Saray eşyası mes'elesi

TAKVİMHEN BİR VAPKAK

S aray Esyası M es'eîesi

2

M i » n

1 / aç gündcnberidir gazetelerde saraylardaki eşyadan bahse diliyor. Bunlara kaybolan eşv; deniliyor. Hakikaten saraylardak eşya noksan ise buna «kaybolan» denilmez. Bir sigara kutusu, bi> 'esbih, bir ağızlık düşürülür, kay bolur. Fakat koca bir halı, hi tablo, bir avize, bir sofra takımı bir Ceşm-i-bülbül kolleksiyonu m düşürülür, ne de kaybolur. Bun lar çalınır, yağma edilir. (Ha- P’intü) yapılır.

Sarayların eşyasından İniyle gi­ denler var galiba... Bunları kim - (er alabilir? Yahut iç edebilir. Böy le bir işi yapabilmek için, bir zaman için olsun sorgu suale ma­ ruz kalmıvaeak vaziyette olmalı. Fakat ne çare ki Cumhuriyetin i- 'ânı ile bu eşya, millete intikal edince «Balık kılçığı* oluyor. Ki min olursa olsun, boğazından git­ miyor, takılıyor kalıyor.

31 Mart hâdisesinden sonra,

Yıldız S3rayı yağma edilmişti, j Bu yağmadan bissemend olarak servet yapanlar da oldu.

Fransa dünyanın en büyük i h ­ tilâllerinden birini yaptığı halde, bugün Versay sarayına gidilirse Ondördüncü Luvi’nin yatağı yor­ ganı, gecelik terliğine varıncaya kadar bütün eşyasının muhafaza edildiği görülür. Yıldız sarayın­ dan Sultan İkinci Abdülhamidin doğra dürüst bir resmi bile çık - madı. Yıldız yağmasından sonra (Sahib-i-zaman) lardan biri, san • dalda yağma mahsulü bir inci tes bible oynarken, bu kıymettar mü­ cevher elinden fırlayıp denize git miş. Ufak bir teessüf eseri gös - termemiş, hemen ceketin öbür ce binden br başka inci teşbih daha çıkarmış!

Bunlara geçmiş bir devrin dedi kodusu nazariyle bakabiliriz. Fa - kat bu sefer öyle değil. Çalındı ise aşınlan saray malı değil, mil­ let malıdır. Meclisin bu mesuli - yetii işi tetkik için seçtiği he­ yette pek salahiyetli bir zat var - dır. Sadrazam Fuat paşa torunu Salih Keçeci, babadan mevras bir anlayışla canlı bir (Müze) dir. Bir saraya girdiği zaman, salonun boş kalan yerinden hangi mutena par­ çanın uçtuğunu anlar.

14 Mayıs inkılâbı ile hâkimi - yet, millete intikal ettikten son • ra, bu dedlkodulu meseleler te « »■izlenmelidir. Meselâ deniliyor ki bir zat, saray eşyası ile kona­ ğını döşemiş ve möble olarak pek yüksek bir fiatla kiraya vermiş. Eğer bu, hakikat ise, hu eşya - nın saraydan çıkma olduğu der­ hal anlaşılır. Bunu heyet takdir eder. Ve «Her şey aslına riicû e- der» kavlincc bunlar da yine mil­ lete iude edilir.

Malum olduğu ¡¡zere kasalarda­ ki mücevherat meselesi pek par­ lak surette halledilmemişti. Analı farlar kaybolmuş, günlerce aran - mış sorulmuş. Listeler karmaka - nşık olmuş.. Bunun mesuliyetini kimse tahammül etmek isteme­ miş. Bu çorbadan mücevherlerin kurtulması şaşılacak bir hâdise olmuştu.

Anlaşılıyor ki saray eşyası nıc- selesi de bâlen böyle karışık bir durumdadır.

Bakalım, âyîne-î-devran ne su­ ret gösterir!

Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi