRETÝMÝ KADAR ÖNEMLÝ”
enerjinin çok azýna ulaþacaðýmýzý sosyal geliþiminin en temelPanelin açýlýþýnda konuþan Edirne biliyoruz. Enerjide verimlilik ve sürükleyici gereksinimlerinden Valisi Gökhan Sözer, enerjide tasarruf, çok büyük kaynaklarýn elde olduðunu ifade ederek, Türkiye'nin
EEN ÖNEMLÝ KAYNAK ENERJÝYÝ VERÝMLÝ KULLANMAK
Makina Mühendisleri Odasý Edirne Þubesi, Trakya Üniversitesi Balkan Kongre Merkezi'nde 23 Þubat 2011
tarihinde “Türkiye'nin Enerji Gerçekleri: Sorunlar ve Çözüm Önerileri” baþlýklý panel düzenledi.
33
Mühendis ve Makina • Cilt: 52 Sayý: 617
fosil yakýtlara baðýmlý bir ülke gösterecek. Sadece Çin'deki artýþ 215 TEÝAÞ'ýn iletim hizmet bedelindeki Mtpe ile tüm OECD'deki artýþtan 198 indirimi yok ettiði gibi faturalarda olduðunun altýný çizdi. 2008 verilerine
Mtpe daha fazla. OECD'de Japonya, kullanýcýlarýn ödeyeceði zammý ortaya göre Türkiye'nin tükettiði enerjinin
çýkarmýþtýr. Eðer Ocak 2010 itibarýyla Kore, Fransa ve ABD artýþýn tamamýný
yüzde 31'ini doðal gazdan, yüzde
daðýtým ve perakende satýþ hizmet ifade ediyor. OECD-Avrupa'da nükleer
31'ini ise petrolden karþýladýðýna
bedellerinde zam yapýlmayýp ayný üretimi sabit kalýyor.”
dikkat çeken Pamir, “Bu iki fosil
düzeyde tutulsaydý bile çýplak elektrik yakýttan petrolde yüzde 92 oranýnda,
fiyatýndaki yüzde 1.7 ve iletim hizmet
“ELEKTRÝÐÝN YÜZDE 58'Ý DIÞ
doðal gazda yüzde 98 oranýnda dýþa
bedelindeki yüzde 4.3'lük indirimler
KAYNAKLARLA ÜRETÝLDÝ”
baðýmlý. Türkiye'nin bu iki kaynaða
faturada yüzde 1.5'lik düþüþ ürünleriyle birlikte ödediði fatura DEK TMK Yönetim Kurulu Üyesi ve
saðlayacaktý” diye konuþtu. 2008 yýlýnda 44,8 milyar dolar. Bu MMO Enerji Çalýþma Grubu Baþkaný
toplam ithalatýmýzýn dörtte biri. Bu Oðuz Türkyýlmaz, yerli kaynak Enerjiden yararlanmanýn çaðdaþ bir veriler kriz olmadýðý takdirde de potansiyeli yeterince insan hakký olduðunu savunan Oðuz
deðerlendirilmezken 2009 yýlýnda
artýyor. Türkiye'nin mutlaka bu Türkyýlmaz, bu nedenle enerjinin tüm
elektriðin yüzde 48.5'inin doðal gazla
yakýtlara baðýmlýlýðýndan kurtulmasý tüketicilere yeterli, kaliteli, sürekli,
üretildiðini; ithal kömür, fuel-oil ve
gerekiyor” dedi. düþük maliyetli ve sürdürülebilir
LPG ile yapýlan üretim de dahil þekilde sunulmasýnýn temel bir enerji Son dönemde açýklanan politikalarýn edildiðinde elektriðin yüzde 58.4'ünün politikasý olmasý gerektiðinin altýný bir fark yaratabileceðini; fakat dýþ kaynaklardan üretildiðini çizdi. Enerji üretiminde aðýrlýðýn Türkiye'nin hâlâ güvenli ve vurgulayan Türkyýlmaz, “Küresel kriz yerli, yeni ve yenilenebilir enerji sürdürülebilir bir enerji geleceði öncesinde kamuya yatýrým yapmasý kaynaklarýna verilmesi gerektiðini
yasaklanýrken, þirketlerin de beklenen
saðlamaktan uzak olduðunu belirten Türkyýlmaz, enerji
yatýrýmlarý gerçekleþtirmemeleri
vurgulayan Pamir, ucuz petrol devrinin planlamalarýnýn ulusal ve kamusal
sonucunda arz açýðý yaratýlarak, borsa
sona erdiðini kaydetti. Ancak politik çýkarlarýn korunmasýný, toplumsal
sisteminde fiyatlarýn yükselmesine yol
kararlarýn fiyatlarý aþaðý çekebileceðini yararýn arttýrýlmasýný, yurttaþlarý ucuz, açýlmýþtýr. Elektrik üretiminde piyasa
belirtti. Yenilenebilir kaynaklarýn temel sürekli ve güvenilir enerjiye
mantýðýnýn egemen kýlýnmasý ve
kaynaklar arasýnda yerlerini aldýðýný; kolaylýkla eriþebilmesini hedeflemesi
daðýtým hizmetinin de özelleþtirilmeye
fakat rekabet edebilir olmalarý için gerektiðini ifade etti.
baþlanmasýyla hizmet ve satýþ bedelleri uzun erimli hükümet desteðinin gerekli
artmýþtýr. Ocak 2010 zammý daðýtým
olduðunun altýný çizen Pamir, nükleer
“TEKNOLOJÝK BAÐIMLILIÐA ÇÖZÜM
þirketlerine kâr saðlama arayýþýnýn
enerjiye dair de þu açýklamalarda
ÜRETÝLMELÝ”
sonucudur. Daðýtým þirketlerine her bulundu: “Enerji talebini kýsmanýn tek
MMO Enerji Çalýþma Grubu Üyesi ve türlü kâr garantisi saðlanýrken, bu
yolu fiyatlarda sübvansiyonu
MMO Ankara Þube Yönetim Kurulu bedellerin tümü fatura yoluyla sanayi
kaldýrarak gerçek fiyatlarýn
Yedek Üyesi Haluk Direskeneli ise de dahil kullanýcýlara kesilmektedir.
yansýtýlmasýndan geçiyor. 2008– 2035
Türkiye'nin enerji politikasýnýn, bugün Daðýtýcý þirketler için yapýlan zamlar
arasýnda nükleerden üretim OECD dýþý
yönetimin ve kamu kurumlarýnýn elektrik birim fiyatýndaki indirimi ve
ülkelerde, OECD'nin iki katý artýþ
sahiplendiði ve uyguladýðý, “Ne pahasýna olursa olsun daha çok enerji yatýrýmý, daha çok enerji üretim santralleri inþasý” olmamasý gerektiðini kaydederek, enerji politikasýnýn “Çevreye saygýlý, yerli yakýtlara uyumlu, tasarýmlarý yerli mühendislikle yapýlmýþ, yerli müteahhit, yerli iþ gücüyle inþa edilmiþ, uygun yerlerde
konumlandýrýlmýþ, daha çok enerji santrali ve daha çok enerji üretimi” olmasý gerektiðini söyledi.
Mühendislerin görevinin termik santrallere karþý olmak deðil, termik santrallerin nasýl, hangi teknolojik tasarýmlarla, en iyi nerelerde
34
Haber
yapýlabileceðini ortaya koymak, olduðunu ifade etti. Geçtiðimiz Türkiye Rüzgâr Atlasý (REPA)'nda yer topluma yön vermek ve toplum dönemde birincil enerji ihtiyacýnýn seviyesinden 50 metre yükseklikteki çýkarlarýna sahip olmak olduðunu yüzde 4-5 ve elektrik enerjisinin ise rüzgâr potansiyelleri incelendiðinde savunan Direskeneli, yerli imalatý yüzde 8 gibi bir hýzla arttýðýna dikkat Ege, Marmara ve Doðu Akdeniz olmayan ve yerli istihdam yaratmayan çeken Keskin, özelleþtirme sürecindeki bölgelerinin yüksek potansiyele sahip enerji santralinin yatýrým deðeri aksaklýklarýn ve piyasa olduðunun görüldüðünü kaydeden bulunmadýðýný savundu. “Termik mekanizmalarýndaki sorunlarýn bu Altuntaþoðlu, “7 m/s'den büyük rüzgâr santrali çevreye zarar vermeyecek, en ihtiyacý karþýlayacak yatýrýmlarý hýzlarý göz önüne alýnarak Türkiye az zarar verecek boþ araziler üstüne, engellediðini söyledi. rüzgâr enerjisi potansiyeli 47849 MW
kömür madeni yanýna, toz, olarak belirlenmiþtir. Türkiye'de
Keskin, Elektrik Ýþleri Etüt Ýdaresi
kükürtsüzleþtirme filtreleri 365 gün þebekeye baðlý rüzgâr enerjisiyle
(EÝE) Genel Müdürlüðü tarafýndan
çalýþacak þekilde kurmak gerekir. elektrik üretimi 1998 yýlýnda baþlamýþ
açýklanan Kasým 2009 tarihli “Enerji
Çevre tarým suyunu gasp etmemek ve özellikle 2005 yýlýndan itibaren
Verimliliði, Statüsü ve Gelecek
gerekir, nükleer santral kuruyorsan atýk 5346 sayýlý Yenilenebilir Elektrik
Planlamasý” konulu dokümanda yer
ve güvenlik sorunlarýný halletmen Kanunu'nun çýkmasýndan sonra kurulu
alan enerji tasarrufu potansiyeline
gerekir” diyen Direskeneli, her çeþit güç ve enerji üretiminde her yýl yüzde
deðinerek, “Sanayide yüzde 15, inþaat
enerji kaynaðýna sahip ülkemizde 100'ün üzerinde artýþ göstererek
sektöründe yüzde 35, ulaþým
enerji talebinin çoðunluðunun ne yazýk kýsmen veya tamamen iþletmede olan
sektöründe yüzde 15 asgari enerji
ki ithal enerji kaynaklarýyla 39 adet rüzgâr santraliyle 2010 yýlý
tasarrufu potansiyelinin var olduðu
karþýlandýðýný ifade ederek enerjide sonunda 1329 MW'a, 2011 Mayýs ayý
belirtilmiþtir” dedi. 2020 yýlý için
dýþa baðýmlýlýðýn diðer bir sonucunun itibarýyla ise mevcut santrallerdeki
talep tahmininin yüzde 20 olan 45
da artan enerji fiyatlarý ve her yýl artan kapasite artýrýmlarý ve eklenen üç yeni Mtep oranýnda azaltýlabileceðini
ithalat faturalarýnýn ekonomik baskýsý santralle 1405.95 MW'ye ulaþmýþtýr”
kaydeden Tülin Keskin, bu miktarýn
olduðunu dile getirdi. Oysa Türkiye'de diye konuþtu.
yerel ve yenilenebilir enerji çok hýzlý bir þekilde
kaynaklarýyla üretilen ve 30 milyon
deðerlendirilebilecek nitelikte, yaygýn
“GÜNEÞ ENERJÝSÝNE BÜYÜK
yerleþim birimi için yýllýk enerji
ve yeterli miktarda yeni ve
YATIRIMLAR YAPILACAK”
talebinin 2,5 katý daha fazla enerji yenilenebilir enerji kaynaklarýnýn
anlamýna geldiðine dikkat çekti. Proje Enerji Þirketi Genel Müdürü mevcut olduðuna dikkat çekti. Bu
Binalarda enerji tüketiminin yüzde Endüstri Mühendisi Þenol Tunç da konudaki yasal düzenlemelerin ve
80'ini ýsýtmanýn oluþturduðunu güneþ enerjisinden elektrik üretiminde ikincil mevzuatýn ise yenilenebilir
belirten Keskin, enerji tasarruf Türkiye'nin durumu ve yapýlmasý enerjiyi desteklemekte yetersiz
potansiyelinin büyük bir kýsmýnýn ýsý gerekenler hakkýnda açýklamalarda kaldýðýný savunan Direskeneli,
kaybýný önlemeye yönelik ýsý yalýtým bulundu. Türkiye'nin güneþ enerjisi teknolojik baðýmlýlýðýn önümüzdeki
girdisi açýsýndan þanslý bir ülke uygulamalarýnýn yaygýnlaþtýrýlmasýyla
kýsa dönemde Türk mühendis ve
olduðunu dile getiren Tunç; termik, iliþkili olduðunu vurguladý.
yatýrýmcýsýnýn önünde hýzla çözüm
kömür, doðal gaz, fuel-oille elektrik üretmesi gereken sorunlardan birisi
EMO Enerji Çalýþma Grubu Üyesi üretiminin kaynak yeterliliði, çevre olduðunu vurguladý.
Zerrin Taç Altuntaþoðlu ise kirliliði ve kaynak transferi itibarýyla konuþmasýnda Türkiye'de rüzgâr büyük baský altýnda olmasý nedeniyle
“EN ÖNEMLÝ ÇARE ENERJÝ
enerjisi kurulu gücü ve enerji üretimiönümüzdeki kýsa, orta ve uzun vadede
VERÝMLÝLÝÐÝ”
ile yasal mevzuat hakkýnda bilgilergüneþ enerjisiyle elektrik üretimine verdi. Türkiye rüzgâr güç yoðunluðu
DEK TMK Denetim Kurulu Üyesi ve büyük yatýrýmlar yapýlacaðýný belirtti.
haritasý ve rüzgâr potansiyeli hakkýnda
MMO Enerji Verimliliði Danýþmaný Yatýrýmlarýn son üç yýlda tüm dünyada
açýklamalarda bulunan Altuntaþoðlu,
Tülin Keskin, günümüzde enerji çok hýzlý arttýðýna dikkat çeken Tunç,
rüzgâr enerjisi santral baþvurularý,
verimliliðinin enerji sektörü için daha güneþ enerjisiyle elektrik üretim
Enerji Piyasasý Düzenleme
önce olmadýðý kadar önemli bir çare santrallerinin teknolojiye baðlý olarak
Kurumundaki rüzgâr projelerinin
olarak görüldüðünü vurguladý. Bugün 12-30 dönüm arazi gerektirmesinin ve
durumu, rüzgâr enerjisi santralleri
enerji sektörünün en önemli en kolay bulunan arazilerin tarým
lisanslama adýmlarý, EÝE Teknik arazileri olmasýnýn tehdit unsuru sorunlarýnýn enerji arz güvenliði, enerji
Deðerlendirme Yönetmeliði, TEÝAÞ oluþturduðunu söyledi. Tunç, güneþ talebinin ekonomi ve tüketici
Yarýþma Yönetmeliði, TEÝAÞ þebeke enerjisiyle elektrik üretim lisanslarýnýn üzerindeki aðýr etkisi ile iklim
baðlantý koþullarý, mevcut teþvikler ve öncelikle vasýfsýz arazilere deðiþikliði politikasýnýn baskýlarý ve
kanunlar, yasal ve idari, teknik ve verilmesinin bir çözüm olabileceðini yavaþ yavaþ kendini göstermeye
finansal sorunlar hakkýnda bilgi verdi. ifade etti. baþlayan iklim deðiþikliðinin etkileri
