Konya yöresinde culicoides türlerinin (diptera: ceratopogonidae) mevsimsel dağılımları

Vet .nil.Dera. (2004) . 20. 4:5·10

KONYA YÖRESINDE CULlcolDES "tÜRLERINiN (DiPTERA:

CERATOPOGONIDAE) MEVsiMSEL DAGILIMLARI

'

Uğur

Uslu

1@

Bilal D

ik

1

Seaso

na l

Distrib

ution

of S

pecies

C

ulicoides

(

Diptera: C

era

t

opogo

n

idae) i

n

Konya

Pr

ovince

Özet:

Bu araştırma;

Cu1icoides

türle

rinin

Konya

y6resndeki

mevsimsel

da{ıılımlannı n beliriemıesi amacıyla yapılmıştır.

Cu-1icoides'lerin

üreme yerlerinden örnekle

r N

isan

2OO1-Kasım2001

ta

rihleri

arasında, KonyaoMeıkez.

Çumra,

Kadınhanı

ve

Sa-rayörlü'nderıtoplamıiştır.

Bu

araştırmada.

19

CUIiCOideS

lürü

(e.

drcvmscriptus,

C.

festivjJennis.

C.

shsklawensis, C.

gej-gelensis,

e.

punctico/iis,C.nubecuiosus, C.nethi,

c.

~, C.roatus,

c.

flavipu1icaris, C.calaneR,C. subm8ritimus,

C.

parroti,C.kibunensis.

C.

sdıunzei,

C.

subfascipBnnis,C.pulicaris,C.salinanus.

C.

maritimus)lespitedilmiştir.Toplam

2798

ader(%55.72dişi

ve

%

44

.

28 erkek)

Cu1iooidesome{ıine rastlanmıştır. Cu/icoides

tür1e

rine

Mayıs ayında%025,

Haziran'da

%

3

.75.

Temmuz'da

%

34.13

,

Ağustos'ta%

33.95,

EylClde%

23

.44ve

Ekim

ayında%4.50oranında rasllamllştır.Cu5coides cinsi

sineklefe

Kasım ayında

hiç

rastlanmamıştır.

Anahtar Kelimele

r:

Cuficoides.

Mevsimsel

da{ıılım,

Konya

S

ummary:

This study

was carried ouı

to determine

seasonal distrtıution

of

acUı Cu/icokJesspecies in

Konya

province.

Samples

were collected

lrom

the

cu1icoides

breeding

s

ilas

irı

K

onya

Centruıı,

Çlmra,

Kadınhanıand sarayönü /rom

April

2001 to Novembe

r

2001

.

During

the periodolthis

investigation, 19

Cu/icoidesspecies(C.

circumscriptus,

e.

festivipennis,

e.

shaklawensis,

e.

gejge1ensis,

e.

punctk:ollis,C.nub8culOSus,

C.

fiethi,C.1ongipennis, C.odatus,C.ffavipulicaris,C.cataneii,

C.

submaritinus.

e.

parroti,

C

.

J<bunensis,

C

.

schuItzei

gr,

C.

subfascipennis,

C

.

PUJiCariS, C.

sa1irlarius,

C

.

maritimus)

wem

identified.Atotal012798Culiecides soecee(55.72%femaJe and44.28%mala)

were

caught.The

distribution

of

Culiooides speciesby

months were0.25

%

in

M

ay

,

3.75%

in..hsıe,

34

.

13

%inJuly,

33

.95

%inAugust,

23.44

%in seoterroerand4.50 %in October.

No

Qılicoides

species

wascapturedinNovember.

Ke

y W

OI'ds

:

Cuiicoides. Seasonal

distribution

,

Konya

Giriş

Dünyada tespit ed

ilen

1400 kadar

Gulicoides

türünün (Barkent ve W

irth,

1

997)

yaklaşık

1

00 ta

-n

esine Akden

iz

ü

lkelerinde

rastlanmış

olup (D

ik,

1989) Türkiye'de bu türlerden 57 tanes

i

tespit

edil-miştir

(D

ik,

1997)

.

Gulicoides

ler insan ve hayvanlardan kan

erne-rek

şiddetli rahatsızlık

vermele

rinin

yanında,

bu-laştı rdı kları hastalıklar

sonucu hayvan

larda

verim

kaybı

v

e

ö

lümlere sebep olurlar (Sherloek and Gu

-me

n. 1

964

;

Breverman ve

Gaıun,

1973a; Dzhafarov,

1

976

;

S

ou lsby,

1

986

;

D

ik,

1

988-89

;

Wall and

She-a

rer. 1

997

;

B

laclewell,

2001)

.

Gulicokles

cinsindeki sinekler mavi d

il,

at

ve-bası

ve ephemeral fever (

üçgün

hastalıM

gib

i

v

iral

,

Onchocerca ve Leucocytozoon

g

ibi

paraziter

has-talıkların taşınmasında roloynamaktadırlar

(Ketlle

,

1993

;

Yonguç ve ark

.,

198

2 ;

W

irth

ve Dyce, 1985

;

Sellers ve

P

edgley,

1

985; Braverman ve

Lintey

.

1

993;

B

ishop

v

e ark,

1

996

;

W

all and Shearer

,

1

997;

B

lackwell, 200

1)

.

Tü

rkiye

'

nin

de{ıişik

bölgelerinde at

vebası,

mavi dil, akabane ve üçgün

hastalı{ıı

sal

-qmlan

görülmüş,

b

u

hastalıklar

yüzlerce

hayvanın

ölümüne neden

olmuştur (Mimioğlu,

1961; Y

onguç

ve ark

.,

1

982

;

Girgin ve a

rk., 19

86). Bu nedenle

cu-ficodes'ler

üzerinde

yapılacakçalışmalar

büyük

ö

nem

taşımaktadır.

CuNcoides

türleri ile ilgili

dünyanındeQişik

COOral

i

bölgele

rinde

yapılan araştrrrnalarda, sıcaklık; yağış,

nem ve

nizgarın hızı

g

ibi

deQişik

faktö

rlere

ba{ılı

ola-rak,

b

u smekleri

n

mevs

imse l

aktivitelerinde de

fark-lılıklargörülmüştür

(

Kitaoka ve Mort

i,

1

963;

M

urad

o

v,

1

965

;

Kon

urbayev,

1965

;

Kha

laf,

1

966

;

Breve

rman

ve Galun,

1

973b;

B

ravenna n

,

1978

;

Kune

,

1986

).

Türkiye'de

ışık

t

uzaklanyla

yapılan çalışmalarda

ergin

Culicoides'lertn

N

isan -

Ekim

ayları arasında

uç-tuklan

,

yılın diğer aylarında

g

örülmedikleri

bild irilmiştir Ge li şTarihi :05.11.2004 @:uuslu@selcuk.edu.tr

• Bumakale SelçukÜniversitesi Araştırma Fonutarafındandesteklenen,2001/007 nolu ve "Konya YöresindeCulicoidn ( Dip-tera:CeratopogonldaejTürlerinin ÜrcmcYer leriÜzerineAraştırmalar"isimli doktoratezinin birbölümüolara kalınmıştır. i.SelçukÜniversitesiVeterinerFakülıesı,Paraıitoloj i AnabilimDalı,KONYA

USLU. DIK

(Dik

,

1989;

Yılmaz,

1994; Eren ve ark.

,

1995;

Yağcı

ve ark., 1999).

Bu

araştırmada,

Culicoides'lerin

larva

ve

pu-paların

üreme

yerlerinden

alınan

örnekler

la-boratuara getirilerek bu sineklerin mevsimsel

da-ğılışları belirlenmiştir.

Materyal ve Metot

Bu

araştırma,

Nisan

2001-Kasım

2001 tarihleri

arasında

Konya-Merkez,

Çumra,

Kadınhanı

ve

Sa-rayönü ilçelerinde

yapılmıştır.

Meteoroloji Bölge

Mü-dürlüğü

verilerine göre,

araştırmanın yapıldığı

dö-nemde

,

sıcaklık, yağış,

nem

ve

yağışlı

gün

sayısı

Tablo l'de

verilmiştir.

Bu süre içerisinde, 15'er gün ara ile, Culicoides

türlerinin larva ve

pupalarının

üreyebilecekleri

yer-lerden örnekler

alınmıştır.

Bu habitatlar;

su

kay-naklarının yakınlarında

bulunan organik maddelerce

zengin habitatlar, organik madde

karışımlı

nemli

top-raklar, köy

kanalizasyonları, sazlık

alanlar, bahçe

su-lama

kanalları,

sulama kanaletleri,

yağış

suyu

bi-rikintileri, baraj çevresindeki çamurlar, dere

ve çay

kenarları,

nemli topraklar, su

sızıntıları,

hayvan gübre

birik

inlileri

ve

ağaç

kovuk

ve delikleridir. Materyaller

metal

kaşık

veya kepçe ile 5 cm

kalınlığında

daha

önce

saptanmış

(Kitaoka ve Morii, 1963) metotlara

göre materyaller

alınıp,

nylon

poşetlere

konularak

la-boratuara

getirilmiş

ve 10'ar

kg'lık

plastik kovalara

yerleştirilmiştir.

Alınan

materyaller ergin Culicoides'lerin ge

-lişebilmeleri

için 30-35 gün süreyle laboratuarda

bek-letilmiş

ve materyallerin

kurumasını

önlemek

ama-cıyla,

kovalar

2

gün

ara

i

le

distile

su

ile

nemlendirilmiştir.

Culicoides'lerin

yakalanmaları

iç

in

kovanın

20 cm üzerine 300

wat1lık

halojen

l

amba

asılmış, kovanın kapağının altında uçmaları sağ­ lanmış

ve

uçuşan

Culicoides'ler

şarzlı

el süpürges

i

ile yakalanarak içinde

%

70'lik alkol bulunan ka

-vanozlara

daldırılmıştır.

Toplanan Culicoides

ör-nekleri

stereo

mikroskopta

incelenmiş

ve

a

l-kolfenolde

şeffaflandırıldıktan

sonra tür

teşhisieri

yapılmıştır.

Bulgular

Bu

araştırmada, alınan

materyallerden 2798

adet Culicoides

üretilmiştir. Yapılan

mikroskobik

i

n-celemelerde Culicoides cinsine

bağlı

19 tür [C.

cir-cumscriptus,

C.

festivipennis

(e.

odibilis),

C.

shak-lawensis,

C.

gejgelensis,

C

.

puncticollis,

C

.

nubeculosus,

C

.

riethi,

C.

longipennis,

C.

odiatus (C.

laifae),

C.

flavipulicaris,

C.

cataneii,

C.

submaritimus,

C.

parroti,

C.

kibunensis,

C.

schultzei,

C.

sub-fascipennis,

C.

pulicaris,

C.

salinarius,

C.

maritimus]

tesbit

edilmiştir.

Laboratuarda üret

ilen

Culicoides'ler

i

çerisinde en çok C

.

circumscriptus'a

%

48

.25,

C.

Tablo1.Konya veBazıIlçelerinde2001- 2002Yı lların ın BazıAylarınaAit Meteorolojik Veriler

Konya- Merkez Çumra Kadınhanı

Aylar Sıcaklık Yağış' Nem Y.GÜn" Sıcaklık Yağ ış' Nem Y.GÜn" Sıcaklık Yağış' Nem Y.GÜn"

(oC) (mm) (%) (oC) (mm) (%) (oC) (mm) (%)

Nisan 12.7 14.1 47.8 8 12.8 30.8 54.9 8 11.6 47.8 54.9 11 Mayıs 15.0 66.0 57.2 14 15.3 10.6 60.5 12 14.3 93.7 60.5 17 Haziran 22.5 0.7 36.4 1 22.0 43.7 21.4 43.7 Temmuz 26.3 1.3 35.2 2 25.5 10.9 44.6 2 25.1 33.3 44.6 2

.

Ağustos 24.5 4.1 42.3 3 24.1 9.5 49.8 1 23.5 5.9 49.8 3 Eylül 20.7 5.1 40.6 2 20.4 3.0 49.9 1 19.1 20.5 49.9 3 Ekim 12.8 1.9 43.8 5 11.8 9.1 54.5 2 10.7 1.2 54.5 1 Kasım 5.9 50.1 72.1 9 6.4 80.4 71.9 10 6.5 62.7 71.9 13 Aralık 2.4 118.4 79.9 17 3.3 99.3 78.8 20 2.1 203.9 78.8 20 Ocak -5.9 27.8 80.0 9 ·6.0 29.8 81.4 8 -7.0 60.9 81.4 10 Şubat 3.1 12.9 69.3 3 2.9 12.1 68.7 3 3.0 27.1 68.7 3 Mart 7.7 24.2 55.8 11 8.0 22.5 60.9 6 7.4 58.9 60.9 10 Toplam 84 73 93

'Yağış(mm) : m2'ye kg olarak. ··Y.gün:Yıllık yağışlıgünsayısı

Konya Yöres indeCtılicoidrsTü rleri ni n...

Tablo 2

.

Konya

Y

Öfesinde

TespitEdilen

Culicoides

TO

rleli

ve

RastlanınaOranlan TO,

"'"

E"'''''

Toplam % 1 C.circumscriptus 736 61' 1350

48

.

25

2 C.les bvipennis(C.odıbills) 360 270 630 22.52 3

C

.

shaklawensis 119 140 259 926

•

C.gejgelensis

"

'

70 184 6.58 5

C

.

punclicoIlis 137

35

172

6

.15

6 C.nubeculosus

.,

39 BO 2.86 7 C.rielhl 6 43 51

1.82

8

C

. _

"

10 2. 0.86 9 C.odiatus(C. lai\ae) 10 2 12 0.43 10 C.fIa~ris 3 6 9 0.32 11 C.catanei 7 1 8 0.29 12

C

.

stbmaritımos 5 5

0

.18

13 C.

parToli

2 1 3

0

.1

1

"

C.ktulensis 3 3

0

.1

1

15 C.schuIIzei 2 3

0

.11

16 C.Sli:>lascipennis 1 2

0

.07

17

C

.

puticaris 1 1 0.04 18 C.

samrius

1 1 0.04 19 C.maritimus 1 0.04

Toplam

1559 1239 2798 100

festivipen

nise

%

22

.

52

,

C.

sha

kJawensiSe

%

9

.26,

C

.

gejg

elensise

%

6

.58

ve

C

.

p

unc

t

icollise

%

6

,

15

oranlannda

rastlanrmştır

(Tablo

2)

.

Bu

örneklerin

%

55.72

'i

ni

dişi, %

44

.28'

ini erkek

sinekler

oluş­ tunnuştur.

Cu

licoideslere

en

çok

Sarayönü

ilçesinde

(553

dişi

ve 399 erkek)

rastlanmış

olup

,

bunu

sı rası

ile

Konya-Merkez

(

498

dişl

ve 39

1

erkek),

Kadınhanı

(290

dişi

ve

271

erkek)

ve Çumra

(2

18

dişi

ve 178

e

rkek)

ilçeleri

takip

etmiştir.

Cu

licoides'

ler l

aboratuarda

Mayıs ayından

(%

0

.25)

it

iba

ren

çıkmayabaşlamış,

Haziran

ayında

(%

3

.75)

sayılan

b

iraz

attmrştrr.

T

emmuz

(%

34

.13)

ve

AQustos

aylarında

(

%

33

.95)

en

yüks

ek se

viyeye

ulaşmıştır.

Eyl

ül

ayında (%

23

.

44

)

görü

len

sayıca

aza

lma

yerin

i

Ekim

ayı nda

(

%

4

.

50)

a

ni

b

ir

düşüşe bırakmıştır. Kasım ayında

h

içbir

Culico

ides

ö

r-neQine

rastlanmarmşnr(Şeklı

1

)

.

,

j

•

•

•

,

•

•

i

-. -.,l)

••

-'

M

. -

.

:[

-~

-~

Jl

:a

--

-•

>

-•

>

•

•

Şekil 1.KonyaYöresinde Bulunan CIucoides1erin Aylara Göre Dağılımlan

Tart ı şma

ve

Sonu

ç

T

ürkiye'de

Cu

licoid8s

t

ü

r1eri

ü

zerine

ilk

ça

-lışmalar

Na

v

a

i (

1

9n )

il

e Jenn

ings

v

e ari<

(

1983

)

ta-ralından başlatılmışsa

da

il

k

kapsaml ı araştırma,

USLU.DİK

D

ik

(1989)

tarafından

Konya ve çevresinde

yapılmış

olup 36 tür tesp

it

edilmiş

ve bunlardan 19 tanes

inin

T

ürkiye'de

ilk kez

bulunduğu belirtilmiştir.

Y

ine

aynı

araşt ı rıcı

(D

ik,

1993) Adana,

ıçel

ve Antalya'daki

araştırmasında

i

kisi Türkiye'de ilk kez bildirilen 24

Culic

oides

t

ürüne

rastlamıştır. Yılmaz

(1994),

Ela-zığ

çevresinde, Tsi Türkiye'de ilk defa belirlenen 42

Culieoides

türü

bulmuştur.

Yılmaz

ve

Dumanlı

(1995),

Elazığ'da

Tür-k

iye'de i

lk kez b

ildirilen

6 Culicoides türüne

rast-lamışlardır.

Eren ve ark (1995), Ankara

'da

19 Cu

-l

ieoides

türü

tesp

it

etmiştir.

Dik

(1996)

Ege

bölges

inde

ikisi Türkiye

'de

ilk defa bildirilen 33

Cu-lieoides

tür

üne

rastlamıştır.

Böy

lece,

Türkiye'de tür

sayısı

57'ye

yükselmiştir. Yağcı

ve ark (1999)

,

Aydın

Umurlu

'da

14 Culieoides türü tesp

it

et

-mişlerd i r.

T

ilki

ve Dik (2003),

ıskenderun'da

5

Cu-li

eoides

türüne

rastlamışlardır.

Bu

araştırmada

i

se

Konya

-Merkez,

Kadınhanı,

Çumra ve Sarayönü

il-çe

lerinde

19 Culieoides türü tespit

edilmiştir.

Bun

lar

arasında

yen

i

b

ir

Culicoides

türüne ve Konya

yö-r

esinde D

ik

(1989

)

tarafından

tespit ed

ilen

36

Cu-l

icoides

tür

ünden

17 tanesine

rastlanmamıştır.

Culico

ides'ler in

trop

ikal

ve

subtrobikal

ül

-ke

lerde

çok

yaygın oldukları ,

kara

i

kliminin hüküm

sürd üğ ü

yer

lerde

sadece bahar ve yaz

aylarında,

i

k

li

mi

ıl ıman

b

ölgelerde i

se bütün

yıl

boyunca gö

-rü

ldükleri

bild irilmiştir

(Braverman

ve

Galun

,

1

973a). Bu

araştırmanın yapıldığı

Konya

'da

karasal

ik

limin

h

üküm

sürmes

i

nedeniy

le,

bu yörede

Cu-l

icoides'lerin

mayıs

- ek

im

ayları arasında

görülmes

i

i

klime ve hava durumuna

bağlı

olarak

farklı coğrafi

b

ölgelerde

farklı

mevsimsel

dağı lımların

ortaya

Çl-kabileceğini

göstermektedir.

Culieoides'ler

in

mevsimsel

dağılımları

me-teoro

lojik

faktörlere, özellikle de

sıcaklıkla yakından

il

gilidir (Muradov, 1965). Meteoro

lojik

faktörler

ara-sında yağmur

üreme

alanlarını oluşturması

ne-den

iyle

önemlid

ir.

ısrail'de,

C

.

imicola'nın yazın

faz

la

bulunmasının

nedeni

kışın yağan yağmurlara bağlanmıştır.

Culicoides'lerin

her bir türü için

ısı

ve

yağış

gib

i i

klime ait

değişiklikler coğrafi

bir

böl-geden

diğerine farklılıklar

göster

ir

(Mellor ve ark

.,

2000)

.

Dünyada Culicoides'lerin mevsimsel

da-ğıl ımına ilişki n çeşitliaraştırmalar

bu kanaatleri

doğ­

rular nitelikted

ir

(Kitaoka ve Morii, 1963; Muradov,

1965

;

Konurbayev, 1965; Khalaf, 1966; Braverman

ve Galun

,

1973b; Braverman, 1978; Kline, 1986)

.

isra

il'de

Culicoides'lerin

Ocak ve Temmuz ay

-larında

pik

yaptıkları

(Bra

verman,

1978),

başka

bir

çalışmada

i

se (Braverman

v

e Galun, 1973b)

Cu-lieoides

'ler in

Ekim

ayında

çok

sayıda yakaladıkları

belirtilmiştir.

Florida'da C. mississippennis'e Mart

ayının ortalarından Mayıs ayı

sonuna kadar çok

sa-yıda rastlamış,

Eylül

ayı ortalarından Kasım ayı

sonlarına doğru sayılarının

giderek

azaldığı

kay-dedilmiştir

(Kline

,

1986)

.

Güney Amerika

'da

bir çok

Culieoides

türünün bahar ve yaz

aylarında uçuş­

tukları,

ancak C

.

erepuseularis

,

C. haematopotus

ve C. hollensis türler

inin

kış aylarında

da

görüldüğ ü

bildirilmiştir

(Khalaf, 1966). Türkmen

istan'da

C

.

sehultzei

ve C

.

punctieollis

N

isan

ayından ,

ha

-vaların ılı ma n

gitmes

i

nedeniy

le

Kasım ayı

o

r

-talarına

kadar

görüldüğü , Ağustos

ve Ey

lül

ay

-larında

p

ik

yaptıklarını belirtilmiştir

(

Muradov

,

1965)

.

Kırgızistan'da

C. riethInin

Mayıs-Eylül ayları

arasında uçtuğunu,

Haz

iran

ve

Ağustos aylarında

maks

imum

seviyeye

ulaştığ ı kaydedilmişti r

(

Ko-nurbayev

,

1965)

.

Japonya'da

Culieoides

ara

-kawae'ye

N

isan

ayı sonlarından Kasım ayı baş­

larına

kadar

rastlanm ı ştı r

(Kitaoka ve Mor

ii,

1963

).

Dik (1989)

,

Konya bö

lgesinde

Culieoides'

lerin

N

isan

ayı ortalarından

Ek

im

ayı ortasına

kada

r

uçuştuklarını

ve Temmuz

ayında

e

n

y

üksek

se

-v

iyeye

çıktığı n ı belirtmiştir. Yılmaz

(1

994),

Elazığ

bölges

inde

N

isan -

Ek

im

ayları arasında uçuşan

Culieoides'ler

in,

Temmuz ve

Ağustos aylarında

faz

la

görüld

üklerini,

Eren ve ark (1995)

,

Ankar

a

'da

Mayıs

-

Ek

im

ayları arasında

akt

if

o

lan

Cu

-lieoides'

lerin

Temmuz

ayında sayıları nı n arttığın ı,

Yağcı

ve

ark

(1999)

,

Aydın

Umur

lu'da

,

C

u-licoides

'lere

e

n

fazla

Ağustos ayında rastlad ıklarını belirtmişlerdir.

Türkiye

'de

ış ı k tuzaklarıyla yap ı lan

bu

çalışmalarda

Culicoides'

lerin

N

isan -

Ek

im

ay

-ları arası nda

mevsimse

l

akt

ivite

gösterd

iklerini

v

e

Temm

uz -

Ağustos aylarında

p

ik

yaptıklarını

o

rtaya

koymuştur.

Bu

araştırmada

ü

reme ye

rlerinden el

de

edilen Culicoides

'lerin

Mayıs

ve Ek

im

ayları

ara

-sında

aktivite gösterd

ikleri

ve en fazla

T

emmuz ve

Ağustos aylarında

görüld

ükleri

tesp

it

edi lmiştir. Erişkinlerin

toplama

metotlarındaki farklı lıklara rağ­

men, laboratuarda üretilen Culicoides tür

lerinin

mevsimsel

dağılımlarına ilişkin

sonuçlar,

diğeraraş­

tırıcıların bulgularıyla

genelolarak uyum

lu

olmakta

b

irlikte,

bu

çalışmada

Culicoides

türlerinin N

isan

değil

de

Mayıs ayında

ortaya

çıkmaları diğer yıllara

oranla 2001

yılının kış aylarının

daha sert geç

-mesine ve

yağışların

az

olmasına bağlanabilir.

Sonuç olarak; Konya yöres

inde

muhteme

l

üreme yerlerinden

alınan

materyallerden

l

a-boratuar

ortamında

elde ed

ilen

Culicoides

t

ürleri

mayıs ayı ortalarından

itibaren ortaya

çıkıp

Tem

-muz ve

Ağustos aylarında

en fazla

sayıya ulaş­

mıştır.

Eylül

ayında sayıca

azalan Culicoides'ler

kay-KonyaYöresindeCıılicoidesTürlerinin.•.

bolmuşlardır.

Üreme

y

erlerinden elde edilen

C

u-licoides

'lerin

me

vsimsel

dağılımlarıyla,

Türki

ye'de

daha önceden

ışık tuzaklarıyla

toplanan

C

ulicoides

türler

inin

mevsimsel

dağılımına ilişkin

bilgiler genel

o

larak

b

irbirlerini

destekler nitelikte

bulunmuştur.

Kaynak

lar

Blackwell, A. (2001). Recent advances on the ecology and behaviour of Culieoides spp. in Scotland and the prospects for control,Vet. Bull. 71(11),1-8.

Braverman ,Y. (1978).Characteristicsof Culieoides( Dip-tera,Ceratopogonidae) breeding places near Salisbury, Rhodesia,Ecological Entomology.3,163-170.

Braverman,Y.and Galun,R.(1973a).The medicaland veterinaryimportance of the genus Culieoides (Diptera: Ceratopogonidae ).Ref.Vet. 30 (2),62-68 .

Braverman,Y.and Galun,R. (1973b).The occurence of

Culieoid es in Israel with Reference to the Insidence of Bluetongue,Ref.Vet,30,121-127.

Braverman,Y.and Linley,J.R. (1993). Effect of light trap

height on catch of Culieoides (Diptera : Ce

-ratopogonidae) in Israel. J. Med. Entomol., 30 ( 6),1060-1063.

Borkent, A.and Wirth ,W.w. (1997). Word Species of B i-ting Midges (Diptera: Ceratopogonidae ). Bulletin of the

AmericanMuseum of Natural History,Number 233,New

York.

Bishop, A.l.,Kirland ,P.D.,McKenzie,H.J.,and Barchie, I.M. (1996). The dispersal of Culieoides brevitarsis in eastern New South Wales and associations withthe oc-currences ofarbovirus infectionsincattle.Aust. Vet.,73, 174-178.

Dik, B. (1988-89). Culieoides (Dipter a Ce -ratopogonidae) soyuna bağlı sineklerin tıbbi önemleri,

Elazığ BölgesiVeteriner Hekimler Odası Dergisi,3, 33-40.

Dik,B.(1989). Konya ve çevresinde bulunan Culieoides

(Diptera: Ceratopoqonldae ) türleri üzerine araştırmalar. Doktora Tezi. Ank.Un.Sağ. BiL. Ens., 100 sayfa,Ankara. Dik, B. (1993). Adana, ıçel ve Antalya Yörelerinde

Bu-lunan Culieoides Latreille, 1908 (Diptera :

Ce-ratopogonidae) Türlerin in Tespiti,Türk.Vet.Hek.Derg.,5 (2),48-55.

Dik, B. (1996). Ege Bölges i Culieoides (Diptera : Ce-ratopogonidae)TürlerininTespiti, T. Parazitol. Derg.,20 (1),131-1 37.

Dzhala rov, S.M. (1976). Biting Midges (Diptera : He· leidae) ofTranscaucasus (Morphology,Biology ,Ecology, Geographical Distribution and Harmfulness, Control,

Fauna of the Genera Culieoides, Leptoconops and ı.a­ siohelea).FranklinBookPrograms,525p,Cairo. Eren, H., Yağcı , Ş. ve Dinçer, Ş. (1995). Ankara'da bu-lunan Culieoides (Diptera:Ceratopog onidae) türleri. An-kara.Üniv.Vet. Fak.Derg.,42:179-182.

Girgin,H., Yonguç,A.D.,Akçora,A. ve Aksak,E.(1986). Türkiye'de ilk Ephemeral Fever Salgını. Etlik Vet. Mik -robiol,Enst.Derg.,5,(10,11,12),5-14.

Jennings,M., Boorman, J.P.T.and Ergün,H.(1983). Cu

-lieoidesfrom western Turkey in relation to bluetongue d i-sease of sheep and cattle. Rev. Elev. M_d. v_t. Pays. Trop.,36 (1),67-70.

Kettle,D.S. (1993).Medical and Veterinary Entomology, 2nd Ed.,Cambridge:CABInternational,UK.

Khalaf, K.T. (1966). The Seasonal Incidence of

Cu-ticoidesin southern Louisina(Diptera: Ceratopogonidae) Ann. Ent. See. Am.,5,881-883.

Kitaoka,S.and Morii, T. (1963).Observation on the bre -eding habitats of some biting midges and seasonal po-pulation dynamics in the life cycle of Culieoides ara-kawae in Tokyo and its vicinity, National Institute of

Animal Health Quarterly, 3 (4), 198-208.

Kline, D.l. (1986). Seasonal abundance of adult

Cu-lieoidesspp,(Diptera :Ceratopogonidae) in a salt marsh in Rorida,USA ,J. Med. EntomoL,23(1),16-22.

Konurbayev, E.O. (1965). Biting Midges (Diptera : H e-leidae) of the ıssyk-kul'depression in Kırgızia. Ent. Rev., (44),75-78.

Mellor, P.S., Boorman, J., and Bayıis, M. (2000).

co

-lieoides biting midges: Their role as Arbovirus vectors. Annu.Rev.EntomoL,45:307-340.

Mimioğlu, M. (196 1). At vebası çıkan Güney Doğu il· lerimizde sokucu sinekler üzerindearaştırmalaradair ilk bildiri.Vet. Fak.Derg.,8: 437-439.

Muradov,S.M. (1965).The Biting Midges (Diptera: He -leidae)of Turkmenia,Fauna and Ecology, Ent. Rey.,44, 70-74.

Navai,S.(1977). Biting Midges of the genus Culieoides

(Diptera :Ceratopogonidae) from Southwest Asia.Ph.D. Thesis,Univers ityof Maryland, pp.202.

Sellers, R.F. and Pedgley, D.E. (1985). Possible wind -borne spread to western Turkey of Bluetongue virus in 1977 and of Akabane virusin 1979,J.Hyg.Camb.,95 : 149-158.

Sherlock, LA. and Guitton, N. (1964). Dermatozoonosis by Culieoides bite (Diptera: Ceratopogonidae) in Sa l-vador,State of Bahia,Brazil, Mem.Inst. Oswaldo.Cruz., 62: 145-159 .

Pro-USLU,DIK

lozoa ol Domesticated Animals, seventtı Ed., Baüliera Tindall,London.

Tilki. N. ve Dik, B. (2003). Farklı renkteki ışıklann

co-licoides (Diplera: Ceratopogonidae) türlerinin ya·

kalanmatan üzerine etkileri, T. Parazitot. Derg..27 (2), 144·147.

Wall, and Sbearer, D. (1997). Velerinary Enlomology, ArthropodEctoparasiı es ol Veterinary Importance

cneo-man&Hall,London.

Wirth, W.W. and Dyce, A.L. (1985). The current

ta-xcn cmıc status of the Culicoides veeters of blueıongue

viruses,Bluetongue and BelatedOrbıvıruses. 151·164.

Yağcı, Ş. , Eren, H.ve Dinçer, Ş. (1999).Aydın (

Umur-ıuj'oasaptananbazıNematocere (Diplera)ıürleri. T.Pa -razitel. Derg.,23(2),210-215.

Yılmaz, H. (1994). Elazığ Yöresinde Bulunan Culieoides

(pıptere :Ceral opogonidae)Türleri ÜzerineAraştırmalar, DoktoraTezi,FıratÜniversitesiSağlıkBilimleriEnstitüsü,

109 sayfa,Elazığ.

Yılmaz, H.veDu ma nlı, N.(1995).Türkiye'de E;laz l ~ BOI -gesinde Ilk Dela Saptanan Culicoides (Dipıera: Ce-ralopogonidae) Türleri. Tr. J. ol Veıerinary and Animal Sciences,19:223-230.

Yonguç,A.D.,Taylor,W.P.,Csontos,L.,and Worrall,E. (1982). Blueıong ue in westem Turkey. Vet. Aec., 111: